Het dodental door de ontploffing van een tankwagen in Nigeria is verder opgelopen. Vanochtend spraken de autoriteiten nog van zeker negentig doden. Inmiddels is er sprake van minimaal 147 slachtoffers. Het is een van de dodelijkste ongelukken in de afgelopen jaren in het Afrikaanse land.
Kort na middernacht verloor de chauffeur van de tankwagen de controle over zijn voertuig nabij de plaats Majiya in de noordelijke staat Jigawa, die grenst aan Niger. Hij poogde een andere truck te ontwijken, waarna de wagen kantelde en er brandstof begon te lekken.
Redden uit de vlammenDe lokale politie zegt tegen de Nigeriaanse tak van de BBC dat er al snel omwonenden afkwamen op het ongeluk, die zich stortten op de gelekte brandstof. Niet lang daarna ontplofte de tankwagen, waarbij dus zeker 147 doden vielen. Zo'n vijftig mensen zijn gewond naar het ziekenhuis gebracht.
Ooggetuigen spreken tegenover Nigeriaanse media van schokkende taferelen, waarbij mensen tussen de verminkte lichamen hun dierbaren nog uit de vlammen probeerden te redden.
"Het was angstaanjagend", zei een man tegen nieuwszender Channels Television. "Mensen renden alle kanten op en riepen om hulp. Het vuur verspreidde zich ontzettend snel, waardoor velen niet konden ontsnappen." Veel van de slachtoffers zijn begraven in een massagraf, bij een massa-uitvaart.
Vaker ongelukken met tankwagensEr zijn vaker zware ongelukken met tankwagens in Nigeria. Verkeersregels worden slecht nageleefd, de wegen zijn vaak in slechte staat en er zijn weinig alternatieven voor het vervoeren van brandstof over de weg vanwege de afwezigheid van bijvoorbeeld een efficiënt spoornetwerk.
Zo kwamen er vorige maand nog 48 mensen om bij een ander tankwagenongeluk, waarbij een tankwagen frontaal botste op een andere truck.
Het komt ook vaker voor dat mensen na zo'n ongeluk met een tankwagen gelekte brandstof proberen op te vangen, zeker nu de benzineprijzen in Nigeria na het schrappen van meerdere subsidies begin vorig jaar flink omhoog zijn geschoten.
In de provincie Malatya in Turkije is een aardbeving gemeten met een kracht van 5,9 op een diepte van ongeveer 10 kilometer. Dat meldt de Turkse rampenbestrijdingsdienst AFAD op X. De dienst zegt dat er vooralsnog geen sprake is van dodelijke slachtoffers of schade aan eigendommen.
"Onze teams zijn alert en de veldscans gaan door. Wij betuigen ons medeleven aan onze getroffen burgers", meldt AFAD.
De aardbeving vond plaats in het district Kale, in Centraal-Turkije. Ook in Syrië is een aardbeving gemeten, meldt persbureau Reuters op basis van Syrische staatsmedia. Het gaat daar om de districten Al-Hasakah, Aleppo en Deir ez-Zor. De kracht van die aardbeving is niet bekend. Ook is er nog niets duidelijk over eventuele slachtoffers en schade.
Dit zijn beelden van de beving:
De provincie Malatya werd ook bij de twee grote aardbevingen van februari 2023 zwaar getroffen. Ook in buurland Syrië hadden de aardbevingen en naschokken in het noordwesten voor veel verwoesting gezorgd.
In totaal vielen er toen meer dan 50.000 dodelijke slachtoffers in de twee landen.
Na een dramatische middag waarbij slechte kwartaalcijfers van ASML voor de geplande publicatie uitlekten, staat het aandeel opnieuw flink in het rood. Na ruim een uur handel in Amsterdam stond het aandeel vandaag meer dan 4 procent in de min. Gisteren duikelde het aandeel in korte tijd 15 procent naar beneden, waarmee er ruim 50 miljard euro aan beurswaarde verdween.
De chipmachinemaker uit Veldhoven had in het derde kwartaal van dit jaar weliswaar een recordomzet en -winst. Maar dit werd compleet overschaduwd door cijfers waar analisten en beleggers bij het bedrijf vooral naar kijken: het aantal geplaatste bestellingen en de verwachtingen voor de komende tijd.
Dat komt door de lange doorlooptijd. Een fabrikant die nu iets bestelt, heeft z'n machine pas over een jaar of zelfs nog later. De omzet en winst zeggen dus niet iets over hoe de situatie nu is. En die belangrijke graadmeters vielen dus tegen.
