NOS Nieuws - Algemeen

Een Oekraïense drone heeft een olieopslaglocatie in het westen van Rusland getroffen, zeggen functionarissen. Volgens een lokale Russische gouverneur zijn vier opslagtanks met een totale capaciteit van meer dan 6 miljoen liter in brand gezet. Op beelden die op sociale media zijn verschenen, is te zien hoe dikke zwarte rookwolken omhoog trekken:

De olieopslag staat in Klintsy, een stad van zo'n 70.000 mensen op 60 kilometer van de grens met Oekraïne. Tegenover Oekraïense media zeggen bronnen binnen de Oekraïense geheime dienst dat de Oekraïners achter de drone-aanval zitten.

De Russen zeggen dat de brand moeilijk te bestrijden is. 32 omwonenden zijn volgens de gouverneur geëvacueerd. De olieopslaglocatie werd in mei vorig jaar ook al eens getroffen door een Oekraïense drone, maar die aanval leidde toen tot veel minder schade.

Orthodox festival afgelast

De Oekraïense president Zelensky heeft gedreigd met meer aanvallen op Russisch grondgebied. In de Russische stad Belgorod, eveneens niet ver van de grens met Oekraïne, zijn de traditionele orthodoxe festiviteiten vandaag afgelast vanwege de dreiging van Oekraïense drone-aanvallen.

Het is voor zover bekend het eerst dat een groot publiek evenement wordt afgelast vanwege de drone-dreiging.

Oekraïense media melden op basis van de inlichtingendienst ook dat Oekraïense drones een kruitfabriek hebben aangevallen in Tambov, zo'n 600 kilometer ten zuiden van Moskou. Gisteren zei Rusland al dat een Oekraïense drone was neergekomen op een olie-opslaglocatie in een buitenwijk van Sint-Petersburg.

Bij een luchtaanval eerder deze week van Iran op Irak is een Nederlands kind van nog geen jaar oud omgekomen. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken bekendgemaakt.

Demissionair minister Bruins Slot heeft haar Iraanse collega om opheldering gevraagd. Ook is de Iraanse ambassadeur in Den Haag ontboden. Verdere details over het kind zijn nog niet bekendgemaakt.

Volgens Koerdische media gaat het om een meisje van 11 maanden. Haar vader Peshraw Dizayee, een steenrijke Koerdische zakenman, kwam ook bij de aanval om het leven. De moeder en het broertje van het kind raakten bij de aanval gewond, ook zij zouden een Nederlands paspoort hebben.

Bruins Slot bevestigt tegenover de NOS dat er nog twee Nederlanders gewond zijn geraakt bij de aanval en dat dat familieleden zijn van de omgekomen baby. Ook laat ze weten antwoorden te hebben gekregen van de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, maar vindt ze die "vooralsnog onvoldoende".

Begin deze week voerde de Iraanse Revolutionaire Garde meerdere raketaanvallen uit op doelen in Irak en Syrië. Zo ook bij de Koerdische stad Erbil. Er zouden in totaal vier burgers zijn gedood en zes gewonden zijn.

Volgens de Revolutionaire Garde was onder meer een spionagecentrum van de Israëlische geheime dienst Mossad het doelwit.

De Filipijnse huishoudster van het opgeblazen huis beschreef eerder bij de Koerdische zender Rudaw hoe ze gewond raakte. "Ik zat in de keuken van de villa toen er iets ontplofte. Na een minuut ging er nog een explosie af en verloor ik het bewustzijn."

De vrouw was erg aangedaan dat er slachtoffers waren gevallen. "Hij was zo'n aardige man, ik wil er niet aan denken wat er met hem gebeurd is", zei ze geëmotioneerd tegen Rudaw over het verlies van haar baas Dizayee. Zelf had ze enkele botbreuken en veel schrammen en blauwe plekken opgelopen.

Ook Syrië en Pakistan

In het Midden-Oosten zijn de spanningen hoog opgelopen. De aanvallen van Iran op Irak, Syrië en onlangs ook op Pakistan zijn hoogstwaarschijnlijk reacties op de grote aanslag in de Iraanse stad Kerman. Daar kwamen bij een herdenkingsceremonie voor de Iraanse generaal Qassem Soleimani bijna honderd mensen om het leven.

Ook werd eind december vorig jaar een belangrijke generaal van de Iraanse Revolutionaire Garde gedood bij een Israëlische luchtaanval op de Syrische hoofdstad Damascus.

De Vlaardingse loodgieter die de afgelopen maanden het doelwit was van een serie aanslagen, mag vanaf vandaag weer terugkeren naar zijn woning. Dat heeft de burgemeester deze week gemeld aan omwonenden. Buurtbewoners maken zich zorgen over de terugkeer, zeggen ze tegen Rijnmond.

Tussen april 2023 en januari van dit jaar vonden negen aanslagen plaats op voertuigen en panden van de loodgieter. Afgelopen december besloot de burgemeester twee woningen en een bedrijfspand van de man te sluiten. De loodgieter en zijn gezin verbleven sindsdien op een andere locatie. De bedrijfspanden blijven voorlopig nog gesloten.

Kinderen

Volgens de burgemeester is het vooral voor de kinderen belangrijk om weer terug te keren naar hun eigen huis, schrijft hij aan bewoners. "Ik kan me voorstellen dat dat gemengde gevoelens voor u oplevert," aldus burgemeester Bert Wijbenga in dezelfde brief.

De meeste bewoners zijn niet blij met de terugkeer. "Nu staat er overdag nog politie voor de deur en is er 's nachts particuliere beveiliging. Maar wat als die verdwijnen?", vraagt een vrouw in de Gretha Hofstralaan zich af.

