NOS Nieuws - Algemeen

Joost Eerdmans is door zijn partij JA21 voorgedragen als lijsttrekker bij de Tweede Kamerverkiezingen van oktober. Het partijbestuur heeft dat vandaag bekendgemaakt.

Eerdmans richtte JA21 in 2020 samen met Annabel Nanninga op nadat ze zich hadden afgesplitst van Forum voor Democratie. Bij de vorige verkiezingen in 2023 was Eerdmans ook lijsttrekker en behaalde zijn partij één zetel in de Tweede Kamer. Volgens JA21 heeft Eerdmans met die zetel "grote politieke invloed" weten uit te oefenen in de Kamer.

In een verklaring zegt JA21 dat Eerdmans bekendstaat "als een politicus die weet wat er leeft onder de bevolking. Zijn uitgesproken standpunten over migratie en veiligheid brengt hij op een fatsoenlijke en overtuigende manier voor het voetlicht."

Rechtse dingen

Eerdmans is blij dat de partij hem als lijsttrekker wil. "We zijn JA21 begonnen om Nederland vanuit onze conservatief-liberale waarden te gaan besturen, dus om te behouden wat goed is en ons land te beschermen tegen verdere verzwakking. Nu de PVV opnieuw buitenspel staat, is JA21 de sleutel om rechtse dingen voor elkaar te krijgen", aldus Eerdmans.

De 54-jarige Eerdmans zette in de jaren 90 zijn eerste stappen in de politiek als medewerker van de CDA-fractie. Daarna werkte hij voor burgemeester Opstelten in Rotterdam, om in 2002 de Tweede Kamer in te gaan voor de LPF. In de jaren erna was hij wethouder in Capelle aan den IJssel en Rotterdam voor lokale Leefbaar-partijen. Na een kortstondige samenwerking met Forum voor Democratie richtte Eerdmans JA21 op.

Zangduo Suzan & Freek gaat deze zomer weer optreden, ondanks de ongeneeslijke ziekte van Freek. Dat hebben de twee op Instagram bekendgemaakt. In overleg met artsen treden ze op enkele festivals in Nederland en België op. Hun eerste optreden is op 27 juni tijdens Concert at Sea.

Nog geen maand geleden werd bekend dat Freek Rikkerink (32) uitgezaaide longkanker heeft en niet meer beter wordt. Daarop legde het stel al hun werkzaamheden neer. Begin deze maand begon Freek met medicatie die zijn leven moet verlengen.

"Freek voelt zich met deze medicijnen hartstikke goed, dus we proberen het leven weer zo veel mogelijk op te pakken", schrijft het duo op hun Instagrampagina. Suzan is in verwachting en ook zij "voelt zich heel goed in de zwangerschap".

'Dankbaar'

Suzan & Freek, bekend van hits als Goud, Slapeloosheid en Als Het Avond Is, schrijven: "Genieten is voor ons muziek maken én optreden. We doen allebei ons hele leven al niets anders en we moeten er gewoon niet aan denken om daarmee te stoppen."

Suzan & Freek zeggen ook "ontzettend dankbaar" te zijn voor alle steun die ze ontvangen.

Israël claimt Iran een zware slag te hebben toegebracht bij de aanvallen van afgelopen nacht. Hoge militaire leiders en belangrijke atoomwetenschappers zouden zijn gedood en een belangrijk nucleair complex moet zwaar beschadigd zijn geraakt. Iran bevestigt enkele van die beweringen, maar spreekt andere tegen.

Plaatselijke media melden dat er in totaal zeker 70 mensen zijn omgekomen. Ruim 300 personen zouden gewond zijn geraakt.

De Israëlische defensieminister Katz claimt dat bij een van de aanvallen de leiding van de luchtmacht van de Revolutionaire Garde is uitgeschakeld, het elitekorps van Iran. Israël viel volgens hem de bunker aan waar zo'n twintig legerleiders bijeen waren gekomen om de reactie op de eerste aanvallen te plannen. Regionale bronnen bevestigen die versie aan persbureau Reuters.

Hoewel Iran er geen details over deelt, geeft het land toe dat brigadegeneraal Ali Hajizadeh is omgekomen. Als architect van het Iraanse raketprogramma was hij een van de belangrijkste militairen in het land.

Eerder al meldde Iran dat generaal Hossein Salami is gedood. Als leider van de Revolutionaire Garde overzag hij een jaar geleden nog de enorme vergeldingsaanval op Israël na een bombardement op de Iraanse ambassade in de Syrische hoofdstad Damascus.

Ook de stafchef van de strijdkrachten, Mohammad Bagheri, overleefde de aanval vannacht niet. Iran heeft voor enkele van de gesneuvelde legerleiders al plaatsvervangers aangewezen.

'Verrijzende Leeuw'

Bij de start van operatie 'Verrijzende Leeuw' zei de Israëlische premier Netanyahu dat de operatie moet voorkomen dat Iran een atoombom ontwikkelt. "Als Iran niet wordt gestopt, heeft het binnenkort een kernwapen. Misschien over een jaar, misschien binnen een paar maanden. Maar het is overduidelijk een gevaar voor Israëls bestaan."

Bij het Israëlische offensief waren daarom ook Iraanse atoomwetenschappers doelwit, onder wie de vooraanstaande experts Mohammad Tehranchi (rector van een universiteit in Teheran) en Fereydoon Abbasi (tot vorig jaar ook parlementslid). Lokale media melden verder de dood van vier andere atoomexperts.

Daarnaast is er volgens Israël grote schade aangebracht aan Iraans verrijkingsinstallatie in Natanz. Hoewel dat complex ondergronds werd gebouwd om het te beschermen tegen aanvallen, meldt het Israëlische leger dat er kerncentrifuges, stroomvoorzieningen en andere infrastructuur onbruikbaar zijn gemaakt.

Israël leverde geen concreet bewijs voor die claim, die wordt bestreden door Iran. Teheran erkent dat het complex doelwit was, maar noemt de schade slechts oppervlakkig. Tegen het internationale atoomagentschap IAEA zegt het land dat er geen verhoogde straling is gemeten. Op beelden zijn wel dikke rookwolken boven het complex te zien.

Regionale media melden ook explosies in de buurt van andere essentiële onderdelen uit het atoomprogramma, zoals een nucleair onderzoekscentrum in Tabriz en de zwaarwaterreactor bij Arak. Details over schade daar hebben beide partijen nog niet gegeven.

Geheime dronebasis

Israël zegt de operatie lang te hebben voorbereid en zo'n 200 straaljagers gelijktijdig naar honderd verschillende doelen te hebben gestuurd. Ook zouden vanuit Iran zelf aanvallen zijn uitgevoerd. De Israëlische inlichtingendienst Mossad beweert daarvoor een geheime dronebasis te hebben opgezet in de buurt van Teheran.

