Aggregator

De VN-Veiligheidsraad komt vandaag bijeen voor een spoedberaad over de grootschalige Russische aanval van gisteren op Oekraïne. Het is vrijwel zeker dat dit niets gaat opleveren. Vijf vragen over de Veiligheidsraad.

Wat doet de Veiligheidsraad?

De Veiligheidsraad is het hoogste orgaan van de Verenigde Naties. De belangrijkste taak is het handhaven van de internationale vrede en veiligheid. De leden komen bijeen op vaste momenten, maar soms ook voor spoedberaad als daar aanleiding voor is, zoals de aanval op Oekraïne van gisteren. De raad bestaat uit vijftien landen, waarvan er vijf permanent lid zijn: de VS, Rusland, China, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk.

Daarnaast zijn er vijftien tijdelijke zetels die elke twee jaar naar andere landen gaan. Op dit moment worden de tijdelijke plekken bezet door Algerije, Ecuador, Guyana, Japan, Malta, Mozambique, Sierra Leone, Slovenië, Zuid-Korea en Zwitserland. De vijf permanente leden kunnen voorstellen blokkeren, ook al is er een meerderheid voor: zij hebben een zogenoemd vetorecht.

Welke beslissingen mag de Veiligheidsraad nemen?

De Veiligheidsraad mag sancties aan landen opleggen en kan vredesmissies autoriseren. "Voor vrede kun je er niet omheen", zegt diplomatiedeskundige Robert van de Roer. "Het is het belangrijkste wetgevende orgaan in de wereld dat bindende besluiten kan nemen. Vroeg of laat zal bij grote conflicten een vredesakkoord afgezegend moeten worden door de Veiligheidsraad. Er moet vaak besloten worden over middelen voor de wederopbouw en vredesmachten in het gebied."

Sinds 1948 keurde de Veiligheidsraad 71 vredesmissies goed, maar sinds de oorlog in Syrië en de Russische inname van de Krim is de situatie in de Veiligheidsraad verder gepolariseerd, zegt Van de Roer.

Sindsdien zijn nauwelijks nog serieuze vredesmissies gelanceerd, vooral door Russische veto's. Een klein recent lichtpuntje is dat de Veiligheidsraad een resolutie heeft aangenomen voor een plan voor een staakt-het-vuren in Gaza, maar dat heeft nog niet geleid tot een doorbraak.

Waarom hebben vijf landen vetorecht?

Deze landen werden op het moment dat de VN werd opgericht gezien als de grootmachten en er was veel aan gelegen om hen binnenboord te houden. Bij eerdere initiatieven die voor de VN bestonden weigerden de Verenigde Staten bijvoorbeeld mee te doen. En als het doel was om deze landen bijeen te houden in de Veiligheidsraad, dan heeft dat gewerkt. Maar het maakt het er niet makkelijker op om besluiten goed te keuren.

Van de Roer: "De huidige samenstelling is gebaseerd op de verhoudingen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Dat correspondeert niet meer met de huidige internationale situatie." Mede doordat Rusland ieder voorstel over de oorlogen in Oekraïne en Syrië blokkeert zijn er weer discussies opgelaaid om het vetorecht te veranderen, vertelt Van de Roer.

Zo worden conflicten nu vaker besproken in de Algemene Vergadering van de VN. Maar alles wat daar wordt besloten is in tegenstelling tot de Veiligheidsraad niet bindend. "Per saldo leidt dat tot meer debat, maar niet tot meer resultaten", stelt Van de Roer.

In het begin van de Koude Oorlog kwamen de meeste veto's van Rusland, daarna kwamen er meer van de VS. Sinds 2010 is het vooral Rusland dat resoluties blokkeert. Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk hebben na 1989 geen gebruik meer gemaakt van hun vetorecht:

Ondanks alle veto's blijft de oorlog in Oekraïne door de Veiligheidsraad besproken worden, levert dat wat op?

Tot oplossingen leidt het op korte termijn niet, erkent Van de Roer. "De wereld doet zijn plicht door het Russische geweld te blijven agenderen en daartegen te blijven protesteren. Het is nooit zonder betekenis. Het draagt bij aan het isolement van Rusland, want dat land wordt toch steeds scherp bekritiseerd. Poetins regime vindt dit allesbehalve prettig, maar heeft ook een dikke huid."

Rusland profiteert soms ook van bijeenkomsten van de Veiligheidsraad. "Het land gebruikt de raad als propagandapodium om het eigen beleid te verdedigen en het Westen te bekritiseren, met de oogluikende steun van de grote bondgenoot China."

Is de Veiligheidsraad dus een tandeloos orgaan?

Daar lijkt het in het geval van de oorlog in Oekraïne wel op, zolang Rusland onvermurwbaar is. Van de Roer: "Daarom zijn er de steunverleningen vanuit de EU en NAVO-landen: om Oekraïne met westerse wapens en steun overeind en in de wedstrijd te houden."