Een andere bewoonster zegt tegen Rijnmond: "Mijn dochter heeft last van nachtmerries en kan moeilijk in slaap komen. Ze is veel bezig met 'de grote boem'. Het doet zeker wat met ons. Je bent toch wat meer gespannen."

Een andere buurtbewoner zegt: "Hij mag nog even wegblijven, of een ander pand krijgen op een andere plek". Ook deze buurtbewoner heeft kinderen die er last van hebben. "Ik heb er hier twee die heel bang zijn. Verderop wonen ook kinderen met grote zorgen. Dat schiet niet op."

Maatregelen

In de brief aan de bewoners staat dat er een hek om het huis komt zodat mensen minder makkelijk dicht bij de woning kunnen komen. Daarnaast zijn er camera's voor het huis geplaatst. Ook is er 's nachts beveiliging.

Volgens Wijbenga blijven de zichtbare en onzichtbare veiligheidsmaatregelen voorlopig nog van kracht.

De provincie Zuid-Holland gaat als eerste provincie toetsen of er bij nieuwbouwprojecten wel genoeg huizen komen die voor een grotere groep mensen te betalen zijn. Projecten waarbij er te veel dure huizen komen moeten door gemeenten worden aangepast.

Volgens verantwoordelijk provinciebestuurder Anne Koning (PvdA) "heeft het niet zoveel zin" om huizen te bouwen die 600.000 of 700.000 euro kosten, omdat de grootste groep mensen op zoek is naar een goedkopere woning.

Daarom wil ze bij nieuwbouwhuizen minimaal twee derde van de woningen in de categorie 'betaalbaar' komen. Dat betekent dat koophuizen maximaal 355.000 euro mogen kosten en dat er genoeg sociale huurwoningen en huurwoningen in het middensegment komen.

"Er zijn helaas heel veel plannen die niet voor die groep zijn", zegt Koning in het NOS Radio 1 Journaal. Het is volgens haar heel duidelijk dat gemeentes willen bouwen voor deze groep. "Maar jarenlang heeft de overheid minder gestuurd op welke woningen worden gebouwd, maar alleen gekeken naar hoeveel. Dus we moeten nu echt werk maken van het toevoegen van betaalbare woningen."

Schaarse ruimte

Volgens Koning gaat het erom dat de schaarse ruimte in Zuid-Holland gebruikt wordt voor het bouwen van woningen "waar mensen op zitten te wachten". "Je moet op een gegeven moment proberen dat er een betaalbare woning komt, en niet die villa van zeven ton." In sommige gemeenten gaat dat volgens Koning overigens beter dan in andere gemeenten.

Ze is niet bang dat projectontwikkelaars niets meer kunnen verdienen aan nieuwbouwprojecten, en wijst erop dat er ook subsidies beschikbaar zijn, en andere hulp van de overheid. "Misschien moet er met een klein beetje minder winst ook genoegen genomen worden."

'Niet laten stuklopen op percentages'

Hoogleraar housing systems Peter Boelhouwer van de TU Delft is kritisch op de maatregelen. "Als dit zou betekenen dat plannen niet doorgaan, dan zijn we nog verder van huis", zegt hij.

"Ik ben überhaupt niet gelukkig met een harde normen van twee derde betaalbaar. Ik denk dat dertig procent sociale huur moet worden, daar hebben de corporaties ook geld voor. Voor de rest moet je, zeker als een wat grotere locatie is, een mooi gedifferentieerd programma maken. Dat moet je niet laten stuklopen op percentages."

Als overheden toch willen dat er voldoende betaalbaar gebouwd wordt, moet daar ook genoeg geld tegenover staan, zegt Boelhouwer. Hij verwijst bijvoorbeeld naar Amsterdam, waar afspraken worden gemaakt met beleggers voor een lagere grondprijs. "Met alleen maar dom afdwingen moet je erg oppassen", meent hij.

Zuid-Holland heeft met de Rijksoverheid afgesproken dat er in 2030 ruim 235.000 nieuwe huizen gebouwd moeten zijn in de provincie.

Presentator Jeroen Pauw vervangt voorlopig Khalid Kasem bij Khalid & Sophie. Omroep BNNVARA laat weten dat Pauw vanaf 29 januari de presentatie van de talkshow afwisselt met Sophie Hilbrand. Het programma heet voorlopig Sophie & Jeroen.

Directeur Content van BNNVARA Suzanne Kunzeler noemt de omstandigheden waaronder dit gebeurt heel vervelend, zeker voor Kasem en de redactie. "Maar we zijn heel blij dat we Jeroen bereid hebben gevonden om voorlopig samen met Sophie onze talkshow op de vooravond van NPO 1 te presenteren."

Pauw neemt de presentatie op zich omdat Kasem op 5 januari "in goed overleg met de omroep" zijn werk heeft neergelegd. Dat gebeurde nadat het AD een artikel had gepubliceerd waarin hij werd beschuldigd van het omkopen van een ambtenaar toen hij advocaat was.

De presentator zou in 2019 aan misdaadverslaggever Peter R. de Vries, destijds directeur van hun gezamenlijke advocatenkantoor, hebben toegegeven dat hij dat jaar een ambtenaar van de Dienst Justitiële Inrichtingen had omgekocht. Kasem zou dat hebben gedaan om een cliënt eerder vrij te krijgen. Zelf ontkent Kasem die beschuldiging.

Onderzoek

De deken van de Amsterdamse Orde van Advocaten liet vorige week weten te verwachten nog een tot twee maanden bezig te zijn met het onderzoek naar de beschuldigingen aan het adres van Kasem. De deken krijgt daarbij hulp van de deken van de Orde van Advocaten Midden-Nederland.

