NOS Nieuws - Algemeen

Goedemorgen! De Amerikaanse president Joe Biden spreekt vandaag het volk toe na de winst van Donald Trump en de Tweede Kamer voert een debat met minister Wiersma van Landbouw over het mestoverschot.

Eerst het weer:

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

De felicitaties voor Donald Trump blijven binnenkomen. Oud-president Obama heeft zich in het rijtje wereldleiders en oud-wereldleiders gevoegd die de Republikein feliciteren. "Dit is natuurlijk niet de uitkomst waar we op hadden gehoopt", zegt Obama. "Maar als je in een democratie leeft, moet je ook erkennen dat jouw standpunt niet altijd wint."

Lees meer over de Amerikaanse verkiezingen in ons liveblog.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De Australische breakdancer Rachael 'Raygun' Gunn was hét onderwerp van gesprek tijdens de Olympische breakdanswedstrijden in Parijs deze zomer. Niet omdat ze zo goed was, maar vanwege haar opvallende kinderlijke bewegingen. Maar die vrolijke bewegingen, zoals springen als een kangoeroe, zien we nu niet meer. Ze houdt het voor gezien:

Fijne dag!

In de Amerikaanse staat Californië hebben duizenden mensen de opdracht gekregen hun huis te verlaten vanwege een bosbrand. Het vuur grijpt snel om zich heen door zware windstoten tot wel 130 kilometer per uur.

Ruim 10.000 mensen worden geëvacueerd omdat 3500 huizen en andere gebouwen worden bedreigd door het vuur, meldt gouverneur Newsom. De omvang van de schade is nog niet precies duidelijk, maar zeker is wel dat tientallen huizen zijn verwoest.

De brand, Mountain Fire geheten, woedt in de omgeving van Camarillo, zo'n 80 kilometer ten noordwesten van Los Angeles. Binnen een paar uur had de brand zich uitgebreid van een klein gebied naar een oppervlakte van ruim 40 vierkante kilometer. Gloeiende delen komen soms kilometers verderop neer en veroorzaken daar nieuwe brandhaarden. Met onder meer blushelikopters wordt geprobeerd het vuur te doven.

Twee mensen hadden rook ingeademd en zijn naar het ziekenhuis gebracht. Gouverneur Newsom heeft de landelijke rampenbestrijdingsdienst FEMA om hulp gevraagd.

Zo grijpen de bosbranden om zich heen:

In Cuba heeft een orkaan tot problemen geleid met de nationale stroomvoorziening. Orkaan Rafael bereikte windsnelheden tot 185 kilometer per uur en raasde laat in de middag ongeveer 75 kilometer ten zuidwesten van Havana. De hoofdstad kreeg te maken met zware regenval en hevige windstoten.

De orkaan nam boven land aan kracht af, maar bleef verwoestend. Bomen vielen op elektriciteitskabels en het hele land kwam zonder stroom te zitten.

Vorige maand kampte het volledige land ook al met stroomuitval. Toen hield een van de grootste energiecentrales van het land ermee op en ook de andere werkten soms niet.

Scholen dicht

De Cubaanse regering heeft vanwege de orkaan een waarschuwing afgegeven. In delen van het eiland zijn scholen gesloten en op sommige plekken is het openbaar vervoer stilgelegd.

Door de straten reden politiewagens met luidsprekers die mensen waarschuwden om een veilig heenkomen te zoeken. In het westen van het land moesten duizenden mensen uit voorzorg hun huis uit. Vanuit de populaire strandbestemming Cayo Largo werden ruim honderd Canadese toeristen geëvacueerd.

Twee weken geleden raasde ook al een orkaan over het land. Daarbij kwamen in het oostelijk deel van het eiland zes mensen om het leven.

De moeder van de ontvoerde Franse baby Santiago wordt vandaag overgeleverd aan Frankrijk, melden Franse media. Ze werd eind oktober met de vader aangehouden in het centrum van Amsterdam, waar ze met een baby in een hotel zaten.

De vrouw moet in Frankrijk voor de onderzoeksrechter verschijnen. Dat alleen de moeder nu wordt overgeleverd, komt doordat zij voor een verkorte procedure heeft gekozen. De vader heeft daarentegen zijn voorkeur uitgesproken voor de reguliere procedure, die meer tijd in beslag neemt.

Couveuse

Santiago werd geboren op 6 oktober en zeventien dagen later meegenomen uit een ziekenhuis in de buurt van Parijs. Omdat het jongetje acht weken te vroeg ter wereld was gekomen, lag het in een couveuse.

De Franse autoriteiten maakten zich grote zorgen om de gezondheid van Santiago en riepen op om naar de ouders uit te kijken. Twee dagen later werd hun vluchtauto in de Belgische stad Charleroi gevonden en nog eens twee dagen later werden de ouders en het kind aangetroffen in de Amsterdamse hotelkamer.

De baby werd daarna direct naar het ziekenhuis gebracht en in een couveuse gelegd. Op 31 oktober werd Santiago met een ambulance teruggebracht naar Frankrijk. Hij maakt het goed.

Drugshandel en diefstal

Het Franse Openbaar Ministerie heeft nog niet veel losgelaten over een mogelijk motief. Franse media schrijven dat de ouders bekend zijn bij de politie vanwege onder meer drugshandel en diefstal. Mogelijk waren ze bang dat ze het gezag over het jongetje zouden verliezen.

In Frankrijk zijn in deze zaak een aantal vrienden van de ouders opgepakt. Zij worden ervan verdacht geholpen te hebben bij de verdwijning van de baby.

Esther Gerritsen heeft met haar roman Gebied 19 de Boekenbon Literatuurprijs gewonnen. Dat werd bekendgemaakt in cultuurhuis Amare in Den Haag.

Gerritsen ontvangt een geldbedrag van 50.000 euro. Volgens de jury is het boek "uitgestreken over tijden, sentimenten en plaatsen pertinent actueel. De roman is een fraai staaltje sciencefiction in de polder." De jury bestond onder anderen uit boekhandelaren en stond dit jaar onder voorzitterschap van hoogleraar media en digitale samenleving José van Dijck.

Andere planeet

De roman Gebied 19 gaat over een schrijver die als een van de weinige mensen op de aarde is achtergebleven terwijl zijn familie en de meeste andere mensen naar een andere planeet zijn gegaan. Gerritsen heeft laten weten te werken aan een vervolg.

De jury noemt het boek verder "bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Haast op het potsierlijke af neemt Esther Gerritsen je mee in een verhaal dat zich afspeelt in twee verschillende werelden. Ze maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar."

