NOS Nieuws - Algemeen

President Biden heeft na zijn vicepresidentschap onder president Obama (2009-2017) welbewust geheime stukken in huis gehad en ook met anderen gedeeld. Dat heeft speciaal aanklager Robert Hur bekendgemaakt. Toch ziet hij geen reden om Biden aan te klagen.

Hur vermoedt dat er geen opzet in het spel was en denkt dat de Amerikaanse president daar ook de jury van zal kunnen overtuigen als het tot een rechtszaak komt. In de rapportage van Hur wordt Biden beschreven als een goed bedoelend iemand op leeftijd met een slecht geheugen.

Biden ontkende de geheugenproblemen, maar maakte kort erop een uitglijder:

Advocaten van Biden vonden in november 2022 tien geheime documenten in een afgesloten kast in zijn privékantoor in Washington. In januari vorig jaar werden in zijn woning in Wilmington meer geheime documenten gevonden. Volgens zijn advocaten ging het toen ook om een beperkt aantal. Biden had na de beëindiging van zijn vicepresidentschap niet het recht om deze documenten nog in huis te hebben.

Extra pijnlijk

Wat de zaak extra pijnlijk maakt, was dat Biden in 2022 nog verontwaardigd had gereageerd op de vondst van 1184 vertrouwelijke stukken, 92 geheime en 25 topgeheime stukken op het landgoed van voormalig president Trump in Florida. "Hoe is dit in godsnaam mogelijk?", zei hij in een tv-programma. "Dit is totaal onverantwoordelijk."

Hur concludeert dat Biden om meerdere redenen niet aangeklaagd hoeft te worden. Zo had hij toen hij nog vicepresident was wel het recht om deze documenten mee naar huis te nemen. Hur sluit niet uit dat Biden na zijn vicepresidentschap niet meer wist dat hij ze nog in huis had.

De VS heeft juryrechtspraak. Hur vermoedt dat juryleden zullen geloven dat Biden vergat dat hij de documenten nog had. "We hebben er rekening mee gehouden dat meneer Biden zich in de rechtszaal tegenover de jury als een sympathieke, goedbedoelende, oudere man met een slecht geheugen zou presenteren."

'Geheugen is prima'

Tijdens een persconferentie reageerde Biden op de opmerkingen van de aanklager. "Mijn geheugen is prima", zei hij en voegde eraan toe dat hij wat hem betreft de meest gekwalificeerde persoon blijft voor het presidentsambt. Een paar minuten later noemde hij Sisi de president van Mexico. Abdul Fatah al-Sisi is de president van Egypte.

Biden zei verder dat hij geen geheime documenten met derden heeft gedeeld, dat hij beter zicht had moeten houden op waar zijn personeel de documenten naartoe bracht, en dat hij ze niet met opzet had gehouden.

Een aantal documenten had betrekking op het sturen van extra militairen naar Afghanistan door de regering-Obama. Biden was daar tegen. "Deze documenten waren het bewijs van het standpunt dat hij innam in wat hij een van de belangrijkste beslissingen uit de tijd van zijn presidentschap beschouwde", aldus aanklager Hur.

Ook andere gevonden documenten waren voor Biden zelf van grote betekenis en waren voor hem persoonlijk van nut geweest, onder meer in gesprekken met de schrijver van zijn biografie. Ook dat had hem kunnen worden aangerekend, omdat Biden daardoor de geheimhouding doorbrak.

Trump wel aangeklaagd

Trump is wel aangeklaagd voor het achterhouden van geheime documenten, mede omdat hij weigerde om ze aan het nationaal archief af te staan. Biden gaf de stukken vrijwillig terug en werkte volledig mee bij het onderzoek.

Ongeveer honderd stukken bij Trump waren aangemerkt als geheim. Daar zat informatie tussen over nucleaire programma's en het wapenarsenaal van buitenlandse overheden.

De Oscars krijgen er een nieuwe categorie bij, voor beste casting. De nieuwe prijs zal over twee jaar voor het eerst worden uitgereikt, op de 98e editie van de Oscar-uitreiking in 2026. Het wordt dan het eerste nieuwe beeldje dat de Academy uitreikt in meer dan twintig jaar.

Castingdirecteuren bepalen samen met de regisseur welke acteurs in een film mogen spelen. Zij pleiten al sinds de jaren 90 voor een eigen categorie.

Janet Yang, president van de Academy die de Amerikaanse filmprijzen uitreikt, laat in een verklaring weten dat castingdirecteuren een "cruciale rol" spelen bij het maken van films. "We zijn trots dat we deze mensen voortaan de erkenning geven die ze verdienen."

Beste stunt

Een andere categorie waarvoor wordt gepleit, is een prijs voor de beste stunt van het jaar. Onder anderen Chad Stahelski, de regisseur van John Wick: Chapter 4, is daar voorvechter van. Hij is erover met de Academy in gesprek. "Ze willen stunts bij de Oscars", zei hij vorig jaar tegen entertainmentsite Comic Book Movie. "Dat gaat ook gebeuren."

De uitreiking van de Oscars van dit jaar, nog zonder de prijs voor beste casting dus, is op 10 maart. De nieuwe casting-Oscar brengt het aantal categorieën op 24.

Vakbonden CNV en FNV hebben een akkoord bereikt met melkpoederbedrijf Ausnutria over een sociaal plan. Daarmee zijn de stakingen bij fabrieken van Ausnutria voorlopig voorbij.

Ausnutria produceert baby- en kindervoeding en heeft fabrieken in Leeuwarden, Heerenveen, Ommen en Kampen. Het melkpoederconcern is vooral actief op de Chinese markt. Volgens de directie krimpt die markt met als gevolg dat het bedrijf moet reorganiseren. Daardoor verdwijnen er 121 van de circa 900 banen in Nederland.

De bonden zaten de afgelopen maanden al met Ausnutria aan tafel, maar kwamen er toen niet uit, schrijft Omrop Fryslân. Ze wilden een betere vergoeding bij de ontslagen die eraan zitten te komen. Om hun eisen kracht bij te zetten, werd het personeel opgeroepen om te staken. Het personeel in Leeuwarden en Heerenveen legde twee weken geleden het werk neer. Een week later werd er ook gestaakt in de fabrieken in Ommen en Kampen.