Naast de deken van de Orde van Advocaten doet ook de Dienst Justitiële Inrichtingen onderzoek naar de kwestie.

Een 18-jarige vrouw heeft in de Amerikaanse stad Portland een baby van negen maanden gered nadat zijn ouders en een ander familielid waren geëlektrocuteerd door een neergekomen stroomkabel. De hoogspanningslijn was tijdens winterweer neergekomen door een afgebroken tak.

Majiah Washington was in haar eigen woning toen ze een flits zag van de stroomkabel die neerkwam op de auto van het gezin. Door haar raam zag ze hoe de vader met zijn kind probeerde weg te komen bij het voertuig.

"Hij had de baby in zijn armen en probeerde weg te lopen, maar hij viel op de oprit en gleed met zijn voet tegen de kabel aan. Er was een vlam en wat rook", zei Washington op een persconferentie die de hulpdiensten een dag na het ongeluk hielden.

Nadat de man was omgekomen probeerde de 21-jarige moeder het kind te bereiken. Ook zij verloor in de hectiek haar grip en gleed tegen de stroomlijn. De zwangere vrouw overleefde het ook niet.

Terwijl Washington met de hulpdiensten stond te bellen haastte ook de 15-jarige broer van de moeder zich naar het kind, opnieuw met hetzelfde resultaat. "Ik had nog gezegd 'ga er niet naartoe'", vertelde de vader van de moeder en haar broer tegen de lokale zender. "Maar hij gleed uit, kwam in contact met het water en stierf ook."

Gebukt

Washington besloot zelf te helpen toen ze zag dat het kind nog in leven was. Het jongetje was op het lichaam van zijn vader terechtgekomen en ongedeerd gebleven. "Ik zag dat hij zijn hoofd bewoog, dus ik wist dat hij nog leefde."

Bukkend om de stroomlijn boven haar hoofd te ontwijken gleed zij voorzichtig over het gladde wegoppervlak naar het gezin. Hoewel ze in contact kwam met het lichaam van de vader, wist ze veilig met het kind in haar armen weg te komen.

"Ik kon alleen maar aan hem denken. Ik dacht er helemaal niet aan dat ik zelf geëlektrocuteerd kon worden, het enige dat ik dacht was: ik moet die baby weg krijgen."

Meer doden

De hulpdiensten roemen Washington, die met gevaar voor eigen leven ingreep. Het jongetje heeft volgens hen zijn leven aan haar te danken. Zelf is ze ervan overtuigd dat ieder ander hetzelfde had gedaan.

Door het extreme winterweer zijn in de regio de afgelopen dagen zeker twaalf mensen omgekomen. Naast de elektrocutie werden ook enkele mensen geraakt door takken die bezweken onder het gewicht van sneeuw en ijs, vroren enkele personen dood en vielen er twee slachtoffers bij een brand die waarschijnlijk na stroomuitval werd veroorzaakt door een generator.

Een 58-jarige man uit Delft is afgelopen weekend gepakt toen hij op een creatieve manier wilde uitkomen onder zijn rekening bij een restaurant. De man bleek de afgelopen jaren al 127 keer eerder niet betaald te hebben na het eten en drinken in restaurants.

Barman Mike Hogeveen was aan het werk toen de man opnieuw toesloeg bij een restaurant in het centrum. "Hij gaf allerlei rondjes aan de bezoekers van onze zaak. Hij at en dronk van alles door elkaar."

De man begon vervolgens te trillen met zijn arm. Andere gasten vermoedden dat de man een beroerte kreeg en belden 112. "De ambulance was er snel bij", vertelt Hogeveen aan Omroep West.

Aangifte

Het ambulancepersoneel vertrouwde het echter niet en liet weten dat ze de man niet zouden meenemen naar het ziekenhuis. Ook meldden ze aan de horecazaak dat de man weigerde zijn rekening te betalen. Het restaurant belde vervolgens de politie.

"De man dacht onder de rekening van ruim honderd euro uit te komen door zich als ziek persoon voor te doen", vat Hogeveen samen. Het restaurant heeft aangifte gedaan.

Civiele zaak

Een woordvoerder van de politie bevestigt aan de omroep dat de man bij veel horecazaken in Delft bekendstaat als een notoire eetpiraat. "Eerder was er een civiel traject gestart, maar omdat de man bezig bleef, hebben we afgelopen weekend actie ondernomen", aldus de politie.

Het is onduidelijk of de man nog vastzit en of hij de verschillende rekeningen alsnog moet betalen.

In een schuur in Muiderberg heeft de politie ruim 2000 kilo ketamine gevonden. Het is volgens een woordvoerder de grootste hoeveelheid die ooit van de drug is aangetroffen in Nederland. Een 55-jarige man uit Naarden die in een woning was bij de schuur is opgepakt.

De vondst was begin deze maand al, maar is nu pas naar buiten gebracht. De politie had een anonieme tip gekregen over een grote partij verdovende middelen die op het terrein aan de Googweg zou liggen. In een schuur bij een woning vonden agenten tientallen dozen vol ketamine. Ook werden enkele kilo's harddrugs gevonden.

De drugs hadden volgens de politie een straatwaarde van bijna 55 miljoen euro. De verdovende middelen zijn afgevoerd en vernietigd.

De vondst was begin deze maand al, maar is nu pas naar buiten gebracht:

Ketamine is een pijnstiller die ook gebruikt wordt als partydrug. Het middel staat niet op de lijsten van verboden hard- en softdrugs, maar is een geneesmiddel dat niet verhandeld mag worden zonder registratie. Ook het bezit van grote hoeveelheden ketamine is niet toegestaan. Wie handelt in het middel zonder registratie, riskeert een celstraf van maximaal zes jaar.