Belangrijkste onderscheiding

Naast Gerritsen waren ook Guido van Heulendonk (De kroon met twee pieken), Bregje Hofstede (Oersoep), Frank Nellen (De onzichtbaren) en Frank Westerman (Zeven dieren bijten terug) genomineerd.

De Boekenbon Literatuurprijs, is samen met de Libris Literatuur Prijs de belangrijkste onderscheiding in de Nederlandstalige literatuur. Eerder heette de prijs de AKO Literatuurprijs. Vorig jaar ging de prijs naar Mauk van de Vlaamse schrijver Jan Vantoortelboom.

Gerritsen was eerder dit jaar ook met Gebied 19 genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. Die werd echter gewonnen door Rob van Essen.

Bij een grote brand op de vuilstortplaats Lagun op Bonaire komt sinds dinsdagavond een dikke, schadelijke zwarte rook vrij. Omwonenden binnen een straal van een kilometer zijn geëvacueerd. Het gaat om zo'n dertig tot veertig mensen.

Het afvalcentrum Selibon, waar de brand woedt, staat al geruime tijd bekend als een risicovolle locatie. De landfill, zoals die op het eiland genoemd wordt, smeult al jaren. De overheid adviseert bewoners zonder opvangmogelijkheden naar een buurtcentrum te gaan.

Jan Verbeek, een van de bewoners naast de vuilstort spreekt met frustratie en teleurstelling over de situatie rond de vuilstort op Bonaire. "Elke keer is het hetzelfde liedje," zegt hij. "Vijf maanden geleden hadden we ook een brand, en sindsdien is er weinig gebeurd. Ja, er zijn vergaderingen en rapporten, maar nu zitten we opnieuw in de rook en de schadelijke dampen.

De situatie begint volgens Verbeek onhoudbaar te worden. "We ademen hier giftige stoffen in, zonder te weten wat dat met ons doet. Er zijn zware metalen, plastic dat verbrandt, de lucht is echt ongezond. Er wordt al maanden beloofd dat ze onze gezondheid gaan onderzoeken, maar we wachten nog steeds.

'Zorgwekkend, complex en urgent'

Verbeek overweegt nu zelfs om te vertrekken. "Hoeveel geduld moet je nog hebben? Het lijkt erop dat we het hier zelf maar moeten regelen. De bestuurders waren er gisteravond, toen de brand het hevigst was, als de kippen bij. Het crisisteam kwam zowaar op gang. Maar een oplossing op korte termijn bieden ze niet."

Volgens Verbeek lijken de autoriteiten aanbevelingen uit een recent rapport van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) over de vuilstort in de praktijk te brengen. "Nu nog erkennen dat deze ramp te groot is en dat de ILT het stuur over moet nemen", zegt Jan.

De ILT deed afgelopen maanden onderzoek naar de vuilnisbelt en constateerde dat er 'ernstige milieurisico's' waren. De situatie bij Selibon op de locatie Lagun is zorgwekkend, complex en urgent, waarschuwde het rapport.

Zelfs als de juiste experts komen, zal het nog jaren duren voordat er iets daadwerkelijk is opgelost. Dat kunnen we toch niet uitzitten? Misschien is het tijd om mijn gezin ergens anders naartoe te brengen, want zo kunnen we niet blijven leven," zegt Verbeek zichtbaar geëmotioneerd.

Op grote afstand zijn rookwolken van de brand te zien:

Het Bestuurscollege van Bonaire benadrukt de ernst van de situatie en stelt dat de bescherming van volksgezondheid, natuur en milieu prioriteit heeft. "Maar dit probleem is complex, mede door jarenlange misstanden. Wij werken intensief samen met Selibon en Nederlandse deskundigen aan zowel noodoplossingen als structurele verbeteringen," aldus het bestuurscollege.

De bewoners moeten vooralsnog tot vrijdag elders bivakkeren. Het gebied rond de vuilstort brandt nog steeds en is afgezet door de politie. En het is maar zeer de vraag of het vuur vrijdag helemaal uit is of nog doorsmeult. Een definitieve oplossing is nog niet in zicht.

"Het is niet de uitkomst waar we voor hebben gestreden, maar we zullen de uitslag moeten respecteren." Met die woorden reageerde de Democratische presidentskandidaat Kamala Harris gisteravond op haar nederlaag in de race om het presidentschap. Harris sprak haar aanhang, haar campagnemedewerkers en de pers toe bij haar voormalige universiteit in Washington D.C.

"Als we een verkiezing verliezen, accepteren we dat ook", benadrukte ze. "Dat is de basis van democratie." Harris had voor haar toespraak met Trump gebeld en hem gefeliciteerd met zijn overwinning. "We zullen hem helpen met de overdracht", zei Harris daarover. "We zijn geen loyaliteit verschuldigd aan een president of een partij, maar aan de grondwet."

In de toespraak op de trappen van de universiteit zei ze dat haar hart is vervuld van dankbaarheid. Ze zei trots te zijn op de manier waarop de Democraten campagne hebben gevoerd en bedankte iedereen voor de inzet. "We deden het in de wetenschap dat we meer gemeen hebben met elkaar dan dat we verschillen."

Hier zie je de reactie van Harris op haar verkiezingsnederlaag:

Ook stond Harris stil bij een van haar centrale verkiezingsthema's: abortus. "Ik zal nooit de strijd opgeven voor een toekomst waarin vrouwen kunnen beslissen over hun eigen lichaam. Waarbij geen overheid vrouwen vertelt wat te doen."

Jongeren, ook een belangrijke doelgroep voor de Democraat, sprak ze direct aan. "Het is oké om je verdrietig en teleurgesteld te voelen. Maar weet dat het goed komt. Ik heb vaak gezegd: als we vechten, dan winnen we. Maar soms duurt het even. Het belangrijkste is: geef nooit op. Luister nooit wanneer iemand zegt dat het onmogelijk is omdat het nooit eerder is gedaan."

Trump nam vannacht al vroeg een voorsprong op de Democraten, bouwde die gestaag uit en won uiteindelijk overtuigend.

Ook president Joe Biden heeft eerder vandaag in een telefoongesprek zijn felicitaties overgebracht aan Trump. Hij nodigde Trump uit voor een ontmoeting in het Witte Huis.

In dat gesprek benadrukte Biden zich in te zetten voor een soepele overdracht en riep hij Trump op om het land samen te brengen, schrijft het Witte Huis in een verklaring. Harris benadrukte dat ook in haar toespraak.