Maar, stelt Van de Roer, ooit zal de raad toch een keer akkoord moeten gaan met een vredesakkoord voor Oekraïne. "Uiteindelijk zullen Rusland én Oekraïne concessies moeten doen. Voor dat diplomatieke en juridische eindspel heb je de Veiligheidsraad toch weer nodig. Hoeveel jaar we dan verder zijn, weet niemand.''

PVV-minister Faber (Asiel en Migratie) heeft bij haar eerste debat in de Eerste Kamer opnieuw onder vuur gelegen vanwege eerdere uitspraken. Senaatsvoorzitter Bruijn heeft ingegrepen om een discussie over haar persoon te stoppen. GroenLinks-PvdA senator Karimi vond dat haar daardoor de mond werd gesnoerd.

De Kamer behandelt een wet waardoor criminele vreemdelingen eerder kunnen worden uitgezet. Karimi zei er moeite mee te hebben dat Faber nu als minister die wet behandelt, terwijl ze eerder in haar loopbaan "moslims, asielzoekers, vluchtelingen en Nederlanders met een migratieachtergrond gekleineerd en gedehumaniseerd" heeft. Ze hekelde ook uitspraken van Faber over een "dubbele loyaliteit van migranten".

Dat kwam haar te staan op kritiek van BBB, PVV en JA21, die voorzitter Bruijn vroegen Karimi te laten ophouden. Bruijn gaf daaraan gehoor. Karimi zei de hele rechterkant van de Kamer "over zich heen te krijgen" nog voor ze kon vertellen wat haar bezwaren zijn. Volgens haar kan de persoon van Faber "niet los worden gezien" van het wetsvoorstel.

'Netjes en keurig'

Faber heeft veel kritiek gekregen vanwege uitspraken over 'omvolking', die ze voor ze minister werd in een hoorzitting heeft teruggenomen. Wel vindt ze dat er "zorgelijke demografische ontwikkelingen" zijn.

Kamerleden van onder meer D66, Partij voor de Dieren, GroenLinks-PvdA en Denk concludeerden in de hoorzitting dat Faber "wel afstand neemt van het woord 'omvolking', maar niet van haar ideeën erover."

Faber herhaalde in het debat vanmiddag dat haar eerdere uitspraken zijn gedaan als senator van de oppositie, en dat ze zich nu als minister anders zal opstellen. "Alles zal netjes en keurig verlopen."

Karimi wilde weten of Faber nu anders denkt over de loyaliteit van migranten. "Of denkt u het nog steeds maar zegt u het niet?" Faber antwoordde dat ze als minister "geen persoonlijke opvattingen" meer heeft en nu namens het kabinet spreekt. Ze verwees naar het hoofdlijnenakkoord waren afspraken zijn gemaakt waaraan ze zich zal houden.

'Dooie mus'

Verder wil Faber hard aan de slag met een strenger asielbeleid. D66-senator Dittrich vroeg zich af of ze daarbij niet een te rooskleurig beeld schept en mensen blij maakt met een 'dooie mus' .

Veel beleidsplannen zijn gestoeld op verwachtingen om in Europees verband uitzonderingen te krijgen, terwijl maar zeer de vraag is of dat kan. Ook vraagt Dittrich of ze denkt in Brussel "serieus genomen te worden" na "alles wat u eerder heeft gezegd".

Faber denkt van wel. "Ik ben gewoon een minister van dit land". Ze zegt ook "een stuk positiever" te zijn sinds ze minister is en wil meer werk maken van het uitzetten van overlastgevende vluchtelingen naar hun land van herkomst. Niet alle afspraken daarover heeft ze paraat, blijkt bij vragen over het Marokkoverdrag uit 2021.

Daarin spraken Nederland en Marokko aanvankelijk in het geheim af dat Marokko weer zou meewerken aan het verstrekken van reisdocumenten voor Marokkaanse onderdanen van wie Nederland af wil.

In ruil daarvoor zou Nederland een Marokkaans cultureel centrum in Amsterdam steunen en zich voortaan onthouden van commentaar op binnenlandse aangelegenheden in Marokko. "Is dat echt zo?", wilde Faber weten. "Als dat zo is dan zullen we ons daaraan moeten houden."

Vriendelijk onderhandelen

Verderop in het debat excuseerde ze zich dat ze nog niet naar "alle Noord-Afrikaanse landen" was gevlogen om daar "vriendelijk te gaan onderhandelen".

De eerdere uitspraken van Faber kunnen bij onderhandelingen in andere landen wel eens een probleem vormen, meent GroenLinks-PvdA senator Karimi , ook al mocht "zij er vandaag niets over benoemen".

Het zou een feestelijke bijeenkomst moeten zijn, de viering van 75 jaar NAVO. De komende dagen zijn tientallen staatshoofden en regeringsleiders in Washington, de stad waar het militaire bondgenootschap opgericht werd. Voor Nederland zijn premier Schoof, minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp en minister van Defensie Brekelmans in de Amerikaanse hoofdstad.