Meest waardevolle bedrijfASML is het meest waardevolle bedrijf van Nederland en een van de meest waardevolle bedrijven van Europa. De AEX-index, de Nederlandse index met de 25 grootste beursgenoteerde bedrijven, staat licht in het rood.
Er wordt nu met grote interesse uitgekeken naar 15.00 uur vanmiddag. Dan geeft ASML een toelichting op de cijfers. Dat persmoment stond al gepland en is er altijd na kwartaalcijfers, maar heeft nu toch een andere lading gekregen.
De Anne Frank Stichting maakt een replica van het Achterhuis. De kopie van de plek in Amsterdam waar Anne Frank met haar familie en anderen zat ondergedoken tijdens de Tweede Wereldoorlog zal worden verscheept naar New York, waar die wordt tentoongesteld in het Center for Jewish History in Manhattan.
Naast de replica gaan ook zo'n 125 foto's, albums en andere voorwerpen naar New York, waaronder het eerste fotoalbum van Anne Frank en handgeschreven versjes in poëziealbums van haar vriendinnen. Het originele dagboek blijft in Amsterdam. "Deze is te fragiel en kwetsbaar om te reizen", aldus de stichting.
Volgens de stichting is het de eerste keer dat zo'n replica wordt gemaakt. Dat gebeurt in het Brabantse Erp. Het Achterhuis wordt daar volledig op schaal nagemaakt en ingericht in de stijl van de onderduikperiode.
"Als Anne Frank Stichting hebben wij de verantwoordelijkheid om met name jonge mensen kennis te laten maken met de ontstaansgeschiedenis van het antisemitisme en hoe dit de nazi-ideologie voedde die uiteindelijk leidde tot de Holocaust", zegt Ronald Leopold, algemeen directeur van de Anne Frank Stichting. "De tentoonstelling geeft inzicht in hoe dit heeft kunnen gebeuren en wat dit voor ons vandaag de dag betekent."
In juli 1942 dook de toen 13-jarige Anne Frank met haar ouders Otto en Edith en haar 16-jarige zus Margot onder in het Achterhuis aan de Prinsengracht 263. Later voegde de familie Van Pels zich bij hen.
Op 4 augustus 1944 werden ze opgepakt door de nazi's en op transport gezet naar het concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau.
Anne en haar zus Margot belandden vervolgens in het concentratiekamp Bergen-Belsen, waar de omstandigheden erbarmelijk zijn. Ze stierven beiden begin 1945 na te zijn besmet met vlektyfus. Enkele maanden later gaven de nazi's zich onvoorwaardelijke over aan de geallieerden. Vader Otto Frank was de enige persoon uit het Achterhuis die de oorlog overleefde.
De tentoonstelling in New York wordt op 27 januari geopend, op de dag van de Internationale Holocaustherdenking. In januari is het 80 jaar geleden dat Auschwitz werd bevrijd.
Bij een ongeluk op de N65 tussen Tilburg en Den Bosch zijn vanochtend twee gewonden gevallen. De weg is naar verwachting in beide richtingen nog uren afgesloten.
Het ongeluk gebeurde bij Berkel-Enschot. Twee auto's botsten door een nog onbekende oorzaak op elkaar. Hulpdiensten, waaronder een traumahelikopter, schoten te hulp, meldt Omroep Brabant. Beide slachtoffers zijn met onbekende verwondingen naar het ziekenhuis gebracht.
De weg is afgezet en de politie doet onderzoek. Volgens Omroep Brabant is de ravage op de weg groot. De N65 is in beide richtingen tot 14.00 uur afgesloten, verwacht Rijkswaterstaat. Er is een omleiding ingesteld via Tilburg.
Uitzendbureaus ontslaan niet-Nederlandse werknemers veel vaker op staande voet dan Nederlandse. Het gaat jaarlijks om duizenden mensen, die vaak niet weten wat hun rechten zijn en kwetsbaar zijn voor onterechte ontslagen. Dat blijkt uit cijfers van uitkeringsinstantie UWV die openbaar werden na Kamervragen van de SP.
In Nederland werken een half miljoen mensen met een buitenlandse nationaliteit als uitzendkracht. Het gaat met name om arbeidsmigranten, maar bijvoorbeeld ook om mensen met een dubbel paspoort. Daarmee is deze groep goed voor 58 procent van het totaal aantal uitzendkrachten.