Nog meer wapentuig zou de afgelopen tijd in voertuigen de grens over zijn gesmokkeld, om vannacht de Iraanse luchtverdediging te kunnen uitschakelen tijdens de aanval. De Mossad bracht beelden naar buiten waarop het verloop van enkele van die droneaanvallen te zien zou zijn:

Hoewel inmiddels de eerste aanvalsgolf voorbij is, zegt Israël dat er nog geen eind is gekomen aan de vijandelijkheden. "Het gaat duren tot de dreiging is weggenomen", waarschuwde premier Netanyahu. Het is daarmee het derde gewapende conflict op dit moment voor Israël, naast de strijd in Gaza en de geregelde aanvallen op Hezbollah-doelen in Libanon.

Een woordvoerder voegde er later aan toe dat de duur van de nieuwe strijd mede afhankelijk is van de Iraanse tegenreactie. In Israëlische media houdt men rekening met een strijd van twee weken. Er zijn inmiddels berichten over nieuwe aanvallen op Iraanse doelen.

Ook Iran kwam vanmorgen al met een eerste antwoord: een represaille met zo'n honderd drones. Hoewel Israëlische burgers werden opgeroepen hun schuilkelder op te zoeken, lijkt die aanval te zijn afgeslagen. Er zijn geen berichten over doden of schade en veel projectielen kon de Israëlische luchtverdediging nog buiten de landsgrenzen neerhalen.

Trump: ergste kan nog komen

De Amerikaanse president Trump waarschuwt Iran niet verder te escaleren. "Iraanse hardliners spraken dapper, maar ze wisten niet dat dit eraan zat te komen. Ze zijn nu allemaal DOOD, en het wordt alleen maar erger", schreef hij op zijn online platform Truth Social.

"Er is al veel dood en verderf geweest, maar er is nog tijd om deze slachting te stoppen. De volgende, reeds geplande aanvallen zullen nog veel heftiger zijn", vervolgde hij. Hij voegde er later aan toe dat hij Iran bij de hernieuwde onderhandelingen over het atoomprogramma een deadline van zestig dagen had gegeven om resultaten te boeken. "Vandaag is dag 61!"

Er stonden voor aanstaande zondag nieuwe gesprekken met Iran gepland in Oman. Geen van de betrokken partijen heeft laten weten of die wel of niet doorgaan. Ook Trump liet dat het midden. "Ik heb ze eerder gezegd wat ze moesten doen, maar het lukte ze toen niet. Misschien maken ze nu gebruik van hun tweede kans!"

Vandaag is officieel de eerste tropische dag van het jaar. Op het weerstation in De Bilt is rond 12.30 uur 30,1 graden gemeten, meldt Weeronline.

De hoogste temperatuur is gemeten in Gilze-Rijen: daar is 31 graden gemeten. Gisteren was het lokaal ook al tropisch warm. In Maastricht werd het toen 30 graden.

De hitte houdt nog een dag aan. "Morgen wordt het opnieuw benauwd, vooral in het oosten kan het weer 30 graden worden", zegt NOS-weerman Marco Verhoef. "Daar is ook kans op onweersbuien. Zondag blijft het droog, minder heet, maar wel vrij zonnig."

Steeds vroeger

Gemiddeld worden er in De Bilt vijf tropische dagen per jaar gemeten. Vorig jaar waren dat er vier, in 2023 vijf en in 2022 negen. Het jaar met de meeste gemeten tropische dagen is 1976. Het werd toen veertien dagen 30 graden of warmer. In 2006 waren er dertien tropische dagen en in 2020 steeg het kwik twaalf keer boven de 30 graden.

Normaal gesproken wordt het pas eind juni zo warm in De Bilt. "Door klimaatverandering neemt de kans op tropische dagen toe, en komen ze ook steeds vroeger in het jaar", aldus Weeronline.

Bekijk hier hoe Nederland de eerste tropische dag beleefde:

Fans van De Graafschap hebben gisteravond in de rij gestaan voor een stukje voetbalclubgeschiedenis. De club uit Doetinchem vervangt de stadionlampen en verkoopt de oude exemplaren.

Omdat de stadionlampen behoorlijk zwaar zijn, moesten de supporters een voor een met de auto een lamp komen ophalen. Onder de belangstellenden waren vooral fanatieke supporters.

"Ik ben al 48 jaar supporter van De Graafschap", zegt een van hen tegen Omroep Gelderland. "Ik heb maar drie wedstrijden gemist. Het is echt mijn club. Ik dacht: dit is een mooie kans om een lamp te kopen." Voor 75 euro krijgen kopers naast de stadionlamp ook een echtheidscertificaat mee naar huis.

Best fel

De stadionlampen werken in principe, maar je hebt een speciale aansluiting nodig om ze te laten branden. "Maar ik weet niet of de buren dat waarderen", zegt een koper. "Ze zijn best fel." Ze zijn dan ook vooral bedoeld als aandenken.

"Ze vinden het thuis niet leuk, maar ik ga hem in de woonkamer ophangen", aldus een van de kopers:

De oude stadionlampen in de lichtmasten boven De Vijverberg worden vervangen door ledverlichting. "Die zijn energiezuiniger en een stuk goedkoper in gebruik", vertelt Kevin ten Dolle van De Graafschap. Hij begrijpt de belangstelling voor de oude lampen wel. "Het is het eerste wat je ziet als je langs het stadion komt. Het is toch een stukje historie van De Vijverberg."

Belangstellenden mochten maximaal vier lampen kopen. Gisteren werden zo'n vijftig lampen verkocht. De komende dagen kunnen liefhebbers de resterende lampen nog kopen bij de receptie.

Olaf Sleijpen is per 1 juli aanstaande de nieuwe president van De Nederlandsche Bank. Demissionair minister Heinen van Financiën maakte dit vanmiddag na de ministerraad bekend. Sleijpen is al sinds 2020 lid van de directie van DNB en heeft een lange staat van dienst in de financiële sector.

"Het is een grote eer om het leiderschap van DNB op mij te mogen nemen", zegt Sleijpen. "De maatschappelijke opgaven waarvoor wij staan, van prijsstabiliteit en financiële weerbaarheid tot technologische innovatie en geopolitieke fragmentatie, vragen om een centrale bank die onafhankelijk en wendbaar is én zichtbaar in onze samenleving."

De 54-jarige in het Limburgse Wijlre geboren Sleijpen studeerde economie in Maastricht en Groningen. Hij begon in 1993 bij DNB als econoom. Vanaf 2001 was Sleijpen vier jaar lang adviseur van Wim Duisenberg in zijn periode als president van de Europese Centrale Bank. Daarna werkte hij voor pensioenfonds ABP en pensioenuitvoerder APG.