Al te uitbundig feesten is ongepast, gezien de strijd in Oekraïne. "Maar het is natuurlijk wel zo dat we al 75 jaar als alliantie in staat zijn geweest om die steeds grotere groep landen met succes te verdedigen. Dus we kunnen een beetje trots zijn", zegt Rob Bauer, de hoogste militair bij de NAVO.

Bekijk hier de interactieve special over 75 jaar NAVO:

Toch heeft de bijeenkomst van vandaag veel weg van een stresstest, zowel voor de alliantie als voor gastheer Joe Biden. De NAVO moet zich wapenen tegen de gevolgen van een mogelijke terugkeer van Donald Trump als president van Amerika.

Die dreigde eerder uit het bondgenootschap te stappen. Niemand weet wat hij doet als hij wordt herkozen. De huidige president, Biden, ligt onder vuur en staat onder toenemende druk om uit de presidentsrace te stappen.

Volgens vertrekkend NAVO-baas Stoltenberg is de hulp aan Oekraïne het belangrijkste onderwerp op de bijeenkomst. De boodschap van het bondgenootschap aan Poetin moet glashelder zijn: de NAVO is volstrekt eensgezind en zal Oekraïne blijven steunen met wapens en geld zolang de Russische oorlog duurt. Maar het gedoe dreigt afbreuk te doen aan de gewenste eenheid en de inhoud van de top te overschaduwen.

De drie M's

De NAVO-bondgenoten willen zo goed mogelijk voorbereid zijn op een mogelijke herverkiezing van Trump, die alles op zijn kop kan zetten. Stoltenberg sprak eerder over het vooruitkijken naar de "politieke wind van verandering", het "Trump-bestendig" worden van de club, in de NAVO-wandelgangen ook wel de "anti-Trump verzekering" genoemd. Die bestaat uit een polis met drie M's: mission, money en membership. Daarover worden op de top beslissingen genomen.

Mission gaat over de coördinatie van alle Oekraïne-hulp, nu nog een verantwoordelijkheid van de Amerikanen. De bedoeling is dat het bondgenootschap die overneemt. In het Duitse Wiesbaden komt daarom een NAVO-kantoor met 700 medewerkers. In Kyiv moet een NAVO-coördinator komen.

"Doordat we dit gaan doen, is er duidelijkheid voor Oekraïne dat we ook op de lange termijn bij ze blijven", zegt Rob Bauer. "Dat we dat niet elke maand, half jaar of jaar doen, maar dat we met elkaar verbonden blijven. Zo begrijpt Oekraïne dat de NAVO helpt en dat ze dichter bij ons komen."

De tweede M: money, het geld. De angst is dat met Trump aan de macht de Amerikaanse geld- en wapenstroom naar Oekraïne stokt. Daarom is het plan dat de bondgenoten zich de komende tijd committeren aan een bedrag van jaarlijks 40 miljard dollar bestemd voor Oekraïne, vergelijkbaar met wat er nu naar Kyiv gaat.

Volgens Bauer is die continue geldstroom ongelooflijk belangrijk. "Zij hebben de moed en wil om te vechten, maar hebben niet de wapens en de munitie. Die komen op dit moment van meer dan vijftig landen in de wereld. Dat moet zo blijven, want dat hebben ze nodig om te vechten. Het is vooral belangrijk omdat het gevecht dat zij voeren heel erg gaat over de internationale rechtsorde."

Oekraïens lidmaatschap

Oekraïens lidmaatschap van de NAVO, de derde M van membership, ligt politiek het gevoeligst. Het zou voor het land de belangrijkste verzekering tegen Russische agressie zijn. Volgens artikel 5 van het bondgenootschap schieten leden elkaar te hulp als één van hen wordt aangevallen, maar uit angst voor een rechtstreekse oorlog met Rusland is de NAVO terughoudend met een uitnodiging aan Oekraïne. De verwachting is dat het land een aanbod krijgt om in de toekomst lid te worden.

Voorbereid zijn op Trump 2.0 is één ding, maar de komende dagen zullen de ogen van het bondgenootschap ook gericht zijn op hoe Biden het ervan afbrengt. Zo dreigt in plaats van steun aan Oekraïne de Amerikaanse politiek de top te gaan overheersen en oogt de jarige NAVO minder sterk dan het zo nodig acht.

De aanstaande NAVO-baas, Mark Rutte, is er deze week niet bij. Voor hij op 1 oktober begint, heeft hij geen formele rol en bovendien wil hij Dick Schoof niet in de weg lopen. Die zet namens Nederland zijn eerste schreden op het internationale toneel. Morgenavond schuift hij aan bij een diner op het Witte Huis.