De politie zegt dat de handel in ketamine vaak gepaard gaat met andere vormen van criminaliteit als witwassen en wapenbezit.

Zaanstad legt als eerste gemeente in Nederland een vergunningsplicht op aan glazenwassers. Burgemeester Jan Hamming hoopt zo malafide glazenwassers in zijn gemeente aan te pakken.

Volgens de regionale omroep NH zijn er 1100 bedrijven in Zaanstad geregistreerd als glazenwasserij. Het merendeel daarvan is gevestigd in Zaandam-Oost. Volgens de burgemeester is de branche doordrenkt van criminele netwerken in dat gebied.

"Criminele netwerken houden deze sector in een ijzeren greep. Het is schokkend hoe ze te werk gaan: afpersing, oplichting, geweld, uitbuiting, witwassen en ga zo maar door. Dit heeft impact op de leefbaarheid en veiligheid", aldus Hamming. "Hiervoor wordt vooral gebruik gemaakt van arbeidsmigranten, die via tussenpersonen naar Zaandam-Oost gehaald worden en hier worden gehuisvest."

Verplicht pinnen

Glazenwassers in de Noord-Hollands gemeente moeten vanaf 1 juli 2024 een vergunning hebben. Klanten mogen vanaf dan ook niet meer contant afrekenen.

Hamming benadrukt dat glazenwassers die zich wel aan de regels houden ook worden benadeeld door de malafide praktijken van anderen. "Ook bewoners zien de gevolgen voor de leefbaarheid en veiligheid in de wijken, want het werkt door in woonoverlast, in het onderwijs en allerlei andere aspecten en voorzieningen. Een vergunningplicht geeft ons meer mogelijkheden om te controleren, te handhaven en te voorkomen."

Demissionair staatssecretaris Vijlbrief van Mijnbouw erkent dat het ministerie van Economische Zaken in 2018 niet goed is omgegaan met de onafhankelijkheid van het Staatstoezicht op de Mijnen. Hij zegt dat in reactie op een artikel in NRC over bemoeienis van het ministerie met de publicatie van een rapport van het Staatstoezicht over de nasleep van de gaswinning in Groningen.

NRC heeft via de Wet open overheid gespreksnotities van toezichthouder Kockelkoren boven water gehaald, waaruit blijkt dat toenmalig secretaris-generaal Camps van het ministerie hem in 2018 twee keer met nadruk vroeg de publicatie van een advies over het versterken van huizen in Groningen uit te stellen.

Volgens NRC schermde Camps daarbij met "onrust in de regio" en "hogere zaken".

Veel minder huizen versterkt

Nadat de toenmalige minister Wiebes had aangekondigd dat er zo snel mogelijk een eind moest komen aan de gaswinning, wilde de bewindsman veel minder huizen versterken dan het Staatstoezicht nodig vond. Volgens de notities van Kockelkoren werd het Staatstoezicht door de ambtelijke top gevraagd te wachten met een kritisch advies tot na een rapport van de Mijnraad.

Kockelkoren benadrukte steeds dat hij een onafhankelijke positie had en dat hij niet van plan was te wachten met publicatie van zijn rapport. Hij vond dat alleen de minister hem om uitstel kon vragen en dat ambtenaren dat niet mochten doen. Volgens de reconstructie van NRC heeft ook Wiebes zelf de toezichthouder om uitstel gevraagd, maar leek die overtuigd toen Kockelkoren weigerde.

Kockelkoren hield voet bij stuk en nog voor de Mijnraad een rapport uitbracht, adviseerde het Staatstoezicht vijfduizend huizen in Groningen zo snel mogelijk te versterken.

Onafhankelijkheid verbeterd

Vijlbrief, die begin 2022 staatssecretaris van Mijnbouw werd, neemt nu afstand van de eerdere handelwijze van het ministerie: "Dit had niet zo moeten gebeuren", zegt hij in een reactie. Vijlbrief benadrukt dat er de afgelopen jaren stappen zijn gezet om de onafhankelijkheid van het staatstoezicht te verbeteren en dat er naar aanleiding van de parlementaire enquête aardgaswinning nog meer maatregelen volgen.

Zo wil het kabinet in de wet opnemen dat rijksinspecties hun adviezen zelfstandig openbaar mogen maken. Ze mogen in de toekomst ook rechtstreeks informatie geven aan de Tweede Kamer.

De Peregrine-maanlander van het Amerikaanse bedrijf Astrobotic is verbrand in de dampkring. De lander had de eerste commerciële landing op de maan moeten maken, maar dat is mislukt.

Op 8 januari werd de maanlander in Florida gelanceerd. Kort na de lancering werd duidelijk dat de Peregrine te kampen had met een brandstoflek, waardoor een maanlanding was uitgesloten. Later leek het brandstoflek mee te vallen en nam de hoop op een landing weer toe.

Uiteindelijk heeft de Peregrine door een ander probleem de maan niet bereikt. De lander volgde een enorme ellipsvormige route. Die bracht het ruimtevaartuig afwisselend in het pad van de maan en daarna weer naar de aarde. Specialisten concludeerden dat de lander bij zijn volgende rondje rond de aarde in de atmosfeer zou belanden.

Dit was de ellipsvormige baan die de Peregrine-maanlander volgde:

Dat gebeurde volgens Astrobotic uiteindelijk donderdagavond rond 22.00 uur. De maanlander is toen gecontroleerd neergestort boven de Stille Oceaan. Peregrine is opgebrand in de atmosfeer van de aarde, maakte het bedrijf bekend.