Sleijpen is de opvolger van Klaas Knot, die eind deze maand afzwaait als de achttiende president van DNB. De Groninger volgde in 2011 Nout Wellink op. Sinds 2010 mag een DNB-president niet meer dan twee termijnen aanblijven, oftewel: niet meer dan veertien jaar. De 58-jarige Knot kon daarom niet langer president zijn dan tot en met 30 juni 2025.

Knot werd in 2011 doorgeschoven vanuit het ministerie van Financiën, waar hij twee jaar lang als topambtenaar had gewerkt. Eerder werkte hij onder meer als econoom bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in Washington.

Late benoeming

De benoeming van de nieuwe DNB-president komt redelijk laat. Over ongeveer twee weken trekt Knot immers de deur bij DNB voor het laatst achter zich dicht. Hij verklaarde eerder wel dat hij beschikbaar bleef om zijn opvolger te helpen inwerken.

Uniek is een late benoeming bij een centrale bank overigens niet. Zo zat de Nationale Bank van België eerder dit jaar ruim een week zonder gouverneur. Dat kwam omdat de herbenoeming van Pierre Wunsch in januari vertraging opliep, omdat het onderdeel was van een grotere puzzel met topbanen die de Belgische politiek aan het leggen was.

Nederland verhoogt zijn defensiebudget naar 3,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Daarnaast wil het kabinet 1,5 procent van het bbp uitgeven aan zaken waarvan defensie profiteert, zoals cyberveiligheid en de verbetering van wegen en bruggen. Dit wordt "brede weerbaarheid" genoemd.

Het demissionaire kabinet van VVD, NSC en BBB heeft dit besloten in de ministerraad. Minister Brekelmans van Defensie spreekt van een "historisch besluit". "Het is belangrijk om onze veiligheid op orde te hebben en de krijgsmacht te versterken".

Het besluit is in overeenstemming met de wens van NAVO-secretaris-generaal Rutte, die wil dat alle NAVO-landen bij elkaar opgeteld 5 procent aan defensie besteden. De zogenoemde NAVO-norm is nu nog 2 procent.

Er is nog niet besloten hoe de extra kosten - geschat tussen de 16 en 19 miljard euro per jaar - worden betaald. Daar moet een nieuw kabinet over besluiten, vindt het demissionaire kabinet. "We hebben de komende jaren om daar een antwoord op te vinden", aldus Brekelmans.

Geen verrassing

Het besluit is geen verrassing, omdat veel politieke partijen al langer vinden dat Europese landen zich veel beter moeten kunnen verdedigen tegen de toenemende Russische agressie - zeker nu de Amerikaanse president Trump veel minder geld wil besteden aan de NAVO.

"Het besluit om de NAVO-norm te verhogen is gebaseerd op een onvoorstelbare oorlogsindustrie die Rusland aan de grens opbouwt. Als je dat ziet, dan heb je spullen nodig", aldus demissionair premier Schoof.

De afgelopen maanden heeft NAVO-topman Rutte de 32 lidstaten bij herhaling opgeroepen om de defensieuitgaven te verhogen. Het officiële besluit tot een gezamenlijke verhoging naar 3,5 procent moet later deze maand op de NAVO-top in Den Haag worden genomen. Rutte is hoopvol dat dit lukt, omdat volgens hem er binnen het militair genootschap brede steun is voor deze extra uitgaven.

De Nederlandse minister Brekelmans van Defensie dringt al langer aan op steun voor het NAVO-verzoek van Rutte. Hij wil als gastland er goed opstaan op de NAVO-top in Den Haag van 24 en 25 juni. "Het is nu van belang om onze verantwoordelijkheid te nemen", zegt de minister nu.

Pittige discussies

Maar er werden in de ministerraad "pittige discussies" over gevoerd, erkende minister Heinen een paar weken geleden. Voor de VVD zijn extra defensie-uitgaven een vanzelfsprekendheid, maar voor de PVV - die inmiddels geen deel meer uitmaakt van de coalitie - en BBB niet. Ze vrezen dat de extra miljarden leiden tot bezuinigingen op andere zaken.

Nu de PVV uit het kabinet is gestapt, was het voor de overgebleven partijen gemakkelijker om definitief 'ja' te zeggen, zeker omdat er over de financiering nog geen besluit is genomen.

Het is nog niet duidelijk welke oppositiepartijen nu de miljardenuitgaven zullen steunen. De grootste oppositiepartij GroenLinks-PvdA is wel bereid om extra geld aan defensie uit te geven, maar wil niet dat voor de financiering moet worden bezuinigd.

Brekelmans denkt dat een meerderheid van de Tweede Kamer de verhoging van de defensieuitgaven zal steunen. "Ik verwacht dan een meerderheid dat belang ziet". Volgende week dinsdag debatteert de Tweede Kamer hierover.

Het gerechtshof in Amsterdam beveelt dat er een onderzoek komt naar de organisatie van vakbond FNV.

De Ondernemingskamer, de rechter die optreedt bij geschillen binnen organisaties, wijst tijdelijk twee nieuwe leden aan voor de raad van toezicht. Die moeten orde op zaken stellen binnen de organisatie.

Verkiezingen voor een nieuw bestuur en een nieuwe vakbondsvoorzitter worden uitgesteld tot nader order.

Machtsstrijd en onveiligheid

Vorige maand stapte het personeel van de vakbond naar de rechter. Het personeel eiste grote ingrepen in de organisatie van de vakbond. Ze werden daarbij gesteund door de ondernemingsraad en sectorvakbonden als FNV Haven, FNV Metaal en FNV Overheid.

Meerdere recente rapporten concludeerden dat de organisatie van FNV niet goed functioneert. Het is onduidelijk wie waarover gaat en dat levert een constante machtsstrijd op tussen het algemeen bestuur, de raad van toezicht, het ledenparlement en de uitvoeringsorganisatie.

Binnen die chaos is een sfeer van onveiligheid ontstaan, leggen de onderzoeken bloot. Zo konden valse beschuldigingen aan het adres van een van de kandidaten voor het voorzitterschap te lang een eigen leven leiden. De harde vakbondstaal, kenmerkend bij onderhandelingen voor een beter loon, slaat terug binnen de eigen organisatie, staat in een van de onderzoeken.

Verkiezingen uitgesteld

De Ondernemingskamer onderschrijft nu die chaos binnen de vakbond. "FNV heeft een ingewikkelde interne organisatie", schrijft de rechtbank. "Er is onder meer sprake van miscommunicatie, wantrouwen en gevoelens van onveiligheid bij werknemers."

Ook lukt het niet om het conflict in onderling overleg op te lossen en dus grijpt de Ondernemingskamer nu in. De twee tijdelijke leden die worden aangesteld in de raad van toezicht krijgen de taak om de organisatie te verbeteren. Wie die tijdelijke leden worden, wordt later bekendgemaakt.

Ook moeten de tijdelijke mensen nieuwe verkiezingen organiseren voor zowel het bestuur als de voorzitter van FNV.