Als het aan het Openbaar Ministerie ligt, moet een 26-jarige hacker uit Assen 3,5 jaar de cel in vanwege grootschalige cybercriminaliteit. Door hem gemaakte software maakte het mogelijk om op grote schaal mensen online op te lichten.

Vandaag stond Damian E. voor de rechter. Hij bouwde een applicatie waarmee hij op grote schaal geautomatiseerd naar inloggegevens kon hengelen, gaf hij tijdens de zitting in de rechtbank in Zwolle toe. Het OM typeerde de software als "een Zwitsers zakmes voor cybercrime", schrijft RTV Drenthe.

Luxeartikelen

E. beschikte over de inloggegevens van zo'n 1700 mensen, waarmee hij spullen kon bestellen bij webwinkels. Hij zou vooral luxeartikelen hebben gekocht, zoals dure geurtjes, schoenen en kleding.

Na de bestellingen bij de webshops kon hij met zijn programma zien welke bestellingen onderweg waren. Op het laatste moment wijzigde hij het afleveradres. Ook kon hij met één druk op de knop een vals identiteitsbewijs op naam van het slachtoffer genereren, voor het geval hij zich moest legitimeren.

De politie heeft Damian E. een middag gevolgd en zag hoe hij de ene na de andere bestelling oppikte. Met twee anderen reed hij in een Tesla in heel Nederland pakketpunten af.

Vooralsnog lijkt E. de enige gebruiker van de software. De zaak omvat twintig aangiften van gedupeerden. De rechter doet op 23 juli uitspraak.

De Nederlandse app PowerGoodies begint in Zeeland met het belonen van EV-gebruikers die 'milieuvriendelijk laden'. Door middel van een puntensysteem worden gebruikers gestimuleerd om op bepaalde momenten op te laden op laadpunten van aanbieder AgriSnellaad.

De openbaar aanklager in Parijs is een vooronderzoek begonnen naar mogelijk illegale praktijken bij de partij van Marine Le Pen, Rassemblement National. Het gaat om beschuldigingen die samenhangen met de campagne voor de presidentsverkiezingen van 2022. Le Pen verloor die van Emmanuel Macron.

Volgens justitie is mogelijk sprake van onwettige financiering van de campagne. Een woordvoerder noemt tegen persbureau AP het aangaan van een lening door een kandidaat, verduistering, fraude en valsheid in geschrifte. Specifieker wil de woordvoerder er niet op ingaan.

Het vooronderzoek is vorige week geopend en volgt op een rapport van vorig jaar van een onafhankelijk commissie die toeziet op de uitgaven van partijen in verkiezingscampagnes. Partijen mogen maar tot een maximumbedrag besteden aan hun campagne en kunnen een deel van het geld vergoed krijgen van de staat.

EU-gelden

Le Pen en tientallen anderen staan later dit jaar terecht in een ander onderzoek naar misbruik van gelden. Dat onderzoek loopt al sinds 2016 en richt zich op de betaling van medewerkers van de partij met EU-gelden. Die zijn specifiek bedoeld voor medewerkers die Europarlementariërs ondersteunen, maar volgens de beschuldigingen heeft de partij het geld voor andere zaken ingezet. Le Pen en haar partij hebben dat overigens ontkend.

Het jongste onderzoek richt zich uitsluitend op de presidentsverkiezingen van 2022 en heeft niets te maken met de verkiezingen van afgelopen zondag voor een nieuw parlement. Die werden afgelopen zondag gewonnen door een links blok, waar ook het radicaal-linkse La France Insoumise deel van uitmaakt. De verwachting was dat Le Pens Rassemblement National de grootste zou worden, maar de partij werd ondanks een flinke groei derde.

De Oostenrijkse privacystichting noyb heeft een AVG-klacht ingediend tegen advertentieverkoopplatform Xandr, een dochterbedrijf van Microsoft. Volgens de stichting weigerde het bedrijf in 2022 ten onrechte alle verzoeken van individuele Europeanen om inzage.

Als het Nederlands elftal zondag Europees kampioen voetbal wordt, worden de spelers en coach Ronald Koeman op dinsdag 16 juli in Amsterdam gehuldigd. De gemeente en de KNVB zijn daarover in gesprek.

De KNVB laat weten dat alles in voorbereiding is, omdat het veel tijd kost om zo'n groot evenement te organiseren. Hoe de huldiging er precies uit zou moeten zien, wordt nog besproken. Ook de gemeente Amsterdam laat weten druk bezig te zijn met de verschillende scenario's.

Eerst staat de halve finale tegen Engeland nog op het programma, morgenavond om 21.00 uur. Bij winst volgt zondag de finale tegen Frankrijk of Spanje. Die twee landen spelen vanavond al om een finaleplaats.

Alleen bij kampioenschap

Het Nederlands elftal zal alleen worden gehuldigd bij het behalen van de Europese titel, niet bij een tweede plaats. Dat gebeurde wel na de verloren WK-finale van 2010. Toen verloor Oranje in Zuid-Afrika van Spanje.

