Aggregator

Bij de verdeling van het onderwijsgeld uit 'Project Beethoven' blijkt dat onderwijsinstellingen in Nederland samen om veel meer geld hebben gevraagd dan er beschikbaar is. Het gaat om studierichtingen binnen het mbo, hbo en wo waarbij studenten worden opgeleid om te werken in de chipsector.

Het gaat in totaal om 1,6 miljard euro, terwijl er 450 miljoen euro te verdelen is. Het betekent vooral een teleurstelling voor de regio's Twente, Groningen en Delft.

Het geld is er gekomen na druk vanuit onder meer ASML. De chipmachinemaker dreigde de groei van het bedrijf buiten Nederland te gaan realiseren als er niet meer steun kwam voor verschillende zaken, waaronder de aanwas van nieuw talent. Er kwam een investeringsimpuls die goed was voor 2,5 miljard - deels vanuit Rijk, deels vanuit de provincie, de gemeente en het bedrijfsleven. Het geld is dus deels bedoeld voor onderwijs.

Minder gekregen dan verwacht

"Iedereen heeft minder gekregen dan gedacht", zegt speciaal gezant Hans de Jong tegen de NOS. "De plannen van Brainport kwamen het dichtst in de buurt van het bedrag dat ze wilden. Andere regio's zaten met hun vraag ruim boven het bedrag dat ze krijgen." De Brainport Eindhoven is een samenwerkingsverband tussen onderwijsinstellingen, bedrijfsleven en overheden (in totaal 21 gemeenten), gericht op technologie-ontwikkeling.

De Jong is voormalig president van Philips Nederland en heeft de plannen van de onderwijsinstellingen aan de ministeries van Economische Zaken en Onderwijs gepresenteerd. Dat gebeurde nog voor de demissionaire ministers. De net aangestelde ministers Beljaarts en Bruins moeten er nu over beslissen.

Die tonen zich positief over het advies van De Jong. Het geld wordt overigens niet direct overgemaakt, de regio's moeten eerst met concrete plannen komen. "Als de plannen (nog) niet van voldoende kwaliteit zijn, kan worden besloten dat de middelen (nog) niet worden toegekend", schrijven de ministers in een brief aan de Tweede Kamer. Tot oktober is er tijd om de plannen verder aan te scherpen.

Bedoeld voor de regio

De Jong wijst erop dat het geld echt gebruikt dient te worden voor talent in de chipsector dat in de regio blijft werken. "Maar in de praktijk is de verwachting dat veel studenten toch ook uitstromen naar andere industrietakken. En dat is niet onderdeel van deze opdracht. Daardoor zie je dat de gevraagde bedragen veel groter zijn dan die in werkelijkheid worden toegekend."

Brainport Eindhoven krijgt 63 procent van het totaalbedrag, wat neerkomt op 275 miljoen. Twente volgt met 72 miljoen. Delft en Groningen krijgen respectievelijk 43 en 29 miljoen euro. Het resterende bedrag van 14 miljoen is bedoeld voor andere regio's. "Het bedrag lijkt groot, maar het gaat over een periode van zes jaar en wordt verdeeld over verschillende regio's en studierichtingen", benadrukt De Jong. "Daar moeten partijen zich ook bewust van zijn."

De regio Twente uit zich kritisch op de uitkomsten. Voorzitter Ank Bijleveld van de Twente Board zegt in een reactie dat er in hun ogen "geen sprake is van een evenwichtige verdeling". Er is volgens Twente Board meer talent nodig dan dat de regio met dit geld kan opleiden. "Als ASML gaat verdubbelen, geldt dat ook voor bedrijven in onze regio."

Andere regio's

Een van de regio's die nu niet bij naam wordt genoemd, is Arnhem/Nijmegen. Die probeerde al eerder de aandacht te trekken door te spreken van 'Project Chopin'. Er lopen nu gesprekken met Brainport Eindhoven om aan te haken.

Daarbij is het wel de vraag op hoeveel geld de regio kan rekenen. Een bron die betrokken is bij de gesprekken hoopt op 10 procent - 45 miljoen euro - te krijgen gerekend naar de omvang van de chipsector in de regio. Die plannen moeten nog worden ingediend. Speciaal gezant De Jong zegt desgevraagd niks te weten over een eventueel bedrag waar de regio Arnhem/Nijmegen op zegt te hopen.

Het Openbaar Ministerie gaat een biotech-startup en een biofarmaceutisch bedrijf van oud-minister en -informateur Ronald Plasterk niet vervolgen. Het OM ziet "vooralsnog geen aanknopingspunten" om strafrechtelijk onderzoek in te stellen.

In mei is door advocaat Henri Sarolea aangifte gedaan van strafbare feiten rond het opstellen en deponeren van jaarverslagen van de bedrijven, die zich toeleggen op de ontwikkeling van kankervaccins. De aangifte wordt doorgestuurd naar de Belastingdienst voor nader onderzoek.

In de aangifte ging het om verschillende economische delicten. Jaarcijfers zouden te laat zijn gedeponeerd en bepaalde informatie in de jaarrekeningen zou niet kloppen. Het OM zegt de jaarrekeningen en aangifte te hebben bestudeerd. Gebleken is dat inderdaad een aantal jaarrekeningen te laat is gedeponeerd.

