Aggregator

De Oekraïense hoofdstad Kyiv is vannacht getroffen door een aanval met raketten en drones vanuit Rusland. Er vielen drie doden en tientallen gewonden, meldt de Oekraïense president Zelensky op X.

Volgens Zelensky zijn er gedurende de nacht 36 raketten en bijna 600 drones afgevuurd op Kyiv en omgeving.

NOS-correspondent Christiaan Paauwe in Kyiv meldt dat na middernacht de Oekraïense luchtafweer te horen was. De aanval ging door tot aan de vroege ochtend, met meerdere inslagen van raketten en kamikazedrones verspreid door de stad.

Branden

Het was de tweede aanval op de hoofdstad in vier dagen. Volgens het militaire bestuur waren er in Kyiv zes inslagen, onder meer in appartementencomplexen. Bij een daarvan werd een lichaam onder het puin gevonden. Een kind werd uit hetzelfde gebouw gered.

Beelden van de ravage en nasleep van de Russische aanval:

Volgens lokale functionarissen is er op minstens zes plekken in Kyiv schade gemeld, onder meer aan woongebouwen met meerdere verdiepingen. Na de inslagen ontstond brand en viel de stroom op meerdere plekken in de stad uit.

Het Oekraïense ministerie van Energie meldt dat meer dan 600.000 gebruikers zonder stroom zitten na Russische aanvallen op het elektriciteitsnet. De aanval trof elektriciteitscentrales in Kyiv en vijf andere regio's in Oekraïne. Meer dan 500.000 van de getroffen huishoudens bevonden zich in de hoofdstad.

Burgemeester Vitali Klitsjko zei dat in een appartementenblok in het westen van de stad brand was ontstaan op de lagere verdiepingen. Een andere brand in het centrum was snel onder controle.

Ook in andere Oekraïense regio's klonk het luchtalarm. In de stad Dnipro werden explosies gemeld.

Olietankers in brand

In de Zwarte Zee ontstond brand op twee olietankers die voor de Turkse kust liggen. Zeker een daarvan was onderweg naar de Russische havenstad Novorossisk.

De schepen varen onder de vlag van Gambia. Volgens de database van OpenSanctions behoren de schepen tot de Russische schaduwvloot, die wordt gebruikt om de sancties tegen Moskou te omzeilen.

De Turkse zender Haberturk berichtte dat de schepen mogelijk zijn aangevallen met drones. De Turkse maritieme autoriteiten wijten de branden aan "een externe oorzaak", maar geven verder geen details.

Oekraïne heeft beelden vrijgegeven waarop te zien is hoe de tankers door zeedrones worden aangevallen:

Ook is mogelijk dat de tankers op zeemijnen zijn gevaren. In de afgelopen jaren hebben zich in de Zwarte Zee incidenten voorgedaan waarbij schepen op mijnen voeren. Ook zijn er losgeraakte, drijvende mijnen in de zee aangetroffen.

Op een van de schepen, de Virat, ontstond zware rook vanuit de machinekamer. De twintig opvarenden waren volgens de Turkse autoriteiten niet in gevaar. Op de Kairos was de brand ernstiger. Alle 25 opvarenden werden van het schip gehaald door Turkse reddingsteams.

Beelden van de brand:

Inbrekers hebben toegeslagen bij een Franse slakkenkweker. Bij de boerderij in het noordoosten van Frankrijk namen ze 450 kilo aan slakken mee. De slijmerige delicatesse heeft een waarde van ongeveer 90.000 euro.

"Dit is niet het bericht dat we in aanloop naar de feestdagen wilden plaatsen", schreef de eigenaar van de slakkenkwekerij in Bouzy eerder deze week. "We zijn het slachtoffer geworden van een inbraak waarbij onze voorraad van verse en bevroren slakken is gestolen."

De inbrekers vernielden de omheining en bewegingssensoren bij de boerderij. Ze verschaften zich toegang tot koelcellen en de ruimte met verse slakken.

Michelinster

Voor kweker L'Escargot des Grands Crus is het een enorme tegenslag. De feestdagen zijn de belangrijkste periode van het jaar, omdat de kweker dan meer dan de helft van zijn jaaromzet verdient. In het klantenbestand staan onder meer restaurants met een Michelinster.

De beroofde kweker waarschuwt dat sommige delen van de buit niet kunnen worden gegeten. Zo is een aantal slakkenhuizen niet gereinigd.

L'Escargot des Grands Crus zit niet helemaal zonder slakken. Andere slakkenkwekers zijn hun collega in Bouzy te hulp geschoten en hebben een deel van hun voorraad voor een vriendenprijs aan hem verkocht.

President Trump heeft aangekondigd dat hij gratie gaat verlenen aan Juan Orlando Hernández, de voormalige president van Honduras. Hernández werd in 2024 in de VS veroordeeld tot 45 jaar cel voor onder meer drugssmokkel.

Hernández was van 2014 tot 2022 president van het Midden-Amerikaanse land. Hij werd enkele weken na het einde van zijn ambtstermijn uitgeleverd aan de VS.

Trump schrijft nu dat "volgens veel mensen die ik zeer respecteer" Hernández "zeer hard en oneerlijk is behandeld".

Trump maakte het bericht op zijn sociale platform Truth Social. Hij sprak daarin ook zijn steun uit voor Nasry Asfura, een partijgenoot van Hernández. Zondag zijn er presidentsverkiezingen in Honduras. Asfura is de kandidaat voor de Conservatieve Nationale Partij.

Trump dreigde in zijn post dat Honduras geen financiële steun meer krijgt als Asfura de verkiezingen verliest.

De 67-jarige Asfura is voor de tweede keer kandidaat voor het presidentschap. Hij is een bouwmagnaat en voormalig burgemeester van de Hondurese hoofdstad Tegucigalpa. Eerder is hij beschuldigd van verduistering van overheidsgeld, maar hij weerspreekt die aantijgingen. Hij neemt het zondag op tegen Rixi Moncada, een linkse advocaat en tegen Salvador Nasralla, een rechtse tv-presentator.