Oranje werd tot nu toe één keer Europees kampioen, in 1988 in München. Nederland won toen de finale met 2-0 van de Sovjet-Unie. Het toernooi was in het toenmalige West-Duitsland.

Kijk hier naar een samenvatting van de huldiging in 1988:

De Velop Pro WiFi 6E- en 7-meshrouters van het merk Linksys ondervinden volgens de Belgische consumentenorganisatie Testaankoop al meer dan een halfjaar beveiligingsproblemen. De routers zouden tijdens de installatie in plaintext inloggegevens naar een server in de VS sturen.

Mozilla heeft versie 128 van Firefox uitgebracht. Deze build van de webbrowser bevat een aangepast dialoogvenster bij het verwijderen van browserdata en de optie om tekst te vertalen via een contextmenu.

HP haalt LaserJet-printers met ingebouwde HP+-functie uit de rekken. Het bedrijf claimt dat professionele klanten niet altijd in staat zijn om aan alle voorwaarden van de dienst te voldoen. De printers blijven functioneren, maar krijgen geen firmware-updates meer.

(Telecompaper) Vodafone UK confirmed that Glastonbury festival-goers used a record total of over 225 TB of data during the festival, up 33.14 percent from 2023...

Ali B is vrijdag niet aanwezig bij de uitspraak in de zedenzaak tegen hem. Dat heeft zijn advocaat aan RTL Boulevard laten weten. De advocaat zei niet waarom de rapper er niet zal zijn.

Een verdachte is niet verplicht om naar zijn rechtszaak te komen, tenzij de rechtbank dat eist. Tijdens de behandeling van de zaak afgelopen maand bij de rechtszaak in Haarlem nam de artiest alle tijd om met journalisten over de beschuldigingen te praten.

Het Openbaar Ministerie eiste vorige maand een gevangenisstraf van drie jaar tegen hem voor twee aanrandingen en twee verkrachtingen van drie vrouwen, onder wie zangeres Ellen ten Damme en een oud-kandidaat van The Voice of Holland. Ali B was jarenlang een van de boegbeelden van dat programma.

Oud-Voice-kandidaat wel aanwezig

Zijn advocaat vroeg vrijspraak in alle zaken. De rapper zelf wilde niets zeggen, "want ik ben voor de ene kant van het land een monster en voor de andere kant zijn de vrouwen leugenaars. Ik vind het heel verdrietig voor iedereen". Ook zei hij geen signalen te hebben gehad dat de vrouwen geen seks met hem wilden.

Advocaat Sébas Diekstra, die oud-kandidaat van The Voice of Holland Jill Helena vertegenwoordigt, laat weten dat zij bij de uitspraak aanwezig wil zijn. "Hoe zwaar het ook moge zijn voor haar, zij vindt dat zij dit moet doen. Ook uit respect voor de rechtbank, het Openbaar Ministerie en de rechtsgang", aldus Diekstra.

In het Noordzeekanaal ter hoogte van Velsen is een dolfijn gespot. Opvangcentrum SOS Dolfijn maakt zich zorgen. "We weten niet hoe het dier eraan toe is."

Volgens regionale omroep NH zwom de dolfijn rond het middaguur aan de westkant van de Velsertunnel. Zondag zou het dier voor het eerst zijn gezien vanaf een boot. Toen was er nog geen beeldmateriaal beschikbaar.

Op basis van beelden die vanochtend zijn gemaakt lijkt het te gaan om een gewone dolfijn, al kan nog niet helemaal worden uitgesloten dat het om een andere soort zoals de gestreepte dolfijn gaat.

Bekijk hier hoe de dolfijn vanochtend rondzwom:

Annemarie van den Berg van SOS Dolfijn nog heeft veel vragen. "We weten niet of het een jong dier of een oud dier is. Misschien is het nog wel afhankelijk van de moeder en heeft het eigenlijk melk nodig", zegt van den Berg.

SOS Dolfijn gaat op zoek naar de dolfijn, maar kan niet alles doen om het dier te helpen. Een dolfijn vangen en naar open zee brengen is bij wet verboden. "We kunnen nu alleen kijken en informatie verzamelen", zegt ze. Als de dolfijn nog afhankelijk is van de moeder, zal het verzwakken en aanspoelen. Dan kan de stichting bijspringen.

Stichting SOS vermoedt dat het dier per ongeluk via de sluizen van IJmuiden het kanaal is binnengekomen. "Het lijkt me heel onwaarschijnlijk dat hij via de andere kant gekomen is, dan is hij al zolang onderweg, dat zou opgemerkt zijn", aldus Van den Berg.

Vier jaar geleden

In 2020 werd ook een dolfijn in het Noordzeekanaal gezien. De dolfijn kon uiteindelijk terug naar zee worden gelokt.