Zo gingen de verkiezingen in de VS:

Capitoolbestorming

Bij de vorige verkiezingen in 2020, toen Trump verloor van Biden, heeft Trump geen zogenaamde concession speech gehouden. In die toespraak erkent de verliezende partij traditiegetrouw de winst van de ander, waarmee diegene de verkiezingen symbolisch afrondt. Anders dan Harris nu accepteerde Trump de winst van zijn tegenstrever niet.

Twee maanden later sprak Trump een menigte van aanhangers toe in de buurt van het Witte Huis toe. Daarin benadrukte hij zeker te weten dat niet Biden maar hij de presidentsverkiezingen had gewonnen. Hij riep zijn aanhangers op naar het Capitool te trekken, waar het Congres op dat moment de stemmen van het Kiescollege telde. Duizenden betogers bestormden vervolgens het Capitool.

De Duitse bondskanselier Scholz heeft minister Lindner van Financiën, tevens leider van de liberale coalitiepartij FDP, ontslagen. Daarop heeft de FDP al zijn ministers teruggetrokken uit de regering, waardoor alleen de SDP en de Groenen nog over zijn. Scholz zal voorlopig leiding geven aan een minderheidskabinet.

Op een persconferentie zei Scholz dat hij zich gedwongen voelde om Lindner te ontslaan, omdat er geen vertrouwensbasis meer was. "Te vaak heeft Lindner wetten geblokkeerd en te vaak heeft hij mijn vertrouwen geschonden." Volgens de bondskanselier, die een tirade afstak in de richting van Lindner, was regeren onder deze omstandigheden niet mogelijk.

Dit zegt Scholz over het ontslag van Lindner:

Scholz heeft aangekondigd in januari de zogenaamde vertrouwensvraag aan de Bondsdag te willen voorleggen. Het Duitse parlement moet dan bepalen of er nog voldoende vertrouwen is in de regering van Scholz. Afgaand op de huidige steun is dat vertrouwen er niet. In dat geval kunnen er in maart verkiezingen plaatsvinden, zei Scholz. Eigenlijk staan de verkiezingen voor volgend najaar gepland.

Woensdagavond voerden de drie coalitiepartijen, die eind 2021 hun zogenaamde 'stoplichtcoalitie' vormden, crisisoverleg. Die gesprekken gingen over maatregelen om de Duitse economie een boost te geven en het miljardengat in de begroting voor volgend jaar. Ook was de vraag of de drie partijen nog voldoende vertrouwen in elkaar hadden om de kabinetsperiode tot volgend jaar uit te zitten.

Ontvangst met applaus

De Duitse krant Bild schrijft dat FDP-leider Lindner tijdens het crisisoverleg vervroegde verkiezingen aan Scholz voorstelde. De bondskanselier zou dat voorstel hebben afgeslagen.

De ontslagen minister beschuldigt Scholz ervan opzettelijk op een coalitiebreuk aan te sturen. Lindner zei tegen de verzamelde pers dat hij bereid was om verantwoordelijkheid te nemen en dat zijn partij ervoor zal vechten om na de volgende verkiezingen hetzelfde te doen in een andere regering.

Nadat Lindner klaar was met zijn verhaal werd hij door partijgenoten in de fractiezaal met applaus ontvangen.

In de ochtend was er nog veel blijdschap over het Amerikaanse verkiezingsresultaat. De AEX opende dik in de plus. Maar gedurende de dag sloeg het positieve sentiment onder beleggers om. Bijna alle Europese beurzen waren de winsten al snel weer kwijt. De AEX-index sloot een klein procent lager.

"Vanochtend was er opluchting dat Donald Trump is gekozen", zegt beursanalist Jim Tehupuring van 1Vermogensbeheer. "Op zich is die opluchting goed te begrijpen. Een Republikeinse president is goed voor de financiële markten."

Handelstarieven

Maar de sfeer sloeg om toen beleggers zich leken te realiseerden dat mogelijke Amerikaanse handelstarieven nadelig kunnen uitpakken voor Europese bedrijven. Vooral Europese autofabrikanten zagen hun beurswaarde dalen.

"Beleggers zijn niet altijd helemaal rationeel", zegt Martijn Rozemuller, topman Europa van de Amerikaanse vermogensbeheerder VanEck. "Op een gegeven moment komt de realiteit om de hoek kijken."

Trump zei tijdens zijn campagne dat hij handelstarieven van 10 procent wil invoeren op producten die van buiten de VS komen. Op producten uit China wil hij zelfs handelstarieven tot 60 procent. De beurzen in China sloten vanmorgen Nederlandse tijd dan ook af in het in rood.

Musk virtueel 25 miljard rijker

In de VS hebben beleggers hoge verwachtingen. De Dow Jones staat op dit moment 3 procent in de plus. Het aandeel Tesla opende meteen al bijna 14 procent hoger en weet de winst nog steeds vast te houden.

Eigenaar Elon Musk is alleen al met zijn aandelen en opties in Tesla vandaag 25 miljard dollar rijker geworden. Hij investeerde persoonlijk 130 miljoen dollar in de campagne van Trump.

Ook aandelen in Amerikaanse techbedrijven deden het uitstekend. Zelfs het geplaagde Intel zag de beurswaarde fors stijgen.

Europa op eigen benen

Het Nederlandse bedrijfsleven hoopt vooral de komende tijd de relatie met de Verenigde Staten goed te houden. Ingrid Thijssen, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW, benadrukt dat de VS na Duitsland de grootste handelspartner is van Nederland.

"Onafhankelijk van welke president er in het Witte Huis zit is het voor Nederland zowel voor onze veiligheid maar zeker ook voor onze economie ongelooflijk belangrijk dat we de relaties goed houden", zegt Thijssen.

De VNO-NCW-voorzitter wil dan ook niet teveel op de zaken vooruitlopen. Het is immers nog onduidelijk welke plannen Trump straks daadwerkelijk zal willen doorvoeren, benadrukt zij. Ook de branchevereniging voor bedrijven in de technologische industrie, FME, wil eerst de beleidsplannen van Trump afwachten.

De branchevereniging vindt dat Europa de komende tijd flink aan de slag moet. "In een tijd waarin vrijhandel steeds meer onder druk staat, vraagt dit om moedig leiderschap en onafhankelijkere keuzes, zodat we minder afhankelijk worden en onze positie op het wereldtoneel versterken", zegt FME-voorzitter Theo Henrar.

Na een historische campagne is het duidelijk: Donald Trump wordt voor de tweede keer president van de Verenigde Staten. Maar er stond bij de verkiezingen meer op het spel dan de sleutel van het Witte Huis.

Zo stemden kiezers ook voor het Congres. De verdeling in het Amerikaanse parlement zal bepalen hoeveel macht de president de komende vier jaar heeft. Daarnaast vonden er verdeeld over de staten in totaal 150 referenda plaats over allerlei beleidskwesties, van het recht op abortus tot legalisatie van cannabis.