If you want to know when the train is coming, you could pull up a webpage on your phone, or walk all the way to the station to look at …read more

Een software-update van vliegtuigfabrikant Airbus kan wereldwijd leiden tot verstoringen in het luchtverkeer. Ongeveer 6000 vliegtuigen van het type A320 hebben de update nodig om te voorkomen dat de toestellen plotseling hoogte verliezen, zegt fabrikant Airbus.

In het overgrote deel van de gevallen kan dat op de grond snel worden geregeld vanuit de cockpit. Bij naar schatting duizend toestellen moeten computers in de werkplaats worden vervangen en dat veroorzaakt internationaal krapte en dus hinder.

Het probleem kwam aan het licht na een incident bij JetBlue Airways. Een toestel van die maatschappij moest eind oktober in Florida een noodlanding maken nadat het in een plotselinge en hevige zonnestorm was terechtgekomen.

Volgens Airbus bleek na onderzoek dat intense zonnestraling data kan beïnvloeden die belangrijk is voor de besturing van een A320, het best verkopende model van de Europese vliegtuigbouwer.

Geen probleem KLM

Onder meer de prijsvechters EasyJet, Wizz Air en Air Asia vliegen veel met de A320. Wizz Air verwacht dat sommige vluchten dit weekend al worden gewijzigd of geannuleerd. Ook American Airlines en Air India geven aan dat hun vliegschema aangepast moet worden. Air France heeft volgens de Franse krant Le Parisien ruim dertig vluchten geannuleerd.

KLM-vliegtuigen gebruiken andere software en kunnen gewoon veilig blijven vliegen, laat het bedrijf desgevraagd aan de NOS weten.

Persbureau Reuters heeft documenten ingezien waaruit blijkt dat het probleem zit bij het vluchtsysteem ELAC, dat onder meer de commando's van de piloot naar de stuurvlakken op de vleugels en staart van een A320 overbrengt.

De wereld is in de ban van de pistachenoot. De dubaireep, pistachepasta en allerlei socialemediatrends hebben het groene nootje in de schijnwerpers gezet bij het hippe, jonge, internationale publiek. En dat betekent dat de pistacheprijs enorm is gestegen en er zelfs wereldwijd een tekort dreigt.

Want alle crèmes, gevulde groene repen, exclusieve ijsjes en Dubaibollen moeten natuurlijk wel met echte pistache worden gemaakt. De TikTok-rage van vandaag ontmoet een eeuwenoude Syrische traditie en de pistachenoot brengt de wereld wat dichter bij elkaar.

"Pistache, pistache, de allerbeste!" Op de markt in de oude stad van Damascus worden ze in allerlei soorten en maten aangeprezen. In de Syrische hoofdstad zijn ze trots op hun beroemde nootje.

Hoewel de rest van de wereld pistache nu pas massaal lijkt te ontdekken, is het in het Midden-Oosten al eeuwenlang een hit. In Syrië vind je geschaafde pistache op taartjes, ijsjes en strooien ze het over allerlei feestelijke gerechten.

Door de wereldwijde belangstelling vrezen ze in Syrië nu wel dat de prijs flink gaat stijgen. Dat de hele wereld op zoek is naar de beste pistache, merken ze ook hier. Het groene nootje is volgens de Syrische kamer van koophandel exportproduct nummer 1.

Een mooie kans voor een land dat economisch in puin ligt en waar sancties nu, na de val van dictator Assad, langzaam worden opgeheven. Het opheffen van sancties is cruciaal om export mogelijk te maken en om de wederopbouw van het land op gang te krijgen. De belangstelling voor de eeuwenoude boom kan daarbij een opening zijn naar de rest van de wereld.

Pistache in cijfers

Van oudsher waren Iran, Turkije en Syrië de belangrijkste exporteurs van de pistachenoot. Tegenwoordig is dat de Verenigde Staten. Ruim 40 procent van alle pistachenoten komt uit Californië.

"Die staat was van oudsher al een grote notenproducent", vertelt Cindy van Rijswick, agrarisch specialist bij Rabobank. "Eerst vooral van walnoten en amandelen, maar de afgelopen tien jaar zijn pistachenoten veel winstgevender geworden. Ook gebruiken die bomen minder water dan bijvoorbeeld amandelbomen. Veel mensen zijn dus overgestapt."

Vorig oogstseizoen werd er wereldwijd 1,18 miljoen ton aan pistachenoten geproduceerd. Gemiddeld groeit de productie elk jaar met 8 procent. Vooral China importeert veel van de groene noten, ruim 130.000 ton. Nederland importeert iets meer dan 8000 ton, maar het merendeel daarvan wordt weer naar andere landen geëxporteerd. Vorig jaar betaalde een Nederlandse importeur gemiddeld 7 euro per kilo.

Sinds de pistachetrend een paar jaar geleden losbrak, kan het aanbod nauwelijks de vraag bijbenen, vertelt Van Rijswick. De trend is goed terug te zien in de supermarkt. Vergeleken met vier jaar geleden liggen er nu 53 procent meer producten met pistachesmaak in de supermarkt, onderzocht Rabobank.

"De grootste belangstelling komt uit de Verenigde Staten en Saudi-Arabië", zegt Ayham Abdul Qader van het ministerie van Landbouw in Damascus. De vraag is groot. "De boom komt oorspronkelijk uit Syrië, uit deze regio, en onze variant heeft nog altijd de originele smaak en vorm zonder genetische modificatie. De interesse biedt een mooie kans, we willen snel meer bomen gaan planten."

Qader vertelt dat Syrische pistache de beste smaak heeft, en ook de laagste prijs omdat arbeidskrachten goedkoop zijn. Voor het begin van de oorlog in 2011 exporteerde Syrië 63.000 ton pistache; nu is dat gehalveerd. De jarenlange oorlog en verwaarlozing heeft de pistachevelden flink geraakt.

Velden beschadigd door oorlog

Pistacheboer Jaber al Kassem weet er alles van. Hij vluchtte tijdens de oorlog en pendelt tegenwoordig tussen Syrië en België. Terugkeren naar zijn land en zijn bomen was voor hem een droom. Maar het is wel even schrikken: de velden hebben harde klappen gekregen.