Mooi akkoord

"De acties van de afgelopen weken hebben ertoe geleid dat we opnieuw met Ausnutria in onderhandeling zijn gekomen", zegt CNV-onderhandelaar Rick Pellis. "We hebben een mooi akkoord bereikt." Ook FNV is tevreden met het akkoord. "Werknemers waren solidair met elkaar en hebben samen gestaakt voor een goed sociaal plan. Er ligt nu een toereikend resultaat op tafel", aldus FNV-bestuurder Edwin Martirosian.

De leden krijgen het akkoord de komende weken voorgelegd. Tot die tijd zijn nieuwe acties in elk geval van de baan.

De Europese Unie heeft een deal gesloten met Mauritanië om illegale migratie tegen te gaan. Het West-Afrikaanse land is een steunpakket van 210 miljoen euro toegezegd om beter te kunnen optreden tegen mensensmokkelaars en migrantenboten die proberen om de Canarische eilanden te bereiken. Steeds meer migranten proberen die gevaarlijke overtocht naar de Spaanse eilandengroep te maken.

De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen bezocht vandaag samen met de Spaanse premier Pedro Sánchez de Mauritaanse hoofdstad Nouakchott. Daar spraken ze onder meer over grensbewaking en economische ontwikkeling met president Ould Ghazouani van Mauritanië.

"Om Mauritanië te helpen omgaan met de uitdagingen die komen kijken bij migratiemanagement, ontheemding en veiligheid en ontwikkeling, vergroot de EU de financiële steun", schreven de Europese leiders na afloop van die ontmoeting in een verklaring. Ook zien ze bij de grensbewaking een rol weggelegd voor het Europese grensbewakingsagentschap Frontex, al gaven ze daarover geen toelichting.

110 migrantenboten in januari

Nu de Sahel steeds instabieler wordt, mede als gevolg van coups in bijvoorbeeld Mali en Niger, groeit het aantal migranten uit die regio. Het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken schat dat er afgelopen maand zo'n 110 boten met in totaal 7270 migranten de Canarische eilanden hebben bereikt. Meer dan 80 procent daarvan zou vanuit Mauritanië zijn vertrokken op de gevaarlijke tocht, die naar schatting vorig jaar aan zo'n 6000 mensen het leven kostte.

Von der Leyen legde uit dat ze economische onzekerheid en het gebrek aan kansen tot ontwikkeling ziet als belangrijke oorzaken van migratie naar de Spaanse eilanden. "Dit soort migratie leidt ertoe dat veel mensen in de cynische val lopen van smokkelaars, waarmee ze zichzelf in gevaar brengen." Het geld, dat nog voor dit jaar is toegezegd, moet volgens Von der Leyen ook gebruikt worden om kansen te creëren voor jongeren.

Hoge prijs

President Ghazouani legde uit dat de gevolgen van de vluchtelingen in zijn land groot zijn: "Mauritanië betaalt een hoge prijs voor deze migratiestroom.". Hij wees erop dat zijn land al zo'n 150.000 vluchtelingen uit buurland Mali opvangt en ook steeds vaker geen tussenstop is, maar een eindhalte voor migranten.

De Spaanse premier Sánchez zei dat op waarde te schatten. "We zien dat democratische regeringen ten val komen, we zien een toename in het aantal terreuraanslagen, een piek in het aantal vluchtelingen en intern ontheemden, en een verergering van een toch al acute voedingscrisis", zei de Spanjaard. "Ik ben ervan doordrongen dat Mauritanië aan de frontlinie staat."

De deal met Mauritanië lijkt op de Tunesiëdeal die Von der Leyen vorig jaar samen met premier Rutte en de Italiaanse premier Meloni sloot met de Tunesische president Saied. Toen werd ook financiële steun toegezegd om migratie te beteugelen. Op die Tunesiëdeal is veel kritiek, onder meer omdat Tunesië zich sinds het sluiten van het akkoord schuldig maakte aan grove mensenrechtenschendingen.

De uitspraak in het Marengo-proces tegen Ridouan Taghi blijft gepland staan voor 27 februari. Deze week was sprake van mogelijk uitstel, omdat advocaten hadden gevraagd om extra onderzoek naar nieuwe informatie die het Openbaar Ministerie aan het dossier had toegevoegd. Maar extra onderzoek is niet nodig, oordeelt de rechtbank.

De nieuwe informatie kwam voor een groot deel uit recent gekraakte telefoons met versleutelde berichten. Volgens de advocaat van verdachte Achraf B. zou uit die berichten blijken dat hij een andere rol speelde bij de moord op misdaadblogger Martin Kok in 2016. De advocaat wilde daarom een getuige in Marokko horen. De rechter ziet de noodzaak van het horen van de getuige niet.

De advocaten vroegen tevens om het opnieuw vertalen van rechtsbankdocumenten uit Marokko, omdat er enkele spelfouten in waren gevonden. Maar volgens de rechtbank veranderen die taalfouten de betekenis van de stukken niet en is er dus ook geen noodzaak om die documenten opnieuw te vertalen.

Ook kwam er nieuwe informatie uit berichten van kroongetuige Nabil B. Hij besprak vanuit de gevangenis mogelijke wraakacties na een schietpartij. Daarover is hij dinsdag meteen in de rechtbank gehoord.

Het OM zei eerder al dat de nieuwe informatie niets aan de zaak verandert. De stukken zouden alleen voor de volledigheid aan het dossier zijn toegevoegd.

Al eerder uitgesteld

De rechtszaak loopt al sinds 2018 en is vertraagd omdat de zaak zo ingewikkeld is. Oorspronkelijk zou de uitspraak in oktober vorig jaar plaatsvinden, maar dat werd uitgesteld naar februari.

In het Marengo-proces is zes keer levenslang geëist. Een van de verdachten is Taghi, die ervan wordt verdacht dat hij het hoofd is van een criminele organisatie en het brein achter meerdere liquidaties.

Tijdens een Kamerdebat over landbouw en visserij is BBB-leider Caroline van der Plas woedend opgestapt. Tot ieders verrassing stond zij op en zei dat er sprake was van "een onveilige werksituatie".

Volgens Van der Plas had D66-Kamerlid Tjeerd de Groot buiten de microfoon, terwijl er een ander Kamerlid aan het woord was, "op een heel nare manier" opmerkingen tegen haar gemaakt.