Gezamenlijke reactie

FNV respecteert de uitspraak van de Ondernemingskamer. Dat staat in een gezamenlijke reactie van verschillende afdelingen binnen de vakbond. "Deze uitspraak wordt gezien als een belangrijke stap richting herstel van rust, vertrouwen en zorgvuldig bestuur binnen de FNV."

"Alle betrokken gremia spreken de intentie uit om in gezamenlijkheid en met wederzijds vertrouwen te werken aan het herstel van de interne verhoudingen", aldus de FNV.

In de Dominicaanse Republiek is de eigenaar van een nachtclub waarvan het dak in april instortte opgepakt op verdenking van dood door schuld. Bij de ramp in de nachtclub in hoofdstad Santo Domingo kwamen 236 mensen om het leven. Op het het moment dat het dak instortte vond een optreden plaats waarbij honderden mensen aanwezig waren.

Ook de zus van de eigenaar, die een bestuursfunctie heeft binnen de onderneming, is aangehouden. Volgens de aanklager hebben Antonio en Maribel Espaillat structurele schade aan het dak jarenlang genegeerd. "Beide verdachten toonden immense onverantwoordelijkheid en nalatigheid door fysiek niet in te grijpen en zo te voorkomen dat het dak zou instorten."

De advocaat van de familie geeft bij de lokale pers aan dat de familie zich welwillend opstelt en meewerkt aan het onderzoek. Los van het strafrechtelijke onderzoek heeft de regering een commissie met internationale experts aangesteld die de oorzaak van het instorten van het dak onderzoekt.

Er ligt nog geen aanklacht tegen de twee. De autoriteiten hebben nu twee dagen om een aanklacht in te dienen bij een rechter. Los van de verdenking van dood door schuld worden de broer en zus verdacht van het intimideren van medewerkers van de nachtclub, meldt de aanklager in een persbericht. De medewerkers kunnen worden opgeroepen als getuigen.

Gipsplaten bij lekkages

In een interview met een lokale tv-zender zei de eigenaar eind april, kort na de ramp, dat het pand al decennia kampte met lekkages, en dat die steevast werden opgelost met het plaatsen van gipsplaten. Enkele uren voor de instorting waren er nog nieuwe platen geïnstalleerd, zei hij tegen de zender. Ook vertelde hij dat het dak om de zes tot acht jaar opnieuw waterdicht werd gemaakt.

De instorting kwam voor hem als een "verrassing". "Tegen de families van de slachtoffers wil ik zeggen dat het me spijt. Het spijt me heel erg. Ik ben er helemaal kapot van." Antonio Espaillat is een bekende en invloedrijke zakenman in het land. Zo is hij onder meer eigenaar van verschillende entertainmentcentra en vele lokale radiostations.

Onder de doden waren ook twee voormalige profhonkballers: Octavio Dotel en Tony Blanco. Dotel speelde vanaf 1999 bij dertien MLB-clubs in de VS en Canada en werd in 2011 kampioen met de St. Louis Cardinals. Blanco speelde ook in de VS en had een lange profcarrière in Japan.

Een ander prominent slachtoffer is Nelsy Cruz, de gouverneur van een Dominicaanse provincie en de zus van MLB All-Star Nelson Cruz. Meteen na de ramp belde ze met president Abinader en zei ze dat ze vastzat. De vrouw van de president vertelde journalisten geëmotioneerd over het telefoontje. Cruz overleed kort na het ongeluk in het ziekenhuis.

Verschillende nabestaanden van slachtoffers hebben rechtszaken aangespannen tegen de clubeigenaar.

Merengue-avonden

De nachtclub Jet Set in hoofdstad Santo Domingo bestond sinds 1973. Er werden iedere maandag merengue-avonden gehouden. Die trokken nationale en internationale artiesten en waren populair bij veel Dominicanen. Merengue is een traditionele dans- en muziekstijl afkomstig uit de Dominicaanse Republiek.

Op het moment dat het dak instortte was er een optreden van de bekende merenguezanger Rubby Pérez aan de gang. Hij kwam zelf ook om het leven bij de ramp.

Op de plek waar gisteren een vliegtuig van Air India neerstortte, hebben reddingswerkers de zwarte doos met vluchtgegevens veiliggesteld. Dat meldt de plaatselijke politie in India. Volgens onderzoeksbureau AAIB gaat het om de apparatuur die data over onder meer snelheid, hoogte en de handelingen van de piloten opslaat.

Bij de vliegramp kwamen gisterochtend 241 inzittenden om het leven. Ook op de grond zijn doden gevallen; plaatselijke media meldden dat zeker 24 mensen aan de grond de crash niet overleefden. Dat aantal is nog niet bevestigd door de autoriteiten.

Een van de reddingswerkers zei tegen de krant Indian Express dat 70 procent van de omgekomen passagiers in hun vliegtuigstoel werd gevonden, en dat de meeste van hen hun veiligheidsgordel nog om hadden.

De twaalf jaar oude Boeing 787-8 verongelukte kort na het opstijgen vanaf het vliegveld van de stad Ahmedabad en kwam neer op een verblijf voor medisch personeel. Volgens buurtbewoners stond het gebouw er pas een jaar en was het niet volledig bewoond.

Beveiligingsbeeld toont hoe het vliegtuig kort na het opstijgen verongelukt:

Over de oorzaak van de crash is nog niets bekend. Experts zeggen bij de BBC dat het erop lijkt dat de vleugelkleppen niet zijn uitgeklapt, maar de Nederlandse deskundige Joris Melkert vindt dat niet aannemelijk.

Anderen noemen ook vogels in de motoren of sabotage als mogelijke oorzaken. De enige overlevende van de ramp zegt een hard geluid gehoord te hebben vlak na het opstijgen.

Rampenoefeningen

Air India en de Indiase regering gaan verschillende scenario's onderzoeken, zegt een bron tegen persbureau Reuters. Een daarvan is een mogelijk probleem met het vermogen van de motoren. Ook wordt er gekeken naar mogelijke nalatigheid bij het onderhoud aan het toestel.

De Indiase luchtvaartautoriteit heeft Air India gevraagd alle Boeing 787-8-toestellen van Air India aan veiligheidsinspecties te onderwerpen. De Indiase regering wil daarnaast dat luchthavens hun rampenprotocollen nalopen en oefenen.

Familieleden wachten bij het ziekenhuis van Ahmedabad in spanning op nieuws over hun dierbaren:

De overlevende van het ongeluk, de 40-jarige Vishwash Ramesh, kreeg vandaag bezoek van de Indiase premier Modi. De premier sprak ook met gewonden en bezocht de plek van de ramp. "De verwoesting is bedroevend", schrijft hij op X.