De kans dat een dergelijke actie nu zal gaan lukken is minimaal, verwacht SOS Dolfijn. Een dolfijn vangen mag niet zomaar en is lastig in open water.

In de Filipijnse havenstad Zamboanga is de vernietiging van een grote partij illegaal vuurwerk misgegaan. Zeker 27 mensen raakten gewond, onder wie 19 agenten en andere overheidsmedewerkers. Twee van de gewonden zijn er slecht aan toe.

Door de explosie raakten huizen en enkele hotels in de omgeving beschadigd. Tot op kilometers afstand sneuvelden ruiten. Ook een terminal van het plaatselijke vliegveld, anderhalve kilometer verderop, raakte licht beschadigd.

Het vuurwerk was afkomstig uit een illegale fabriek waar eind vorige maand een explosie was. Daarbij kwamen vijf personen om het leven en raakten anderen gewond.

Natgespoten

De politie had de resterende voorraad van de fabriek in delen naar een open plek bij een schietbaan van de Filipijnse marine gebracht. Daar waren eerder al twee partijen succesvol vernietigd, maar bij de derde ging het mis.

Het is onduidelijk hoe het vuurwerk, dat was natgespoten, tot ontploffing kon komen. De burgemeester van Zamboanga heeft een onderzoek aangekondigd.

De douane heeft afgelopen halfjaar minder drugs gevonden in de Nederlandse havens dan in dezelfde periode vorig jaar. Er is vooral minder cocaïne gevonden: vorig jaar werd nog 28.000 kilo onderschept, dit jaar was dat 16.000 kilo.

Die daling is opvallend. Begin dit jaar meldde de douane dat de hoeveelheid gevonden cocaïne nog steeds groeit. De grensdienst nam vorig jaar bijna 60.000 kilo cocaïne in beslag in de Nederlandse zee- en luchthavens. Het jaar ervoor was dat nog ruim 51.000 kilo.

De douane ziet in de nieuwe cijfers een bewijs dat criminelen minder drugs zijn gaan smokkelen via de zeehavens. De grenswacht schrijft de daling toe aan samenwerkingsverbanden met rederijen, haventerminals en Latijns-Amerikaanse landen. Daardoor vinden er extra controles plaats. Ook maakt de douane nu gebruik van scanners, drones en kunstmatige intelligentie.

Andere routes

De douane zegt dat de Nederlandse zeehavens door die maatregelen minder aantrekkelijk zijn geworden voor drugshandel. Deze ontwikkeling is volgens de dienst te zien in meerdere havens in Noordwest-Europa. De douane denkt dat smokkelaars nu voor andere routes kiezen. In Zuid-Europa werd afgelopen halfjaar meer cocaïne onderschept in loodsen, maar wel minder op zee.

In de nieuwe cijfers valt verder op dat de douane wel fors meer andere drugs heeft gevonden, zoals heroïne en qat. Zo onderschepte de dienst in de eerste helft van dit jaar 367 kilo heroïne, ten opzichte van 5 kilo in diezelfde periode vorig jaar. Van qat vond de dienst 1120 kilo tegenover 424 kilo afgelopen jaar. De douane heeft geen verklaring voor deze stijging.

Via de lucht

In de luchtvracht is de hoeveelheid gevonden drugs vrijwel gelijk gebleven. Daar werd 40 kilo meer cocaïne in beslag genomen dan in het eerste halfjaar van 2023. Toen was dat 680 kilo, nu 720 kilo.

Opvallend is de vondst van 60 kilo cocaïne in tassen in een luchtvrachtcontainer uit Canada. Dat kan erop wijzen dat Canada aantrekkelijk is geworden als doorvoerhaven, zegt een woordvoerder van de douane.

Ook worden per briefpost minder drugs verstuurd dan dezelfde periode van vorig jaar. In de eerste helft van 2023 was dit bij 9000 poststukken het geval, in de eerste helft van 2024 bij 6300 poststukken. Vooral synthetische drugs zoals xtc, MDMA, lsd en amfetamine werden onderschept. Daarnaast trof de douane vaak cannabis en cocaïne aan.

Volgens de douane is de daling in gevonden drugs in post het gevolg van het Hit and Run Post Team, een samenwerkingsverband van de politie, het Openbaar Ministerie en de douane. Ze werken hierin samen om drugs te onderscheppen en verzenders op te sporen en te vervolgen.

Een man uit Deventer die volgens het OM vermoedelijk in opstand wilde komen tegen de Nederlandse staat, blijft langer vastzitten. Dat geldt ook voor een man uit Olst-Wijhe die op 5 april in de gemeente Raalte drie handvuurwapens en munitie aan de Deventenaar overdroeg. Ze werden ter plekke aangehouden. De twee stonden vanmorgen voor de rechter in Rotterdam.