Volgens Astrobotic heeft de missie ondanks de problemen toch wat bruikbare gegevens opgeleverd, die kunnen helpen bij volgende vluchten richting de maan.

Later vandaag is het de beurt aan Japan: dat land wil een onbemand apparaat op de maan laten landen. De SLIM (Smart Lander for Investigating Moon) werd in september gelanceerd.

Het is de eerste missie van de Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA naar het oppervlak van de maan. De landingspoging staat gepland voor 16.20 uur Nederlandse tijd. Als het JAXA lukt om de SLIM op de maan te laten landen, is Japan het vijfde land ooit dat daarin slaagt, na de Sovjet-Unie, de VS, China en India.

De SLIM wordt vooral ingezet om nieuwe technologie voor het landen te testen. De lander zou in staat moeten zijn om zeer nauwkeurig te landen: hij moet binnen 100 meter van de aangewezen landingsplek neerkomen. Bij eerdere maanlandingen landden de apparaten soms op tientallen kilometers van de beoogde locatie.

Als de Japanse technologie werkt, kan die helpen bij toekomstige missies naar de maan.

De toeslagen die containerrederijen in rekening brengen vanwege de gespannen situatie in de Rode Zee zijn veel te hoog. Dat zeggen verladers, importeurs en exporteurs die gebruikmaken van zeetransport. Zij vragen de Europese Commissie om in te grijpen, meldt het FD.

Containerrederijen vermijden de Rode Zee omdat Houthi's daar schepen aanvallen. Schepen varen daarom om, via Kaap de Goede Hoop, het zuidelijkste punt van Afrika. De reis wordt zo veel langer en daarvoor brengen de rederijen extra kosten in rekening.

Maar die kosten zijn te hoog, vinden de bedrijven die de containers huren om hun goederen te transporteren.

Moeilijk te betalen

De extra kosten verschillen per rederij. "Soms gaat het wel om 1000 dollar toeslag per container", zegt een woordvoerder van de Nederlandse organisatie van verladers Evofenedex. "Dat is vooral voor kleinere bedrijven moeilijker te betalen."

De verladers zeggen dat de toeslag niet meer dan 200 dollar per container hoeft te bedragen. "Dan houden we rekening met extra brandstofkosten vanwege het omvaren, extra charterkosten voor het schip en administratieve kosten."

De Europese organisatie voor verladers ESC wijst naar de toezichthouder op de zeevaart in de Verenigde Staten. Die zegt de containertarieven scherp te volgen en houdt binnenkort een hoorzitting over de toeslagen. En Europese Commissie zou een soortgelijke rol moeten gaan spelen.

De prijs voor het transport van een 40-voets container van Shanghai naar Rotterdam was volgens de Drewry-index donderdag 4951 dollar, een jaar geleden was dat nog 1888 dollar.

Al maanden is de kritiek op Israël groot, want het hoge aantal slachtoffers in Gaza en de humanitaire situatie daar baren de rest van de wereld veel zorgen. Maar Israëliërs hebben grote moeite met de kritiek. "Wij worden oneerlijk behandeld door de rest van de wereld, alleen omdat we Joden zijn", is een gevoel dat veel Joden in Israël hebben.

"Als het om Israël gaat, geldt er een dubbele standaard. Dan is de wereld ineens veel kritischer, het is hypocriet." En: "De rest van de wereld snapt helemaal niks van wat er hier gaande is, ze moeten zich er niet mee bemoeien." Het zijn meningen die je in Israël op straat momenteel vaak hoort, want men voelt zich onbegrepen en oneerlijk behandeld door een groot deel van de internationale gemeenschap.

Dat gevoel komt goed naar voren in de populairste satirische show van het land. Eretz Nehederet, vrij vertaald: Een geweldig land, is de nummer 1 comedyshow van Israël. Al jaren op de buis en enorm populair. Maar waar de show normaal vaak kritisch is op Israël zelf, focust de satire zich nu ook op de rest van de wereld.

In een aantal Engelstalige sketches laten de makers zien hoe Israëliërs naar de rest van de wereld kijken in deze tijd van oorlog. En vooral ook hoe zij denken dat de wereld naar Israël en Hamas kijkt.

"We zagen het sentiment in de wereld heel snel veranderen van 'jullie is iets verschrikkelijks overkomen' naar 'jullie zijn zelf verschrikkelijk'", zegt Itai Reicher. Hij is een van de tekstschrijvers en werkt al jaren bij de show. "Ik denk niet dat dat gebeurd zou zijn als we niet Joods waren geweest. We waren zo boos dat wij oneerlijk behandeld werden door de rest van de wereld, dat we deze sketches uit woede schreven."

Ook voor zijn collega-tekstschrijver bij het programma, Reshef Shai, kwamen sketches voort uit frustratie en woede: "Het is duidelijk bittere comedy. Tijdens het schrijven moesten we ook niet lachen om de scènes, maar hadden we het gevoel van: dit moeten we echt schrijven. Dus dat was een heel andere ervaring."

Weinig vertrouwen in buitenlandse pers

De eerste sketch in het Engels gaat over nieuwszender BBC. Acteurs spelen een nieuwsuitzending na waarin de nieuwslezer en verslaggever duidelijk tegen Israël zijn en het nieuws daarom op een overdreven gekleurde manier brengen. "Er was hier heel veel kritiek op de berichtgeving van de BBC over de oorlog, de oneerlijke manier. Dus wij wilden daar graag een sketch over maken", zegt Reicher.