Met DNA-onderzoek proberen hulpverleners de identiteit van de slachtoffers te achterhalen. Veel lichamen zijn zo zwaar verbrand dat ze onherkenbaar zijn. Er wordt met speurhonden in het puin van de getroffen gebouwen nog verder gezocht naar vermisten en slachtoffers. Ook wordt gezocht naar vliegtuigonderdelen die kunnen helpen bij het onderzoek naar de crash.

Air India zegt dat het onderzoek tijd zal vergen. Vliegtuigbouwer Boeing heeft gezegd dat er een team van experts klaarstaat om India te helpen met het achterhalen van de oorzaak van de ramp.

Stephan van Baarle wordt opnieuw lijstrekker van Denk bij de Tweede Kamerverkiezingen. Het partijbestuur heeft Van Baarle vandaag benoemd.

De 33-jarige Van Baarle was ook bij de vorige verkiezingen in 2023 de lijsttrekker. Hij had een paar maanden eerder het politieke leiderschap van Denk overgenomen van Farid Azarkan, die na de val van het kabinet-Rutte IV de politiek verliet.

Stilvallen

Het bestuur van Denk looft Van Baarle om zijn "vasthoudendheid en uitgesproken geluid". Partijvoorzitter Ejder Köse: "Hij spreekt waar anderen stilvallen. Hij komt op voor mensen die steeds weer worden buitengesloten."

Van Baarle wil zich nadrukkelijk inzetten "tegen de opmars van extreemrechts, tegen de groeiende ongelijkheid en tegen het wegkijken van de genocide in Gaza". De Tweede Kamerverkiezingen zijn op woensdag 29 oktober. Denk heeft nu drie zetels.

De Rotterdamse politicus Van Baarle kwam in 2021 in de Tweede Kamer. Eerder was hij voor Denk beleidsmedewerker, voorzitter van de programmacommissie en campagneleider.

Drie activisten van het zeilschip Madleen kunnen voorlopig toch niet naar huis. Twee Franse bemanningsleden en de Nederlandse kapitein Mark van Rennes zouden vandaag terugvliegen vanuit Israël, maar het luchtruim in de regio is gesloten vanwege de Israëlische aanvallen op Iran en de Iraanse reactie.

"Door de aanvallen van Israël kan Mark niet terug naar huis", zegt Van Rennes' zus Katja tegen de NOS. De drie activisten zijn vanuit het vliegveld in Tel Aviv teruggebracht naar de gevangenis.

De familie zegt niet te weten wanneer Van Rennes wel naar huis komt. De Nederlander liet in een spraakbericht aan zijn familie weten dat zijn terugkeer nog weken kan duren.

De activistische organisatie FFC waarmee hij op het schip zat, zegt in een reactie geen contact te hebben gehad met het drietal. Vandaag zullen hun advocaten de gevangenis weer bezoeken. Ze hopen daarna meer informatie te horen.

Hulp voor Gaza

Twaalf activisten vertrokken 1 juni met de Madleen vanaf de Siciliaanse kust richting Gaza. Naast de Nederlandse kapitein waren ook de 22-jarige Zweedse klimaat- en mensenrechtenactivist Greta Thunberg en de Frans-Palestijnse Europarlementariër Rima Hassan aan boord. Het zeilschip wilde humanitaire goederen, zoals babymelk en rijst, naar Gaza brengen, maar werd onderschept door het Israëlische leger voordat het de kust kon bereiken.

Thunberg en andere activisten werden eerder deze week al naar huis gestuurd. Demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken zei de zorgen van de activisten over de humanitaire situatie in Gaza te begrijpen, maar was het niet eens met hun aanpak. Het ministerie verleent consulaire bijstand aan Van Rennes, maar kan geen uitspraak doen over zijn terugkeer.

Dit is pas het begin, waarschuwde de Israëlische premier Netanyahu vannacht na de luchtaanvallen op Iran. Volgens hem zullen de aanvallen meerdere dagen doorgaan. Experts vrezen voor een regionaal conflict dat zomaar uit de hand kan lopen. Waarom riskeert Israël toch een groter conflict, precies op dit moment?

Dat Israël de grootscheepse aanval nu uitvoert is niet verwonderlijk, zegt Peter Malcontent, onderzoeker internationale betrekkingen aan de Universiteit Utrecht. "Alles komt een beetje samen."

"Voor de Israëlische regering is Iran al heel lang de grote vijand", zegt Malcontent. "Er bestaan waarschijnlijk al jaren scenario's voor deze aanval. Ze zien Iran als het grote kwaad dat verslagen moet worden. De regering dacht: het moment is nu daar, we hebben laten zien dat we Hamas en Hezbollah kunnen verslaan, nu dan het grote kwaad, Iran, zelf."

Wat daarbij komt is dat de Israëlische coalitie wankelde vanwege onvrede bij de ultraorthodoxe partijen over de dienstplicht voor ultraorthodoxe joden, denkt Malcontent. "Deze aanval heeft de eenheid weer versterkt."

Gesprekken VS-Iran

Het is tegelijkertijd een lastige situatie voor het Witte Huis, benadrukt Koert Debeuf, Midden-Oosten-deskundige en hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel. "Ik denk dat niemand wilde dat Israël dit zou doen. Ook Trump niet. Hij zal Netanyahu gevraagd hebben ervan af te zien. Niemand wil een groot conflict in het Midden-Oosten, en dat is wel wat nu is begonnen."

Trump had juist gehoopt op een akkoord met Iran over het nucleaire programma. Daar zou komende zondag in Oman over worden doorgepraat. "Die deal is nu natuurlijk volledig van tafel", verwacht Debeuf. "Trump heeft bij zijn bezoek aan het Midden-Oosten Israël links laten liggen om een signaal af te geven. Trump heeft geen zin in een oorlog in het Midden-Oosten."

Natanz, de belangrijkste uraniumverrijkingsfabriek van Iran, was doelwit van de aanvallen van Israël:

Het lijkt erop dat druk vanuit het Witte Huis weinig effect heeft op dit moment. Malcontent wijst op het verschil met de regering-Biden. "Die durfde nog wel zijn tanden te laten zien richting Israël. Trump heeft steeds zijn steun aan Israël uitgesproken, en daarmee snijdt hij zich nu een beetje in de vingers."

Debeuf is het daarmee eens. "Trump heeft ook alles geprobeerd om de oorlog in Gaza te stoppen, en dat is ook niet gelukt. Netanyahu luistert niet omdat hij weet dat als het tot een echt conflict komt, de VS Israël blijft steunen. En dat lijkt te kloppen op dit moment."

Gevolgen voor oorlog in Oekraïne

Volgens oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif laat de actie van vannacht vooral zien dat Israël er alles voor over heeft om de nucleaire capaciteit van Iran uit te schakelen. "Het is een een heel gecompliceerde operatie. Dat doe je niet zomaar."