Senaatszetels afgesnoept

Een meerderheid in de Senaat is al binnen voor de Republikeinen en ook in het Huis van Afgevaardigden is de kans op een meerderheid reëel. Het Huis en de Senaat, vergelijkbaar met de Nederlandse Tweede en Eerste Kamer, worden samen het Congres genoemd.

Het zijn het Huis en de Senaat die uiteindelijk bepalen of wetsvoorstellen worden aangenomen of niet. Bovendien heeft de Senaat invloed op de samenstelling van de regering, kunnen senatoren rechters benoemen bij het Hooggerechtshof en moeten zij groen licht geven voor internationale verdragen.

De Senaat telt 100 zetels, waarvan er dit keer 34 verkiesbaar waren (elke twee jaar wordt over een derde van de zetels gestemd). De Democraten bekleden nu nog 51 van de 100 zetels in de senaat, maar in zeker drie staten snoepten de Republikeinen een zetel af van de Democraten.

Zoals verwacht ging een zetel in West Virginia naar de Republikeinse partij. Ook in Ohio en Montana kleurde een blauwe zetel rood. Voor zes zetels is de uitslag nog onbekend, maar de kans lijkt groot dat Trumps meerderheid verder uit zal breiden.

Ook op voorsprong in het Huis

De 435 leden van het Huis van Afgevaardigden worden telkens voor een periode van twee jaar verkozen: een zetel per kiesdistrict. Voor alles waar geld mee is gemoeid, heeft de president de instemming nodig van het Huis. De Republikeinen hebben er sinds 2022 een nipte meerderheid.

Volgens de laatste tussenstand hebben de Republikeinen nu 198 zetels op zak en gaan er 180 zetels naar de Democraten. 57 zetels moeten nog worden vergeven. In sommige kiesdistricten zijn de marges klein en wordt nog volop geteld, dus het kan nog even duren voordat de zetelverdeling duidelijk is.

Als de Republikeinse Partij ook een meerderheid in het Huis weet te bemachtigen, betekent dat dus dat de regeringspartij in ieder geval twee jaar lang zonder veel weerstand wetgeving kan doorvoeren. Pas bij de Congresverkiezingen in 2026 kunnen de Democraten daar iets aan veranderen.

Referenda over abortus

In tien staten stonden ook vragen over het recht op abortus op het stembiljet. Het thema speelde een centrale rol in de verkiezingscampagne. Uit peilingen bleek dat Amerikaanse kiezers alleen de democratie en economie belangrijker onderwerpen vonden.

In zeventien Amerikaanse staten is abortus sinds 2022 verboden, of alleen mogelijk in de eerste zes weken van de zwangerschap. Die beperkingen volgden op het besluit van het Amerikaanse Hooggerechtshof om een streep te zetten door de landelijke abortuswet. Trump stelde daar tijdens zijn eerste termijn drie conservatieve rechters aan.

In Arizona, Colorado, New York, Maryland en Nevada stemden voldoende kiezers voor het verankeren van het recht op abortus in de grondwet van de staat. In de staat Missouri stemden kiezers voor het legaliseren van abortus tot 24 weken zwangerschap. Dat komt overeen met de Nederlandse wet.

Dat is een ommekeer in de staat in het Midden-Westen: sinds 2022 mocht een zwangere vrouw er alleen abortus ondergaan als ze risico loopt op ernstige gezondheidscomplicaties.

In Nebraska, South Dakota en Florida bepaalden kiezers dat het recht op abortus niet in de grondwet wordt verankerd. In Florida stemde meer dan 57 procent voor het voorstel, maar in de staat is een meerderheid van 60 procent nodig voor een grondwetswijziging.

Drugsbeleid

In vijf staten werd ook gestemd over drugsbeleid. In Nebraska stemde een meerderheid voor de legalisering van medicinale wiet. In Florida, North Dakota en South Dakota stemden kiezers over de algehele legalisering van wiet, maar in geen geval werd daarmee ingestemd. In Massachusetts was de vraag aan kiezers of de staat psychedelische drugs moet legaliseren, maar ook dat voorstel haalde het niet.

In elf staten stemden inwoners ook voor een nieuwe gouverneur, het hoofd van de uitvoerende macht in een staat. Die keuze staat los van de keuze voor de presidentskandidaat.

Zo werden in de oostelijke staten Vermont en New Hampshire Republikeinse gouverneurs verkozen, terwijl de te verdelen kiesmannen bij de presidentsverkiezingen naar Democraat Harris gingen. In de belangrijke swing state North Carolina gingen de kiesmannen juist naar Trump, terwijl de Democratische Stein tot gouverneur werd verkozen.

In Duitsland hangt de regering van bondskanselier Scholz aan een zijden draadje. Op dit moment is er in klein comité crisisberaad tussen de drie coalitiepartijen en moet blijken of de regering bij elkaar gehouden kan worden. De partijen denken wezenlijk anders over het dichten van een miljardengat in de begroting en over de vraag hoe de economie een boost kan krijgen.

Het rommelt al langer in de coalitie, maar een uitgelekt document van de liberalen heeft de verhoudingen nu op scherp gezet. In het achttien pagina's tellende stuk heeft minister Lindner van Financiën (FDP) plannen uiteengezet waar coalitiepartijen SPD en de Groenen fel op tegen zijn. Zo wil Lindner de 'solidariteitsbijdrage' die grootverdieners betalen afschaffen, evenals subsidies om te verduurzamen.

Bondskanselier Scholz houdt hoop dat de partijen er vanavond uit komen. Naar aanleiding van de Amerikaanse verkiezingsuitslag verwees hij op X naar de toekomst van de Duitse regering.

"We zien in de Verenigde Staten hoe kiezers lijnrecht tegenover elkaar staan", schrijft hij. "Een land is sterker als burgers dichter bij elkaar staan. Er is meer dat ons verenigt dan ons verdeelt."

Historische optie

Er zijn wel berichten dat er rekening wordt gehouden met de val van de regering. De krant Frankfurter Allgemeine Zeitung heeft van een bron gehoord dat bondspresident Steinmeier heeft gesproken met Scholz en oppositieleider Friedrich Merz (CDU) over hoe het verder moet als de coalitie klapt.

Tijdens dat gesprek heeft Steinmeier volgens de FAZ twee scenario's besproken: een minderheidsregering met SPD en de Groenen als de FDP de coalitie verlaat of vervroegde verkiezingen.