Van der Plas onderbreekt vervolgens het debat, waarna ze aankondigt te vertrekken:

Het debat werd voorgezeten door PVV-Kamerlid Dion Graus. Die had de opmerkingen niet gehoord en verontschuldigde zich dat hij daardoor niet had kunnen ingrijpen. De Groot stelde voor dat Van der Plas ook op een stoel verder weg van hem kon gaan zitten.

Dat hielp niet; Van der Plas verliet de zaal en zei: "Ik wil niet meer met hem in één ruimte zitten."

BBB-filmpjes

Nadat zij was vertrokken zei De Groot tegen de andere Kamerleden dat hij haar had gevraagd waarom zij altijd filmpjes van debatten maakt. Die filmpjes gaan soms ook over hem.

Omdat Van der Plas er niet meer bij was om haar kant van het verhaal te vertellen, besloot Graus het debat voort te zetten en later over het incident na te praten.

Van der Plas verklaart achteraf tegen de NOS dat De Groot haar zat te sarren en een harde ellenboogstoot gaf. De Groot zegt dat hij haar vroeg waarom BBB-filmpjes altijd zo op de persoon gespeeld worden. "Na zo'n filmpje stromen de nare mails en bedreigingen meteen binnen."

Politieke vijanden

Het is bekend dat Van der Plas en De Groot politieke vijanden zijn vanwege hun uiteenlopende standpunten over de toekomst van de landbouw en veeteelt. Beiden hebben te maken met bedreigingen vanwege hun politieke standpunten.

Bij dit debat, dat in een van de kleinere zaaltjes was, zaten zij naast elkaar. Dat leidde van begin af aan al tot stekelige opmerkingen. De Groot zei het respectloos te vinden dat Van der Plas klimaatactivisten "tere donkergroene zieltjes" noemde. Van der Plas was beledigd toen De Groot haar smalend complimenteerde dat ze de rechtsstaat respecteert.

Onderzoekers van het Zweedse Karolinska Instituut hebben cellen bestudeerd die een belangrijke, maar tot dusver onbekende functie vervullen bij het tot stand komen van een erectie: fibroblasten. Dit verbindende weefsel in het zwellichaam van de penis helpt bij de totstandkoming van een erectie. En hoe meer erecties een man heeft, hoe meer fibroblasten, blijkt uit de studie, die is verschenen in het blad Science.

Het was al bekend dat hormonen en de ontspanning van de bloedvaten een rol spelen bij een erectie, maar de rol van fibroblasten was nog niet eerder onderzocht. In deze muizenstudie werden bij de mannetjes erecties opgewekt door neuronen in het brein te stimuleren. Dat leidde tot een toename van het aantal fibroblasten. En andersom nam het aantal fibroblasten af bij een kleiner aantal erecties.

De fibroblasten blijken een belangrijke rol te spelen bij de toevoer van bloed naar de penis. Ze nemen het hormoon noradrenaline op, waardoor de bloedvaten zich verwijden. Hoe meer fibroblasten er aanwezig zijn, hoe effectiever dit proces verloopt.

Fitness voor de penis

De onderzoekers concluderen dat het belangrijk is om seksueel actief te blijven om de erectiefunctie in stand te houden: use it or lose it. Ze vergelijken het met hardlopen: als je regelmatig loopt, wordt het na verloop van tijd makkelijker om te ademen terwijl je loopt.

"Een prachtige studie", reageert Marij Dinkelman-Smit, uroloog-androloog aan het ErasmusMC en zelf niet betrokken bij het onderzoek. "Onderzoek naar erectiestoornissen is altijd gericht op de gladde spiercellen en de binnenbekleding van de bloedvaten. We wisten wel dat fibroblasten veel voorkomen in de penis, maar nu begrijpen we ook meer van hun functie."

Ook seksuoloog Cobi Reisman vindt het interessant onderzoek. "De ontdekking van de rol van fibroblasten is echt nieuw en de conclusie van de Zweedse onderzoekers klopt volledig", zegt hij. "Dat advies geven wij ook altijd. De natuur had dat trouwens ook al bedacht: nacht- en ochtenderecties zijn fitness voor de penis."

De studie moet nog herhaald worden in mensen, maar hoofdonderzoeker Christian Göritz wijst erop dat erecties in alle zoogdieren op een vergelijkbare manier tot stand komen, met als verschil dat muizenmannetjes een bot in hun penis hebben. De bloedtoevoer zal daarom in mensen nog belangrijker zijn dan in muizen, verwacht Göritz.

Nieuwe viagra

De onderzoekers hopen dat hun bevindingen op termijn zullen leiden tot een nieuwe behandeling voor erectiestoornissen. Dinkelman-Smit kan dat begrijpen: "We hebben nu viagra, maar bij een derde van de mannen werkt dat niet. En alternatieven als injecties of zelfs een erectieprothese zijn invasief en ingrijpend."

Dinkelman-Smit is op een congres van de European Society for Sexual Medicine in het Italiaanse Bari. "Op dit soort congressen wordt erg gezocht naar effectieve alternatieven, maar die zijn tot nu toe niet gevonden. Dit nieuwe onderzoek doet ons begrijpen waar we zouden kunnen ingrijpen." Maar snel resultaat verwacht ze niet: "Dat is nog ver weg."

Vorige maand was de warmste januari ooit gemeten, waarmee er nu al acht maanden op rij warmterecords worden verbroken. Het is bovendien voor het eerst dat de vaak genoemde 1,5 graad opwarming uit het klimaatakkoord van Parijs een heel jaar op rij wordt gepasseerd. Uit gegevens van de Europese klimaatdienst Copernicus valt op te maken dat het nu twaalf maanden op rij meer dan 1,5 graad warmer is dan in de pre-industriële tijd.

Met name die consequent gepasseerde 1,5 graad wordt gezien als een zorgwekkende mijlpaal. In 2015 spraken wereldleiders op de klimaattop in Parijs met elkaar af om ernaar te streven om de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden te houden, liefst onder de 1,5 graad. Sindsdien gaat het vaak over de ernstige en onomkeerbare gevolgen voor de aarde die wetenschappers verwachten bij een dergelijke opwarming van de aarde.

Klimaatwetenschapper Bart Verheggen van het KNMI noemt het afgelopen jaar uitzonderlijk. "Het is natuurlijk niet verrassend, maar het laat wel zien hoe de opwarming eruitziet. We merken het aan alle kanten, ook in Nederland, hoe de extremen toenemen. Tot en met juni was het droog, daarna kwam het met bakken uit de hemel. Hittegolven hebben we niet gehad, maar de afgelopen jaren hadden we daar ook mee te maken."