"Het niet (op tijd) deponeren is strafbaar als economisch delict. Het Bureau Economische Handhaving (BEH) van de Belastingdienst kan een proces-verbaal opmaken", schrijft het OM. Op basis daarvan kan het OM een boete opleggen of de zaak naar de rechter kan brengen. De aangifte wordt nu dus naar het BEH doorgestuurd.

Onbedoeld

Van andere onjuiste informatie in de jaarrekeningen ziet het OM geen overtuigend bewijs. "Ook op dit vlak wordt de aangifte doorgestuurd naar de Belastingdienst, die mogelijk kan besluiten nader onderzoek te doen. De Belastingdienst kan de zaak alsnog aanmelden voor strafrechtelijk onderzoek", klinkt het.

NRC schreef in mei over de aangifte van Sarolea. Plasterk zei daarover dat als er onverhoopt een onvolkomenheid was geslopen in een jaarrekening dat onbedoeld is gebeurd en dat het bedrijf zich laat ondersteunen door een accountantskantoor.

Patenten

De krant schreef toen over patentaanvragen voor kankervaccins waarbij Plasterk een collega niet had betrokken. Door die toegekende patenten zou hij met zakenpartners miljoenen hebben verdiend. Daar loopt voor zover bekend geen strafrechtelijk onderzoek naar.

De GGD hoeft geen schadevergoeding te betalen aan zo'n 6,5 miljoen mensen na een datalek in coronatijd. Dat heeft de rechtbank in Amsterdam bepaald. Door een datalek waren de privégegevens van iedereen die in het coronasysteem van de GGD stond korte tijd in te zien door alle callcentermedewerkers. Een deel van die gegevens is verhandeld.

De rechtbank oordeelt dat de vrees dat de gegevens in verkeerde handen hadden kunnen komen niet voldoende reden is voor een schadevergoeding. De zaak tegen het ministerie van VWS en de GGD was aangespannen door de Stichting ICAM, voor mensen die zich als gedupeerde hadden gemeld.

De stichting zei dat in totaal 6,5 miljoen mensen slachtoffer hadden kunnen worden en eiste 500 euro per slachtoffer. De eis voor mensen die daadwerkelijk slachtoffer werden, was 1500 euro. Als de eis was toegewezen, had het bedrag van de schadevergoeding kunnen oplopen tot ongeveer 3 miljard euro.

Identiteitsfraude

Het ging om alle mensen die zich hadden laten testen of vaccineren of die hadden meegewerkt aan een bron- en contactonderzoek. Namen, adressen, burgerservicenummers en andere persoonlijke gegevens werden te koop aangeboden, zo werd begin 2021 bekend. Dergelijke gegevens kunnen worden gebruikt door criminelen om identiteitsfraude te plegen of voor phishing en oplichting.

Volgens de rechtbank staat vast dat er GGD-medewerkers waren die persoonsgegevens "ter beschikking hebben gesteld aan derden". Dat wordt het coronadatalek genoemd. Mensen die daarvan slachtoffer zijn geworden, hebben van de GGD een schadevergoeding aangeboden gekregen. Dat zijn er volgens de GGD zo'n 1250. De meesten van hen hebben het aanbod geaccepteerd en vallen daarmee buiten de claim van ICAM.

Een aantal verdachten van de gegevenshandel is inmiddels veroordeeld.

De politierechter heeft een celstraf van vijf maanden, waarvan drie voorwaardelijk, opgelegd aan een 49-jarige inwoner van Albergen. De man was fel gekant tegen de komst van asielzoekers in het dorp en bedreigde burgemeester Anko Postma van Tubbergen, waar Albergen onder valt.

De verdachte plaatste onder meer een gps-tracker op de auto van de burgemeester om hem in het geniep te kunnen volgen, meldt RTV Oost.

"We leven in een land waarin mensen verschillen van mening. Dat mag, maar niet op deze manier", aldus de politierechter in het vonnis.

In augustus 2022 besloot het toenmalige kabinet dat er een asielzoekerscentrum moest komen in een voormalig hotel in Albergen. Het besluit viel slecht bij omwonenden. Zij demonstreerden meermalen. In het hotel werd brand gesticht.

Op een informatieavond in de toekomstige opvang werden vernielingen aangericht. Raadsleden, ambtenaren en bestuurders spraken na afloop van een intimiderende en bedreigende sfeer. "We zaten als ratten in de val", citeerde de politierechter burgemeester Postma.

Airtag

De 49-jarige verdachte, een van de omwonenden, liep op die informatieavond naar huis om de gps-tracker, een zogenoemde airtag, op te halen en op de auto van de burgemeester te plaatsen. "Wij hadden het vermoeden dat hij vanaf dag één van zijn aanstelling niet in Tubbergen woonachtig is, terwijl een burgemeester dat wel verplicht is", zei de verdachte op de zitting.

