NOS Nieuws - Algemeen

Het KNMI heeft de waarschuwing voor dichte mist in het noorden van het land ingetrokken. Rond 02.00 uur was het zicht in delen van Friesland minder dan honderd meter. Ook in Groningen was het zicht slecht.

Vrijdagavond laat gaf het KNMI code geel af vanwege de dichte mist. Halverwege de nacht werd de waarschuwing weer ingetrokken.

Code geel gold voor de provincies Friesland en Groningen.

Honderden inwoners in het noorden van Californië moeten van de brandweer hun huis verlaten vanwege een grote natuurbrand. De brand woedt sinds vrijdag in een gebied aan de rand van de stad. Twintigduizend huishoudens zitten zonder stroom, geëvacueerden worden in scholen opgevangen.

De brand ontstond in de heuvels rond de stad Oakland en kon zich door de wind snel verspreiden. Brandweerkorpsen probeerden het vuur onder controle te krijgen maar vanwege de kurkdroge vegetatie en de harde wind is dat nog niet gelukt.

Verschillende vliegtuigen hebben uit voorzorg een brandvertragend middel op het gebied uitgestrooid. De weerdienst verwacht dat de wind ook vandaag nog aanhoudt. Het is onduidelijk wat de oorzaak van de brand is.

In een loods in Zundert heeft de politie een drugslaboratorium ontdekt. Het gaat om een cocaïnewasserij, waar gesmokkelde cocaïne wordt verwerkt en klaargemaakt voor gebruik. Volgens de politie was het drugslab in het buitengebied nog volop in bedrijf.

De politie kwam bij de loods na eigen onderzoek, zegt een woordvoerder tegen Omroep Brabant. Agenten die de loods binnengingen, zagen dat het ging om een drugslab en hielden meteen twee mensen aan.

Twee andere verdachten renden weg en verstopten zich urenlang in het pand. Omdat er ook chemicaliën in de loods lagen, gingen de agenten uit voorzorg weer naar buiten. Korte tijd later viel de Dienst Speciale Interventies de loods binnen en werden de twee mannen alsnog opgepakt.

Ronnie Gibbons, de oud-aanvoerder van het vrouwenteam van de Engelse voetbalclub Fulham, zegt in 2000 seksueel te zijn misbruikt door miljardair Mohamed Al-Fayed.

Hij was de voormalige eigenaar van het Londense warenhuis Harrods, maar ook van de voetbalclub. Hij overleed vorig jaar. Eerder was Al-Fayed al door tientallen andere vrouwen beschuldigd van seksueel misbruik, voornamelijk vrouwen die werkten voor het warenhuis.

Eerste melding van voetbalster

Oud-voetballer Gibbons (44) zegt dat ze 20 was toen de miljardair haar meermaals vastgreep, kuste en betastte. Al-Fayed was toen in de 70. The Fulham Ladies waren net als eerste vrouwenvoetbalteam in Europa professioneel geworden. Gibbons is de eerste voetballer die publiekelijk vertelt seksueel te zijn misbruikt door de miljardair.

Aan The Athletic, onderdeel van The New York Times, vertelt ze dat ze hoopt dat het delen van haar verhaal helpt bij het verwerken van de schaamte en de pijn die ze jarenlang met zich mee heeft gedragen.

Al Fayed was tussen 1997 en 2013 eigenaar van Fulham. De club zegt tegen de BBC diep geschokt te zijn door de ervaringen van Gibbons en haar te steunen.

In september publiceerde de BBC een documentaire genaamd Al-Fayed: Predator at Harrods, waarin vrouwen vertellen over het misbruik bij Harrods. In de documentaire zeggen vijf vrouwen verkracht te zijn en acht spreken van seksueel misbruik en poging tot verkrachting.

De zakenman dreigde dat de slachtoffers niet naar de politie moesten stappen. Sinds de documentaire heeft de Britse politie veertig nieuwe meldingen ontvangen over Al-Fayed, waaronder meldingen over aanrandingen en verkrachtingen.

Pas na zijn dood

Toen de miljardair nog leefde werd hij ook al beschuldigd van misbruik. Zelf heeft hij altijd ontkend. De vrouwen in de documentaire zeiden dat ze pas durfden te praten toen Al-Fayed was overleden.

Mohammed Al-Fayed is de vader van Dodi Al-Fayed, die in 1997 samen met de Britse prinses Diana omkwam bij een auto-ongeluk in Parijs.

De politie in de Duitse deelstaat Beieren heeft een 45-jarige Nederlander opgepakt omdat hij champagne met MDMA zou hebben verkocht. Dat melden verschillende Duitse media. Begin 2022 overleed een restaurantbezoeker na het drinken van de vergiftigde champagne.

Zeven anderen moesten na de vergiftiging naar het ziekenhuis. Later werden meerdere partijen met champagneflessen ontdekt waar de harddrug MDMA in zat. Het ging in beide gevallen om drieliterflessen van het merk Moët & Chandon Ice Impérial. Ook in Nederland werden mensen ziek.

Verdacht van doodslag

Het Openbaar Ministerie in Duitsland houdt de man verantwoordelijk voor de export van de drugs naar het buitenland. Ook wordt hij verdacht van doodslag en het veroorzaken van lichamelijk letsel. De aanhouding werd deze week bekend, maar vond al in juni plaats. De verdachte zit sindsdien in voorarrest in Duitsland.