De Kruif verwacht dat de aanvallen zullen doorgaan. "Het gaat een intensieve oorlog worden, vooral door de lucht, die ook consequenties kan hebben voor de oorlog in Oekraïne. Iran heeft drones nodig voor zijn eigen verdediging en kan minder drones leveren aan Rusland."

De vraag is ook wat bondgenoten van Iran zullen doen. Hamas, Hezbollah en de Houthi's zijn weliswaar verzwakt, maar dat betekent niet dat ze helemaal geen slagkracht meer hebben, zegt Debeuf.

Grover geschut

Arabist Leo Kwarten denkt niet dat er van de kant van Hamas, Hezbollah en de Houthi's veel te verwachten valt omdat ze veel klappen hebben gekregen. "En de Houthi's doen al het maximum wat ze kunnen doen. Ze kunnen nog een raket afschieten, maar daar houdt het wel een beetje op."

Van Iran heeft Israël meer te vrezen, zegt Kwarten. "Iran gaat nog meer doen, denk ik. Je begint vaak met wat rustiger aanvallen, om daarna met grover geschut te komen. Als die kopstukken zijn omgekomen moet Iran wel iets heel groots doen."

Andere landen in de regio zullen volgens Kwarten hopen dat het snel voorbij zal zijn. "De Saudi's willen stabiliteit en hebben een visie, ze willen het land opbouwen. Die hebben niks aan de zoveelste oorlog in de regio."

De arabist verwacht echter dat het conflict nog een behoorlijke tijd gaat duren. "Het zal na de eerste aanvallen wat rustiger worden, maar Israël zal blijven aanvallen. Iets soortgelijks als wat nu in Libanon is gebeurd en ook in Syrië: eens in de een of twee weken zal het blijven aanvallen. Heel gericht en niet grootschalig, met het doel Iran klein te houden."

De Nederlandse Spoorwegen doen een verbeterd loonbod aan hun personeel. De vervoerder is bereid om nog dit jaar de lonen met 3,25 procent te laten stijgen, tegen een eerder bod van 2,55 procent. Volgend jaar zou dan nog eens 2,75 procent erbij komen. Vakbond FNV reageert niet enthousiast.

Het aanbod komt op de dag dat voor de derde keer in ruim een week gestaakt wordt op het spoor. In Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel, Flevoland, Zeeland, Noord-Brabant, Limburg en een deel van Gelderland rijden geen intercity's en sprinters van NS.

Staking

NS hoopt dat de vakbonden met dit aanbod weer in gesprek willen. Volgens NS beschermt de voorgestelde loonstijging werknemers tegen de hogere kosten voor het dagelijks leven, maar volgens de FNV is dit nog niet het geval.

Henri Janssen van FNV Spoor zegt het bod niet serieus te nemen. "Zoek het maar uit," zegt hij. Toch overlegt de bond nu wel intern of er een gesprek komt met NS. Of daar vandaag al uitsluitsel over komt, is niet duidelijk.

Wel is duidelijk dat de treinen vandaag niet gaan rijden. De lopende staking wordt niet afgebroken. Ook is een eventuele staking ergens volgende week nog niet van de baan, zeggen de bonden.

Zwaar werk

Behalve over loon wordt ook onderhandeld over welk deel van het treinpersoneel toegang krijgt tot de zwaarwerkregeling. Daarmee kunnen werknemers met een zwaar beroep drie jaar eerder stoppen met werken, terwijl ze dan een loon op het niveau van de AOW ontvangen.

NS zegt dat er nu een aanbod ligt voor een gunstige zwaarwerkregeling. Maar daarmee is de zwaarte van het werk nog niet verholpen, zegt Janssen van FNV Spoor "Nu kunnen managers na hun vijftigste vier dagen gaan werken, terwijl machinisten dat pas later kunnen. Ook moeten monteurs tot in lengte van jaren nog nacht- en weekenddiensten draaien."

Israël heeft vannacht luchtaanvallen uitgevoerd op Iran. Die waren onder meer gericht op de nucleaire installaties en de legertop van het land.

Bij de aanvallen zijn meerdere hooggeplaatste legerleiders omgekomen. Iran reageerde door het afvuren van tientallen drones. Volgens het Israëlische leger zijn deze grotendeels onderschept.

Dit weten we over de Israëlische aanvallen: Zo wordt er internationaal gereageerd:

De politie heeft twee mensen in Valkenswaard aangehouden in verband met de vermissing van een jongen van 13. De jongen uit Eindhoven wordt sinds half januari vermist. De aangehouden man (50) en vrouw (40) behoren volgens de politie tot "de directe kring" van de jongen.

De politie gaat ervan uit dat de jongen nog leeft, maar maakt zich zorgen over zijn welzijn "na maanden in verborgenheid". "Hij gaat waarschijnlijk niet naar school waardoor er ook grote zorgen zijn over zijn sociale ontwikkeling en mentale gezondheid", aldus de politie.

De man en vrouw worden verdacht van onttrekking aan het wettelijk gezag. Wat de relatie is tussen de twee verdachten en de jongen, is niet bekendgemaakt. Een woordvoerder wil niet bevestigen of het om familieleden gaat. Het tweetal zit nog vast. Hun woningen zijn gisteren doorzocht. Ook heeft de politie gegevensdragers in beslag genomen.

België

De jongen vertrok op 14 januari 's avonds vanaf zijn verblijfadres, schrijft Omroep Brabant. Afgelopen maart deelde de politie een opsporingsbericht en foto van de jongen. De politie houdt er rekening mee dat hij in België verblijft.

Internationaal wordt met grote verontrusting gereageerd op de Israëlische aanval tegen Iran. Veel landen veroordelen de escalatie en roepen beide landen op terughoudend te reageren. Zelfs traditionele bondgenoten van Israël spreken niet openlijk hun steun uit voor de aanval.

Saudi-Arabië, een belangrijke speler in de regio, noemt het een overduidelijke schending van het internationaal recht. Hoewel het soennitische land vaak botst met het sjiitische regime in Teheran, spreekt Riyad nu van een "schaamteloze agressie tegen de broederlijke Islamitische Republiek Iran". Er komt vandaag nog telefonisch topoverleg tussen beide landen.

Ook Oman, waar de VS zou onderhandelen over een kernakkoord met Iran, vindt het een "gevaarlijke, roekeloze escalatie", die door de internationale gemeenschap veroordeeld dient te worden. "Dit aanhoudend agressieve gedrag is onacceptabel en een verder gevaar voor vrede en veiligheid in de regio."

'Cynische timing'

De woordvoerder van VN-chef Guterres betreurt het met name dat Israël aanviel terwijl de VS aanstaande zondag nog met Iran zou spreken over een nucleair akkoord. "We roepen beide partijen om zich maximaal in te houden, om afglijden naar een erger conflict koste wat het kost te voorkomen. Dat kan de regio er niet ook nog bij hebben."