"We hadden ook het vermoeden dat hij geen aanstalten wilde maken om hier te komen wonen en dat hij voornamelijk verblijft in een hotel", verklaarde de verdachte. Postma's gezin woont nog in het Friese Opsterland. "Ik wilde hem niet stelselmatig volgen, maar ik wilde weten of hij verbleef in Opsterland of in een hotel elders."

De burgemeester ontdekte de airtag per toeval. Zijn dochter zag via 'zoek mijn iPhone' een onbekend mobiel apparaat in de buurt. Vanuit de woonkamer maakte ze daar verbinding mee en hoorde een piepend geluid. Bij de wieldop van het linkerwiel van de auto van de burgemeester trof ze de airtag aan.

De vondst veroorzaakte grote onrust bij Postma en zijn gezin. De rechter vroeg de verdachte of hij die angst begreep. "Onwetendheid kan angstig maken", aldus de Albergenaar. "Door kennis had je er een ander verhaal van kunnen maken. Het plaatsen van een airtag is in mijn ogen niet strafbaar."

Machtsspelletje

De verdachte werd eind maart in alle vroegte van zijn bed gelicht door de politie. "Een machtsspelletje", noemde hij dat zelf. "Ze hebben de zwaarste methode gebruikt, door met agenten met bivakmutsen binnen te komen, terwijl mijn vrouw en kinderen binnen waren. Ik vind het buiten alle proporties."

Bij de inval in zijn woning trof de politie een gaspistool aan. Op de telefoon van de Albergenaar zag de politie dat hij een foto van Postma's woning in Opsterland deelde met buurtbewoners. Ook deelde hij een foto van een wapen, gericht op het azc-hotel, en waren er bewerkte plaatjes te zien met 'moffenhoer' en die van de burgemeester met een bord 'landverrader'. "Deze foto's kun je in geen andere tijd plaatsen dan in 1945", aldus de politierechter.

Angst aangewakkerd

"Er wordt angst aangewakkerd en het gezag van burgemeester wordt zo ernstig ondermijnd", stelde de officier van justitie. Hij eiste een gevangenisstraf van vijf maanden, waarvan drie maanden voorwaardelijk, met een proeftijd van drie jaar.

De rechter heeft die eis gevolgd. Ook mag de verdachte drie jaar lang geen contact opnemen met Postma en mag hij zich gedurende die tijd niet bevinden in de gemeente Opsterland of in de omgeving van het gemeentehuis van Tubbergen.

Vandaag gaat de film Inside out 2 in Nederland in première. De Pixar-film speelt zich net als in deel 1 voor een groot deel af in het hoofd van het meisje Riley, waarin verschillende typetjes haar emoties uitbeelden. En dat kan helpen bij het begrip voor het puberbrein, zeggen experts.

In deel 1 waren dat Plezier, Angst, Woede, Afkeer en Verdriet. In het tweede deel, waarin Riley 13 jaar wordt, komen daar nieuwe emoties bij, zoals Afgunst, Verveling en Verlegenheid. Veel van de aandacht gaat in deel 2 naar "Anxiety", ofwel een combinatie van angst, bezorgdheid en piekeren.

Bekijk de trailer van Inside Out 2 hier:

De makers van de Inside Out-films hebben veel gesproken met Dacher Keltner, een Amerikaanse hoogleraar psychologie die veel onderzoek doet naar emoties.

"Die hebben ze echt heel veel vragen gesteld over, hoe werkt het met emoties en waarom hebben we ze dan?", zegt mediapsycholoog Rebecca de Leeuw van de Radboud Universiteit in het NOS Radio 1 Journaal. "Dat zie je helemaal terug in beide films. Je ziet wat er met Riley gebeurt als ze in de puberteit komt. Ze hebben heel mooi in beeld gebracht en concreet gemaakt hoe dat in haar hoofd werkt. Heel herkenbaar voor ouders en pubers zelf."

Sociale intelligentie

Alle zogenoemde 'zelfbewuste emoties' komen aan bod, zegt De Leeuw. "Die komen in de puberteit natuurlijk veel meer om de hoek kijken. Omdat je meer abstract kan denken, ben je ook meer in staat om te denken wat mensen van je vinden of over je denken."

Hierdoor heeft 'anxiety' een belangrijke rol in deze film, zegt De Leeuw. "Wat ik goed vind aan de film is dat getoond wordt dat dat een goede emotie is, die je helpt en scherp houdt. Dat het je veel kan brengen als je dat hebt, maar dat het niet de bedoeling is dat het de boel overneemt, dat het te veel wordt."

De Leeuw deed naar aanleiding van de eerste film ook onderzoek naar hoe verhalen betekenisvol kunnen zijn voor kinderen. "We zagen heel duidelijk dat het de sociale intelligentie kan vergroten. Kinderen zijn zich dan bewust van hun eigen emoties."

Goed ontvangen

Sowieso kan het kijken naar films hierbij helpen, zegt De Leeuw. "Je bent steeds bezig met wat er gebeurt en wat er gedacht wordt. Daar gebruik je sociale intelligentie voor, en die kan groeien als je tegen dingen aanloopt die je niet begrijpt. Soms gaan kinderen dan vaker kijken om iets te begrijpen, en dat zijn groeimomenten."