Een jaar geleden werd in dezelfde zaak een 36-jarige man uit Polen in Nederland aangehouden. Hij is inmiddels weer vrijgelaten vanwege een gebrek aan bewijs.

Bij een woning in Maassluis heeft vanavond rond 20.15 uur een explosie plaatsgevonden, waarna er kortstondig brand woedde. Dat meldt de politie.

Het is de tweede keer in korte tijd dat het huis aan de Willem Weltevredenlaan is getroffen. In de nacht van woensdag op donderdag was de woning eveneens doelwit van een explosie. Bij beide incidenten raakte niemand gewond.

De politie onderzoekt waarom de woning wordt aangevallen. Volgens regionale omroep Rijnmond woont in het huis de moeder van een 19-jarige man die wordt verdacht van betrokkenheid bij de dood van een 20-jarige man, maar de politie kan dit niet bevestigen.

Het slachtoffer werd afgelopen zaterdag dood op straat aangetroffen in Maassluis. De verdachte meldde zich later die dag bij de politie en zit in volledige beperkingen; hij mag alleen contact hebben met zijn advocaat.

Eerder deze week werd er een stille tocht gehouden ter nagedachtenis aan het slachtoffer.

Een groot deel van Cuba zit zonder stroom. Volgens het Cubaanse ministerie van Energie viel het stroomnet uit, nadat een van de grootste elektriciteitscentrales ermee was opgehouden. De Cubaanse president Díaz-Canel zegt dat de overheid "niet zal rusten tot het hersteld is".

Halverwege de avond hadden enkele ziekenhuizen in de hoofdstad Havana weer stroom, maar zaten miljoenen Cubanen nog in het donker.

Eerder op de dag had de regering al vergaande maatregelen aangekondigd in een laatste poging om het stroomnet in stand te houden. Alle scholen en niet-essentiële industrieën moeten tot maandag gesloten blijven, besloot de regering. Na het uitvallen van de elektriciteitscentrale om 11.00 uur (lokale tijd) kwam de bevolking alsnog zonder stroom te zitten.

Het land kampt al jaren met een energiecrisis, die volgens Cubaanse functionarissen een nieuw dieptepunt heeft bereikt door een samenloop van omstandigheden. Autoriteiten wijzen onder meer op de Amerikaanse sancties en de orkanen die onlangs over het eiland trokken.

Daarbij is het elektriciteitsnet erg verouderd. De afgelopen dagen zaten miljoenen Cubanen al meermaals urenlang in het donker doordat delen van het stroomnet waren uitgevallen.

Cuba is voor brandstof voornamelijk afhankelijk van olie uit Rusland, Venezuela en Mexico. Die landen hadden de olieleveringen aan Cuba de afgelopen jaren om verschillende redenen al aanzienlijk verminderd. Door extreem weer konden olietankers het eiland de afgelopen weken bijna helemaal niet meer bereiken.

De Cubaanse autoriteiten stellen dat de situatie de komende dagen zal verbeteren, omdat gunstige weersomstandigheden het mogelijk zullen maken voor schepen om weer brandstof te leveren aan het eiland.

Frankrijk gaat tijdelijk alle landsgrenzen controleren. Dat heeft de Franse premier Barnier bekendgemaakt. De maatregel gaat op 1 november in en blijft vooralsnog tot april volgend jaar van kracht.

Het gaat om de grenzen met België, Luxemburg, Duitsland, Zwitserland, Italië en Spanje. De regering noemt de vrees voor aanslagen en het tegenhouden van migranten zonder papieren als aanleiding voor de controles. Regelmatig proberen migranten via Frankrijk naar het Verenigd Koninkrijk te reizen door het Kanaal over te steken.

Frankrijk mocht op basis van de huidige regels al langer grenscontroles uitvoeren, maar in de praktijk gebeurde dat alleen bij de grens met Italië. Daarvoor werkten de twee landen ook samen. "Die controles hebben zichzelf bewezen", zegt Barnier. "We gaan deze controles invoeren bij alle landsgrenzen."

De landen waar Frankrijk de grenzen van gaat controleren maken allemaal deel uit van de Schengenzone. Daardoor is er vrij verkeer van mensen en goederen, maar landen mogen tijdelijk grenscontroles invoeren. Deze zomer voerde Frankrijk ook al grenscontroles in. Toen was het vanwege de extra dreiging bij de Olympische Spelen in Parijs.

Het is niet het enige Europese land met extra grenscontroles. Sinds september voert Duitsland paspoortcontroles uit om het aantal mensen dat zonder geldig visum het land binnenkomt terug te dringen. Die maatregel is nog tot het voorjaar van kracht.

Een groep minderjarige jongeren heeft 46 auto's beschadigd in een parkeergarage in Aalsmeer. Donderdagavond spoten de jongeren drie brandblussers leeg op de geparkeerde voertuigen, meldt de politie.

De schade aan de auto's loopt volgens de politie in de vele duizenden euro's. "Het poeder uit brandblussers is zeer schadelijk, niet alleen voor de lak, maar ook voor de elektronica", legt een woordvoerder van de politie uit.