In beeld verschijnt dat er 500 doden zijn. Maar dat is de nieuwslezer niet genoeg. "Meer, meer", zegt ze, en het getal wordt aangepast naar 750. "Dat is beter", zegt ze dan. Want veel Israëliërs zijn kritisch over de manier waarop buitenlandse media over de oorlog in Gaza berichten. Het vertrouwen in de buitenlandse pers is laag.

Kritiek op VN

Ook hebben Israëliërs maar weinig vertrouwen in internationale instanties zoals de Verenigde Naties. Zo vonden veel Israëliërs dat de VN zich niet of te weinig uitsprak over seksueel geweld dat door Hamas was gepleegd op 7 oktober.

Eretz Nehederet maakte een sketch waarin het vrouwencomité aan tafel zit met een lid van Hamas dat toegeeft vrouwen te hebben verkracht. Maar het comité praat het dan alsnog goed. "Er was zoveel frustratie hier over de reactie van de VN. We vonden het heel belangrijk om deze sketch te schrijven, we wilden dit punt echt maken", zegt Reicher.

Dat een aantal van de Engelstalige sketches ook zoveel aandacht in het buitenland zou krijgen had Shai niet verwacht. "Dat was nooit ons doel. Ons doel is om mensen hier in Israël aan het lachen te maken in een moeilijke tijd. Maar als de bijvangst is dat de rest van de wereld ons ook hoort, dan is dat mooi meegenomen."

De btw op reparaties van elektrische apparaten moet door een nieuw kabinet worden afgeschaft. Daarvoor pleit Techniek Nederland. De koepelorganisatie wil het daarmee aantrekkelijker maken voor mensen om hun tv's en vaatwasser te laten repareren in plaats van te weg te gooien en een nieuwe te kopen.

De brancheorganisatie schaart zich met de oproep achter de Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur. Die had in november ook eenzelfde advies. Nu geldt er nog 21 procent btw.

Circulaire economie

Zowel bij kleding, meubels als consumentenelektronica is er sprake van een wegwerptrend. Er worden steeds meer producten gekocht, en die worden ook weer sneller weggegooid. Tussen 2005 en 2022 is de hoeveelheid consumentenelektronica met bijna 50 procent toegenomen. Dat zijn niet alleen telefoons en broodroosters, maar ook bijvoorbeeld zonnepanelen.

Op dit moment is het voor consumenten makkelijker en goedkoper om een nieuwe telefoon te kopen als die stuk is. Reparaties zijn vaak duur, en bovendien vaak niet eens voordeliger.

Volgens Techniek Nederland moet er een professionele reparatiemarkt komen. Een groep erkende reparateurs moet dan van alle elektronicaketens en -producenten reserveonderdelen krijgen. Ook zouden winkelketens meer tweedehandsspullen moeten aanbieden.

Recht op Reparatie

In de Europese Unie geldt vanaf volgend jaar het wettelijke recht op reparatie. Met die wet, Right to Repair, moeten apparaten makkelijker te repareren zijn.

Uit het onderzoek van de raad blijkt dat de huidige productie gericht is op het zoveel mogelijk verkopen van producten die minder lang meegaan en dus binnen afzienbare tijd weer aan vervanging toe zijn.

Het rapport Weg van de Wegwerpmaatschappij van de Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur wees er in november al op dat niet-duurzame producten vaak goedkoper zijn doordat de negatieve effecten op het milieu niet worden doorgerekend in de prijs. Dat weerhoudt consumenten ervan ze aan te schaffen.

Het aantal elektrische apparaten neemt nog steeds toe. In 2014 werd voor 314 miljoen kilo aan apparaten verkocht, in 2022 was dit 836 miljoen kilo. De grootste stijging komt door zonnepanelen. Die stegen van 10,6 naar 319 miljoen kilo.

Goedemorgen! Vandaag wordt de 50-jarige verdachte van het dodelijk geweldsincident in Weiteveen voorgeleid en Milieudefensie maakt bekend tegen welke financiële instelling het een rechtszaak begint.

Eerst het weer: vanmorgen nog plaatselijk enkele sneeuwbuien. Vanmiddag droog en flink wat zon. Maxima tussen 0 graden in het zuiden van Limburg tot 5 graden vlak aan zee.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De snelweg A44 is tussen Leiden en Wassenaar urenlang afgesloten geweest, in de richting van Den Haag. Rond middernacht bleek de snelweg in een ijsbaan veranderd.

Door de gladheid botsten meerdere auto's tegen elkaar, daarbij vielen voor zover bekend geen gewonden. Rond 03.00 uur werd de snelweg weer opengesteld.

Ook in de rest van het land kan het in de ochtend nog verraderlijk glad zijn: het KNMI heeft tot het middaguur code geel afgekondigd.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Het laagje sneeuw van de afgelopen dagen veroorzaakt natuurlijk niet alleen overlast. Sneeuw betekent voor veel mensen ook sleeën, sneeuwpoppen maken en sneeuwballengevechten. In Limburg weten ze er wel raad mee.

Fijne vrijdag!

Door sneeuwbuien, sneeuwresten en bevriezing kan het glad zijn op de Nederlandse wegen. Het KNMI heeft voor het hele land code geel afgegeven, vooralsnog geldt deze door heel het land voor het grootste deel van de dag.

Op meerdere wegen in het land werd het zo glad dat auto's op elkaar botsten, op de A12 bij Bunnik gleed vanmorgen een vrachtwagen van de weg af. De chauffeur bleef ongedeerd.

Op de A5 richting Hoofddorp is de file opgelopen tot ruim een uur door een ongeluk. Door schade aan de vangrail is een rijstrook afgesloten, automobilisten wordt aangeraden via de A9 en de A4 te rijden.