Dat soort momenten zullen ook in deel 2 zitten, vermoedt De Leeuw. "Ook op het gebied van herkenning, dat we allemaal wel eens te maken hebben met anxiety. Dat doet me ook denken aan de regisseur, Kelsey Mann. Die was als puber zelf ook heel onzeker. Hij zegt nu zelf dat hij wilde dat er toen ook zo'n film was geweest, zodat hij zich niet zo alleen had gevoeld."

Inside Out 2 ging al eerder in première in de Verenigde Staten en deed het daar bijzonder goed. In Nederland is naast het origineel ook een nagesynchroniseerde versie te zien onder de naam Binnenstebuiten 2.

Door het smelten van de poolkappen draait de aarde langzamer om zijn as. Dat blijkt uit een onderzoek dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS. De onderzoekers hebben berekend dat het smelten ertoe leidt dat een dag per eeuw 1,33 milliseconden langer duurt. Dat kan nog langer worden als de opwarming van de aarde aanhoudt.

Er wordt van uitgegaan dat een dag 24 uur, of 86.400 seconden duurt. Daar is de wereldklok op gebaseerd, maar heel exacte metingen met atoomklokken sinds de jaren 70 laten heel kleine tijdsverschillen zien.

Aan deze atoomklokken zijn onder meer digitale systemen en computers gekoppeld. Om de tijdsverschillen te corrigeren, wordt er soms een seconde bij opgeteld, een zogenoemde 'schrikkelseconde'. Dat is 27 keer gebeurd sinds 1972.

Computers en digitale systemen zijn hier niet op berekend, waardoor schrikkelseconden kleine storingen kunnen veroorzaken. Ook kan de ruimtevaart er last van hebben omdat exacte tijden daar heel belangrijk zijn, bijvoorbeeld bij landingen van ruimteschepen.

Draaimolen in de speeltuin

Poolkappen smelten sinds het jaar 2000 sneller door de opwarming van de aarde. Door het smelten van de ijskappen in Groenland en Antarctica verzamelt zich meer smeltwater rond de evenaar. Hierdoor wordt de aarde als het ware minder rond en draait minder snel om zijn as. Als de aarde langzamer draait, duren dagen een fractie langer.

Aardwetenschapper Rosa de Boer vertelt in het NOS Radio 1 Journaal dat ze denkt aan een draaimolen in een speeltuin: "Als je als kind in een draaimolen gaat zitten en je draait rond, dan gaat dat snel. Maar als je jezelf er even uit laat hangen gaat de draaimolen langzamer draaien. Dat is eigenlijk precies hoe het op de aarde gebeurt".

Hoe lang een dag duurt wordt al miljarden jaren bepaald door de stand van de maan. Volgens de onderzoekers kan het smelten van de poolkappen steeds meer invloed krijgen op de lengte van een dag.

De Spaanse bank Santander krijgt opnieuw een boete voor het verstrekken van onverantwoorde leningen aan Nederlandse consumenten. Toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) ontdekte op basis van een steekproef van tien dossiers uit 2021 dat de bank in vijf gevallen fout zat.

Nederlanders kunnen bij Santander aankloppen voor een lening voor bijvoorbeeld een auto, een verbouwing of een woninginrichting. Het leverde de Spaanse bank in 2021 een omzet van 94 miljoen euro op de Nederlandse consumentenmarkt op.

Het verstrekken van leningen is gebonden aan voorwaarden. Banken mogen bijvoorbeeld niet meer geld uitlenen dan een huishouden aankan. "Een te hoge lening kan ervoor zorgen dat consumenten te weinig geld overhouden om de vaste kosten van hun levensonderhoud te kunnen betalen, zegt Jos Heuvelman, bestuurder van AFM.

10.000 euro te veel

En precies dat risico nam de bank in 2021, concludeert de toezichthouder op basis van de steekproef. In oktober leende een alleenstaande ouder bijvoorbeeld 10.000 euro van Santander, terwijl volgens de AFM geen enkel krediet verantwoord was geweest gezien de financiële situatie van het gezin.

De toezichthouder legt een boete van 3,7 miljoen euro op. Dat bedrag viel hoger uit omdat Santander in 2019 ook al eens berispt werd voor zogenoemde overkreditering in Nederland. Toen moest de bank 1,1 miljoen euro betalen.

Santander laat weten meegewerkt te hebben aan het onderzoek. De bank geeft aan de interne controles voortdurend te verbeteren en is ervan overtuigd nu dat het nu voldoet aan de regels. Uit het boetebesluit blijkt verder dat de bank een deel van de mogelijk benadeelde consumenten heeft gecompenseerd.

Luxe modemerken Dior en Armani worden in Italië verdacht van medeplichtigheid aan uitbuiting. Dat zegt de Italiaanse toezichthouder AGCM na invallen bij de hoofdkantoren in en bij Milaan.

Toeleveranciers van de merken zouden hun werknemers te lage lonen hebben betaald en personeel zou meer uren hebben gewerkt dan is toegestaan. Ook zouden de werkomstandigheden onveilig en ongezond zijn bij het maken van bijvoorbeeld riemen en tassen.