De lege brandblussers werden teruggevonden in de parkeergarage en in een nabijgelegen sloot. Volgens de politie is dit geen kwajongensstreek meer, maar een actie met verstrekkende gevolgen. "Niet in de laatste plaats voor de jongeren zelf."

Drie minderjarigen zijn aangehouden op verdenking van openlijke geweldpleging, diefstal en vernieling, meldt regionale omroep NH Nieuws. Er wordt nog gezocht naar vier anderen. Enkele autobezitters hebben al aangifte gedaan. De politie roept mensen met schade aan hun auto op om zich te melden.

Een 59-jarige man is aangehouden omdat hij de Amsterdamse burgemeester Halsema met de dood zou hebben bedreigd. Dat vertelde de burgemeester in Het Gesprek met de Burgemeester van de Amsterdamse omroep AT5.

De man werd vorige week vrijdag aangehouden. Het Openbaar Ministerie verdenkt hem van het bedreigen van de burgemeester op X, bedreiging met een terroristisch oogmerk en van opruiing. De man, die zelf niet in Amsterdam woont, is inmiddels weer op vrije voeten.

Halsema noemt de doodsbedreiging "een rechtstreeks gevolg van het ongelooflijk onbeschaafd worden van het politieke debat". Ze vindt dat het debat zakt "door een morele ondergrens op het moment dat er niet meer een inhoudelijke discussie plaatsvindt, maar mensen persoonlijk worden geïntimideerd".

Nasleep

De bedreiging vond plaats in de nasleep van de beladen herdenking van de slachtoffers van de Hamas-aanslagen in Israël op 7 oktober vorig jaar. Gelijktijdig met die bijeenkomst vonden in Amsterdam pro-Palestijnse demonstraties plaats.

De herdenkingsbijeenkomst op de Dam werd kort verstoord door pro-Palestijnse demonstranten, die even verderop een plek toegewezen hadden gekregen. Op last van burgemeester Halsema werd daar een einde aan gemaakt vanwege "wanordelijkheden". De Mobiele Eenheid greep in en honderden demonstranten werden aangehouden.

PVV-leider Wilders had na afloop geen goed woord over voor de demonstranten en burgemeester. Diezelfde dag plaatst hij op X het bericht: "Het land uit met dat tuig. En Halsema mag mee."

Beroering

Dat leidde tot veel beroering. De Utrechtse burgemeester Dijksma, ook voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, noemde het bericht van Wilders "volstrekt onverantwoord". Premier Schoof zei de burgemeester te steunen "in de ingewikkelde keuzes en afwegingen die ze elke dag moeten maken".

Zowel Schoof als minister Uitermark van Binnenlandse Zaken zochten persoonlijk contact met de burgemeester. "Ze hebben zeker steun uitgesproken. Ze hebben ook laten weten dat het voor hen niet acceptabel was. Dat hebben ze ook publiekelijk gezegd", zegt Halsema.

Halsema noemt het noodzakelijk dat landelijke politieke figuren afstand nemen van bedreigingen tegen politici. "We moeten zeggen: 'Dit accepteren we niet'. Ongeacht je politieke kleur. Je mag nooit geïntimideerd worden."

Toename

Het is niet voor het eerst dat de burgemeester met de dood wordt bedreigd. Toen de gemeente op 9 mei 2022 bekendmaakte dat de huldiging van Ajax niet in de openbare ruimte, bijvoorbeeld op het Museumplein, mogelijk was vanwege een tekort aan beveiligers, werd ze meermaals bedreigd. Drie mannen werden opgepakt, waarna de burgemeester met hen in gesprek ging.

Het OM vervolgde vorig jaar 67 mensen voor het bedreigen van landelijke politici. Dat zijn er aanzienlijk meer dan het jaar ervoor, toen er 37 mensen voor de rechter moesten komen.

Uit onderzoek uit 2022 blijkt dat het merendeel van de lokale bestuurders te maken krijgt met verbale agressie, intimidatie en bedreiging. Het grootste deel daarvan vindt online plaats.

De twaalf migranten die door Italië naar een gesloten opvangcentrum in Albanië zijn gebracht, moeten daar nu alweer weg. Dat heeft de rechtbank in Rome vandaag bepaald. Volgens de rechtbank hebben de migranten recht op een reguliere asielaanvraag in Italië.

Het is een klap voor het plan van de Italiaanse premier Meloni, die de komende tijd duizenden asielzoekers in het buitenland wilde opvangen.

Woensdag kwamen voor het eerst migranten aan in het nieuwe opvangcentrum in Albanië. Het gaat om mensen die eerder waren gered op de Middellandse Zee en door Italië als 'niet kwetsbaar' worden beschouwd. Het zijn volwassen mannen, van wie de Italiaanse regering denkt dat ze weinig kans maken op een verblijfsvergunning.

Egypte en Bangladesh

De mannen kwamen uit Egypte en Bangladesh. Italië beschouwt die landen als veilig, maar de rechter oordeelt nu dat dat niet klopt.

De rechter baseert zich daarvoor op het Europese Hof van Justitie, dat onlangs oordeelde dat een land pas veilig kan worden genoemd als het hele grondgebied veilig is voor alle inwoners, dus bijvoorbeeld ook voor politieke dissidenten of homoseksuelen.

De Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Piantedosi overweegt om in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak. Ook binnen de partij van premier Meloni, Fratelli d'Italia, wekt de uitspraak woede op. Zo schrijft de partij op X dat sommige rechters "hebben besloten dat er geen veilige landen van herkomst zijn".

Het originele plan van Meloni hield in dat migranten die naar Albanië worden gebracht onder het Italiaanse recht blijven vallen en asiel krijgen in de EU als hun aanvraag wordt goedgekeurd. Niet-EU-land Albanië krijgt voor de 'verhuur' van de locaties 600 miljoen euro verdeeld over vijf jaar.

De Italiaanse autoriteiten handelen de asielaanvragen af. Migranten moeten binnen 28 dagen te horen krijgen of ze de asielstatus krijgen. Dat is inclusief een eventueel hoger beroep tegen een afwijzing.

Migranten uit landen die Italië als 'niet veilig' beschouwt worden in het plan nog steeds naar Italië gebracht, waar zij het besluit over hun procedure in vrijheid mogen afwachten. Dat geldt ook voor gezinnen, vrouwen, kinderen en zieken, uit welk land ze ook komen.

"Het besef dat ik een onschuldige jongen van 9 dit kan aandoen, een jongen die nog een heel leven voor zich had. Het besef dat ik niet alleen het leven van Gino heb afgenomen, maar ook van zijn familie. Het besef dat ik de samenleving heb gechoqueerd met mijn afschuwelijke daden. Dit had nooit mogen gebeuren."

Dat zei de 24-jarige Donny M. in zijn laatste woord aan het slot van de rechtszaak tegen hem. Woensdag hoorde hij het Openbaar Ministerie 28 jaar cel en tbs met dwangverpleging tegen hem eisen wegens het ontvoeren, mishandelen, misbruiken en doden van de 9-jarige Gino in 2022.

Gino verdween op de avond van 1 juni 2022 uit een speeltuin in Kerkrade. Drie dagen later werd hij dood gevonden in Geleen, niet ver van het huis van Donny M. Die had de politie verteld waar het lichaam lag, toen agenten hem met behulp van DNA op het spoor waren gekomen.

"Ik wil sorry zeggen. Voor wat de jongen heeft moeten doorstaan door mij. Voor het verdriet, voor het onherstelbare leed dat ik jullie heb aangedaan, dat ik jullie drie dagen heb laten zoeken en gewoon mijn mond hield, dat ik op bepaalde punten heb gelogen."

Ernstige persoonlijkheidsstoornis

De rechtbank Maastricht veroordeelde Donny in 2017 al voor het misbruik van een toen 10-jarige jongen. De rechtbank stelde destijds vast dat hij kampte met een ernstige persoonlijkheidsstoornis en achtte een behandeling noodzakelijk.

Na de dood van Gino is de hulp en ondersteuning die hij na dat eerste zedendelict kreeg onderzocht. Dat kwam de veertien instanties die hem toen begeleidden op veel kritiek te staan. Er werden meerdere tekortkomingen geconstateerd in de zorg, ondersteuning en begeleiding die hij destijds kreeg.

'Opeenstapeling van ellende'

"Het leven van Donny is een opeenstapeling van ellende", zei zijn advocaat vandaag in haar pleidooi. "Maar hij is ook het slachtoffer van zijn jeugd en van het falende zorgsysteem. En voor dat falende zorgsysteem zijn meer mensen verantwoordelijk, maar die zitten hier niet in het beklaagdenbankje."

Ook ging advocaat De Crom in op de eis van 28 jaar en tbs met dwangverpleging. Het OM wil dat de behandeling van zijn stoornissen pas begint na het uitzitten van zijn celstraf, terwijl daar normaal gesproken al na ongeveer een derde van de straf mee wordt begonnen.

"Als er inderdaad 28 jaar wordt opgelegd, zou dat betekenen - rekening houdend met het voorarrest - dat hij pas tegen zijn 50ste jaar wordt behandeld", stelt De Crom. "De psycholoog die hem heeft onderzocht, stelde vorig jaar dat bij een eerdere start van de behandeling de kans van slagen hoger is. En het OM erkent zelf ook dat behandeling hard nodig is."

De uitspraak is op 27 november.

De explosie in een woning in Eindhoven gisteravond is vermoedelijk veroorzaakt door een kleine raketwerper in de woning, zo blijkt uit politieonderzoek. Het is niet bekend waardoor het wapen afging.

Het incident vond plaats rond 20.30 uur in een huis aan het Hefveld, in het oostelijke deel van de stad. Bij de ontploffing raakten de twee bewoners, een vrouw van 53 en een man van 57, gewond. Zij werden ter plekke behandeld aan hun verwondingen.

Een 62-jarige man, die op het moment van de explosie ook in de woning aanwezig was, raakte ook gewond en werd voor controle naar het ziekenhuis gebracht. Volgens Omroep Brabant zijn de twee mannen gearresteerd vanwege het bezit van een wapen. Ze zitten nog steeds vast.

Waarom het explosief in de woning lag en wat de bedoeling ermee was, is nog onduidelijk. Na het incident doorzocht de explosievenopruimingsdienst de woning, maar er werden geen andere wapens of explosieven gevonden.