"Cynisch" noemt Rusland de timing, zo kort voor een nieuwe ronde onderhandelingen. Israël heeft volgens Moskou bewust gekozen voor verdere escalatie met een "onnodig en onacceptabel" offensief. Ook China laat weten dat "een plotselinge toename van regionale spanningen in niemands belang is" en keurt de aanval af

De escalatie baart ook de Nederlandse regering veel zorgen. "De zorg dat Iran op termijn nucleaire wapens kan inzetten is terecht", meent demissionair minister van Defensie Brekelmans. "Maar dat betekent niet dat het goed is nu militair in te grijpen."

De Britse premier Starmer spreekt eveneens over verontrustende berichten. Ook hij roept beide partijen op tot terughoudendheid. "Aan escalatie heeft de regio niets, stabiliteit in het Midden-Oosten moet de prioriteit zijn." Net als Nederland pleit hij voor een diplomatieke oplossing.

Dagblad The Times meldt zonder verdere bronvermelding dat Israël niet hoeft te rekenen op Britse steun bij een Iraanse tegenaanval. Toen het conflict vorige jaar oplaaide, bood toenmalig premier Sunak nog Britse hulp bij de luchtverdediging tegen de grote Iraanse represaille. Dat zou Starmer dit keer niet willen doen, aldus The Times.

De Duitse bondskanselier Merz zegt door Israël te zijn ingelicht over de plannen. Net als Frankrijk benadrukt zijn land dat er langer zorgen zijn over het Iraanse atoomprogramma en Israël het recht heeft zichzelf te verdedigen. Toch roepen ook Parijs en Berlijn beide partijen op in te zetten op de-escalatie. Duitsland kondigt uit voorzorg extra veiligheidsmaatregelen aan bij Joodse en Israëlische instellingen.

VS: unilaterale actie

Israël lijkt de actie vooraf ook met de VS te hebben afgestemd: president Trump vertrok afgelopen weekend plotseling naar zijn buitenverblijf Camp David, waar makkelijker buiten het zicht van de camera's geheim overleg kan worden gevoerd. In de dagen daarna trok de VS uit voorzorg al niet-essentieel personeel terug uit de regio. Trump gaf als toelichting alleen dat het "een gevaarlijke plek kan zijn en we zullen zien wat er gebeurt".

In de eerste Amerikaanse reactie spreekt buitenlandminister Rubio nu geen oordeel uit over de aanval. Hij licht slechts toe dat het om een "unilaterale actie" ging waaraan de VS geen steun heeft geboden. "Israël adviseerde dat dit uit zelfverdediging nodig was".

Rubio maant Iran uitdrukkelijk om geen vergelding uit te voeren op Amerikaanse doelen, waarmee het land in aanloop naar deze aanval wel dreigde. "Wij waren niet betrokken bij de aanvallen in Iran en de bescherming van onze troepen in de regio is onze topprioriteit", onderstreept Rubio. "Laat me dus duidelijk zijn: Iran moet zich niet richten tegen Amerikaanse belangen of troepen."

Volgens Midden-Oostendeskundige Koert Debeuf blijkt uit de Amerikaanse reactie dat Trump geen voorstander was van escalatie. "Als Israël echt onder vuur komt te liggen, dan zal de VS ze altijd steunen. Maar, Amerika heeft weinig zin in een groot conflict in het Midden-Oosten, omdat ze de volledige focus op China willen houden."

Volgens Debeuf had Trump juist oprecht ingezet op een atoomakkoord met Iran, maar is dat met deze aanval van tafel. Nu is het wachten op hoe hard Iran zal terugslaan. "De tegenaanval van Iran met drones is een eerste reactie, maar de grote vraag is wat daarop volgt. Waar komt Iran zelf nog mee en wat komt er van partners als Hezbollah, Hamas en de Houthi's?"

NAVO-secretaris-generaal Rutte zegt dat inderdaad moeilijk is te voorspellen wat er de komende uren en dagen zal gaan gebeuren, maar de vraag of dit kan leiden tot een wereldwijd conflict lachte hij weg. "We hebben te kampen met een crisis, maar iedereen is erop gericht die te de-escaleren."

Het kabinet betreurt de aanvallen van Israël op Iran. Demissionair premier Schoof spreekt van "alarmerende aanvallen" en roept alle partijen op "om de rust te bewaren en zich te onthouden van verdere aanvallen en vergeldingen."

Demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken heeft vanmorgen contact gehad met de Israëlische en Iraanse ministers van Buitenlandse Zaken. Hij wil dat er snel weer onderhandeld wordt over "duurzame stabiliteit".

"We betreuren het dat Israël zich genoodzaakt voelt om tot deze militaire actie over te gaan", zegt Veldkamp over de aanvallen die Israël vannacht uitvoerde op de legerleiding en nucleaire installaties. Over welke informatie Israël beschikt die de aanleiding was tot deze aanvallen weet hij niet.

Veldkamp benadrukt dat Israël niet alleen staat in de angst voor de ontwikkeling van kernwapens door Iran. "De zorgen over het nucleaire programma van Iran worden internationaal gedeeld. De meest duurzame manier om die dreiging weg te nemen is onderhandelen."

Demissionair minister Brekelmans van Defensie zegt dat de situatie in het Midden Oosten escaleert. "Het baart ons veel zorgen. Natuurlijk hebben we ook zorgen over de nucleaire ontwikkeling van Iran. De zorg dat Iran op termijn nucleaire wapens kan inzetten is terecht. Maar dat betekent niet dat het goed is nu militair in te grijpen. Wij hebben steeds voor de diplomatieke weg gekozen."

Perzische leeuw

Ook GL-PvdA-leider Timmermans dringt aan op de inzet van "alle diplomatieke middelen om escalatie en bloedvergieten te voorkomen". VVD-leider Yesilgöz verwacht dat "deze nieuwe regionale oorlog" ook Europa zal raken en wijst op het belang van defensie-investeringen en internationale diplomatie.

VVD-Kamerlid Ellian, wiens vader vluchtte voor het Iraanse regime, zegt op X: "De Perzische leeuw zal herrijzen. De Iraanse bevolking wil niets liever dan vrijheid en dat dit mullah-regime met de revolutionaire garde tot een einde zal komen."

BBB vindt het "vanuit Israëlisch perspectief begrijpelijk dat men deze existentiële dreiging wil voorkomen" maar wil dat het kabinet er bij beide landen op aandringt om af te zien van verdere aanvallen.

Over zichzelf afgeroepen

"We staan op de rand van een nieuwe regionale oorlog, en dat kan de wereld slecht gebruiken", zegt D66-Kamerlid Paternotte. "Iran is uiteraard niet onschuldig. Het negeert het non-proliferatieverdrag, steunt terreurorganisaties als Hamas, Hezbollah en de Houthi's, en levert wapens aan Poetin. Zonder Iraanse steun had Hamas 7 oktober nooit kunnen uitvoeren. Iran heeft dit over zichzelf afgeroepen."