Het Italiaanse Openbaar Ministerie bracht vorige maand al naar buiten dat er misstanden zouden zijn bij toeleveranciers. Mensen zouden daar 14 uur per dag werken voor lage lonen.

Armani zei toen "altijd controle- en preventiemaatregelen te hanteren om misbruik in de toeleveringsketen tegen te gaan." Maar toezichthouder zegt dus dat dat niet klopt. "De bedrijven hebben mogelijk onwaarheden verkondigd over hun ethiek en maatschappelijke verantwoordelijkheid", staat in een persbericht.

Gisteren deed de AGCM samen met de politie invallen bij de hoofdkantoren van Dior en Armani in en bij Milaan. Eerder kwamen de fabrieken al onder toezicht te staan.

Dior en Armani geven aan mee te werken aan onderzoek van de Italiaanse autoriteiten. Dior zegt in de toekomst beter te gaan kijken naar de arbeidsomstandigheden.

(Telecompaper) OnePlus has launched a new smartphone, tablet and wearables at an event in Milan. The new products include the Nord 4 mid-range smartphone, OnePlus...

In aanloop naar de Olympische Spelen in Parijs heeft de burgemeester van de stad een duik genomen in de rivier de Seine. In wetsuit ging ze het water in, samen met de organisator van de Spelen en voormalig kanoër Tony Estanguet. Vier dagen geleden nam ook de Franse minister van Sport een duik, in een poging om alle twijfels over de waterkwaliteit weg te nemen bij de deelnemende landen.

Maanden geleden kondigde burgemeester Anne Hidalgo al aan dat ze in de rivier ging zwemmen om aan te tonen dat het schoon en veilig genoeg is voor de zwemwedstrijden. "We zijn blij met het resultaat", zei Hidalgo na haar zwemtocht van zo'n 100 meter. "Het was een beetje koud, maar toch niet slecht."

1,4 miljard

Het heeft de stad vier jaar en 1,4 miljard euro aan verbouwingen gekost om te voorkomen dat het rioolwater in de rivier terechtkomt. De Seine was jarenlang zwaar verontreinigd omdat stroomopwaarts bij Austerlitz waterzuiveringsinstallaties afvalwater dumpen ten tijde van zware regenval.

Eigenlijk zou Hidalgo in juni al de rivier in gaan, maar uit verschillende tests bleek toen dat er 10 keer zoveel poepbacteriën, zoals E. coli, in het water waren als toegestaan.

Zo ging de burgemeester van Parijs het water in:

Tegenstanders van de Olympische Spelen en van Hidalgo dreigden vorige maand hun behoefte te doen in de rivier, en kondigden dat aan op sociale media met de trending hashtag #jechiedanslaseine: ik poep in de Seine.

Dat weerhield de burgemeester er dus niet van het water in te gaan. Ze maakte van de gelegenheid gebruik om ook de komst van drie publieke zwemgebieden aan te kondigen. Die moeten volgend jaar openen. Zwemmen in de Seine was sinds 100 jaar verboden vanwege de slechte waterkwaliteit.

Tijdens de Spelen is de Seine op 30 en 31 juli en op 5 augustus het toneel van de triatlon. Op 8 en 9 augustus zijn de openwaterzwemmers aan de beurt.

(Telecompaper) Austrian operator A1 said total revenues increased by 1.3 percent year-on-year in the second quarter to EUR 1.31 billion, on the back of higher service revenue...

(Telecompaper) Streaming set a new record in US TV viewing in June, rising to a record share of 40.3 percent of viewing time, according to the latest edition of Nielsen's 'The Gauge' study...

Met de zomervakantie in het vooruitzicht, zal ook een aantal basisscholen definitief sluiten. Vooral op het platteland zijn sommige scholen te klein geworden om door te gaan. Zo sluiten in Friesland vier basisscholen. De trend is daar al jaren zichtbaar: waren er in Friesland in 2012 nog 484 basisscholen, nu zijn dat er 358.

Een van de scholen die na zomervakantie niet meer opengaat, is basisschool 't Kompas uit het Noord-Friese dorp Peazens. Met nog maar 31 leerlingen is de school te klein geworden om door te gaan.

"We zouden de komende jaren blijven steken op 20 à 25 leerlingen. Er is dus geen vooruitzicht op groei", zegt directeur Jantje Feenstra bij Omrop Fryslân. "Het is dan ook logisch dat we moeten sluiten. Maar gevoelsmatig blijft het lastig."

Drie groepen in een klas

Bij 't Kompas hebben ze nog geprobeerd het tij te keren. Eerder fuseerde 't Kompas al met een basisschool uit Wierum, die ook te klein was geworden. Maar dat bood geen soelaas. Ondanks de fusie zaten er in Peazens drie groepen noodgedwongen in één klas.

Volgens Feenstra heeft een kleine klas duidelijke voor- en nadelen. Als plus noemt ze dat een kind meer aandacht van de leerkracht krijgt. Ook de lijntjes met de ouders zijn kort door het geringe aantal kinderen.