Zwaar beschadigd

Door de ontploffing raakte het huis zwaar beschadigd: de achtergevel werd de tuin in geblazen, er zit een groot gat in de muur naar de buren en ook de voorgevel is beschadigd.

De kracht van de explosie was zo groot dat de buren hun huis moesten verlaten. Zij zijn tijdelijk elders ondergebracht.

De gemeente Utrecht heeft vergaande plannen bekendgemaakt die de luchtkwaliteit moeten verbeteren. De plannen zijn aangeboden aan de gemeenteraad, die er later een besluit over zal nemen.

Zo wil het college de milieuzone in 2027 uitbreiden naar de hele stad. Dat zou betekenen dat dieselvoertuigen niet meer zijn toegestaan in heel Utrecht als ze niet aan de norm voldoen. Dat is nu alleen nog het geval in het centrum van de stad.

Ook mogen nieuwbouwwoningen vanaf 2025 geen rookkanalen meer hebben, met als doel "een volledig houtstookvrije stad in 2030" als doel. Vanaf dat jaar wordt houtstook met houtkachels en open haarden verboden.

Volgens de plannen mogen scooters die ouder zijn dan tien jaar vanaf 2028 de stad niet meer in. Vanaf 2030 zijn alleen nog uitstootvrije brom- en snorfietsen toegestaan. Op dit moment is maar 10 procent van de scooters uitstootvrij.

'Strenger dan Europese normen'

De gemeente Utrecht zegt dat de luchtkwaliteit de afgelopen jaren is verbeterd, maar nog niet genoeg om de gezondheid van Utrechters "optimaal te beschermen".

Met de regels gaat de gemeente naar eigen zeggen verder dan de wettelijke Europese normen en wordt gestreefd naar het halen van de strengere advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie uit 2021.

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat Noord-Koreaanse militairen in Rusland worden getraind om de Russische troepen in Oekraïne te ondersteunen. Volgens de Zuid-Koreaanse inlichtingendienst NIS is een eerste groep van 1500 soldaten naar Rusland verplaatst.

Het zou gaan om leden van een elite-eenheid die tussen 8 en 13 oktober met een transportschip van de Russische marine naar militaire bases in het verre oosten van het land zijn gestuurd. Op vrijgegeven satellietbeelden van de NIS zouden Noord-Koreaanse militairen te zien zijn op legerbases in onder meer Vladivostok en Oesoerisk.

Volgens de NIS is Noord-Korea van plan om zo'n 12.000 militairen naar Oekraïne te sturen om Rusland bij te staan in de oorlog. Als de informatie klopt, is het de eerste keer dat Noord-Koreaanse troepen op Europese bodem actief zijn.

Volgens de inlichtingendienst zouden Noord-Koreaanse militairen worden voorzien van Russische uniformen en identiteitsbewijzen uit Siberische regio's als Jakoetië en Boerjatië. De lokale bevolking in Siberië heeft deels vergelijkbare uiterlijke kenmerken als de bevolking in Noord-Korea.

Waar de militairen moeten worden ingezet, is onduidelijk. Het hoofd van de Oekraïense militaire inlichtingendiensten Budanov verklaarde gisteren dat Noord-Koreaanse troepen op 1 november klaar zullen zijn om op Oekraïens grondgebied te vechten.

'Ernstige bedreiging'

Een woordvoerder van de Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol noemt de troepenverplaatsingen "een ernstige bedreiging" voor Zuid-Korea en de gehele internationale gemeenschap.

Volgens de Oekraïense president Zelensky bestaat er geen twijfel dat Noord-Korea nauwer bij de oorlog wordt betrokken. "Het gaat niet alleen meer om het leveren van wapens. Het gaat nu zelfs om het verplaatsen van mensen uit Noord-Korea naar de bezette gebieden", zei hij maandag. Noord-Korea heeft niet op de uitspraken gereageerd.

Meerdere claims

Oekraïne beschuldigde Rusland al vaker van de inzet van Noord-Koreaanse militairen in de oorlog. Eerder deze maand schreef de Kyiv Independent dat zes Noord-Koreaanse officieren in de bezette regio Loehansk waren omgekomen.

Deze week schreven Oekraïense media over een groep Noord-Koreaanse deserteurs. De militairen zouden in de Russische regio's Brjansk en Koersk hun posities hebben verlaten.

Bondgenoten van Oekraïne maken zich al langer zorgen over de innige samenwerking tussen Rusland en Noord-Korea. Tijdens een bezoek in juni tekende de Russische president Poetin een 'strategisch partnerschap' met de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un.

Sinds het begin van de oorlog zijn er sterke vermoedens dat Kim op grote schaal munitie en ballistische raketten levert aan Rusland. De Verenigde Staten en Oekraïne zeggen dat die ook zijn ingezet op het slagveld. Noord-Korea en Rusland hebben de berichten altijd tegengesproken.

Voormalig Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib zegt dat ze het vreselijk vindt dat ze in de rechtszaal zit om haar naam te zuiveren. Vandaag was de eerste dag van de rechtszaak die het oud-PvdA-Kamerlid heeft aangespannen tegen de Nederlandse Staat vanwege een rapport over grensoverschrijdend gedrag.