Zee zo warm als in augustus

Niet alleen op land springen vorig jaar en de eerste maanden van dit jaar in het oog, ook de gemiddelde zeewatertemperatuur is wereldwijd fors hoger. Momenteel is het wateroppervlak iets warmer dan de recordtemperaturen van augustus vorig jaar, maar het is februari.

"Het snel verlagen van de uitstoot van broeikasgassen is de enige manier om de temperatuurstijging wereldwijd te stoppen", reageert Samantha Burgess, plaatsvervangend hoofd van Copernicus. Ook andere wetenschappers waarschuwen dat het proces nog af te remmen is door de CO2-uitstoot te verlagen.

Vulkaanuitbarsting en zwaveldeeltjes

Daarbij sluit Verheggen zich aan. "En naast de opwarmende broeikasgassen geeft El Niño een flinke push. We tasten nog redelijk in het duister over de verdere oorzaken, maar een factor kan ook zijn dat scheepsbrandstof sinds 2020 minder zwavel mag bevatten. Dat er minder van die reflecterende deeltjes worden uitgestoten, kan ook leiden tot opwarming."

Ook de uitbarsting van de Hunga Tonga-vulkaan in de Stille Oceaan in 2022 noemt Verheggen als factor. "Dat is een onderzeese vulkaan. Toen die uitbarstte, is er veel waterdamp in de stratosfeer terechtgekomen. Dat verwarmt ook. Maar net als voor de zwaveldeeltjes geldt: dat kan niet het hele antwoord zijn en in hoeverre het een rol heeft gespeeld, moet nader onderzocht worden."

Een deel kan ook gewoon een kwestie van toeval zijn, gaat Verheggen verder. "Je hebt ook gewoon te maken met natuurlijke variatie. En die dobbelsteen met natuurlijke variatie is nu de warme kant op gerold. Er zit ook een toevalligheid in."

Parijs niet verloren

Hoewel het jaar boven de 1,5 graad een signaal te noemen is, zijn de afspraken van Parijs nog niet verloren, zegt ook Verheggen. Deze afspraken, en de klimaatwetenschap als geheel, draaien om langjarige gemiddelden en niet om pieken en dalen in jaarcijfers. "Het VN-klimaatpanel heeft voorgesteld om te kijken naar het twintigjarig gemiddelde. Dus het komt in ieder geval niet neer op één jaar, ook door die jaarlijkse variabiliteit."

Naar verwachting zal het opwarmende weerfenomeen El Niño de komende maanden voorlopig weer ten einde komen, waarmee in ieder geval één oorzaak van de verhoogde temperatuur verdwijnt. Wel valt te verwachten dat de temperaturen de komende jaren verder blijven stijgen, zolang de uitstoot van broeikasgassen blijft doorgaan. Verheggen: "Zolang we fossiele brandstoffen blijven stoken, kruipen we verder omhoog."

Informateur Plasterk is ontstemd over de manier waarop NSC-leider Omtzigt is omgesprongen met het formeren van een nieuwe kabinet. Hij vindt dat NSC-leider Omtzigt te weinig respect heeft voor het "instituut informateur".

Hij benadrukte na zijn werkdag in een gesprek met de pers dat een informateur iemand is die door een Hoog College van Staat, de Tweede Kamer, is aangewezen. De Hoge Colleges van Staat zijn vastgelegd in de Grondwet en hebben een bijzondere positie bij de overheid.

"Het instituut informateur is een belangrijk element van het staatsrechtelijk bestel en dat verdient respect", aldus Plasterk. Op een vraag of hij dat respect bij Omtzigt mist, zei hij: "Ja, voor het instituut informateur wel."

Geïrriteerd over verloop

Plasterk sprak vandaag met de leiders van de drie overgebleven partijen en blijft Omtzigt voor vervolggesprekken uitnodigen. Vrijdagochtend is er weer een bijeenkomst, maar Omtzigt zal daar niet aanschuiven.

Vandaag werd duidelijk dat informateur Plasterk geïrriteerd is over de gang van zaken. "Dit was niet het ideale verloop van het proces. En dat is een understatement." Ook erkent hij dat het verloop "geen schoonheidsprijs" verdient.

Plasterk moest naar eigen zeggen via de pers horen dat Omtzigt met dit formatieproces stopte. 's Avonds, een paar minuten voor Omtzigt een tv-interview deed, had hij nog een gemiste oproep, zegt Plasterk. Het doet hem persoonlijk niets en hij voelt zich ook niet "voor de bus gegooid", zegt hij. "Ik laat mijn eigen gevoelens erbuiten."

Kijk hier hoe informateur Plasterk denkt over Omtzigt's optreden:

Plasterk zegt nog wel mogelijkheden te zien voor verdere gesprekken met de vier partijen, dus ook met Omtzigt. "Ik ben een optimist. Ik kan nog met Omtzigt aan tafel."

Hij heeft vaker in de politiek gezien dat politieke partijen schijnbaar onoverbrugbare afstand van elkaar namen: "Ach, er zijn momenten geweest dat iemand zei: 'hier scheiden onze wegen' en daarna kwamen ze weer bij elkaar." Hij doelt hiermee op D66-leider Kaag die dat in april 2021 in een debat over de moeizaam verlopen formatie tegen VVD-leider Rutte zei." Een aantal maanden later zaten ze samen in een kabinet.

Plasterk werkt nu aan zijn eindverslag, dat komt maandag. Volgende week woensdag debatteert de Tweede Kamer over het formatieproces, dat nu acht weken bezig is.

Rabobank viert z'n jubileum in stijl. Vorig jaar bestond de coöperatieve bank 125 jaar en vandaag bleek uit de cijfers dat de winst van 4,37 miljard euro over dat feestjaar een record is voor Rabo.

Concurrent ING presenteerde een week geleden óók al de hoogste winst ooit. Daar bleef vorig jaar 7,3 miljard euro onder aan de streep over.

In een tijd waarin de economie in een recessie zit, Nederland geen kabinet heeft en de geopolitieke situatie in de wereld onder hoogspanning staat, lijken de grote Nederlandse banken gezonder dan ooit. Dat is vooral dankzij de rente. Door de recordrente van 4 procent bij de Europese Centrale Bank (ECB), verdienden banken afgelopen jaar vrij makkelijk geld aan het verschil tussen de rente die zij innen op leningen en uitkeren aan spaarrente.