Wie kijkt naar het aantal ontslagen op staande voet ziet dat werkgevers deze uitzendkrachten relatief vaak per direct de laan uitsturen. In 2022 werden in totaal ruim 7400 uitzendkrachten op deze manier ontslagen. Daarvan ging het in 83 procent van de gevallen om uitzendkrachten met een buitenlands paspoort.
In veel gevallen gaat het waarschijnlijk om onterechte ontslagen op staande voet. Personeel onterecht ontslaan is een verdienmodel voor uitzendbureaus, schreef de Nederlandse Arbeidsinspectie eerder dit jaar. Met de onwettige constructie bespaarden verschillende uitzendbureaus afgelopen jaren waarschijnlijk tussen de 1 en 5 miljoen euro.
Branchevereniging ABU noemt die praktijken volstrekt onacceptabel en spreekt van een paar rotte appels in de sector. De branche wil dat malafide ondernemers sneller en harder worden aangepakt door de inspectie. De ABU vermoedt dat de uitzendbureaus die de inspectie eerder in het vizier had nog altijd actief zijn.
SlachthuizenDe inspectie ontdekte de constructie bij de controle van een uitzendbureau dat arbeidsmigranten uitleent aan de vleesindustrie. Toen viel op dat het bedrijf in de periode 2020 tot 2022 duizenden mensen op staande voet heeft ontslagen. In 2021 was zelfs ruim 80 procent van alle ontslagen bij het bedrijf op staande voet.
En dat is opmerkelijk. Want gemiddeld komt een ontslag op staande voet nauwelijks voor. Normaal gesproken is maar 0,56 procent van alle ontslagen op staande voet.
Als gevolg van die ontdekking keek de inspectie naar nog twaalf uitzendbureaus die personeel leveren aan slachthuizen. Daarbij kwamen nog twee bedrijven in beeld die zeer vaak hun personeel op staande voet ontslaan. Bij die drie bedrijven samen gaat het om duizenden werknemers in vier jaar tijd.
Op het matje bij de ministerDe inspectie schrok van de cijfers en sloeg publiekelijk alarm. De toezichthouder sprak over "omvangrijk misbruik" bij drie bedrijven, waardoor de ontslagen arbeidsmigranten flink zijn benadeeld. Ze kregen geen loon, geen vakantiegeld en geen ontslagvergoeding. Daarnaast verloor een deel van de uitzendkrachten waarschijnlijk ook per direct hun huisvesting.
De inspectie kan niet optreden tegen dit soort misbruik. Het is namelijk aan een rechter om te oordelen of een ontslag onterecht is. Maar veel arbeidsmigranten kennen hun rechten niet, ziet de inspectie. En dus stappen ze niet naar de rechter om hun ontslag aan te vechten.
"Erger dan erg", noemde voormalig minister Van Gennip van Sociale Zaken de bevindingen in juni. Ze riep direct de brancheverenigingen van de vleessector en de uitzendbranche op het matje voor een spoedoverleg.
Niet alleen in de vleessectorDe nieuwe cijfers laten zien dat de uitzendsector als geheel niet uit de band springt. Maar de cijfers laten ook zien dat de problematiek niet beperkt lijkt te blijven tot die drie uitzendbureaus in de vleessector. In totaal staan er negen uitzendbureaus in de top 15 van bedrijven die verhoudingsgewijs de meeste werknemers op staande voet ontslaan.
"Misbruik van ontslag op staande voet vind ik onacceptabel", schrijft de huidige minister van Sociale Zaken, Van Hijum. Ook hij ging in gesprek met de sector. Die hebben hun achterban vermanend toegesproken. De minister gaat in november opnieuw praten met de sector om te kijken of er al verbeteringen zijn.
Daarnaast komt er een onderzoek naar een verbod op uitzendwerk in bepaalde sectoren. In Duitsland bestaat zo'n verbod al voor de vleessector.
Steeds meer mensen met zonnepanelen betalen hun energieleveranciers voor het terugleveren van stroom aan het net. De VVD en de SP in de Tweede Kamer willen een verbod op deze terugleveringskosten als over twee jaar de aantrekkelijke salderingsregeling voor zonnepanelen verdwijnt.
Zonnepanelen worden steeds minder aantrekkelijk door de toenemende kosten, zegt Kamerlid Beckerman (SP). "Nu moeten huurders en kopers met zonnepanelen daardoor twee tot drie keer langs de kassa. Dat willen we niet, want zonnepanelen zijn een heel goede manier om energie op te wekken." De partijen hebben steun van een meerderheid van de Tweede Kamer.