Het Openbaar Ministerie verklaarde daar dat het onderzoek in deze zaak in maart is gestart, na een ambtsbericht van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst AIVD. Daarin stond onder meer dat de man uit Deventer "de functie van sheriff had bij Common Law Nederland Earth" en op zoek was naar wapens en munitie voor meerdere personen.

De term "common law" is jargon uit de soevereinenbeweging. Daarin zijn mensen actief die het gezag van de overheid en overheidsinstanties niet erkennen. Aanhangers van deze beweging zouden "tribunalen" willen oprichten voor de behandeling van klachten over de overheid en "sheriffs" aanstellen om hun eigen vorm van recht te handhaven.

Tegenover de politie verklaarde de Deventenaar dat hij bij de man uit Olst-Wijhe in november tien vuurwapens had aangeschaft. Die waren volgens hem bedoeld om zich te beschermen "als Nederland een keer zou worden overlopen".

In geheimtaal: bananen

In het onderzoek stuitte de politie of de AIVD op chats waaraan ook de vier verdachten deelnamen die vorige week zijn opgepakt. In die chats werd in verdekte termen over de aanschaf van wapens ('bananen') en munitie ('bananensmaakvullers') en betalingen gesproken.

Op 4 maart vond op een sportpark in Raalte een ontmoeting plaats tussen de man uit Deventer, de wapenhandelaar uit Olst-Wijhe en twee andere verdachten. De AIVD maakte daar heimelijk opnamen van. Daarop is volgens het OM te horen dat de wapenhandelaar te horen krijgt waarvoor de wapens zijn bedoeld. "Om gewelddadig in opstand te komen tegen de Nederlandse overheid", aldus het OM.

Op de telefoon van de man uit Deventer is volgens het OM ook te vinden dat hij op 12 december 2023 een van de andere verdachten uitnodigde om mee te gaan naar de "uitvoering van een vonnis van de juryrechtspraak". Dit werd door het OM niet nader toegelicht.

Uit de hand gelopen hobby

Voor het OM is de zaak duidelijk: de man uit Deventer wilde zich bewapenen voor een opstand tegen de Nederlandse overheid. Hij zou bereid zijn geweest die wapens te gebruiken. De man uit Olst-Wijhe was daar volgens justitie in ieder geval vanaf 4 maart van op de hoogte, maar bleef uit winstbejag bereid meer wapens te leveren.

De man uit Deventer wilde zelf niets over de zaak kwijt. Zijn advocaat liet wel weten dat hij zich wilde verdedigen "als Rusland zou aanvallen".

De verdachte uit Olst-Wijhe zei veel spijt te hebben. "Soeverein, ik heb er nog nooit van gehoord." Zijn advocaat zei dat hij niet wist waarvoor de wapens bedoeld waren. De handel in wapens zou een uit de hand gelopen hobby zijn, die begon met het schieten met luchtbuksen.

Het onderzoek in de zaak wordt voortgezet. Wanneer de andere vier voor de rechter moeten verschijnen, is nog niet bekend.

De nieuwe Go Ahead Eagles-coach Paul Simonis is na jaren werkzaam te zijn geweest als assistent-trainer klaar voor zijn eerste klus als hoofdtrainer in de eredivisie. "Dit is voor mij de ideale stap", zegt hij tegen Oost.

Zondag was hij aanwezig bij het oefenduel met Almere City, een dag eerder zat hij nog op de bank als assistent van Robin van Persie bij sc Heerenveen. "Het is heel snel gegaan. Ik kreeg woensdagavond een belletje van Paul Bosvelt (technisch adviseur Go Ahead, red.) en nu is alles in kannen en kruiken. Zo snel kan het gaan in de voetballerij."

Zelf had hij er al eerder al over nagedacht. "Toen het bericht van het vertrek van René Hake naar buiten kwam, stelde ik mezelf de vraag wat ik zou doen als Go Ahead zou bellen. Ik was er vrij snel over uit dat dit een mooi moment was om in het diepe te springen als hoofdcoach."

Over de plannen bij zijn nieuwe club zegt hij: "De organisatie staat gewoon hartstikke goed, dat willen we vooral zo houden. Vanuit hier willen we verder bouwen om Go Ahead nog beter op de kaart te zetten", zegt Simonis.

Niet rijp genoeg

Twee jaar geleden stond Simonis ook al op het lijstje als potentiële opvolger van Kees van Wonderen. Destijds koos hij ervoor om met Van Wonderen mee te gaan naar Heerenveen, omdat hij zichzelf nog niet rijp genoeg achtte voor het hoofdtrainerschap. "Ik heb twee jaar geleden een wedstrijd van Kees overgenomen toen hij Covid had. Er kwam toen zoveel op mij af en ik voelde toen dat ik niet in control was."

"Drie maanden geleden was Kees toevallig weer ziek en toen heb ik de hele trainingsweek gedaan en weer een wedstrijd gecoacht. Ik vond het zo gaaf en ik voelde me veel prettiger in mijn rol. Ik was er veel meer klaar voor dan toen, dus toen zei ik tegen mezelf dat ik de kans moest pakken als die zich voor zou doen."