Cadeaus voor klanten

Toch werd vanmorgen op het hoofdkantoor van Rabobank in Utrecht de champagne niet ontkurkt vanwege de megawinst. "Ik zou zeggen: een mooie winst", bagatelliseerde bestuursvoorzitter Stefaan Decraene het resultaat enigszins. Glunderen deed de Vlaamse topman wel: "De hoogste winst in het 125-jarig bestaan van Rabobank. Hiermee kunnen we iets terugdoen voor de samenleving."

Decraene verwees naar een pot met 400 miljoen euro die Rabobank heeft gevuld voor consumenten, ondernemers en personeel met plannen om te verduurzamen. "Dat is echt wel een cadeau", zegt hij over het "gigantische bedrag". "Bij elke klant die een hypotheek afsluit en de woning wil verduurzamen, leggen wij bijvoorbeeld 1000 euro bij."

De winst van ING was ook de hoogste winst ooit, althans de hoogste winst sinds verzekeringsdivisie NN tien jaar geleden werd afgesplitst van het financiële concern. Bij ING was topman Steven van Rijswijk wel heel stellig over de vraag of de 7,3 miljard euro een recordwinst mag worden genoemd: "Absoluut."

Cadeaus voor klanten worden bij ING niet uitgedeeld. Alleen aandeelhouders krijgen met 6,4 miljard euro flink meer te verdelen dan normaal. De recordwinsten blijven volgens Van Rijswijk ook niet aanhouden. "We merken dat de rente wat stabieler wordt en misschien in de loop van de eerste helft van dit jaar weer wat omlaag gaat. Dat betekent ook dat de winstgevendheid van de bank normaliseert."

Dat verwacht ook Rabobank. "Mensen zien een miljardenwinst, maar we hebben wel een balans van 600 miljard euro", stipte financieel directeur Bas Brouwers aan. "We sluiten nu langjarige leningen met lagere marges af. We moeten dus reëel zijn, deze winst is niet blijvend."

Bankenbelasting

Halverwege vorig jaar was de ophef groot toen banken opmerkelijk hoge halfjaarwinsten publiceerden. Dat consumenten nog slechts een klein procentje spaarrente kregen, viel verkeerd. De Tweede Kamer trakteerde de grote banken daarop op een extra bankenbelasting van 350 miljoen euro.

Met 1,5 procent bij ING en 1,7 procent bij Rabobank is de grootste kritiek op de lage spaarrente inmiddels wat geluwd. Wel doet de Autoriteit Consument & Markt (ACM) nog onderzoek of er wel voldoende concurrentie op de Nederlandse spaarmarkt is.

"Prima dat een onafhankelijke partij dit onderzoekt", reageert Van Rijswijk. Zijn collega Decraene van Rabobank vindt dat er voor spaarders genoeg te kiezen is. "Wij trekken van alle grote banken de rente steeds als eerste op, naar nu 1,7 procent. En we hebben een nieuw spaarproduct geïntroduceerd, waar je 2,4 procent krijgt als je spaargeld 90 dagen vastzet. Dat hebben andere banken niet."

Van de vier grote banken presenteert De Volksbank, het moederconcern van SNS, ASN, RegioBank en BLG Wonen, morgen de cijfers over 2023. ABN Amro opent volgende week woensdag de boeken. De Volksbank is nog altijd volledig in staatshanden, waarbij een hoge winst vooral goed nieuws is voor de schatkist. Bij ABN Amro bouwt de Nederlandse overheid op dit moment het staatsbelang af naar 40 procent. Daarmee gaat nog wel een groot deel van de winstuitkering naar Den Haag.

De 57-jarige Nederlander Bert Janssen leeft al 39 jaar met een donorhart en dat is een wereldrecord, volgens het Guinness World Records. Nog nooit is iemand zo lang blijven leven na een harttransplantatie. "Ik ga in juni een heel groot feest vieren," vertelt hij aan de NOS.

Janssen kampte als tiener met vermoeidheid- en gezondheidsklachten. Op 17-jarige leeftijd hoort hij dat hij aan cardiomyopathie lijdt, wat betekent dat zijn hart niet goed in staat is om zijn bloed rond te pompen.

Het is op dat moment in Nederland nog niet mogelijk om een donorhart te krijgen, maar hij komt in aanmerking voor een harttransplantatie in Londen. Als hij een week in Londen is, overlijden twee mensen bij een auto-ongeluk. Janssen krijgt het hart van een van hen. "Het was eng, maar ik had geen keus", zegt hij over de transplantatie.

Nu, bijna veertig jaar later, is Janssen "heel dankbaar" voor zijn donorhart. "Elke dag dat ik langer leef is een nieuw wereldrecord, een nieuw feest." Inmiddels is hij getrouwd en vader van twee volwassen zoons. "Ik kan uren wandelen en heb elf jaar lang gevlogen in een zweefvliegtuig. Ik kan er een heel mooi leven mee leiden."

Tientallen op de wachtlijst

Volgens de Nederlandse Transplantatie Stichting zijn er het afgelopen jaar 74 harttransplantaties uitgevoerd in Nederland. Eind vorig jaar stonden er op de wachtlijst 149 mensen. Die lijst is de laatste jaren gekrompen.

Het krimpen komt deels doordat er meer transplantaties zijn uitgevoerd. Ook zijn er mensen van de wachtlijst overleden of van de lijst verwijderd omdat ze fysiek zwakker werden en niet meer in aanmerking kwamen voor een transplantatie.

Burgemeester Van Zanen van Den Haag heeft in een kort briefje de Haagse gemeenteraad geïnformeerd over de extra veiligheidsmaatregelen die gisteravond bij de ambassade van Israël zijn genomen.

"Er is sprake van een dreiging omtrent de ambassade van Israël die uiterst serieus genomen moet worden", schrijft hij. "Om die reden zijn nog een aantal maatregelen nodig." Meer uitleg kan hij niet geven, voegt hij eraan toe.

Wat wel duidelijk is, is dat er voor het pand waar de ambassade gevestigd is hekken zijn geplaatst met zwart doek. Ook is er zichtbaar politie aanwezig.