Het kabinet Schoof wil de salderingsregeling per 2027 in één keer afschaffen. Salderen houdt in dat huishoudens de energie die zij in een jaar tijd aan het net leveren mogen aftrekken van de energie die ze afnemen. Door die regeling kunnen zij de aanschaf van zonnepanelen al in een paar jaar terugverdienen.
Nu die salderingsregeling verdwijnt moeten ook de terugleverkosten worden verboden, vindt Kamerlid Erkens (VVD). "Als salderen verdwijnt moeten ook al deze boetes en heffingen verdwijnen, zodat het voor mensen duidelijk is dat zonnepanelen lonen en hoeveel het loont om ze aan te schaffen."
Markt ingestortBegin dit jaar stemde de Eerste Kamer een wet van het vorige kabinet weg, die de salderingsregeling langzaam zou afbouwen. Het huidige kabinet bouwt de regeling in één klap af in 2027.
Dat heeft ervoor gezorgd dat de vraag naar zonnepanelen is ingestort, zegt Kamerlid Bontenbal (CDA). "Die langzame afbouw was bedoeld om de markt niet te laten instorten. Nu dit kabinet het in één keer afbouwt zie je dat de hele sector op z'n kop staat en dat zonnepanelen veel minder aantrekkelijk zijn geworden."
De Kamerleden van VVD en SP hopen met hun voorstel het consumentenvertrouwen in zonnepanelen weer wat te herstellen. "Het is zeker nog lonend om zonnepanelen aan te schaffen, zeker als deze boetes verdwijnen", zegt Erkens. "Zonnepanelen worden steeds goedkoper waardoor je ook zonder salderingsregeling de investering in 10 tot 12 jaar kunt terugverdienen."
Als energiebedrijven ondanks een verbod toch doorgaan met het in rekening brengen van de terugleverkosten willen VVD en SP toezichthouder ACM de bevoegdheid geven om boetes op te leggen aan deze bedrijven.
Baby's en peuters eten vrij gezond, maar na het vierde levensjaar gaat het achteruit met de gezonde eetgewoonten, richting een dieptepunt in de puberjaren. Dat constateert het Voedingscentrum op basis van onderzoeken van het RIVM en het CBS naar eetgewoonten.
"Jonge kinderen eten eigenlijk het beste", zei Liesbeth Velema in het NOS Radio 1 Journaal. Relatief veel jonge kinderen krijgen voldoende hoeveelheden gezonde voeding binnen, blijkt uit die onderzoeken, zoals groente, fruit, graanproducten, peulvruchten en zuivel. Maar vanaf het vierde jaar neemt de inname van gezonde voeding af.
"Zeker tieners halen relatief veel energie uit snacks en suikerhoudende dranken en eten ook echt te weinig fruit", zei Velema. "En ze halen ook niet de aanbevolen hoeveelheden voor brood, noten, vis en zuivel. En ja, waar dat aan ligt? Dat is niet specifiek onderzocht, maar wat we wel weten is dat zeker bij kinderen tot 4 jaar ouders heel bewust bezig zijn met hun kinderen gezond laten eten en drinken."
In die leeftijdsgroep krijgen ouders ook professionele ondersteuning en is er vaak gezonde voeding op de kinderopvang. Maar als kinderen naar de basisschool gaan, verliezen ouders geleidelijk aan zicht op wat kinderen eten. "Zeker bij middelbare scholieren zie je dat wat klasgenoten eten en drinken een grote rol speelt en dat ze in de pauzes af en toe naar de supermarkt gaan. Daar halen ze voornamelijk suikerhoudende drank en snacks."
Goed voorbeeldVelema vindt het belangrijk dat ouders het goede voorbeeld geven door thuis gezonde voeding op tafel te zetten. "Ouders van tieners hebben echt wel meer invloed op hun kind dan ze zelf denken." En als ze zorgen dat er thuis voldoende groente op tafel staat, krijgen die tieners dat toch binnen, aldus Velema.
Wat snoepen en snacken betreft, vindt Velema het belangrijk dat ouders daar met hun kinderen over praten en afspraken over maken. "Maar uiteindelijk zien we dat er meer nodig is en dat is toch echt voedseleducatie. Dat zou veel meer vanaf de basisschool al in de lessen aan bod moeten komen."