Het dagelijks bestuur van de Kamer, het presidium, zei een jaar geleden dat Arib zich schuldig had gemaakt aan het veroorzaken van een sociaal onveilige werkomgeving. Het presidium trok die conclusie uit een samenvatting van een rapport van onderzoeksbureau Hoffmann. Overigens spraken de onderzoekers zelf niet van een onveilige werkomgeving; wel beschreven ze diverse incidenten.

Anonieme klagers zeiden, onder meer in brieven, dat Arib zich structureel bemoeide met de ambtelijke organisatie. Tien mensen zeiden dat ze hen bovendien soms met stemverheffing toesprak. Arib liet zich daar volgens de onderzoekers niet op aanspreken en weigerde achteraf excuses aan te bieden.

'Immens onrecht'

De voormalig Kamervoorzitter spande een rechtszaak aan in de hoop dat het onderzoek onrechtmatig wordt verklaard. "Ik had niet gedacht dat mijn politieke carrière zo zou eindigen", zei ze aan het begin van de zitting. "Ik heb de afgelopen tijd geprobeerd alles achter me te laten, mijn leven op te pakken en aan het werk te gaan." Dat is volgens haar niet gelukt.

"Het onrecht dat ik voel is immens", vervolgt Arib. Ze noemt het een politieke afrekening. "Er is zo veel met modder gegooid. Het raakt mij als mens, het raakt de Kamer als instituut. En het raakt het ambt van Kamervoorzitter." Arib vindt ook dat ze zich niet kan verweren tegen de aantijgingen in de brieven, omdat ze niet weet wie de afzender is en omdat niet duidelijk is wat de inhoud van de brieven precies is.

Haar advocaat, Geert-Jan Knoops, zegt dat zowel het dagelijks bestuur van de Kamer als de ambtelijke leiding geen onderzoek had mogen laten instellen naar een Kamerlid. Enkel het College van onderzoek integriteit heeft die bevoegdheid, betoogt Knoops. Daarmee zou het hele onderzoek ondeugdelijk zijn. Ook zegt hij dat Arib lang de deur heeft opengehouden voor medewerking, maar dat ze een halfjaar lang niets had gehoord.

'Geen politieke afrekening'

Advocaten van de Tweede Kamer en hoogleraren die bij het onderzoek betrokken waren, weerspreken dat. Ze stellen dat Arib juist haar best heeft gedaan om geen informatie over de anonieme meldingen te krijgen. Ze zou zeker vier keer de kans hebben gekregen om erop te reageren, maar dat deed ze telkens niet, zeggen ze.

Dat er sprake zou zijn van een politieke afrekening vinden ze onrealistisch. In het presidium zitten acht Kamerleden uit allerlei fracties, en zij hebben unaniem besloten om het onderzoek te laten uitvoeren. Ook waren de klachten volgens hen zo ernstig dat er geen andere optie was dan een onderzoek. Het betrof overigens een feitenonderzoek, benadrukken ze, dat niet als doel had om tot een straf te komen.

Bovendien was het Aribs eigen keuze om de politiek te verlaten, zeggen ze, omdat het onderzoek nog niet was afgerond toen ze het besluit al had genomen om te vertrekken. Arib zat 24 jaar voor de PvdA in de Tweede Kamer en was tussen 2016 en 2021 voorzitter.

Het is nog niet bekend wanneer er een uitspraak in de zaak volgt.

Bij de Poolse parlementsverkiezingen van een jaar geleden had Katarzyna (42) haar hoop gevestigd op Donald Tusk. Hij beloofde abortushervormingen door te voeren. "Ik dacht dat dat het eerste was dat ze zouden doen", zegt ze. "Het is maatschappelijk zo'n belangrijk onderwerp. Het leeft bij veel vrouwen."

Maar het abortusbeleid in Polen is nog altijd een van de strengste in Europa. Sinds een oordeel van het Grondwettelijk Hof in 2020 is de ingreep alleen toegestaan als het leven of de gezondheid van de moeder in gevaar is of als de zwangerschap een gevolg is van verkrachting of incest.

Premier Tusk heeft toegegeven dat hervormingen deze regeringstermijn niet mogelijk zijn, omdat een christelijke partij in de coalitie niet wil meewerken.

Moeilijke keuze

Vier jaar geleden, kort voordat de nieuwe abortusregels ingingen, zag Katarzyna zich gedwongen om abortus te plegen. Ze was gewenst zwanger van haar derde kind, maar de jongen bleek het edwardssyndroom te hebben. Dat betekende dat hij voor de bevalling of kort daarna zou komen te overlijden. Abortus was voor haar destijds een moeilijke, maar wel juiste keuze.

Dat ging toen al niet makkelijk in het zeer conservatieve Polen. Ziekenhuizen wilden niet meewerken en ze werd van het kastje naar de muur gestuurd. "De ochtend dat ik naar het ziekenhuis zou gaan voor abortus, werd ik gebeld dat de baas er niet was en dat niemand mij zou willen toelaten." Na veel procedures en discussies, die ze door haar kwetsbare situatie als mensonterend ervoer, stemde het ziekenhuis toch in.