"Deze velden stonden vol pistachebomen", vertelt Kassem terwijl hij door een kale vlakte net buiten de stad Hama rijdt. "Het leger van Assad heeft ze gekapt, plaatste hier checkpoints en maakte dit een legerbasis."

Kassem vertelt over corruptie, gevaar, watertekort en dat er serieuze investeringen nodig zijn om de oogst weer op peil te krijgen. "Ze verkochten het hout, ze hadden geen idee. En door de verwaarlozing hebben veel bomen nu ziektes."

Toekomstdromen

Maar ondanks dit alles blijft de liefde voor de Syrische pistache groot, ook bij de nieuwe generatie. In de oude stad van Damascus staat Jawad van 12 met een klaptafel vol verse pistachenootjes voorbijgangers lekker te maken. "Iedereen moet weten hoe heerlijk én gezond dit is", zegt hij stralend. Hij pelt een verse pistachenoot open. "Kijk: het groene zit hier binnenin."

Zijn broertje helpt hem met de verkoop en schept een nieuwe lading nootjes in kleine bakjes. Van zijn bijbaantje wil Jawad later zijn beroep maken. "In de toekomst wil ik pistachehandelaar worden. Ik ga in de pistachebusiness!"

En zo kunnen we in Nederland de dubaichocola en alle andere lekkere pistacheproducten de komende tijd vast nog blijven kopen.

De Centrale Bibliotheek in Rotterdam is na vandaag tijdelijk dicht vanwege een grote verbouwing. De bibliotheek aan de Hoogstraat, ook wel de grootste huiskamer van Rotterdam genoemd, wordt de komende drie jaar grondig gerenoveerd. Bezoekers kunnen binnenkort terecht in een tijdelijke bieb vlakbij.

De enorme verhuizing naar de tijdelijke locatie aan de Librijesteeg is al begonnen en gaat volgens directeur Alice Vlaanderen zeven weken duren. Allesbehalve een kleine klus dus, maar wel een die hard nodig was. "Het stort nog niet in elkaar, maar het is wel behoorlijk verouderd inmiddels", zegt Vlaanderen over het oude gebouw.

Het gebouw uit 1983 vlakbij station Blaak kampt met technische mankementen, is niet duurzaam en de indeling voldoet niet meer aan de eisen van een moderne bibliotheek. "Als je hier op een doordeweekse dag staat, dan staan er rijen voor de deur", zegt Vlaanderen tegen regionale omroep Rijnmond. "Mensen gebruiken het gebouw heel intensief en dat is ook te zien."

120.000 boeken verhuizen

Op 19 januari gaat de tijdelijke bibliotheek open. Tot die tijd worden de 120.000 boeken in 4500 verhuisbakken naar de nieuwe locatie gebracht. Ook alle meubels, stoelen, lampen en kasten gaan mee.

"We gaan eerst de kasten leeghalen, alle boeken in de bakken stoppen, vervolgens de kasten demonteren, verhuizen naar de nieuwe locatie, om daar vervolgens weer de kasten in elkaar te zetten en dan de boeken er weer in te plaatsen", zegt projectmanager Evelyne van Houselt.

In het nieuwe onderkomen is plek voor vrijwel alle boeken. "We hebben een locatie kunnen vinden waar we eigenlijk alles kunnen huisvesten wat we hier ook in de huidige bibliotheek hebben." Alleen erfgoedstukken zijn al naar een andere plek gegaan.

Verbinding met de stad

Door de grondige verbouwing hoopt directeur Vlaanderen dat de verbinding met de stad wordt versterkt. "Er komen meerdere ingangen, een soort stadsplein, zodat je van de ene kant naar de andere kant kunt lopen", zegt ze over de toekomstige bieb.

De bibliotheek is tegenwoordig dan ook meer dan alleen een plek om boeken te lenen. "We hebben allerlei cursussen, bijeenkomsten, film, kunst en mensen leren hier de taal. Dus het heeft een veel grotere functie gekregen en dat kunnen we in dat nieuwe gebouw veel beter faciliteren."

Zo krijgt de nieuwe bibliotheek een kookstudio. "Daar hopen we met kinderen en met groepen Rotterdammers te gaan koken", zegt Vlaanderen.

In Meppel is vanavond een 26-jarige man doodgeschoten. Het slachtoffer komt uit Raalte, in Overijssel. De politie heeft nog niemand aangehouden.

Bij de politie kwam rond 17.50 uur een melding binnen over de schietpartij aan de Van Ewijcksingel. De man werd nog gereanimeerd maar de hulp kwam te laat. Hij overleed ter plaatse.

Een buurtbewoner zegt tegen RTV Drenthe dat er "vijf of zes knallen" waren. Die zijn te horen op beelden van een beveiligingscamera van een naastgelegen flat. Daarop is ook te zien dat twee auto's na de schoten met hoge snelheid wegrijden.

Een man die zijn vrouw van haar werk ging halen zegt dat hij het slachtoffer op de grond zag liggen. "Toen ik even later terugkwam met mijn vrouw, was de halve straat afgezet. Ze zijn lange tijd bezig geweest met reanimeren."

Op sociale media gaan beelden rond waarop te zien is dat het slachtoffer bloedend op straat ligt. De politie roept op om dat materiaal niet verder te verspreiden.

Drie Oostenrijkse nonnen die tegen de wil van hun geestelijk leider naar hun oude klooster zijn teruggekeerd, hebben een schikkingsvoorstel van de man afgewezen. De nonnen zijn bang dat ze op elk moment alsnog het klooster moeten verlaten, zeggen ze tegen de Oostenrijkse omroep ORF. Hun advocaat noemt het voorstel een wurgcontract.

De zusters Bernadette (88), Regina (86) en Rita (82) hebben een lange geschiedenis met klooster Goldenstein, in de buurt van Salzburg, en vooral met de school die ermee verbonden is. Zuster Bernadette kreeg er als tiener zelf les, tegelijk met actrice Romy Schneider. Alle drie gaven ze er les en zuster Regina was zelfs een tijd hoofd van de school.