A44 urenlang dicht

Vannacht was de snelweg A44 tussen Leiden en Wassenaar urenlang afgesloten geweest in de richting van Den Haag. Rond middernacht bleek de snelweg in een ijsbaan veranderd, zoals een lokale fotojournalist het omschrijft.

Door de gladheid botsten meerdere auto's tegen elkaar, daarbij vielen voor zover bekend geen gewonden. Rond 03.00 uur werd de snelweg weer opengesteld.

Op meerdere plekken in het land waren ongelukken door de gladheid:

Ook op de A4 bij Badhoevedorp en de N205 bij Haarlem is het glad. Op die laatste weg reed rond 04.15 uur een auto tegen de vangrail aan. De bestuurder raakte lichtgewond, maar hoefde niet naar het ziekenhuis.

In heel Nederland kan het 'verraderlijk glad' zijn, zo waarschuwt het KNMI. Automobilisten in Limburg worden bovendien gewaarschuwd voor dichte mist, waardoor het zicht kan afnemen tot minder dan 200 meter.

In Groningen en Drenthe moesten busreizigers rekening houden met vertraging: vanwege de gladheid konden de bussen in de provincies tot 06.00 uur niet uitrijden. Rond 08.00 zou de dienstregeling weer hervat zijn.

Komende middag zou de gladheid in vrijwel heel Nederland verdwenen moeten zijn, een actueel overzicht van files en werkzaamheden is hier te vinden.

Wat kan je doen om te voorkomen dat je door de gladheid bij een ongeluk betrokken raakt?

Hunter Biden, de zoon van de Amerikaanse president Joe Biden, gaat toch achter gesloten deuren getuigen over zijn zakelijke activiteiten in het buitenland. Dat heeft zijn advocatenteam bekendgemaakt. Op 28 februari wordt hij ondervraagd door leden van het Huis van Afgevaardigden, de Amerikaanse Tweede Kamer. Dat bestaat voor het merendeel uit Republikeinen.

Republikeinen uit het Huis verdenken Biden junior er al maanden van gebruik te hebben gemaakt van de connecties en reputatie van zijn vader, toen die van 2009 tot 2017 vice-president was onder Barack Obama. Daarvoor is tot nu toe nog geen bewijs opgedoken.

Selectief lekken

Hunter Biden zei vorige maand in een openbare toespraak bij het Capitool, waar het Amerikaanse parlement zetelt, dat hij best wilde getuigen over zijn ondernemingen. Maar dan wel in het openbaar, zodat er niet selectief uit kan worden gelekt door de Republikeinen, zo zei hij. Biden junior en veel andere Democraten vrezen dat de Republikeinen de getuigenis willen gebruiken om Joe Biden zwart te maken, in de aanloop naar de verkiezingen dit najaar.

Republikeinse leden van het Huis dreigden daarna om Hunter Biden aan te klagen voor 'minachting van het Congres', een strafbaar feit. Zo ver is het dus niet gekomen, na onderhandelingen tussen Bidens team en Republikeinen in het Huis. De leider van die laatste groep, parlementariër James Comer, zegt nu dat Biden na zijn geheime getuigenis ook in staat zal worden gesteld om publiekelijk zijn verhaal te doen.

Nieuwsuur maakte eerder deze uitlegvideo over de beschuldigingen en in hoeverre ze zijn vader Joe Biden raken:

De loonkosten zijn de afgelopen jaren het meest gestegen in het onderwijs, blijkt uit berekeningen van het CBS. Medewerkers met dezelfde leeftijd en hetzelfde opleidingsniveau zijn tussen 2012 en 2022 in het onderwijs 26,6 procent meer gaan verdienen.

Ook in de sectoren zorg en welzijn (26,1 procent) en informatie en communicatie (25,9 procent) zijn de loonkosten met meer dan een kwart gestegen. In de landbouw en visserij was de toename met 11,5 procent het kleinst.

Prijs van arbeid

Het CBS spreekt over de 'prijs van arbeid'. Dat zijn de loonkosten per gewerkt uur, gecorrigeerd voor zogenoemde structuureffecten. Daarvan is sprake als de samenstelling van het personeelsbestand verandert, bijvoorbeeld qua leeftijdsopbouw en opleidingsniveau. In veel sectoren stijgen de loonkosten mede doordat er meer 'dure' medewerkers rondlopen.

Tel je die structuureffecten mee, dan zijn de loonkosten in de industrie het meest gestegen: 29,3 procent. In de industrie werkten in 2022 meer 45-plussers dan in 2012, en ook 8 procent meer hoogopgeleiden. Als je hiervoor corrigeert, blijft er in de industrie voor werknemers met vergelijkbare eigenschappen een stijging van 23 procent over.

Minder 'dure' medewerkers

In het onderwijs is het structuureffect juist negatief. Daar waren in 2022 dus juist minder 'dure' medewerkers dan in 2012. Daardoor bleef de totale loonkostenstijging in het onderwijs beperkt tot 24,2 procent, maar gecorrigeerd voor structuureffecten is de stijging hier dus het hoogst.

In de cijfers zijn de loonkosten van 2023 nog niet meegenomen. Toen gingen veel lonen fors omhoog om de hoge inflatie te corrigeren.

In de Tweede Kamer is de BBB gaan twijfelen over het eerder ingenomen standpunt om de koning in de toekomst belasting te laten betalen over zijn inkomen. "Ik worstel er toch wel mee, ik zie toch heel veel haken en ogen", zei BBB-Kamerlid Keijzer bij het debat over de begroting van de koning.