Hek verplaatst

Omroep West schrijft dat het afgeschermde gebied rondom de ambassade in de loop van de avond is uitgebreid. Agenten hebben de schermen die er waren neergezet, verschoven. Ook zijn er volgens de regionale omroep agenten van het Team Explosieven Verkenning (TEV) bij de ambassade aangekomen.

De gemeente kon tegen Omroep West over de laatste maatregelen niet meer zeggen dan dat het "onderdeel van het onderzoek" is.

Oorlog Gaza

Vermoedelijk houden de extra maatregelen verband met de spanningen die door de oorlog in Gaza tussen Israël en Hamas worden veroorzaakt.

De afgelopen maanden zijn verschillende locaties bedreigd. Joodse gebouwen als synagogen en begraafplaatsen worden extra in de gaten gehouden. Eind vorige maand werd nog een explosief achtergelaten bij de Israëlische ambassade in Stockholm.

Rond de ambassade is veel politie te zien:

Generaal Valeri Zaloezjny is niet langer de hoogste commandant van het Oekraïense leger, schrijft de Oekraïense president Zelensky op Telegram. Zelensky meldt dat hij commandant der landstrijdkrachten Oleksandr Syrsky heeft aangesteld als nieuwe hoogste baas.

In een bericht op X schrijft Zelensky dat hij met generaal Zaloezjny gesproken heeft over "nieuw militair leiderschap" en dat hij hem bedankt heeft voor het "twee jaar lang verdedigen van Oekraïne". Het lijkt op een gecoördineerd afscheid, vergezeld door een foto van de twee, waarop beiden glimlachen.

In zijn dagelijkse videoboodschap ligt Zelensky zijn keuze toe:

Zelensky zegt dat hij Zaloezjny heeft aangeboden om onderdeel te blijven van de militaire top. Of de generaal daarop ingaat, is niet duidelijk.

Ook de Oekraïense minister van Defensie meldt dat besloten is om de samenstelling van de legerleiding te veranderen. "De oorlog blijft niet hetzelfde. Een oorlog verandert continu en vraagt om aanpassingen. Er zijn nieuwe tactieken en strategieën nodig", aldus minister Umerov.

Op Telegram bevestigt Zaloezjny zijn vertrek niet expliciet. Hij schrijft wel dat hij "accepteert dat iedereen zich moet aanpassen aan een nieuwe realiteit" en dat er inderdaad behoefte is aan een nieuwe benadering van de oorlog met Rusland.

Over wat die nieuwe benadering of strategie dan is, zeiden noch Zaloezjny noch president Zelensky iets.

Opiniestukken

De positie van Zaloezjny was de afgelopen tijd wankeler geworden. Nadat hij in het najaar een opiniestuk had geschreven over de patstelling op het slagveld dat in Oekraïne ophef veroorzaakte, kwam hij vorige week met een artikel op de website van CNN. Daarin leverde hij onder meer kritiek op het Oekraïense mobilisatiebeleid. Het was een teken dat Zelensky en Zaloezjny het niet eens konden worden over hoe de oorlog tegen Rusland gevoerd moet worden.

De topgeneraal is nog wel populair bij de Oekraïense troepen en heeft goed contact met buitenlandse legerleidingen. Sommige militair-analisten vrezen dat zijn ontslag het Oekraïense leger zal ontregelen en dat er mogelijk onenigheid ontstaat tussen het leger en de regering-Zelensky. Dat zou Westerse bondgenoten kunnen afschrikken, terwijl Kyiv de militaire steunpakketten uit onder meer de EU en VS hard nodig heeft.

Ervaren, maar niet geliefd

De nieuwe hoogste militair, Syrsky, leidde eerder de verdediging van Kyiv en het tegenoffensief bij Charkiv. Hij is ervaren, maar niet bij alle Oekraïners geliefd, omdat hij soldaten te gemakkelijk zou opofferen op het slagveld.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt in een reactie op zijn aanstelling dat het om een "soevereine keuze" van de Oekraïense regering gaat. Een woordvoerder van het Witte Huis laat weten dat de Amerikanen "zullen samenwerken met wie dan ook de leiding heeft over het Oekraïense leger".

Een 32-jarige man uit Vlaanderen is veroordeeld tot 27 jaar cel en tbs met dwangverpleging voor het doodsteken van zijn ex-vriendin in Delft. Het 33-jarige slachtoffer werd vorig jaar februari op klaarlichte dag om het leven gebracht. Haar moeder en stiefvader raakten zwaargewond.

De straf is hoger dan de eis van het Openbaar Ministerie, dat 23 jaar cel en tbs met dwangverpleging had bepleit. "De ernst van de feiten verdient een hogere straf", oordeelt de rechtbank.

Op 5 februari werd de vrouw voor de woning van haar moeder en diens partner door de verdachte aangevallen. Dat gebeurde nadat de vrouw eerder die dag de relatie had uitgemaakt. De verdachte was daarop direct met twee messen vanuit Antwerpen naar Delft gereden.

Volgens de rechtbank is vastgesteld dat de vrouw in de voortuin 26 keer in haar gezicht en borst is gestoken. Ook haar moeder, die het slachtoffer probeerde te beschermen, en de partner van de moeder werden meerdere keren gestoken.

Met voorbedachte rade

De rechtbank acht bewezen dat de man zich schuldig heeft gemaakt aan moord en twee keer poging tot doodslag. De verdachte had onderweg naar Delft aan een paar vrienden laten weten wat hij van plan was.

"Zij waarschuwden hem meermalen met berichten en telefonisch contact om geen domme dingen te doen, om de auto te keren richting Antwerpen", zeggen de rechters. "Ook hebben ze hem hulp aangeboden. Ondanks dit reed hij toch door." Daarmee is volgens de rechtbank sprake van planmatig handelen en dus moord.

Daarnaast zette de verdachte kort na de steekpartij op Facebook wat hij had gedaan. "'Ik heb er drie neergestoken, waaronder de persoon waarvan ik hield. Ik kon niet verkroppen dat ze mij verliet", stond volgens Omroep West in het bericht. Daarna werd de verdachte na een achtervolging in België aangehouden.

Toch geen openheid

Bij het bepalen van de straf weegt de rechtbank mee dat de verdachte volgens deskundigen van het Pieter Baan Centrum verminderd toerekeningsvatbaar is.