Zuster Bernadette (88) mogen net als zusters Rita (82) en Regina (86) alleen onder voorwaarden terug naar klooster Goldenstein bij Salzburg:

Maar het aantal nonnen nam af, het gebouw werd te groot en in 2022 besloten de kerkelijke autoriteiten Goldenstein aan een andere kloosterorde over te dragen. De nonnen mochten blijven zolang hun gezondheid het toeliet. Maar in 2023 kregen ze toch het bevel om naar een verzorgingshuis te vertrekken.

Dat deden ze ze, tegen hun zin, maar ze voelden zich er doodongelukkig. Drie maanden geleden vertrokken ze en keerden ze terug naar Goldenstein. Het gebouw stond nog leeg en met hulp van een slotenmaker en voormalige leerlingen wisten ze binnen te komen. De actie kreeg veel publiciteit, vooral omdat de nonnen op sociale media uitgebreid over hun nonnenbestaan berichten.

Hun geestelijk leider, proost Markus Grasl, noemde de actie van de nonnen onbegrijpelijk en droeg hen op naar het verzorgingshuis terug te gaan. Ze weigerden omdat hen in 2022 beloofd was dat ze mochten blijven zolang hun gezondheid dat toeliet.

Voorwaarden

Deze week legde proost Grasl een schikkingsvoorstel op tafel. De nonnen konden blijven, ondersteund door verzorgers nog wel, maar daar zaten wel voorwaarden aan. Als de nonnen meer zorg nodig hadden dan ze in het klooster konden krijgen, moesten ze alsnog naar een verzorgingshuis. Ook moest het gebruik van sociale media stoppen en "vreemden" mochten niet langer worden toegelaten.

"We gaan hier zeker niet mee akkoord", zei zuster Bernadette tegen omroep ORF. Tegen de BBC zei ze dat nog liever in een weiland sterft dan in een verzorgingshuis voor ouderen.

Hoe hoor je je als man te gedragen? Voor veel jonge jongens is dit een vraagstuk waar ze in de puberteit antwoord op proberen te vinden. Volgens onderzoekers speelt groepsdruk daarin vaak een grote rol.

Omdat dat schadelijk kan zijn, komen onder meer expertisecentrum seksualiteit Rutgers, Plattelandsjongeren Nederland en lhbti+-belangenvereniging COC met een campagne om die negatieve groepsdruk bespreekbaar te maken.

Want wat is dat man-zijn? "Werken, bier drinken", zegt een jongen uit de middelbare schoolklas in het Friese Koudum die door NOS Stories werd bezocht. "Gewoon stoer zijn, en voor jezelf moeten opkomen", zegt een meisje uit dezelfde klas.

Groepsdruk om te voldoen aan strikte mannelijkheidsnormen kan grote gevolgen hebben, zegt Rutgers-onderzoeker Javier Koole. "Het kan leiden tot eenzaamheid, overmatig drank- en drugsgebruik en depressies. Deze normen vergroten bovendien de kans dat jongens en mannen (seksueel) grensoverschrijdend gedrag vertonen."

'Moeilijk te doorbreken'

De campagne 'Kleine !@#$% dingen worden grote !@#$% dingen' richt zich met name op plattelandsjongeren. "Bij jongeren buiten de grote steden is de druk om je te conformeren in het algemeen groter", zegt Koole. "Ze komen doorgaans minder in aanraking met mensen die niet voldoen aan de stereotype mannelijkheidsnorm." Volgens Koole zijn deze jongeren daarom vaker bang om buiten de boot te vallen en passen ze zich onder druk aan aan wat 'hoort'.

"Ik snap wel dat sommige mensen dan groepsdruk voelen, dat ze zich meer als een traditionele man moeten gedragen omdat het minder wordt geaccepteerd als je anders bent", zegt een leerling van de school uit Koudum.

"Zou je bijvoorbeeld durven huilen als je nu verdrietig bent?", vraagt de verslaggever aan een andere jongen. "Ja, bij Jelmer", zegt hij, verwijzend naar zijn goede vriend. "Maar in het algemeen niet. Dat vind ik best wel anders."

Een van hun klasgenoten voelt wel genoeg ruimte om 'anders' te zijn dan het stereotype man. "Ik geloof dat sommige mensen dat voelen, dat ze erbij moeten horen. Maar dat hoeft niet toch? Het is niet nodig."

Jongens op het platteland houden er doorgaans ook conservatievere gedachten op na, weet Koole. "De traditionele rolverdeling tussen man en vrouw is vaker de norm op het platteland, dus bijvoorbeeld dat de man kostwinner zou moeten zijn. Die mannelijkheidsnormen zijn moeilijk te doorbreken. We hopen dat deze campagne daarbij kan helpen."

Manosfeer

Jongeren groeien op met sociale media en influencers die soms conservatieve opvattingen hebben over hoe je je moet gedragen als man. Dat is onderdeel van de manosfeer: een online wereld van sites en accounts waar feminisme wordt gezien als bedreiging voor mannen.

Een boegbeeld van die manosfeer is influencer Andrew Tate. Deze zelfbenoemde vrouwenhater vindt onder meer dat 'echte mannen' de baas zijn over hun vrouw en dat je als man geen emoties mag tonen. Online zijn ook talloze andere influencers te vinden die in meer of mindere mate duidelijk maken dat afwijken van die 'machonorm' niet hoort.

"Jongens die de machonorm als voorbeeld hebben, kunnen geneigd zijn zich minder kwetsbaar op te stellen of minder snel hulp te zoeken", zegt Koole. De machonorm heeft ook invloed op schoolprestaties. "Ze worden sneller uit de klas gestuurd omdat ze bijvoorbeeld stoer willen doen, het is niet 'cool' om je best te doen op school. Dat kan grote gevolgen hebben voor later."