Alle niveaus

Daar staat een aantal nadelen tegenover. "Als je lesgeeft op een zeer kleine basisschool is het een kunst op alle niveaus les te geven. Je hebt namelijk met drie groepen in een klas te maken", aldus Feenstra, "Binnen die groep zijn er ook weer verschillende niveaus. Je moet bijna individueel onderwijs geven."

Ook voor de kinderen kan zo'n kleine klas nadelen hebben. De directeur: "Ze hebben zo weinig klasgenoten, dat ze bijna altijd weer met hetzelfde jongetje of meisje sparren en overleggen."

Onwennig

Zodra deze generatie naar het voortgezet onderwijs gaat, zal ook daar een krimp van het aantal leerlingen plaatsvinden, reageert Sibilla Hoekstra van Planbureau Fryslân. "Daar spelen ze nu alvast op in door middel van fusies. Die zien de bui al hangen."

Overigens zet die trend met het dalend aantal basisschoolleerlingen naar verwachting niet verder door. "Uit cijfers van onderwijsorganisatie DUO blijkt dat deze groep tussen 2022 en 2032 met 5,2 procent zal groeien", zegt Hoekstra.

Sfeer gelaten

Maar voor 't Kompas bieden die cijfers geen soelaas. Daar is de laatste schooldag inmiddels achter de rug. De sfeer was gelaten, zegt Feenstra. "Iedereen kwam wat onwennig het schoolplein op. Daar hebben we met z'n allen even gehuild. Leerlingen, ouders en personeel. Het voelde nu echt definitief."

Behalve de kinderen die overgaan naar de middelbare school, gaan de kinderen van 't Kompas volgend schooljaar naar De Wrâldwizer in Easternijtsjerk, een kleine vier kilometer verderop. Het personeel van 't Kompas heeft een nieuwe werkgever gevonden.

Vorig schooljaar gingen er ook al te kleine basisscholen dicht. Bij een van die scholen, in het Drentse De Kiel, maakte de NOS deze reportage:

(Telecompaper) Tele2 has reported total revenue of SEK 7.26 billion in the second quarter of 2024, up by 1 percent year on year...

"Het was een van de eerste grote episodes in de oorlog met de Russische Federatie, dat er zoveel mensen omkwamen." Zo klinkt het Oekraïense perspectief op het neerhalen van vlucht MH17, vandaag tien jaar geleden.

Het zijn de woorden van de gepensioneerde brandweercommandant Anatoli Torjanek, die destijds verantwoordelijk was voor een deel van het transport van de slachtoffers naar hun thuislanden.

"Het was zo'n enorm aantal slachtoffers. We hebben de specialisten die hierheen kwamen uit alle landen geholpen met uitzoeken en het overpakken. En geassisteerd bij de forensische onderzoeken", vertelt Torjanek.

Vanuit het verder oostelijk gelegen oorlogsgebied werden de slachtoffers per koeltrein naar Charkiv gebracht. Vanuit de EK-stad, waar twee jaar eerder het Nederlands elftal nog had gevoetbald, gingen ze per vliegtuig naar onder andere Nederland. Voor de stoffelijke overschotten aan boord mochten, moesten ze worden gecontroleerd op mogelijke munitie of andere stoffen die onderweg een gevaar konden opleveren.

Dat gebeurde op een fabrieksterrein naast een klein stationnetje in een buitenwijk van Charkiv. De brandweercommandant werkte met kleine groepen vrijwilligers van een man of vijftien. Psychologisch was dat zwaar werk.

Gehard

"Onze mannen zijn gehard. Ze zijn hier psychologisch op geselecteerd. Ze hebben dit werk heel goed gedaan. Maar iedereen die heeft gewerkt in de wagons, met de doden, heeft een trauma opgelopen." Torjanek is meteen weer terug in die tijd als hij de koelkast opentrekt en er iets in ligt dat over de datum is.

Ondanks alle hulp die ter plekke voorhanden was, moesten de teams elke dag helemaal worden vervangen. Igor Osmatsjenko was een van die teamleden. Voordat hij kan praten, moet hij zijn telefoon checken, waar het luchtalarm op afgaat. "Het is niet hier in de buurt. We kunnen verder." Even later horen we een zware explosie, buiten de stad.

De ervaringen van toen komen in deze tijd weer terug. "Juist nu. Als we naar een plek moeten die is beschoten met raketten en daar mensen gaan zoeken; niet alleen maar levenden. Dan heb ik van die flashbacks," vertelt de reddingswerker, alsof het om normale herinneringen gaat. "Ik ben er goed doorheen gekomen. Maar er waren er bij, die slecht werden." "Werken met menselijke lichamen is altijd zwaar omdat je weet wat voor menselijk leed erachter zit."

Begrafenis

De brandweermannen vertellen hun verhaal als ze net bij een begrafenis van een collega zijn geweest. Die is omgekomen bij een dubbele aanval. Geregeld beschieten Russen een geraakte locatie een tweede keer, om ook de reddingswerkers te raken.

Ondanks al het leed dat de mannen nu dagelijks meemaken, zijn ze MH17 dus niet vergeten. "Mijn indrukken van toen, zijn niet uit te drukken in woorden. Bijna driehonderd vreedzame mensen, ook kinderen, die in een vliegtuig vlogen." De brandweercommandant is nog altijd vol ongeloof.