Die laatste optie zou historisch zijn. Nooit eerder in de 75-jarige geschiedenis van de Bondsrepubliek kwamen er vervroegde verkiezingen omdat een partij uit de regering stapt. Eigenlijk zijn nieuwe verkiezingen pas voor volgend jaar september gepland.

Met de herverkiezing van Donald Trump als president van de VS breken voor de Europese Unie onzekere tijden aan. De afgelopen maanden bereidde de Europese Commissie zich voor op het Trump 2.0-scenario, de komende tijd moet blijken of die voorzorgsmaatregelen voldoende zijn.

Vooral op het terrein van veiligheid en defensie kunnen de gevolgen van het nieuwe presidentschap van Trump groot zijn. In zijn vorige periode wilde hij de 100.000 Amerikanen die nog altijd in de Europese Unie gelegerd zijn, terugtrekken. Toen ging dat niet door, nu is nog onduidelijk wat voor plannen hij heeft.

Eerder dreigde Trump uit de NAVO te stappen en zei hij dat hij de oorlog in Oekraïne "binnen 24 uur" zou beëindigen. Ook kondigde hij aan dat landen die niet genoeg bijdragen aan defensie wat hem betreft niet verdedigd hoeven worden. Daarmee ondergraaft hij het principe van collectieve afschrikking, het belangrijkste uitgangspunt van het militaire bondgenootschap.

Hulp aan Oekraïne

In de aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen is de NAVO bezig geweest met 'Trumpbestendiger' worden. Zo verloopt de coördinatie van de militaire hulp aan Oekraïne nu via de alliantie in plaats van door de Amerikanen.

Toch zijn er grote zorgen over wat Trumps nieuwe termijn betekent voor de hulp aan Oekraïne. Want hoewel de EU het grootste deel van de financiële steun aan het land voor zijn rekening neemt, is Amerika veruit de grootste leverancier van militaire hulp. Als die teruggedraaid wordt, wordt het voor de Oekraïners nog moeilijker hun strijd tegen de Russen vol te houden.

En mocht Zelensky onder Amerikaanse druk tegen zijn zin gedwongen worden een akkoord te sluiten met Poetin, dan heeft dat ook voor Europa consequenties. Vooral landen in het oosten van de EU die grenzen aan Rusland vrezen de gevolgen van het scenario van een Russische president vol zelfvertrouwen.

Zware economische tijden

Verder lijkt de Europese economie met Trumps 'Amerika eerst'-houding zware tijden tegemoet te gaan. Eerder noemde hij de EU "een vijand", tijdens zijn campagne dreigde hij keer op keer met importheffingen van 10-20% op alle producten die de EU naar Amerika exporteert. De EU exporteert meer naar de Verenigde Staten dan andersom.

"Niet eerlijk", vindt Trump. Met extra heffingen worden Europese producten duurder en hoopt hij dat Amerikanen spullen uit eigen land zullen kopen. Economen berekenden dat dit grote gevolgen kan hebben voor de Europese en Nederlandse export en economie.

Maar defensie en handel zijn niet de enige beleidsterreinen waar veranderingen te verwachten zijn. Website Politico beschrijft tal van onderwerpen waarop de EU geraakt zal worden.

Voor de hand ligt dat Trump opnieuw uit het Klimaatakkoord van Parijs stapt, net als hij in zijn vorige termijn deed. Ook dat zal voor de EU niet zonder consequenties blijven.

Het besef dat de EU veel onafhankelijker van Amerika moet worden, is er zeker. "Het tijdperk van geopolitieke uitbesteding is over", schreef bijvoorbeeld de Poolse premier Tusk vorige week nog op X. "De toekomst van Europa hangt van óns af", noteerde hij, "Op voorwaarde dat we eindelijk volwassen worden en in onze eigen kracht geloven."

Keihard terugslaan

Acht jaar geleden werd de EU totaal overvallen door de overwinning van Trump, de hoop is dat Europa dit keer beter geprepareerd is. De EU-leiders bewaren geen warme herinneringen aan de eerste periode onder Trump. "Maar we zitten nu niet in 2016", zegt een hoge EU-ambtenaar. "We zijn voorbereid, hebben meer zelfvertrouwen en we zijn niet in paniek."

De afgelopen maanden is binnen de Europese Commissie een "Trump taskforce" aan het werk geweest, berichtte de Financial Times eerder.

Voor handel zou inmiddels een scenario klaarliggen waarbij in eerste instantie geprobeerd wordt Trump een deal aan te bieden om te voorkomen dat hij importheffingen invoert.

Mocht Trump die handreiking niet aannemen, dan is de boodschap dat de EU "keihard" terugslaat en zelf ook hoge importheffingen op Amerikaanse producten zal invoeren, met een mogelijke handelsoorlog tot gevolg, schreef de Britse krant.

Maar nu is het eerst tijd voor felicitaties. In de eerste gelukwensen van de Europese regeringsleiders valt vooral op dat ze de nadruk leggen op de goede trans-Atlantische banden. Ook zien ze uit naar de hernieuwde samenwerking, zeggen ze. Dat schrijft ook NAVO-baas Mark Rutte. Die prijst in zijn felicitatie aan Trump het "sterke Amerikaanse leiderschap" van zijn eerste termijn.

Het lijkt een strategie om verbinding te leggen met de grillige Trump, in de hoop hem te verleiden die goede banden vooral te koesteren en niet zomaar door te knippen. Of het gaat werken, zal snel duidelijk worden.

Al stralen de EU-leiders uit dat ze staan te popelen met Trump samen te werken, achter de schermen klinken andere geluiden en zet men zich schrap. "Het zal een ramp worden", meldt een diplomaat, "Omdat Trump zo ongelooflijk onvoorspelbaar is. En wij zijn misschien beter voorbereid, maar dat geldt ook voor Trump. Ik houd mijn hart vast."

Als het aan minister Wiersma (BBB, Landbouw) ligt wordt het stikstofprobleem de komende jaren vooral aangepakt door landbouwinnovaties, zoals andere stalsystemen, robotisering en een nieuwe methode om de uitstoot te meten. Ze wil daar ruim 2,2 miljard euro voor vrijmaken.

Dat blijkt een een conceptbrief van de minister, die in bezit is van RTL Nieuws. Daarin schrijft Wiersma hoe ze de vijf miljard euro die bij de kabinetsformatie is afgesproken voor de landbouwsector wil verdelen. Met de aanpak moet de vastgelopen vergunningverlening voor woning- en wegenbouwprojecten worden losgetrokken en de natuur worden hersteld.

Er is nog geen overeenstemming over de plannen binnen het kabinet. Het is de bedoeling dat de voorstellen van Wiersma aanstaande maandag worden besproken in de ministerraad, zeggen ingewijden.