Onderzoek

Welke invloed de manosfeer precies heeft op de denkbeelden van jongeren, is in Nederland nog niet onderzocht. Uit internationaal onderzoek blijkt wel dat die online content van invloed is op jongeren. "In Zweden is een groot onderzoek gedaan waaruit blijkt dat er een link is tussen het consumeren van manosfeercontent en vrouwenhaat", zegt Koole.

In Nederland begint onder meer Rutgers volgend jaar met zo'n onderzoek. "We willen met jongeren gaan praten over wat voor content ze kijken, waarom ze zich zo aangetrokken voelen tot die content en hoe dat hun leven beïnvloedt." De resultaten van het onderzoek worden in de tweede helft van 2026 verwacht.

Bijna drie dagen stonden de woontorens van een appartementencomplex in Hongkong in brand. Vandaag werd het vuur, dat tot nu toe 128 mensen het leven heeft gekost en duizenden mensen dakloos heeft gemaakt, eindelijk gedoofd. En hoewel de lucht weer blauw is, ruikt het nog steeds naar brand rond de Wang Fuk-flats.

Terwijl de reddingsdiensten in de woontorens blijven zoeken naar overlevenden, zijn de Hongkongers massaal op de been om slachtoffers een hart onder de riem te steken. Naast de plek waar de ramp zich voltrok is het een komen en gaan van mensen. Ze delen eten, drinken en spullen uit en willen zo steun betuigen aan hun mede-Hongkongers.

Identiteitsbewijs

Intussen heeft de overheid een school vrijgemaakt waar getroffen inwoners een nieuw tijdelijk identiteitsbewijs kunnen aanvragen. "De overheid heeft lijsten van wie er op welk adres woonde. Je hoeft alleen je adres, naam en ID-nummer op te geven en je krijgt een tijdelijke kaart", zegt een vrijwilliger. "Hier leren mensen op jonge leeftijd hun ID-nummers uit hun hoofd", voegt ze daaraan toe.

Die tijdelijke identiteitskaart is belangrijk. Daarmee kunnen de getroffenen in de opvanglocaties omgerekend 1100 euro ophalen die de overheid beschikbaar heeft gesteld. Ook kunnen de slachtoffers met de identiteitskaart langdurige opvang aanvragen. Nu verblijven velen nog in tijdelijke opvangcentra in gymzalen, scholen en buurtcentra. De overheid hoopt over een paar weken voor iedereen woningen geregeld te hebben.

Veel jongeren

Naast de school waar de slachtoffers hun identiteitsdocumenten kunnen regelen, ontstaat rond het middaguur een spontane markt. Hongkongers van jong tot oud komen aan met busjes, trollies en tassen vol met spullen, van huisraad tot eten en drinken.

Er zijn opvallend veel kinderen en jonge mensen op de been; verschillende scholen in de omgeving zijn gesloten. Sommige stonden te dicht bij de flats en bleven daarom dicht, andere scholen zijn in gebruik genomen als noodopvang.

Nu leerlingen minder les hebben, komen ze naar de markt om spullen te doneren. "Mensen hebben hulp nodig, maar ik kan zo weinig doen", zegt een middelbare scholier. "Het voelt niet goed." Hij heeft niet veel geld te besteden, maar bruine suiker kan hij wel missen, zegt hij.

Een ander meisje zegt dat veel van haar vriendjes en vriendinnetjes in de flats woonden. Haar lessen zijn inmiddels wel weer begonnen. Toch kwam ze zodra ze kon spullen uitdelen. Andere jongeren staan naast een grote banner van het Leger des Heils. Veel van de getroffenen zijn ouderen, weten ze. Zij willen hen helpen bij het aanvragen van fondsen.

Identificatie

Intussen wordt meer duidelijk over de hulp van de overheid. Zo kunnen slachtoffers volgende week, in aanvulling op de eerder beloofde 1100 euro, nog eens rekenen op 5500 euro. Verder neemt de overheid alle kosten voor opvang en uitvaarten voor haar rekening en is families die dodelijke slachtoffers te betreuren hebben een bedrag van omgerekend 22.000 euro beloofd. Ook krijgt elk getroffen gezin een maatschappelijk werker toebedeeld.

Toch biedt dit weinig troost. Op nog geen 25 meter van de markt waar spullen worden ingezameld ligt het identificatiecentrum. Het is er stil. Het leger staat bij de ingang om ongewenste gasten buiten te houden. Maar ze hoeven niet in actie te komen. Wie er wel en niet iets te zoeken heeft, is kraakhelder.

In het centrum kunnen mensen op de foto's kijken of ze hun geliefden, waar ze soms al dagen niets van gehoord hebben, kunnen vinden. In totaal zijn er nog zo'n 200 mensen van wie niet duidelijk is wat er met hen is gebeurd.

Ook zijn er tachtig lichamen die volgens de brandweer niet geïdentificeerd kunnen worden. Mensen blijven hoop houden op goed nieuws. Nieuws dat hun geliefde levend is gevonden. Wel lijkt die hoop langzaamaan te vervliegen.

Sometimes you need to know what temperature something is, but you don’t quite want to touch it. At times like these, you might want a temp gun on hand to …read more

"We zijn allemaal hier om onze onafhankelijkheid en ons land te beschermen." Dat zegt de Oekraïense president Zelensky in een beroemd geworden video, die hij maakte kort na de Russische inval op 22 februari 2022. Het is donker en om hem heen staat een aantal leden van zijn regering. De lange man schuin achter hem was tot vandaag met afstand de belangrijkste, stafchef Andri Jermak.

De vertrouweling van Zelensky raakte in opspraak vanwege een omkoopschandaal bij het Oekraïense staatsenergiebedrijf en vertrekt, werd vandaag bekend. Met het ontslag wil de president "geruchten en speculaties" vermijden, zei Zelensky in een toelichting.

Hiermee komt ook een innige, jarenlange samenwerking tot een einde. De paden van Jermak en Zelenksy kruisen elkaar rond 2010. Zelensky is dan nog acteur en heeft een televisieproductiebedrijf. Jermak is op dat moment advocaat en zijn bedrijf doet zaken met dat van Zelensky.