"Ook zien we goede effecten van de gratis schoolmaaltijden", zegt Velema. "Overal waar veel jeugd komt, zou het aanbod veel gezonder moeten zijn en dat gezonde aanbod moet dan ook goedkoper zijn."
Nederlandse leerlingen in het basis- en het voortgezet onderwijs moeten leesbaar schrijven, verstaanbaar praten en overweg kunnen met kansen en algoritmes. Het zijn maar een paar voorbeelden van de tientallen nieuwe en uitgewerkte eisen waar schoolgaande kinderen aan moeten voldoen voor de kernvakken Nederlands en rekenen/wiskunde.
Het 75 pagina's tellende boekwerk Definitieve conceptkerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde van staatssecretaris Paul van Onderwijs wordt vandaag in de Tweede Kamer besproken. Daarin staan eisen, die in onderwijsjargon 'kerndoelen' heten.
Het stuk vormt de nieuwe basis van het les- en examenmateriaal, bedoeld om het dalende taal- en rekenniveau van Nederlandse scholieren te verbeteren.
VaagHet Nederlandse onderwijs moet op de schop, is de boodschap van staatssecretaris Paul, blijkt uit de gestuurde documenten. Ze wil "alle zeilen bijzetten om de dalende prestaties te keren", schrijft ze aan de Tweede Kamer. Lezen, schrijven en rekenen krijgen "absolute prioriteit".
Het is niet zo dat er nu geen 'kerndoelen' zijn, maar die dateren uit 2006. Ze zijn te vaag, te vrijblijvend en missen volgens de staatssecretaris "focus". Over de nu gepresenteerde eisen is jarenlang gepraat in speciaal opgerichte commissies, zogenaamde adviesgroepen, in Kamerdebatten en door leraren en deskundigen.
Het onderdeel taal en rekenen is nu af en dat resulteert in 34 'kerndoelen' voor het primair onderwijs en 38 voor het voortgezet onderwijs. Aan andere onderdelen, bijvoorbeeld burgerschap, 'mens en maatschappij', 'digitale vaardigheden' en 'kunst en cultuur' wordt nog gewerkt, blijkt bij navraag op het ministerie.
17e-eeuws liedStaatssecretaris Paul zegt dat de nieuwe eisen "concreter" zijn opgeschreven en dat er veel is uitgewerkt. De uitwerking per kerndoel moet de onderwijzers, docenten en makers van lesmateriaal op ideeën brengen.
Bij het kerndoel 'creatief taal gebruiken' voor de basisschool staat het advies om een rap te maken over gevoelens en ervaringen en in het voortgezet onderwijs kan gedacht worden aan een rap met zelfbedachte woorden.
Leerlingen op de middelbare school blijven zich ook buigen over oude teksten, blijkt uit het kerndoel 'literatuur in tijd en context'. Daar wordt voorgesteld om een bewerking van een 17e-eeuws lied te lezen.
HandschriftDe Nederlandse leerling is voorlopig ook nog niet af van schrijfopdrachten met pen en papier. Onder het kerndoel 'de leerling spreekt en schrijft afgestemd op doel, publiek en context' staat dat er met een leesbaar handschrift geschreven moet worden.
In de tijd van computers en laptops dreigt een leesbaar handschrift onder te sneeuwen en daarom komt deze eis ook in de wet. Bij wiskunde en rekenen wordt het belang van tafels, breuken, hoofdrekenen en wiskundig denken benadrukt.
Het is nu aan de Tweede Kamer om te bepalen of die zich in de nieuwe eisen kan vinden. In het hoofdlijnenakkoord van het huidige kabinet is alleen afgesproken dat het aantal kerndoelen wordt verminderd. Het is de vraag of de Kamer de nieuwe eisen niet te vaag en te uitgebreid vindt.
Te abstractDe PO-raad, de sectorvereniging van het primair onderwijs, maakt zich zorgen over een mogelijke vertraging van de invoering, zo blijkt een schriftelijke reactie. Sommige scholen zijn al met de nieuwe 'kerndoelen' aan de slag, maar moeten officieel nog aan de oude kerndoelen voldoen. Dat maakt de situatie volgens de voorzitter van de PO-raad Freddy Weima ingewikkeld.
De staatssecretaris wil nog een jaar de tijd nemen voor het op de schop nemen van het lesmateriaal. De kans is groot dat de Kamer de invoering per 1 augustus 2027 wel erg aan de late kant vindt.