Broers

Nooit had hij ook gedacht dat de situatie zo ver zou verslechteren. "Allemaal hoopten we dat onze Russische vrienden en broers nooit zover zouden gaan en dat ze niet zo'n oorlog zouden beginnen. Maar nu weten we wat dit voor broers zijn." In het Oekraïense dorp waar MH17 neerstortte werd de vliegramp herdacht:

Torjanerk kijkt wel met tevredenheid terug op de samenwerking met de Nederlandse experts: "Ik denk dat reddingswerkers van over de hele wereld op een bepaalde manier zijn geselecteerd. Dat is een type. Dus we vonden heel snel een gemeenschappelijke toon."

Laboratorium

De band met Nederland wordt gekoesterd. Op zijn eerste bezoek aan Oekraïne beloofde minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) een mobiel forensisch laboratorium ter waarde van twee miljoen euro. Dat lab komt waarschijnlijk in Charkiv, heeft de NOS vernomen uit betrouwbare bron.

Het mobiele laboratorium is bedoeld als hulp bij onderzoek op slachtoffers van mogelijke Russische oorlogsmisdaden. Nederland is een groot pleitbezorger van internationale gerechtigheid, het wil niet dat daders hun straf ontlopen.

Beluister in deze special van NOS op 3 uit 2021 hoe pro-Russische rebellen de Buk-raket en de beschieting van vlucht MH17 bespraken:

Bij een felle brand is vanochtend een gebouw in aanbouw bij station Groningen verloren gegaan De brand is inmiddels grotendeels onder controle. Het treinverkeer dat langdurig werd stilgelegd, is weer op gang gekomen. Voor zover bekend is niemand gewond geraakt.

Station Groningen wordt op dit moment ingrijpend verbouwd. Daarbij komt er ook een nieuw busstation. De brand woedde boven in het gebouw, waarin onder andere het nieuwe buschauffeursverblijf zou moeten komen, meldt RTV Noord.

Op beelden vanaf het station is de brand goed te zien:

Om de brand te kunnen blussen moest de brandweer een deel van het gebouw in aanbouw slopen. Op dit moment staat alleen het skelet nog overeind.

Toch is de brand nog niet helemaal geblust. "Ergens midden in het gebouw zit nog een brandhaard waar we niet bij kunnen. Daarvoor moeten we eerst nog wat meer wegslopen", aldus een woordvoerder van de brandweer rond 13.00 uur.

Door de brand en de rookontwikkeling konden er vanochtend geen treinen rijden tussen de stations Groningen en Groningen Europapark. Inmiddels rijden zowel de treinen van NS als die van Arriva weer volgens dienstregeling.

Burgemeester Schuiling van Groningen bezocht het station vanochtend. "Hij was redelijk gelaten en vond het erg vervelend voor de reizigers", aldus een verslaggeefster van RTV Noord.

De vraag is nu wat de brand betekent voor de verdere verbouwing van station Groningen. Boven in het afgebrande pand waren de technische installaties gepland waarmee het hele station van stroom zou worden voorzien. Volgens planning zou het nieuwe trein- en busstation in 2026 klaar moeten zijn,

Nederland leeft de kinderrechten een stuk minder goed na dan andere westerse landen zoals België en Duitsland. Dat stelt de internationale kinderrechtenorganisatie KidsRights op basis van wereldwijd onderzoek samen met de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Op de lijst van 194 landen staat Nederland op plaats 19, een plek hoger dan vorig jaar, maar onder buurlanden België (8ste) en Duitsland (4de). KidsRights wijst onder andere op problemen in de Nederlandse jeugdzorg en jeugdbescherming, kinderarmoede en een gebrek aan opvang voor kinderen in asielzoekerscentra.

De KidsRights Index is een mondiale ranglijst die jaarlijks meet hoe het staat met de kinderrechten op het gebied van leven, gezondheid, onderwijs, bescherming en het creëren van een gunstig klimaat voor de rechten van het kind. Vorig jaar daalde Nederland van plaats 4 naar plaats 20.

Watervoorraden beschermen

Vooral op het gebied van gezondheidszorg gaat het voor kinderen in Nederland minder goed dan eerdere jaren, stelt KidsRights. De organisatie vindt het onder meer zorgelijk dat de deelname aan het Rijksvaccinatieprogramma daalt, en dat de vaccinatiegraad tegen mazelen nu onder de 90 procent ligt. "Recente onderzoeken hebben uitgewezen dat een verschuiving in de houding van ouders ten opzichte van vaccinaties van invloed lijkt te zijn op de dalende vaccinatiegraad. Overheidsactie om deze trend te pogen te keren is zeer gewenst."

Hoewel Nederland nog steeds goed scoort op drinkwater, is het volgens KidsRights belangrijk om hier scherp op te blijven. "Om de watervoorraden en de volksgezondheid doeltreffend te beschermen, opkomende verontreinigende stoffen aan te pakken, en te voldoen aan Europese richtlijnen zijn landbouwhervormingen, verbeterde rioolwaterzuivering, en verbeterd toezicht nodig."