Vertrouweling

Als Zelensky in 2019 besluit om een gooi te doen naar het presidentschap, stapt Jermak in zijn campagneteam. Na de verkiezingen wordt hij eerst buitenlandadviseur en later stafchef. Tot grote verbazing van velen schrijft de Financial Times deze zomer in een profiel: Jermak valt op als een outsider in een politiek team dat vooral bestaat uit mensen die Zelensky al kent vanaf zijn jeugd.

Het contact van Zelensky en Jermak beperkt zich niet tot de werkvloer. Aan Politico vertelt een oud-perschef van Zelenksy eerder dit jaar hoe de band tussen Zelensky en Jermak inniger wordt door samen te sporten. En minister van Buitenlandse Zaken Andi Sybiha vertelt aan de Financial Times dat de twee vlak bij elkaar in de bunker slapen, waar ze na een lange werkdag ontspannen met tafeltennis en oude films.

In zijn functie van stafchef en adviseur heeft Jermak (54) veel invloed. Hij begeleidt Zelenksy op zijn reizen, bijvoorbeeld in het Witte Huis tijdens de desastreuze ontmoeting met president Trump afgelopen februari. En hij beheert de agenda van president Zelensky, bepaalt wie toegang tot hem krijgt en wie niet. Onder Oekraïners gaat de grap rond dat buitenlandse officials vooral naar Kyiv moeten komen om Zelensky te ontmoeten. Hij kan hen dan misschien introduceren aan Jermak.

Op die manier, schrijft de Kyiv Independent, groeit Jermak uit tot de machtigste man in Oekraïne achter president Zelensky. Een rol waarin hij er alles aan doet om de wensen van president Zelensky te vervullen, ook als hij het daar zelf niet mee eens is.

Een rol ook waarin Jermak van Zelenksy veel vertrouwen krijgt: het is Jermak die vorig weekend in Genève namens Oekraïne gesprekken voert over het 28-puntenplan van Trump dat moet leiden naar een einde van de oorlog. Al die invloed heeft Jermak in Oekraïne de bijnaam 'de groene kardinaal' opgeleverd: hij is de machtige man in de schaduw van de leider, en zoals een kardinaal altijd zijn soutane draagt, zo draagt Jermak altijd zijn militaire uniform.

Corruptieonderzoek

Sinds enige tijd viel de naam van Jermak in het Oekraïense corruptieonderzoek naar omkoping bij het staatsenergiebedrijf. Onderaannemers zouden daar gedwongen zijn om smeergeld te betalen in ruil voor contracten. In opnames van de anticorruptiediensten is de naam 'Alibaba' te horen. Mogelijk is dat een verwijzing naar Andri Borisovitsj, de voornaam én vadersnaam van Jermak.

Vanmorgen deden de anticorruptiediensten huiszoeking bij Jermak en vanmiddag maakte Zelensky het aftreden van zijn rechterhand bekend. Zo had Jermak zich zijn politieke einde niet voorgesteld. Eerder zei hij daarover tegen Politico: "Samen met Zelenksy ben ik in de politiek gestapt, en samen met hem zal ik op een dag vertrekken."

Correspondent Midden- en Oost-Europa Christiaan Paauwe:

"Na de huiszoekingen bij Jermak vanochtend werd hier in Kyiv vandaag met spanning de reactie van Zelensky afgewacht. Zou hij zijn grote vriend, vertrouweling en stafchef nog steeds blijven beschermen? Maar zeker nu aanklachten tegen Jermak kunnen volgen, was zijn positie onhoudbaar geworden, dat zag Zelensky ook.

Hoewel het voor velen te lang duurde, zijn Oekraïners overwegend opgelucht na het vertrek van de uiterst impopulaire Jermak. Ze hopen dat het een nieuw hoofdstuk zal inluiden. Zeker de machtigste figuren rond de president mogen niet gespaard worden, hoor je hier. Bovendien was er veel kritiek dat Jermak - die als hoofdonderhandelaar een cruciale rol speelde op het wereldtoneel - helemaal niet competent was.

Het vertrek van Jermak zal de gemoederen iets doen bedaren, al heeft Zelensky's populariteit een grote klap gehad. Hij beloofde toen hij aan de macht kwam corruptie juist aan te pakken. Bovendien moeten we gaan zien wat voor verdere onthullingen in het corruptieschandaal er nog zullen volgen."

De rechtbank in Utrecht heeft een 44-jarige man uit Amersfoort zes weken cel opgelegd voor het doen van een valse bommelding in een trein bij Hilversum. Door de actie van de man werd een trein bij Hilversum Sportpark vorige week vrijdag stilgezet en ontruimd.

De politierechter vindt het "zeer kwalijk" wat de man heeft gedaan. Door de bommelding ontstond paniek onder de treinreizigers. Behalve een celstraf moet de man ook een straf van drie weken uitzitten die eerder voorwaardelijk was opgelegd, schrijft regionale omroep NH.

Bij de oplegging van de straf hield de rechter er rekening mee dat de verdachte kwetsbaar is. De man heeft een lange geschiedenis van strafbare feiten en hulpverlening. Ook was hij eerder psychotisch, verslaafd en heeft hij een licht verstandelijke beperking.

Geen explosief aangetroffen

De verdachte zelf ontkende, maar de rechter veroordeelde hem onder meer op basis van de verklaring van een vrouw in de trein. Tegen haar zou hij hebben gezegd: "Er zit een bom in deze trein. Heel gauw wegwezen en niet meer terugkomen".

De vrouw zocht hulp via een alarmnummer van de NS. De verdachte kon op haar aanwijzing worden aangehouden door de Dienst Speciale Interventies (DSI). In de trein werd geen explosief aangetroffen.

In totaal werden drie mensen aangehouden. Een bleek niets met het voorval te maken te hebben. Een ander kreeg eerder al een boete voor bedreiging.

Informateur Buma heeft op de laatste werkdag van zijn tweede formatieweek voor enige reuring gezorgd. Bij het naar huis gaan zei hij tegen wachtende journalisten dat de optie van een kabinet van D66, CDA, VVD en GroenLinks-PvdA "is afgevallen". Want, zo voegde hij er aan toe, verwijzend naar de VVD: "Die blokkade blijft en die is er".

