Excuses van Denemarken en Groenland voor schandaal met gedwongen spiraaltjes
Zowel Denemarken als Groenland biedt excuses aan voor het gedwongen plaatsen van anticonceptie bij duizenden vrouwen en meisjes uit Groenland. Dat gebeurde vooral in de jaren 60 en 70. De Deense regering wilde zo de bevolkingsgroei in Groenland terugdringen.
"We kunnen niet veranderen wat er is gebeurd", schrijft de Deense premier Frederiksen. "Maar we kunnen wel onze verantwoordelijkheid nemen. Daarom bied ik namens Denemarken mijn excuses aan." Fredriksen erkent dat dit schandaal bij veel Groenlanders tot woede en verdriet heeft geleid.
De premier biedt haar excuses aan voor de gevallen tot en met 1991. Vanaf 1992 was Denemarken niet langer verantwoordelijk voor de gezondheidszorg van Groenland. De Groenlandse premier Nielsen zegt sorry voor de gevallen nadat Groenland die zorgverantwoordelijkheid had overgenomen. De voormalige Deense kolonie heeft sinds 1979 enige autonomie.
OnthullingDe Deense podcast Spiralkampagnen onthulde drie jaar geleden dat zo'n 4500 meisjes en vrouwen van de Inuit, de oorspronkelijke inwoners van Groenland, zonder hun medeweten een spiraal kregen. Dat was in de jaren 60 en 70 ongeveer de helft van de circa 9000 meisjes en vrouwen van vruchtbare leeftijd in Groenland.
Het is niet bekend hoeveel van die vrouwen bewust toestemming hebben gegeven voor het plaatsen van de spiraal. In de loop der jaren kwamen in Deense en Groenlandse media steeds meer berichten hierover naar buiten.
Er werd al jaren gevraagd om officiële excuses, schrijft de Deense publieke omroep DR. Ook klaagden vorig jaar 143 Inuit-vrouwen Denemarken aan. Zij stellen dat de Deense gezondheidszorg met het gedwongen plaatsen van een spiraal of anticonceptiestaaf hun mensenrechten heeft geschonden.
Drie jaar geleden meldde de BBC dat spiraaltjes ook nog na 1991 zonder toestemming werden geplaatst. De Britse omroep baseerde zich op verhalen van mensen die het hadden meegemaakt.
De Deense en Groenlandse regering spraken af onderzoek te doen naar wat er precies is gebeurd in de periode van 1960 tot en met 1991. De resultaten hiervan worden op 1 september verwacht.
Correspondent Scandinavië Rolien Creton:"De officiële verontschuldiging komt voor veel van de Groenlandse slachtoffers veel te laat. Decennialang was het voor veel vrouwen te pijnlijk om over te praten. Groenlandse meisjes, de jongsten 12, 13 jaar, kregen spiraaltjes geplaatst zonder enige uitleg of toestemming van hun ouders. Veel van deze meisjes waren nog niet seksueel actief en beleefden de handeling als een verkrachting.
Bij andere vrouwen werd het spiraaltje stiekem geplaatst na bijvoorbeeld een bevalling, abortus of een operatie. Deze vrouwen wisten niet wat ze was aangedaan en konden om onverklaarbare redenen geen kinderen krijgen of kregen hevige pijn. De vrouwen die erachter kwamen wat hen was overkomen, durfden er in veel gevallen uit schaamte niet met anderen over te praten.
De Deense regering heeft lang gewacht met het officiële excuus. Nadat het schandaal in 2020 naar buiten was gekomen, wilde de regering aanvankelijk niet reageren. Twee jaar later stelde Denemarken toch een onafhankelijk onderzoek in. Dat duurt nu al ruim drie jaar, waarbij de resultaten volgende week naar buiten worden gebracht. Daarom komt de premier nu met een verontschuldiging.
Dat is te weinig en te laat, vinden veel Groenlandse slachtoffers. Een groep van 143 vrouwen besloot vorig jaar om de Deense staat aan te klagen. De slachtoffers eisen gezamenlijk ruim 6 miljoen euro."