Bang voor vervolging

Na het oordeel van het hof, is het voor vrouwen nog veel moeilijker geworden. Katarzyna zou nu niet meer in aanmerking komen voor abortus en zou haar zoon dus hebben moeten voldragen.

Daarnaast zijn meerdere vrouwen de afgelopen jaren overleden omdat ze niet op tijd de zorg kregen die ze nodig hadden. Ziekenhuizen waren bang dat ze vervolgd zouden worden als ze een abortus zouden uitvoeren.

In Polen blijft het een zeer controversieel thema. Een grote meerderheid is tegen vrije toegang tot abortus tot twaalf weken, blijkt uit cijfers, maar de meeste Polen steunen de ingreep als het kind serieuze aandoeningen heeft, zoals bij Katarzyna.

Brede coalitie

Maar voorlopig verandert er dus niets. De regering-Tusk bestaat uit een brede coalitie die de krachten verenigde om de vorige regering onder leiding van de rechts-conservatieve PiS te verdrijven. Dat was een partij die de onpopulaire abortusbeperkingen juist steunde, maar als het om dergelijke gevoelige thema's gaat, kan de nieuwe coalitie het niet eens worden.

Een kleine christelijk-conservatieve partij in de coalitie is het niet eens met de abortusversoepelingen die de andere partijen willen. Het enige wat de regering heeft kunnen bieden, zijn richtlijnen voor ziekenhuizen om duidelijk te maken dat ze niet vervolgd worden als ze abortus plegen bij een moeder die in levensgevaar verkeert.

Ook bij de hulporganisatie Federa hoopten ze dat de nieuwe regering hervormingen zou doorvoeren. Zij staan vrouwen die abortus overwegen juridisch bij. "We hadden zo gehoopt dat er eindelijk verandering zou komen", zegt advocaat Mateusz Burzynski. "We hebben een grote campagne opgetuigd. Abortus was een grote motivator voor jonge vrouwen om te stemmen, maar in ruil voor die stemmen heeft de regering helemaal niks teruggedaan."

Dagelijks spreekt Burzynski met vrouwen die woedend zijn op de regering-Tusk en wanhopig dat er nog altijd niks is veranderd. Een van de weinige manieren waarop vrouwen een abortus voor elkaar kunnen krijgen, is zeggen dat ze suïcidaal zijn vanwege de zwangerschap. Dat telt als levensgevaar en dan kan de operatie worden uitgevoerd. Ook vertrekken veel zwangere vrouwen naar het buitenland.

Terugdenken aan haar strijd om abortus uit te voeren, raakt Katarzyna nog diep. Niet alleen vanwege het verlies van haar zoon, maar vooral omdat abortus alleen nog maar moeilijker is geworden.

Op Katarzyna's stem kan Tusk in ieder geval niet meer rekenen. Voor haar twee dochters ziet ze met het huidige abortusbeleid geen toekomst in haar land. "Ik wil er alles aan doen om ervoor te zorgen dat mijn kinderen kansen hebben buiten Polen", zegt Katarzyna. "Zodat ze nooit hoeven te beslissen of ze kinderen willen krijgen in ons land."

Rabobank heeft de afgelopen tijd maandelijks zo'n 10.000 klanten de deur gewezen. Rabobank-bestuurder Philippe Vollot zegt dat in een video-opname die is gepubliceerd door Follow The Money (FTM). De opname werd in september gemaakt op een interne bedrijfsbijeenkomst waarop Vollot sprak over de aanpak van witwasrisico's.

Banken moeten hun klanten controleren op dit soort risico's. Als ze een risico zien, moeten ze de klant onderzoeken en een melding doen bij de autoriteiten. Wanneer een klant geen geruststellende uitleg kan geven, moet de bank de relatie beëindigen.

Interne bijeenkomst

Rabobank is in dit proces strenger geworden. Twee jaar geleden nam de bank elke maand afscheid van zo'n duizend klanten, maar dat is volgens Vollot dus vertienvoudigd.

"We zijn veel beter geworden in het identificeren van klanten die boven onze risicobereidheid uitkwamen", zegt de bestuurder. Het gaat daarbij volgens hem niet alleen om "slechte mensen", maar ook om klanten waar de bank zich niet "comfortabel" bij voelt gezien de wetten en regels waaraan de bank zich moet houden.

De versnelling in het beëindigen van klantcontacten komt in een periode waarin Rabobank onder een vergrootglas ligt. Sinds eind 2022 doet het Openbaar Ministerie strafrechtelijk onderzoek naar de bank vanwege mogelijke nalatigheid bij antiwitwascontroles.

In datzelfde jaar kwam ook Vollot in dienst bij de bank, die ruim 8 miljoen particuliere klanten en 800.000 zakelijke klanten heeft. Hij is verantwoordelijk voor de aanpak van financieel-economische misdaad bij de bank. Een onderdeel daarvan is een herstelprogramma.

Een woordvoerder van de bank bevestigt de groei van het aantal mensen van wie afscheid is genomen. "De afgelopen maanden hebben om verschillende redenen geleid tot een piek", zegt de woordvoerder. Het gaat om een inhaalslag op meerdere vlakken.