In een formatieproces waar woorden op een goudschaaltje worden gewogen, was het een stellige en opvallende opmerking van de informateur. Het zou ook een streep zetten door de voorkeur van D66-leider Jetten. Die wil zo'n zogenoemd middenkabinet, ook omdat het met 86 zetels brede steun heeft in de Tweede Kamer.

Een paar uur later kwam Buma terug op zijn woorden, via de woordvoerder van de kabinetsformatie. Uit de media had hij vernomen dat zijn woorden waren opgevat als een uitsluiting van een kabinet met VVD én GroenLinks-PvdA. Dat was niet zijn bedoeling, staat in die verklaring. Die conclusie zegt hij nog niet te hebben getrokken.

Geen reden

Buma meldt dat hij zijn uitspraken had gebaseerd op het verslag van zijn voorganger Koolmees die concludeerde dat de VVD samenwerking met GroenLinks-PvdA in een coalitie uitsluit. "Ik heb tot op heden geen reden om aan te nemen dat dat is veranderd."

Het was een kleine rimpeling in een op het oog soepel lopend formatieproces. De belangrijkste boodschap vandaag was dat er "meters" zijn gemaakt. Bontenbal van het CDA, Jetten van D66 en Buma namen deze woorden in hun mond.

Groot

Maar na de tweede week formeren tussen D66 en CDA blijft het nog onduidelijk welke kant het opgaat en of het lukt om een meerderheidskabinet te vormen. D66 ziet namelijk samenwerking met JA21 echt niet zitten, zo zei Jetten vandaag nog een keer. "De verschillen zijn heel groot."

Op de vraag of een minderheidskabinet een mogelijkheid kan zijn, wilde Jetten geen duidelijkheid geven. Wel zei hij dat er naar "alle opties" wordt gekeken.

Al enige tijd, ook vorige week, is het gezelschap in de tijdelijke werkkamer van Buma, burgemeester van Leeuwarden, bezig met de totstandkoming van een basisdocument. Daarin moeten oplossingen staan voor de grote problemen in Nederland, zoals asiel en migratie, het woningtekort, stikstof, defensie en de economie. "Een positieve agenda" moet het worden, waar andere partijen zo enthousiast over kunnen worden dat de vorming van een kabinet sneller mogelijk wordt.

"We zijn aan het stoeien met teksten", zei Jetten deze week voorafgaand van een van zijn vele gesprekken. Bontenbal sprak vandaag van "geel gearceerde teksten", waar nog een oplossing voor gevonden moet worden. Dit weekend gaan ze daar vanuit huis mee verder.

Richting

Eigenlijk was het de bedoeling om deze week al te praten met andere partijen om te kijken of ze al wat voelen voor de richting van het basisdocument. Dat is er niet van gekomen. Dat komt volgens Jetten omdat de week al snel vol liep met nieuwe gesprekken met experts over thema's als economie, financiële houdbaarheid en de uitvoerbaarheid van wetgeving. Vorige week passeerden al zo'n dertig deskundigen de revue.

De partijleiders en de informateur wilden geen voorspelling doen over de gang van zaken volgende week. Buma hoopt er wel op dat hij een "beeld" krijgt van andere partijen of ze met het basisdocument van D66 en CDA uit de voeten kunnen en verder willen praten.

Buma kan die reacties dan weer verwerken in zijn eindverslag dat dinsdag 9 december klaar moet zijn.

Ondanks een landelijke ophokplicht voor pluimvee, blijft de vogelgriep pluimvee en wilde vogels treffen. In het buitenland raken heel soms ook andere dieren of mensen besmet met het virus. Het risico daarop is minimaal, maar je kan dingen doen om het risico zo klein mogelijk te houden.

"Voor het algemeen publiek is het risico op besmetting gelukkig erg klein", zegt viroloog Thijs Kuiken van het Erasmus MC. Dat gebeurt volgens de vogelgriepexpert alleen als mensen zonder bescherming "langdurig en intensief contact" hebben met besmette vogels.

Geen 'tamme' vogels aaien

Kans om besmette vogels tegen te komen, is er in de natuur. Nu het vogelgriepseizoen op een hoogtepunt is, worden er vaak zieke of dode wilde vogels gevonden. Het is dus wel zaak om hierop te letten, zegt Kuiken.

Zieke vogels kunnen tam lijken, doordat ze in reactie op het virus versuft raken, is te lezen op de website van het RIVM. "Het is belangrijk dat kinderen die buitenspelen die zieke vogels niet aanraken. Anders lopen ze ook het risico besmet te raken", zegt Kuiken.

Voor wie in de natuur een dode vogel tegenkomt, heeft Kuiken een duidelijke boodschap: "Melden en er verder van afblijven." Zo'n melding kan bij het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC). Op die website is te zien waar in het land dode vogels zijn aangetroffen.

Wie in die gebieden met de hond gaat lopen, moet voorkomen dat zijn of haar huisdier aan zo'n dode of zieke vogel komt, zegt Kuiken. "In die gebieden kan je beter je hond aanlijnen." Daar geldt ook de aanbeveling om katten binnen te houden, zegt de viroloog. "Omdat die aan de dode vogels kunnen gaan snuffelen en zo besmet zouden kunnen raken."

Besmet door eenden in huis

Gelukkig gaat het virus niet makkelijk over op mensen, legt Kuiken uit. Zo herinnert Kuiken zich een man in Engeland die eenden hield. "De eenden mochten ook in zijn huis rondlopen, dus je kan je voorstellen dat hij langdurig en intensief contact met de dieren had", vertelt Kuiken. De man raakte besmet, maar werd niet erg ziek.

Dat de ziekte van de Engelse man niet ernstig was, noemt de viroloog geruststellend. "Anderen die in Europa besmet raakten met de variant die ook rondgaat onder Nederlandse vogels, zijn op twee handen te tellen." De meesten waren betrokken bij het ruimen van besmette dieren. Ook bij hen viel de ziekte mee.