Dit kan betekenen dat er op termijn misschien toch geen tweederdemeerderheid is om de grondwet te wijzigen. Als BBB het plan niet zou steunen is er nog wel in de Tweede Kamer een tweederdemeerderheid, maar niet in de Eerste Kamer waar BBB de grootste partij is. En die steun in de Eerste Kamer is op termijn nodig om het inkomen van koning Willem-Alexander en een deel van zijn familie door de Belastingdienst aan te laten slaan.

24/7 koning

Keijzer uitte haar twijfels nadat premier Rutte allerlei argumenten had gegeven om te onderbouwen dat belasting betalen voor de Oranjes een slecht plan is. Hij is er al jaren tegen en hield de Tweede Kamer opnieuw voor dat het "zeer ingewikkeld proces" is.

Hij vindt dat de koning geen gewone burger is, maar "24/7" koning. Ook merkte hij op dat de Kamer het over de uitvoering van de belastingheffing oneens is. PVV, D66 en linkse partijen willen bijvoorbeeld dat de koning er niets bijkrijgt, waardoor zijn inkomen erop achteruit zal gaan. NSC wil dat juist weer niet.

De BBB werd lange tijd gezien als een van de voorstanders van de belastingheffing voor de Oranjes. In oktober 2022 had BBB-leider Van der Plas nog voor een voorstel gestemd dat de zogenoemde 'fiscale vrijstellingen' van de leden van het Koninklijk Huis afgeschaft moesten worden. En op de website van de BBB staat: "Gelijke monniken, gelijke kappen. Iedereen moet belasting betalen, dus volgens BBB ook leden van het Koningshuis."

Wat de twijfel van BBB precies gaat betekenen, is nog moeilijk te voorspellen omdat voor belasting heffen een grondwetswijziging nodig is, een lange en complexe procedure. In de Tweede Kamer is de op termijn vereiste tweederdemeerderheid er nu dus wel, ook zonder steun van BBB. Maar, zoals gezegd, in de Eerste Kamer niet.

BBB-Kamerlid Keijzer wil eerst "goed nadenken" en alle voors en tegens nog eens met allerlei Kamerleden bespreken. BBB onderhandelt over een nieuw kabinet, gesprekspartner VVD is tegen een grondwetswijziging, en NSC en PVV voor. Het kan zijn dat ze aan de onderhandelingstafel nog tot een overeenstemming komen.

Verder is een grondwetswijziging een zaak van lange adem. Rutte is blij met de opstelling van Keijzer. "Het is verstandig wat ze zegt", aldus de premier. "Ga niet repareren wat niet stuk is." Rutte is ook niet van plan om een grondwetswijziging in gang te zetten, hij vindt dat een nieuwe premier maar moet kijken wat die er mee wil doen.

In Delft is vanmiddag een vrouw uit een te water geraakte auto gered door een student. Volgens de politie bedacht de 23-jarige man zich geen moment en sprong hij in het ijskoude water om haar uit de auto te halen.

Het ongeluk gebeurde in het centrum van de stad. Volgens de politie was de automobiliste door gladheid van de weg geraakt. Het voertuig belandde vervolgens ondersteboven in de gracht. "De student maakte een held van zichzelf door zijn actie", zegt de politie.

De student, die liever niet met zijn naam wil worden genoemd, zag het ongeluk op de eerste verdieping van zijn studentenhuis gebeuren. "Ik keek uit het raam en zag voor me aan de overkant van de gracht een auto wegslippen en in de gracht vliegen", zegt hij tegen Omroep West. "Terwijl de auto erin vloog, ging-ie over de kop. Ik zag het gebeuren en sprintte naar buiten en riep ondertussen iedereen uit het huis om mee te gaan."

Op deze beelden is te zien hoe de student in het water springt:

Eenmaal buiten zagen ze de auto op zijn kop in het water zinken. "Ik riep naar de overkant en vroeg of er iemand in zat. Toen zei iemand: 'ja!'", zegt de student. Dat was het moment dat hij zijn shirt uittrok en in de gracht sprong, waar voor een deel nog ijs op lag.

"Dat was best even koud", blikt hij terug. "Toen zwom ik naar de auto. Ik zag iemand in de auto zitten, een vrouw. Ze sloeg in blinde paniek met haar handen op het raam", vertelt de student. "Toen zag ik dat het menens was. Ze kwam er zelf niet meer uit."

Het lukte niet meteen om de vrouw uit de auto te krijgen. De student vertelt dat zijn huisgenoten op de kade een steen in het water gooiden, waarmee hij tevergeefs probeerde een ruit kapot te slaan. Vervolgens kwam er een hakbijl tevoorschijn, maar die bleek te groot om te gooien. Uiteindelijk werd er een hamer in het water gegooid, waarmee hij wel een ruit kon stukslaan.

Taartje gegeten

Hij trok de vrouw uit de auto en wist haar veilig op de kant te krijgen. "Toen ben ik gelijk onder de warme douche gestapt." Hoe lang het allemaal heeft geduurd, weet hij niet precies. "Het voelde heel lang, maar het was waarschijnlijk twee minuten."

De student weet nog wel dat de vrouw in shock was toen ze eenmaal op de kade stonden. Na de reddingsactie en een warme douche heeft hij haar nog even gesproken. "Ze was onderweg om haar drie kinderen op te halen van de school hier om de hoek. Ze is enorm geschrokken."

De vrouw is hem heel dankbaar, vertelt hij. "Ze gaf me knuffels en we hebben binnen nog even thee gedronken met elkaar. Ook haar man kwam langs en gaf me een knuffel." Ook burgemeester Marja van Bijsterveldt kwam langs om haar dankbaarheid uit te spreken. "Ze kwam langs met taart, dus we hebben samen nog een taartje gegeten."