PVV-leider Wilders dankt de Israëlische premier Netanyahu dat hij optreedt tegen de "terroristische islamitische staat Iran en zijn nucleaire mogelijkheden die door zijn slechte bedoelingen een serieuze bedreiging vormen voor Israël en de hele wereld". De SGP noemt het Iraanse regime een terroristische plaag voor de vrije wereld en vooral voor Israël. "Een dergelijk regime mét nucleaire wapens zou dramatisch zijn", zegt Kamerlid Van Dijk. "Goed dat Israël het Iraanse nucleaire programma op kiese wijze ontmantelt."

De 'eerste Amsterdammer', de man die zo'n acht eeuwen geleden is begraven onder de Oude Kerk in hartje Amsterdam, heeft een naam gekregen. Bezoekers van het Stadsarchief konden stemmen op vijf namen en kozen voor Alewijn, een middeleeuwse naam die 'edele vriend' betekent.

Meer dan 2000 mensen brachten hun stem uit en meer dan een derde stemde op Alewijn. De andere vier opties waren Adam, Nico, Pier en Otto, schrijft AT5.

Alewijn behoorde tot de eerste generatie bewoners aan de monding van de rivier de Amstel, waar Amsterdam ontstond. Bij een opgraving in 1963 werd de man door archeologen gevonden in een boomstamkist.

Reconstructie

Eerder kreeg Alewijn ook al een gezicht. In het kader van de viering van 750 jaar Amsterdam werd een gezichtsreconstructie onthuld van de man. Door onderzoek weten we hoe oud hij ongeveer was: tussen de 20 en 25 jaar. Ook weten we wat hij at. Zo at hij geen vis, terwijl hij aan de haven woonde. Zijn dieet bestond vooral uit landdieren en planten,

De reconstructie van het gezicht van Alewijn is nog tot en met 6 juli te bezoeken in het Stadsarchief.

In maart van dit jaar werd de gezichtsreconstructie onthuld en ging het ook over de vraag 'Hoe ziet een Amsterdammer er uit?'

Israël zegt dat Iran meer dan honderd drones heeft afgevuurd op het land in reactie op de aanval van vannacht. Een Israëlische legerwoordvoerder zegt dat "onze luchtverdediging er alles aan doet om de dreiging te onderscheppen".

Een groot deel van het vliegende oorlogstuig is al onderschept, meldde het leger na enkele uren. Ook Jordanië zou enkele overvliegende drones hebben neergehaald. Ook in buurland Syrië kwamen brokstukken naar beneden.

Afgelopen nacht voerde Israël op grote schaal een aanval uit op de Iraanse legerleiding en het atoomprogramma van het land. Volgens anonieme Israëlische bronnen werden 200 straaljagers ingezet tegen circa honderd doelwitten. De aanval duurt volgens Israël nog voort. Hoelang precies, hangt volgens een legerwoordvoerder ook af van de Iraanse tegenreactie.

In een toelichting op de aanval zei premier Netanyahu dat de nucleaire faciliteiten en raketinstallaties van Iran doelwit waren. Hij sprak van "een beslissend moment in de geschiedenis van Israël", dat bedoeld is "de Iraanse dreiging tegen het bestaan van Israël" te verminderen.

Beelden van de schade in Iran:

Iran meldt dat er meerdere hooggeplaatste legerleiders omgekomen zijn, onder wie generaal Hossein Salami van de invloedrijke Revolutionaire Garde, en stafchef Mohammad Bagheri. Ook een aantal vooraanstaande kernwetenschappers zou zijn gedood.

Daarnaast meldt het land aanvallen op de nucleaire faciliteit Natanz, in het midden van Iran. De internationale atoomwaakhond IAEA schrijft dat er volgens Iran naderhand geen verhoogde stralingswaardes zijn gemeten. Een tweede complex, in Bushehr, zou geen doelwit zijn geweest.

'Israël wacht bitter lot'

De afgelopen weken liepen de spanningen tussen de landen al op, omdat Israël Iran ervan beschuldigt te werken aan een kernwapen. Hoewel het regime in Teheran dat steeds heeft ontkend, tikte het IAEA Iran gisteren nog op de vingers. Er waren namelijk sporen van nucleair materiaal aangetroffen op plekken die Iran niet had aangeduid als onderdeel van het atoomprogramma.

Iran reageerde woedend op de vermaning en maakte meteen bekend in het geheim de nucleaire faciliteiten te hebben uitgebreid. Ook vanmorgen noemt Teheran de "laffe" Israëlische aanval een rechtvaardiging voor het kernonderzoek en raketarsenaal. De leider van het land, ayatollah Khamenei, zei dat met deze aanval "het zionistische regime een bitter, pijnlijk lot over zichzelf heeft afgeroepen".

In Israël bereidt men zich daarom voor op de Iraanse tegenreactie. Het luchtalarm in het land ging uit voorzorg af en hulpdiensten roepen mensen op hun schuilkelders in gereedheid te brengen om er meerdere dagen te kunnen doorbrengen. De Pride-parade in Tel Aviv die voor vandaag gepland stond, is afgelast.

Ziekenhuizen hebben voor de zekerheid bedden en operatiekamers in gereedheid gebracht in hun parkeergarages; daar zijn ze beter beschermd tegen luchtaanvallen dan elders in het gebouw. Het vliegverkeer op het belangrijkste vliegveld van het land is voorlopig stilgelegd.

Oproep tot kalmte

Ook Jordanië en Irak hebben hun luchtruim gesloten om de luchtvaart te beschermen en escalatie van het conflict te voorkomen. Beide landen liggen in het pad van de strijdende partijen, en Iraakse ooggetuigen meldden vanmorgen vroeg aan het Duitse persbureau DPA de Israëlische luchtaanval te hebben zien overkomen.

Verschillende landen in de regio veroordelen de Israëlische aanval. Zo spreekt Saudi-Arabië van schaamteloze agressie tegen de islamitische broeders in Iran. Oman, waar de VS aanstaande zondag met Iran zou onderhandelen over een kernakkoord, noemt het een "gevaarlijke, roekeloze escalatie" en schending van het internationaal recht.

De Britse premier Starmer roept beide partijen op tot terughoudendheid. "Aan escalatie heeft de regio niets, stabiliteit in het Midden-Oosten moet de prioriteit zijn."

De Amerikaanse minister Rubio van Buitenlandse Zaken sprak geen oordeel uit over de Israëlische aanval, die hij een "unilaterale actie" noemde "waarover Israël ons liet weten dat die uit zelfverdediging nodig was". Hij lichtte toe dat de VS er geen rol in had gespeeld en waarschuwde Iran daarom tegen een vergelding op Amerikaanse troepen in de regio.