Maar volgens de rechters heeft de man het slachtoffer "op weerzinwekkende wijze" om het leven gebracht. "En dit alles heeft de zes jaar oude dochter van het slachtoffer vanachter het woonkamerraam moeten aanzien. De verdachte heeft met zijn handelen de nabestaanden onherstelbaar leed aangedaan."

Ook neemt de rechtbank het de man kwalijk dat hij geen openheid van zaken heeft gegeven. Hij zei dat hij zich niets kon herinneren, maar volgens de rechters heeft de man in een afgetapt telefoongesprek met zijn broer gezegd dat hij zich alles wel kon herinneren. "De verdachte heeft hiermee laten zien dat hij zich niet bekommert om de nabestaanden die door zijn opstelling nog altijd met vragen achterblijven", aldus de rechtbank.

Naast de celstraf en tbs moet de verdachte ook 230.000 euro schadevergoeding betalen aan de nabestaanden van het slachtoffer. De man gaat volgens Omroep West in hoger beroep.

Het paspoort van de Braziliaanse oud-president Jair Bolsonaro is in beslag genomen en hij mag het land voorlopig niet uit. Reden is het onderzoek dat wordt gedaan naar de bestormingen van het Braziliaanse parlement na de verkiezingen van 2022.

De plaatselijke federale politie voerde in opdracht van het Hooggerechtshof huiszoekingen uit bij bondgenoten van Bolsonaro en bij de voormalig president zelf. Meerdere documenten werden meegenomen, waaronder Bolsonaro's paspoort. Twee adviseurs van Bolsonaro zijn aangehouden.

Onderzoek

Na de bestorming van het parlement op 8 januari 2023 werd door een speciale commissie onderzoek gedaan naar een groot aantal militairen en voormalig ministers van Bolsonaro's voormalige regering. Zij zouden op meerdere manieren hebben geprobeerd om Bolsonaro onrechtmatig aan de macht te houden. Behalve de bestorming ging het onder meer om het twijfelen aan het elektronische stemsysteem.

De conclusie van de onderzoekscommissie was dat bijna veertig bondgenoten van Bolsonaro zich schuldig hadden gemaakt aan de poging tot staatsgreep. Daarnaast zou Bolsonaro zelf ook een coördinerende rol hebben gespeeld in die pogingen. Aan de hand van die bevindingen adviseerde de onderzoekscommissie de rechterlijke macht tot vervolgingen.

De acties van vandaag zijn in opdracht van het Hooggerechtshof, om informatie te verzamelen die inderdaad kan leiden tot vervolging. De oud-president is een contactverbod met alle andere verdachten opgelegd.

Lula

De Braziliaanse verkiezingen van 2022 werden nipt gewonnen door de linkse Lula: hij kreeg 50,9 procent van de stemmen tegenover 49,1 procent voor de rechts-populistische Bolsonaro. Uit onvrede over de uitslag drongen aanhangers van Bolsonaro het parlement, het presidentieel paleis en het Hooggerechtshof binnen in de hoofdstad Brasilia.

De onderzoekscommissie die aandrong op vervolging van Bolsonaro stelt dat hij verantwoordelijkheid droeg voor de bestormingen. Ook de huidige president Lula stelde vandaag dat Bolsonaro's aanhangers hem probeerden af te zetten, omdat de voormalig president hen daartoe aanzette.

De voormalig president zaaide meermaals twijfel over de betrouwbaarheid van het Braziliaanse stemsysteem. Hij en zijn politieke partij dienden een verzoek in om de stemmen die op de elektrische stemmachines werden uitgebracht nietig te verklaren, wat de uitslag ongeldig zou maken.

Ook heeft Bolsonaro na de verkiezingen nooit zijn verlies toegegeven.

De Schotse gezondheidsminister Michael Matheson heeft zijn functie neergelegd. Hij was in opspraak gekomen omdat hij op vakantie in Marokko torenhoge internetkosten voor privégebruik had gemaakt. Die werden betaald door de staat.

De vakantie was rond de jaarwisseling van 2022 naar 2023. Bijna een jaar later werd de rekening van 11.000 pond (bijna 13.000 euro) ontdekt door de Britse krant The Telegraph. Het ging om roaming-kosten voor Mathesons zakelijke iPad.

De 53-jarige Matheson verklaarde aanvankelijk dat hij de kosten wel degelijk voor zijn werk had gemaakt. Later weet hij de hoge rekening aan problemen met de simkaart en bood hij aan een deel van de kosten zelf te betalen. Ook daarna hield hij vol dat de tablet niet voor privédoeleinden was gebruikt, maar besloot hij wel de gehele rekening zelf te betalen.

De Schotse premier Humza Yousaf steunde hem ondertussen. Uiteindelijk gaf de minister alsnog toe dat zijn zoons de iPad tijdens de vakantie hadden gebruikt om voetbal te kijken. De rekening kwam uit op 10.935,74 pond. Die is inmiddels door Matheson betaald, maar zijn wisselende verklaringen leverden hem veel kritiek op.

Tweede vertrek binnen een week

De Schotse regering heeft een onderzoek ingesteld naar het voorval, maar Matheson heeft met zijn ontslag niet gewacht op de conclusies. Hij zegt dat het beter is om nu zijn taken neer te leggen, "om zeker te zijn dat de zaak geen afleiding vormt voor regeringsplannen". Wie hem opvolgt, is nog niet bekend.

Matheson, die twaalf jaar minister was, is de tweede Schotse bewindspersoon die deze week vertrekt. Minister Elena Whitham voor drugs- en alcoholbeleid legde afgelopen dinsdag haar functie neer om gezondheidsredenen.

Een bus met leerlingen, ouders en docenten is vanochtend naar Den Haag gegaan om te demonstreren tegen de sluiting van de Isaac Beeckman Academie in Kapelle en vergelijkbare scholen.

De middelbare school in het Zeeuwse Kapelle maakt gebruik van het principe Persoonlijk Voortgezet Onderwijs (voorheen SvPO; School voor Persoonlijk Onderwijs). Bij die methode maken scholen gebruik van kleine klassen en lange schooldagen waardoor leerlingen veel onderwijsuren krijgen maar weinig huiswerk hebben.

Vijf scholen dicht

In totaal zijn er acht van dat soort scholen in Nederland. De eerste, die in Kapelle, werd in 2010 geopend. Vijf van de scholen kregen enkele weken geleden te horen dat ze eind dit schooljaar moeten sluiten vanwege ondermaatse onderwijskwaliteit en achterblijvende leerlingaantallen. Het gaat om de scholen in Kapelle, Utrecht, Amsterdam, Hoorn en Hengelo, waar in totaal ruim duizend leerlingen op zitten.