Vrijwillige opkoopregeling

De minister wil een miljard euro steken in een opkoopregeling voor veehouders die vrijwillig willen stoppen met hun bedrijf. Voor mestmaatregelen wil ze een half miljard vrijmaken en voor "overige prioriteiten", zoals het helpen van boeren die buiten hun schuld zonder vergunning zitten (de zogenoemde PAS-melders) 450 miljoen euro.

De maatregelen moeten in de plaats komen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), waar het kabinet-Schoof een streep door heeft gezet. Voor dat plan, ingezet door het vorige kabinet, waren de provincies bezig met het maken van plannen om de natuur te herstellen en de stikstofneerslag te verminderen.

Voor het NPLG was nog twintig miljard euro beschikbaar, maar dat budget is geschrapt in de formatie. In plaats daarvan is er nu dus maar vijf miljard euro beschikbaar.

Door het merendeel daarvan te reserveren voor innovatie komt Wiersma tegemoet aan de wens van veel boeren. Toch waarschuwen experts dat veel van die vernieuwingen uiteindelijk minder goed blijken te werken dan eerst gedacht.

Rechtszaak Greenpeace

De minister zei eerst dat ze invulling van haar stikstofaanpak in december bekend wilde maken. Dat ze nu al de eerste contouren wil bespreken in de ministerraad heeft ook te maken met een rechtszaak die Greenpeace heeft aangespannen tegen de Staat.

Die zaak dient volgende week en de milieuorganisatie zal daar betogen dat het kabinet veel te weinig doet tegen het stikstofprobleem. Door nu eerder met voorstellen te komen hoopt Wiersma het tegendeel te bewijzen.

Het aantal abortussen in Nederland is vorig jaar opnieuw flink toegenomen: met zo'n 10 procent ten opzichte van 2022. Dat blijkt uit cijfers die de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd verzamelde. Tussen 2021 en 2022 was er ook al een toename van 15 procent.

In 2023 telden ziekenhuizen en klinieken 39.332 zwangerschapsafbrekingen. Dat zijn er 3685 meer dan in 2022. De meeste zwangerschappen (69 procent) werden gestopt in de eerste acht weken. De inspectie baseert zich op cijfers van alle ziekenhuizen en abortusklinieken.

Vooral vrouwen van 25 tot en met 34 jaar kozen voor een abortus. Ook vond de stijging met name plaats onder Nederlandse vrouwen. Het aantal buitenlandse vrouwen dat vorig jaar een zwangerschap liet afbreken, bleef vrijwel gelijk. Dit zijn bijvoorbeeld vrouwen die voor een abortus naar Nederland komen of arbeidsmigranten.

Tussen 2012 en zo'n twee jaar geleden schommelde het aantal abortussen steeds tussen de 30.000 en 33.000. Daarna was er een flinke stijging, net als in veel andere Europese landen, schrijft het Fiom, het expertisecentrum voor ongewenste zwangerschap.

Verklaring onduidelijk

Het is ingewikkeld om de toename van afgelopen jaar te verklaren, zegt Fiom-directeur Ellen Giepmans. Er wordt niet aan vrouwen gevraagd waarom ze hun zwangerschap laten beëindigen. En als ze daar wel iets over zeggen, kunnen het ook sociaal gewenste antwoorden zijn, benadrukt ze.

Het zou te maken kunnen hebben met zorgen van vrouwen over huisvesting, financiën en de toekomst. "Maar nogmaals, dat zijn signalen, inschattingen", zegt Giepmans.

Verder zijn er meer vrouwen die aan 'natuurlijke anticonceptie' doen. Zij gebruiken geen middel als pil of spiraal om een zwangerschap te voorkomen, maar proberen bijvoorbeeld met temperatuurmetingen hun cyclus te volgen. Ook die mogelijke verklaring voor het gestegen aantal abortussen is niet onderzocht.

Bovendien wordt het aantal onbedoelde zwangerschappen niet geregistreerd. "Dus we weten niet hoe groot de groep is die de zwangerschap als ongewenst ervaart, en erna de zwangerschap beëindigt", zegt Giepmans.

Rutgers, het expertisecentrum over seksualiteit, doet onderzoek naar het anticonceptiegebruik van vrouwen voorafgaand aan een abortus. De resultaten hiervan geven volgens Rutgers inzicht in "wat er mogelijk mis is gegaan met het anticonceptiegebruik en hoe groot de kans op een zwangerschap door hen werd ingeschat".

Eigen keuze

Rutgers stelt dat we de cijfers niet direct moeten problematiseren. "Iedere vrouw mag zelf beslissen of en wanneer ze zwanger wil worden en hoeveel kinderen ze wil krijgen."

Ook Giepmans vindt de toename niet per se negatief. "We vinden het het belangrijkste dat vrouwen in vrijheid die keuze maken."

Een Britse huisarts die de partner van zijn moeder wilde vermoorden met een giftige injectie heeft 31 jaar cel gekregen. Het slachtoffer overleefde de moordpoging, maar liep wel ernstig letsel op.

Het motief van de arts: de erfenis van zijn moeder. Zij had in haar testament laten vaststellen dat als zij zou komen te overlijden haar partner het huis zou erven. De 53-jarige Thomas Kwan was het daar niet mee eens. Eerder zei de officier van justitie over de zaak: "Soms is de waarheid nog gekker dan fictie."

Kwan had zich vermomd en deed zich voor als verpleger die thuis langskwam om een coronavaccin toe te dienen. Zijn moeder herkende hem niet, hij nam eerst zelfs nog bloed bij haar af. Vervolgens spoot hij gif in de arm van haar toenmalige partner en vertrok.

Vleesetende bacterie

Het 71-jarige slachtoffer zegt na de prik een vreselijke pijn te hebben gevoeld. Hij kreeg een vleesetende bacterie toegediend en het had fataal kunnen aflopen. Hij heeft meerdere operaties moeten ondergaan.

Eerder had de huisarts zijn moordplan al bekend. De rechter verwijt hem dat hij misbruik heeft gemaakt van zijn kennis van het zorgsysteem. Bovendien zouden zijn acties het vertrouwen in de gezondheidszorg hebben beschadigd.

Coalitiepartijen PVV en BBB voelen er weinig voor om extra klimaatmaatregelen te nemen, nu blijkt dat het Nederland niet lukt om de CO2-uitstoot op tijd terug te dringen. Dat hebben de twee partijen duidelijk gemaakt bij het Kamerdebat over de begroting van het ministerie van Klimaat en Groene Groei. Sommige oppositiepartijen, zoals GroenLinks-PvdA, CDA en SP, zien een nieuwe crisis in de coalitie naderen.