Simonis heeft grote schoenen te vullen. Go Ahead beleefde onder Hake afgelopen seizoen een droomjaar, met Europees voetbal tot gevolg. "Ik denk dat het heel moeilijk is om het te evenaren. Er staat een heel stevig fundament. We hebben goede spelers, we hebben een goede staf en een gestructureerde organisatie. Het wordt een stevige uitdaging, maar die ga ik graag aan."

Over een kleine drie weken wacht voor Simonis en de Eagles al een Europese voorronde met SK Brann. In eerste instantie borduurt hij voort op de successen van Hake. "Ik heb mij niet goed kunnen voorbereiden, want woensdag wist ik nog van niks. Ik heb tegen de staf gezegd dat zij moeten doorgaan met waar ze mee bezig zijn. Ze hebben het de afgelopen twee jaar gewoon heel goed gedaan. Tuurlijk ga ik mijn eigen sausje eroverheen gooien, maar dat gaat niet op een rigoureuze manier."

De rechtszaak tegen de Amerikaanse acteur Alec Baldwin gaat vandaag van start over de dood van cameravrouw Halyna Hutchins op een filmset in 2021. De zaak, waarin Baldwin wordt aangeklaagd voor doodslag, begint met de selectie van juryleden.

Tijdens de opnames van de film Rust trok Baldwin tot twee keer toe een revolver uit zijn holster. De tweede keer ging die af, waarna een kogel de cameravrouw raakte. Hutchins overleed enkele uren later in het ziekenhuis. Regisseur Joel Souza raakte gewond. Baldwin heeft altijd volgehouden dat hij de trekker nooit heeft overgehaald, maar nieuw onderzoek lijkt dat tegen te spreken.

Vorig jaar werd bekend dat de acteur niet vervolgd zou worden voor de dood van Hutchins, maar begin dit jaar stelde de aanklager dat er genoeg nieuw bewijs was om hem voor een jury te laten verschijnen. Daarop werd Baldwin aangeklaagd voor doodslag.

De 66-jarige Baldwin kan tot achttien maanden gevangenisstraf krijgen als de juryleden hem unaniem schuldig bevinden. Baldwin heeft altijd gezegd dat het pistool per ongeluk afging nadat hij de instructies had gevolgd om het op Hutchins te richten, die achter de camera stond. Hij zegt dat hij niet wist dat het pistool geladen was met een echte kogel, dat hij de hamer (het metalen onderdeel dat door middel van een veer wordt gespannen) terugtrok en nooit de trekker heeft overgehaald.

Nederlaag aanklagers

In de zaak zijn twee andere medewerkers aan de film al veroordeeld. Wapenexpert Hannah Gutierrez en assistent-regisseur en veiligheidscoördinator Dave Halls kregen respectievelijk anderhalf jaar cel en een voorwaardelijke straf van een half jaar opgelegd. Gutierrez was 24 jaar oud op het moment van het incident. Het was haar tweede opdracht als wapenexpert voor een speelfilm.

Gutierrez zei na haar veroordeling dat ze niet over "genoeg tijd, middelen en personeel" beschikte op de set van Rust. Ze is in beroep gegaan tegen haar veroordeling. Het zou kunnen dat ze in de zaak tegen Baldwin door de aanklagers wordt gevraagd om te getuigen. Haar advocaten hebben al gezegd dat ze geen bezwarende verklaringen wil afgeven omdat ze in beroep gaat tegen haar eigen veroordeling.

Baldwin verscheen gisteren voor de rechter tijdens een hoorzitting voorafgaand aan het proces. De rechter oordeelde toen dat de rol van Baldwin als coproducent van Rust niet relevant is voor het proces. Dat was een gevoelige nederlaag voor de aanklagers, die wilden aantonen dat Baldwin als producent een speciale verantwoordelijkheid had voor de veiligheid op de set.

Veel tijd voor juryselectie

Tientallen potentiële juryleden worden vandaag voorafgaand aan de ondervraging naar de rechtszaal gebracht. Verwacht wordt dat de zaak negen dagen gaat duren, maar het kan zijn dat de juryleden er langer over doen om tot een oordeel te komen.

De twaalf juryleden die geselecteerd moeten worden, zullen afkomstig zijn uit Santa Fe County, waar de film werd opgenomen. Verwacht wordt dat de juryselectie de hele dag in beslag neemt. In dat geval volgen de openingsverklaringen van de aanklager en de verdediging morgen.

De Belgische AI-start-up Textgain gaat een AI-model ontwikkelen dat haatspraak in 24 officiële Europese talen kan detecteren. Het bedrijf heeft hiervoor een budget van 250.000 euro van de Europese Commissie gekregen. Het AI-model moet in 2025 klaar zijn.