De scholen voor persoonlijk onderwijs die wel open blijven, liggen in Deventer, Geldermalsen en Hurdegaryp.

Strijdlustig

De Zeeuwse school legt zich niet bij het besluit neer. De demonstranten uit Kapelle hopen de sluiting tegen te houden, onder andere met spandoeken en een petitie. "Wij strijden voor onze kinderen en ouders zijn heel strijdlustig. Wij geloven honderd procent in onze school. We hebben een school die niet zo is als de massascholen. Wij gaan dit gewoon winnen", zegt een van hen.

Met eigen liedjes en spandoeken werd gedemonstreerd voor de Tweede Kamer:

Op 12 maart debatteert de Tweede Kamer nog over de dreigende sluiting van de scholen. Ook dan willen de leerlingen, docenten en ouders uit Kapelle weer naar Den Haag gaan.

De twee mannen die werden opgepakt bij een boerenactie op de A50 bij Beekbergen zitten in ieder geval nog tot morgen vast. Dan worden ze voorgeleid bij de rechter-commissaris, op verdenking van een milieudelict. Bij die voorgeleiding wordt bepaald of de mannen nog langer worden vastgehouden. Ze zouden afval hebben gestort op een plek waar dat niet mag en de weg hebben geblokkeerd.

De twee, een 39-jarige man uit Klarenbeek en een 35-jarige man uit Eerbeek, werden maandagavond aangehouden bij de boerenactie. Op de A50 werd ter hoogte van Beekbergen afval gedumpt en in brand gestoken.

Het OM beschrijft dat er maandagavond op vijftien plekken afval is gedumpt, brand is gesticht en er blokkades zijn ontstaan door afval of landbouwvoertuigen. "De onaangekondigde acties leidden tot grote hinder en op een aantal plaatsen tot onveilige situaties", aldus het OM.

Noodbevel om mogelijke bevrijding

De gemeente Apeldoorn had gisteravond een noodbevel afgekondigd voor de hele stad. Burgemeester Heerts had deze maatregel genomen omdat op sociale media oproepen waren verschenen om de twee mannen uit een politiebureau te bevrijden.

Heerts zei vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal dat de acties van afgelopen maandag "niks met demonstreren te maken" hebben. "Het zijn gewoon misdrijven die gepleegd worden. En ook nog eens in een woonwijk waar allerlei troep in de fik is gestoken met mogelijk asbest. Dus dat is ook voor het draagvlak van de boeren desastreus geweest."

De grootste Amerikaanse fabrikant van kermisattracties moet stoppen met het gebruiken van dieren als onderdeel van draaimolens, vindt de dierenrechtenorganisatie People for the Ethical Treatment of Animals (PETA).

De dierenbeschermers vragen het bedrijf Chance Rides uit de staat Kansas in een open brief om kinderen geen rondjes meer te laten rijden op paarden en andere dieren. Die onderdelen moeten worden vervangen door auto's, ruimteschepen of vliegtuigen.

Door rondjes te rijden op dieren, zelfs als die van kunststof zijn, "leren kinderen dat het normaal is om dieren te gebruiken als vervoersmiddel", zo licht de organisatie toe in een persbericht. Chance Rides heeft nog niet gereageerd op de oproep.

De Nederlandse tak van PETA sluit zich in een reactie aan het AD aan bij de oproep van de Amerikaanse moederorganisatie, en zegt dat ook pretpark De Efteling zou moeten stoppen met dieren in zijn attracties.

Animal crackers

Volgens PETA is er een duidelijk verband met de slechte behandeling van onder meer ezeltjes, olifanten en beren overal ter wereld, die worden ingezet voor het vermaak en vervoer van toeristen. "Kinderen leren door te spelen, en als we ze leren dat ze respect en medeleven moeten hebben voor alle levende en voelende wezens, zullen we uiteindelijk een rechtvaardiger en barmhartiger wereld creëren."

PETA komt vaker in het nieuws met opvallende oproepen aan bedrijven, soms succesvol: het overtuigde voedselfabrikant Nabisco om de afbeeldingen van gekooide dieren op de verpakking van Animal Crackers te vervangen door vrij rondlopende exemplaren.

Ook kreeg het voor elkaar dat het Amerikaanse bedrijf Trader Joe's op zijn potten pindakaas geen olifanten meer afbeeldde die circustrucjes aan het doen waren.

Meer dan de helft van de huishoudens heeft weer een vast contract voor stroom en gas. Dat is voor het eerst in ruim een jaar, meldt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) op basis van cijfers van begin vorige maand.

In de laatste maand van 2023 nam het aantal huishoudens met een vast energiecontract toe met circa 300.000. Daardoor waren er begin januari ruim 3,7 miljoen huishoudens met een vast contract. Vorig jaar maart waren dat er nog zo'n twee miljoen. Vanwege de hoge energieprijzen werden er destijds veel minder vaste contracten aangeboden.

Het aantal dynamische contracten is al geruime tijd min of meer stabiel. Dat zijn overeenkomsten waarbij huishoudens direct profiteren van prijsdalingen, maar ook het risico lopen dat de prijzen de volgende dag of zelfs het volgende uur weer stijgen.

Contracten met een variabele prijs zijn afgelopen maand bijna 1,5 procent goedkoper geworden, meldt de ACM. De afname bij vaste contracten is nog groter. Bij die overeenkomsten daalde de prijs voor gas met zo'n 5,5 procent en die voor elektriciteit met 7 tot 10 procent, afhankelijk van de looptijd.

30 procent duurder

De prijsverschillen tussen leveranciers zijn nog altijd groot. Bij één aanbieder van stroom en gas liggen de prijzen volgens de ACM zelfs zo'n 30 procent boven het gemiddelde. Dat is volgens de ACM het geval bij jaarcontracten van de Hollandse Energie Maatschappij (HEM) die telefonisch worden geworven, al biedt dat bedrijf ook goedkopere contracten aan.

De HEM kwam vorig jaar onder verscherpt toezicht te staan van de Autoriteit Consument & Markt. De energie-aanbieder werd door de toezichthouder gesommeerd om de administratie snel op orde te brengen en mensen die nog geld tegoed hadden snel uit te betalen.