Zo heeft Rabobank klanten geschrapt die betrokken zijn geweest bij fraudezaken, maar ook klanten die niet bereid waren om gegevens te verstrekken die de bank nodig heeft voor hun antiwitwascontroles.

Daarnaast heeft de bank de eigen administratie bijgewerkt en afscheid genomen van zakelijke klanten die inmiddels geen eigen bedrijf meer hebben. En er was nog een groep klanten die zelf bij de bank weg wilde.

"De aantallen nemen gestaag af", zegt de woordvoerder nu. "Met de verwachting dat de volumes normaliseren na voltooiing van het herstelprogramma."

De Chinese economie hapert: gesloten restaurants en winkels kenmerken het straatbeeld. Teken aan de wand is de recente sluiting van de grote restaurantketen Din Tai Fung. Vandaag werd bekend dat de economische groei in China het afgelopen kwartaal het laagst was in ruim een jaar, namelijk 4,6 procent ten opzichte van een jaar eerder.

Veel Europese landen zouden tekenen voor zo'n groeipercentage, maar voor China valt het tegen. Het land streeft nu naar een groei op jaarbasis van 5 procent.

"De Chinese economie zit gevangen in een negatieve spiraal, waarbij cyclische en structurele problemen elkaar versterken en versterken", zegt Eswar Prasad, hoogleraar aan de Cornell University tegen zakenkrant Financial Times. Een combinatie van afnemende groei, deflatie en verlies van vertrouwen in het overheidsbeleid, vergrijzing en een vastlopende vastgoedsector veroorzaakt een enorme uitdaging. Zo daalden de investeringen in vastgoed met 10 procent ten opzichte van vorig jaar.

Steunpakket

Daarom introduceerde Peking in september het grootste financiële steunpakket sinds de coronapandemie. Maar het hele jaar door werden maatregelen genomen om de vastgoedsector, banken en lokale overheden een impuls te geven. "De overheid wil de vastgoedsector, de aandelenmarkt en de binnenlandse vraag stabiliseren", zegt Arjen van Dijkhuizen, econoom bij ABN Amro. "De neergang in de vastgoedsector is enkele jaren aan de gang en dat heeft zijn weerslag op consumentenvertrouwen, consumptie en private investeringen."

In het verleden haalde China jaarlijkse groeicijfers van wel 10 procent. Dan steekt 4,6 procent daar schril bij af. "Voor Chinese begrippen is het een lage groei, maar de economie is tenminste wel gegroeid", zegt Van Dijkhuizen. De export nam weliswaar af, maar winkels verkochten meer en het ging ook goed met de industriële productie. Verder daalde de werkloosheid in steden, naar 5,1 procent van de beroepsbevolking.

Doordat China een van de grootste economieën is, heeft de geringe groei ook invloed op de Europese economie. "Zo kunnen bedrijven van hier moeilijker hun producten naar daar exporteren, omdat er minder vraag naar is", legt Van Dijkhuizen uit.

Maar belangrijker nog is opkomende concurrentie vanuit daar. "China heeft een handelsoverschot ten opzichte van Europa als het aankomt op bijvoorbeeld elektrische auto's", zegt Van Dijkhuizen. "De Europese auto-industrie heeft last van de snelle opkomst van China." De Europese Unie voerde eerder dit jaar tijdelijke importtarieven op Chinese elektrische auto's in om zo de auto-industrie te beschermen. Autofabrikanten zoals Volkswagen, Mercedes-Benz en Stellantis (Fiat, Citroën en Jeep) zitten al langer in zwaar weer.

Twee bergingsauto's hebben met een lier het gezonken vrachtschip in de Maas losgetrokken. Dat gebeurde na drie mislukte pogingen van Rijkswaterstaat om het schip, dat tegen een stuw bij Borgharen lag, te bergen.

Rijkswaterstaat onderzoekt nu de schade aan de stuw. Het scheepvaartverkeer op de Maas ligt sinds het incident stil tussen Ternaaien en Born. Het is nog onbekend wanneer het kan worden hervat, meldt L1 Nieuws.

Het 67 meter lange schip botste zaterdag door een sterke zijstroming tegen de stuw in Borgharen, waarna het water maakte en zonk. Rijkswaterstaat begon maandagnacht met de voorbereidingen voor de berging. De lading werd verwijderd om het vaartuig lichter te maken. Ook werden de luiken van de laadruimte weggehaald.

Dinsdag werd een eerste bergingspoging ondernomen, maar die sneuvelde toen een lijn brak waarmee het schip moest worden losgetrokken. Ook een tweede poging mislukte. Bij een derde poging kwam het schip deels los, waarna de vierde poging succesvol bleek.

Scheve boten

Doordat het schip tegen de stuw lag, kon deze niet worden gesloten. Dit leidde tot een daling van het waterpeil in de Maas, waardoor in Maastricht een hotelboot, een coffeeshopboot en een brandstofbunkerschip scheef kwamen te liggen.

De coffeeshopboot maakte water, het brandstofbunkerschip is inmiddels leeggepompt en de hotelboot is ontruimd. Rijkswaterstaat plaatste een mobiele waterkering om te voorkomen dat het waterpeil verder zakt.

Zeker honderd mensen van onder meer Rijkswaterstaat zijn betrokken bij het weghalen van het schip, meldt de dienst.