Eind oktober werd duidelijk dat het zeer onwaarschijnlijk is dat Nederland erin slaagt om voor 2030 de CO2-uitstoot te verlagen met 55 procent ten opzichte van 1990. Dit klimaatdoel is vastgelegd in de wet en de vier coalitiepartijen hebben afgesproken om zich hier aan te houden.

Papieren werkelijkheid

VVD-minister Hermans erkende na de pessimistische voorspellingen dat er te weinig gebeurt. Ze wil in het voorjaar knopen doorhakken over nieuwe maatregelen. Maar de grootste regeringspartij PVV maakt nu al duidelijk "niet blij" te zijn met zulke extra klimaatmaatregelen en denkt dat een "herbezinning op zijn plek is". "We gaan er niet op voorhand mee akkoord", aldus PVV-Kamerlid Kops, die de klimaatdoelen "een papieren werkelijkheid" noemt.

BBB-Kamerlid Vermeer spreekt over een "pas op de plaats" en "tijd voor een pitstop". De partijen benadrukken dat alle klimaatplannen uitvoerbaar en betaalbaar moeten zijn. "Wij zijn voor een realistisch klimaatbeleid, dat niet duurder mag worden voor de burger", aldus Vermeer.

Tussendoel

Oppositiepartijen, zoals GroenLinks-PvdA, CDA, ChristenUnie en de Partij voor de Dieren, willen van PVV en BBB weten wat hun uitspraken precies betekenen. Maar een duidelijk antwoord wordt nog niet gegeven. "We steunen de afspraken, maar binnen de kaders moeten we wel maximaal koersen op gezond verstand," aldus BBB-Kamerlid Vermeer.

BBB noemt de reductie van 55 procent in 2030 nu een "tussendoel". De partij denkt meer aan een streefdatum van 2050. PVV'er Kops: "Onze handtekening is wel wat waard, maar moeten we geen pas op de plaats maken?"

Oppositiepartijen benadrukken dat extra stappen absoluut nodig zijn, ook omdat dit kabinet strengere klimaatmaatregelen van het vorige kabinet heeft geschrapt, zoals een verplichting voor de aanschaf van een warmtepomp en een gunstige subsidieregeling voor zonnepanelen.

Tandje bij

Nu twee van de vier coalitiepartijen al duidelijk maken dat ze weinig voelen voor nieuwe klimaatmaatregelen, zien oppositiepartijen het voorjaar (als Hermans met een nieuw voorstel komt) somber tegemoet.

"Als de PVV niets wil zeggen over nieuwe maatregelen, houden we elkaar voor de gek", aldus CDA-fractievoorzitter Bontenbal. "Dan komt er na de asielcrisis weer een kabinetscrisis." SP-Kamerlid Beckerman: "Je hoeft niet blind te zijn om te zien dat dit een groot probleem wordt." En GroenLinks-PvdA-Kamerlid Kröger zegt dat "een nieuwe kabinetscrisis zich al aftekent".

Coalitiepartij NSC is minder pessimistisch. "Ik heb er vertrouwen in dat we eruit komen", zegt NSC-Kamerlid Postma. De VVD ondersteunt vooral de koers van minister Hermans en erkent dat er "een tandje bij moet". Donderdag antwoordt Hermans op de vragen en opmerkingen uit de Tweede Kamer.

De aangekondigde pro-Palestijnse demonstratie tijdens de wedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv morgenavond mag niet plaatsvinden bij de Johan Cruijff Arena. De Amsterdamse driehoek (burgemeester, politie en hoofdofficier van justitie) heeft het gebied rond het stadion uitgeroepen tot veiligheidsrisicogebied.

De demonstranten wilden bij het stadion demonsteren tegen de komst van de Israëlische voetbalclub. De Amsterdamse burgemeester Halsema vreest voor opstootjes tussen supportersgroepen en demonstranten.

De harde kern van Ajax, de F-side, gaf donderdagavond al aan "in te willen grijpen" bij de demonstratie. "Gewelddadige confrontaties zijn een realistisch perspectief", citeert de Amsterdamse stadszender AT5 de burgemeester.

De demonstratie is verplaatst naar het Anton de Komplein, een paar honderd meter van het stadion. Ook andere plekken in de stad zijn aangewezen als veiligheidsrisicogebied, zoals de Dam, de Wallen en de omgeving van het Centraal Station. De politie heeft daar meer bevoegdheden, zo kan er bijvoorbeeld preventief worden gefouilleerd.

Onmogelijk te begeleiden

De driehoek zegt dat het onmogelijk is de demonstratie bij het stadion te faciliteren. Er komen ruim 55.000 mensen naar de wedstrijd. Ook worden er concertgangers verwacht die naar de tegenover gelegen AFAS Live gaan en is het koopavond in het gebied.

Door deze drukte is het volgens de politie onmogelijk om de demonstratie bij de hoofdingang van de Arena te begeleiden.

Hoewel ze vandaag allemaal vrij zijn, zijn enkele medewerkers van de noodlijdende e-bike fabrikant Stella Fietsen toch naar de hoofdvestiging in Nunspeet gekomen. Ze reageren gelaten op het nieuws van gisteren, toen bekend werd dat het bedrijf uitstel van betaling heeft aangevraagd.

"Ik wist natuurlijk wel dat het de laatste jaren slecht ging", reageert een van de personeelsleden bij Omroep Gelderland. "Ergens hoop ik vooral dat we nog iets kunnen doen, een doorstart of zo. Maar goed, dat zullen we moeten afwachten."

"Dit voelt als verliezen", zegt een ander. "We wisten dat het bedrijf het moeilijk had, maar we hebben de afgelopen tijd hard ons best gedaan om daar verandering in te brengen. Volgens mij hadden we de stijgende lijn te pakken."

Goed afhandelen

Stella bestaat sinds 2011 en is groot geworden met de productie van elektrische fietsen. Het bedrijf telt bijna 50 locaties in Nederland, België en Duitsland. Er werken zo'n 440 mensen.

De aandelen zijn sinds eind vorig jaar volledig in handen van DM Equity Partners, de investeringsmaatschappij van keukenondernemer Ben Mandemakers. Het bedrijf kocht Stella Fietsen van de oprichters Daan van Renselaar en Wilco van de Kamp. Toen er begin dit jaar financiële problemen ontstonden, schoot DM Equity Partners de fietsenfabriek te hulp met een lening van 13,4 miljoen euro.