Volgens voorzitter Marc Dullaert van KidsRights moet het nieuwe kabinet aan de slag. "Een land dat niet goed voor zijn kwetsbare kinderen zorgt, heeft een groot probleem. Het kabinet-Schoof moet in zijn planvorming op weg naar Prinsjesdag voorrang geven aan de huidige en toekomstige generatie kwetsbare kinderen en jongeren."

Dit jaar is er voor het eerst ook gekeken naar klimaatverandering. Nederland doet het daarbij volgens de kinderrechtenorganisatie wel goed, door een "ambitieus klimaatbeleid". Ook zijn er hoge scores op onderwijs, leven en bescherming. Dat laatste heeft te maken met een goede geboorteregistratie en het lage aantal tienermoeders.

De politie heeft sporen van cyanide gevonden op drinkglazen en een waterkoeler in de hotelkamer in Bangkok waar gisteren de stoffelijke resten van zes mensen werden gevonden. Er wordt van uitgegaan dat de zes vergiftigd zijn en dat één van hen achter de vergiftiging zit. De dader zou eerst de vijf anderen hebben vergiftigd voordat hij zichzelf van het leven beroofde, aldus de politie.

Op basis van gesprekken met familieleden van de doden zou er een geschil hebben gespeeld over schulden. De groep was van Vietnamese afkomst. Twee van hen hadden de Amerikaanse nationaliteit.

Gisteren moest de groep uitchecken. Dat gebeurde niet en toen het personeel naar de kamer ging om verhaal te halen, troffen ze de zes dode Vietnamezen aan: drie vrouwen en drie mannen. Het vermoeden bestond al dat het om een cyanidevergiftiging ging, en dat blijkt na afgenomen tests ook zo te zijn.

Het hotelpersoneel van het luxe Grand Hyatt Erawan-hotel trof een eerste slachtoffer buiten een hotelkamer aan. Daarna werden er nog vijf anderen in de kamer ontdekt.

Dat slachtoffers hebben geprobeerd om naar de deur te kruipen, is voor de autoriteiten een signaal dat ze in doodsangst om hulp wilden vragen. Daarom gaan de autoriteiten er nu van uit dat een van de Vietnamezen achter de vergiftiging zit en zichzelf daarna van het leven had beroofd.

(Telecompaper) America Movil reported steady growth in results for the second quarter, with growth in both fixed and mobile services...

Met strenge controles lijken de autoriteiten vat te krijgen op schepen die ondanks de internationale sancties Russische olie vervoeren en dan op de terugweg tanken bij Borssele in Zeeland.

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) zegt dat er inmiddels twee schepen zijn tegengehouden die op de Westerschelde wilden tanken. Bovendien hebben de controles een afschrikwekkende werking, laat de ILT bij Omroep Zeeland weten. De Inspectie hoopt dat de schepen Zeeland nu links laten liggen.

Eerder dit jaar bleek uit onderzoek van NRC dat er een Russische schaduwvloot bestaat. Het gaat om schepen die in het bezit zijn van Rusland, maar onder een andere vlag varen om internationale sancties te omzeilen. Op die manier kunnen de schepen ongestoord Russische olie vervoeren naar landen die geen handelsrestricties hebben met Rusland. Zodra de schepen zonder lading weer terugkeren naar Rusland, maken ze een tussenstop in onder andere het ankergebied in de Westerschelde, ook al omdat de stookolie hier goedkoop is.

1600 schepen

NRC-journalist Karlijn Kuijpers schat dat de schaduwvloot bestaat uit zo'n 1600 schepen. "Dat is een tiende van alle olieschepen die wereldwijd rondvaren", zei ze. Kuijpers kwam een aantal van de schepen op het spoor omdat ze op sanctielijsten in het buitenland staan.

Naar aanleiding van het onderzoek besloten de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en de Gemeenschappelijke Nautische Autoriteit (GNA) strenger te gaan controleren. Voordat een schip nu toestemming krijgt om te mogen ankeren op de Westerschelde vraagt de GNA meer informatie op bij de ILT. Daarbij wordt onder andere gekeken waar het schip geweest is en/of het tracking-systeem gedurende de reis doelbewust is uitgeschakeld. Ook controleert de ILT of het schip beschikt over juiste certificaten en alle inspecties heeft doorlopen.

Scoort het schip op een of meerdere punten onvoldoende dan adviseert de ILT om het schip de toegang te weigeren. Dat is nu twee keer gebeurd. Verder merkt de ILT dat de schepen zich laten afschrikken: sinds de invoering van de strenge controles is de interesse voor een ankerplaats op de Westerschelde afgenomen.

Geen trendbreuk

Het loodswezen in Vlissingen bevestigt die afname, "Hoewel het geen trendbreuk is", zegt George Jaburg van het Loodswezen in Vlissingen. "Wel is sprake een lichte afname van het aantal schepen dat wil bunkeren op de Westerschelde." Jaburg is blij met de maatregelen die nu zijn genomen. In maart zei hij nog zich "niet prettig" te voelen bij het idee dat loodsen mogelijk meewerken aan het omzeilen van de sancties tegen Rusland.