Maar gisteren vroeg het bedrijf dus uitstel van betaling aan. Vandaag heeft het personeel een verplichte vrije dag. "Ik kan het in één woord samenvatten: balen", reageert een medewerker. Hij hoopt dat er snel duidelijkheid komt voor de klanten. "Die wachten nog op een reparatie of op een nieuwe fiets. Dat moeten we goed afhandelen de komende tijd."

Duizend fietsen

Het is niet helemaal duidelijk hoeveel mensen wachten op een nieuwe of gerepareerde fiets van Stella. Het FD sprak gisteren over ongeveer duizend fietsen. Maar afgelopen weekeinde bood het bedrijf nog nieuwe fietsen aan via de folders van AH Voordeelshop en Mediamarkt. Die aanbiedingen zijn nu niet meer te vinden op de websites van die bedrijven.

Volgens Kaj Gründemann van vakbond CNV heeft Stella Fietsen de vakbond niet geïnformeerd over de aanvraag van het uitstel van betaling.

"We wisten al wel langer dat het niet goed ging bij Stella", zegt hij. "Sowieso zie je dat de hele fietsenindustrie het moeilijk heeft. Denk aan bijvoorbeeld Babboe (onderdeel van Accel) en de teloorgang van VanMoof. Ook bij Stella moest er regelmatig geld bij. Dan hou je er rekening mee dat het een keer spaak loopt."

Zo snel mogelijk zekerheid

Het CNV wil zo snel mogelijk in gesprek met de directie om tekst en uitleg te krijgen. "Indien er echt geen toekomst meer is, willen we dat de medewerkers daar zo snel mogelijk zekerheid over krijgen", aldus de vakbond.

Stella Fietsen zelf beperkt zich tot een korte reactie. "Op dit moment is de bewindvoerder in overleg met de directie en gaan we samen kijken naar wat er gaat gebeuren", zegt woordvoerder Alex de Vries.

Wereldwijd hebben regeringsleiders gereageerd op de verkiezingswinst van Donald Trump, de 47e president van de Verenigde Staten. Leiders van landen en organisaties plaatsen berichten op X om hem te feliciteren of brengen hun felicitaties telefonisch over.

Vooral door rechtse en conservatieve leiders is enthousiast gereageerd op de uitslag. De Hongaarse premier Orbán was een van de eersten die Trump feliciteerden. Hij sprak op X van een "broodnodige overwinning voor de wereld".

Ook de Italiaanse premier Meloni feliciteert Trump met zijn overwinning en noemt Italië en de VS "zusterlanden". Dictator Loekasjenko van Belarus heeft Trump volgens het Russische persbureau Ria Novosti telefonisch gelukgewenst.

Steun Oekraïne

NAVO-secretaris-generaal Rutte schrijft op X dat Trumps "leiderschap opnieuw de sleutel zal zijn om ons bondgenootschap sterk te houden. Ik zie ernaar uit om weer met hem samen te werken bij het bevorderen van vrede door de NAVO."

In Europa zijn er zorgen over de toekomst van de NAVO met Trump als president van de VS. Hij heeft met terugtrekking uit de alliantie gedreigd en dwong de Europese lidstaten tijdens zijn vorige presidentschap om hun defensiebegrotingen fors te verhogen. In februari zei hij zelfs dat de VS wat hem betreft niets zou doen als Rusland NAVO-landen zou aanvallen die niet voldoende uitgeven aan defensie.

President Zelensky van Oekraïne hoopt op blijvende steun van de Verenigde Staten in de oorlog met Rusland:

Voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen zegt in haar felicitatie dat de EU en de VS "een bondgenootschap hebben dat 800 miljoen burgers met elkaar verenigt". De Britse premier Starmer ziet uit naar de samenwerking. "Als naaste bondgenoten moeten we schouder aan schouder staan bij de verdediging van onze gedeelde waarden vrijheid en democratie."

President Macron van Frankrijk is "klaar om samen te werken zoals we al vier jaar hebben gedaan."

Het Kremlin reageert afwachtend op de overwinning van Trump "Laten we niet vergeten dat we het over een vijandige staat hebben, die direct en indirect betrokken is bij een oorlog tegen ons land", zei woordvoerder Peskov. Hij doelt daarmee op de oorlog in Oekraïne, waarin de regering van vertrekkend president Biden Oekraïne volop steunt.

Trump heeft meermaals kritiek geleverd op de aanhoudende financiële en militaire steun van de VS aan Oekraïne. Hij heeft ook herhaaldelijk gezegd dat hij de oorlog onmiddellijk zou weten te beëindigen als hij opnieuw president zou worden.

Oorlog Israël-Hamas

De Israëlische premier Netanyahu zegt dat de herverkiezing van Trump in het Witte Huis "een nieuw begin voor Amerika en een hernieuwde krachtige verbintenis tussen Israël en de VS biedt."

Hamas eist dat de nieuwe president luistert naar de oproep van burgers in de Verenigde Staten om de oorlog in Gaza te beëindigen. De VS is volgens Hamas "sinds 1948 blind geweest voor de bezetting van Palestijnse gebieden."

De Duitse partij Alternative für Deutschland wil de banden verbreken met de mannen die gisteren zijn opgepakt. De groep wordt verdacht van lidmaatschap van een terroristische organisatie. In elk geval een aantal van hen was ook lid van de radicaal-rechtse AfD.

De mannen waren volgens justitie van plan om de deelstaat Saksen af te scheiden van de rest van Duitsland. Ze waren lid van terreurgroep 'de Saksische Separatisten'. Die groep zou er racistische en antisemitische ideeën op nahouden en de Duitse grondwet en rechtstaat afwijzen.

Het bestuur van AfD is vandaag bij elkaar om de situatie te bespreken. In een verklaring neemt de partij afstand van de opvattingen van de mannen. "Het maakt niet uit namens wie de Saksische Separatisten hebben geopereerd, er is geen plaats voor hen in onze partij van vrijheid, vrede en nationale soevereiniteit."

Geraakt door kogel

De mannen werden gisteren opgepakt in Duitsland en Polen. Op twintig plekken werden woningen en panden doorzocht, ook in Oostenrijk. Een van de mannen raakte gewond bij zijn arrestatie. Hij sloeg op de vlucht met een wapen in zijn hand. De politie vuurde twee waarschuwingsschoten af en zette de achtervolging in.

Bij zijn arrestatie bleek de man gewond te zijn geraakt door een kogel. Het lijkt erop dat de kogel uit een politiewapen komt, maar dat is nog niet zeker. Mogelijk heeft hij zichzelf verwond. De man is geopereerd en ligt in een ziekenhuis dat bewaakt wordt door agenten.