Hoewel het vaak meevalt, kan de ziekte wel een ernstig verloop hebben bij mensen als het virus in de longen komt, zegt Kuiken. "Dat kan een ernstige longontsteking tot gevolg hebben en daaraan kan je overlijden."

In totaal zijn er voor zover bekend sinds 1997 zo'n duizend mensen besmet geraakt met het virus, veelal in Azië. Ongeveer de helft daarvan ging eraan dood.

Omdat mensen die met mogelijk besmette vogels werken meer risico lopen, nemen zij maatregelen om zichzelf te beschermen tegen de dierziekte, zoals het dragen van overalls, handschoenen en mondmaskers. "Wie de juiste voorzorgsmaatregelen neemt, hoeft zich niet veel zorgen te maken", stelt de viroloog.

Matig risico op pandemie

Vogelgriep is dus meestal niet erg gevaarlijk voor de mens, maar Kuiken houdt rekening met de mogelijkheid dat het vogelgriepvirus kan muteren. "Een nieuwe grieppandemie ligt op de loer als zo'n nieuwe variant mensen gemakkelijker kan besmetten en van mens op mens kan overgaan."

Het risico is heel klein, maar wel toegenomen nu de huidige vogelgriepuitbraak zich over een groot gebied heeft verspreid. "Doordat andere dieren zoals melkkoeien in de VS ook zijn besmet, wordt het risico wel ietsje groter."

Daarom is het van belang dat wie veel met vogels in contact komt beschermende kleding draagt, maar er zijn ook andere maatregelen van belang voor pandemische paraatheid, stelt Kuiken. "Aan de andere kant moet je ook zorgen dat het virus minder gemakkelijk in pluimveehouderijen komt."

Daarnaast kun je ook denken aan het verlagen van de pluimveestapel, zegt Kuiken. In de Gelderse Vallei en Noord-Limburg ligt de pluimveedichtheid heel hoog. "In Limburg zijn achttien keer zoveel kippen als gemiddeld in Europa."

Dat kan natuurlijk niet van vandaag op morgen, nuanceert hij. "Een dergelijke verandering van de pluimveesector moet je in goede banen leiden. Je moet ervoor zorgen dat betrokken mensen en bedrijven goed begeleid worden in deze transitie."

Het virus is door de jaren heen vaak gemuteerd. Mede daardoor werd het een groot probleem voor Nederland:

De rechtbank van Rotterdam heeft celstraffen tot 2,5 jaar opgelegd aan aanhangers van radicaal-soeverein gedachtegoed. De hoogste straffen gingen naar twee mannen uit Overijssel voor bedrijfsmatige illegale handel in wapens. Een van hen werd ook veroordeeld voor bezit van drugs. De twintigers moeten respectievelijk twee en drie jaar de cel in.

Vijf van de tien verdachten die vandaag voor de rechter verschenen waren door het Openbaar Ministerie beschuldigd van deelname aan Common Law Nederland Earth (CLNE), ook bekend als de Volksraad. Deze groep keert zich uitdrukkelijk tegen de overheid. Aanhangers zeggen niet te geloven in een samenleving waarin een kleine groep mensen belangrijke beslissingen neemt of rechtspreekt.

De rechter concludeert dat een deel van de groep de staat omver wilde werpen. De oprichters van CLNE moeten daarom de gevangenis is. Het gaat om een 67-jarige vrouw uit Voorburg en 56-jarige man uit Zwaag. Zij riepen in een video op tot een coup en spoorden sympathisanten aan om "een gezagsdrager te arresteren en te berechten", stelt de rechter vast.

Niet terroristisch

De man uit Zwaag kreeg 16 maanden cel opgelegd, waarvan vier voorwaardelijk. Daarbij woog de rechter mee dat hij verboden wapens bezat. De vrouw uit Voorburg kreeg een jaar cel, waarvan iets meer dan een halfjaar voorwaardelijk, plus een taakstraf van 120 uur. De drie andere verdachten die betrokken waren bij CLNE zijn vrijgesproken.

De rechter oordeelde verder dat CLNE een criminele organisatie is. Anders dan het OM acht de rechtbank niet bewezen dat CLNE terroristische intenties had. "Het doel van de organisatie was niet per se om mensen angst aan te jagen", zegt een persrechter tegen de NOS. "Dat laatste is bij een terroristische organisatie wel het geval."

We maakten eerder deze video over soevereinen en autonomen die zich terugtrekken uit de samenleving:

Ook drie mannen uit Deventer kregen celstraffen opgelegd variërend van 16 tot 24 maanden voor verboden wapenbezit. De rechter achtte niet bewezen dat de drie, zoals het OM betoogde, samenkwamen in een terroristische organisatie die een aanslag wilde plegen op de burgemeester van Deventer.

Burgerarresten

Een stel uit Geesteren in Overijssel is ook vrijgesproken van deelneming aan een terroristische of criminele organisatie. Het OM concludeerde dat de 60-jarige vrouw en 63-jarige man lid waren van CLNE en de groep Sapientes ab Orientes, maar volgens de rechter is die tweede groep, net als de eerste, niet uit op het plegen van misdrijven. De man kreeg wel een taakstraf van 120 uur opgelegd voor het bezit van illegaal vuurwerk.

Vrijspraak volgde ook voor een 60-jarige man uit Oirsbeek die volgens het OM terroristische daden steunde. Hij hield lezingen over project 'Operatie Enduring Freedom'. Daarbij sprak hij over burgerarresten en hit-and-runacties. Maar volgens de rechter ligt de nadruk "op papier" vooral op "het verlenen van hulp in noodsituaties".

"Hoewel het plan en de presentaties de indruk wekken dat het communicatienetwerk ook gebruikt kan worden bij acties om de overheid omver te werpen en de maatschappij te veranderen, wordt dit niet expliciet gemaakt", aldus de rechtbank. Die zegt niet te kunnen vaststellen dat het project is bedoeld om terreurdaden te ondersteunen.

Hogere strafeisen

Het is nog niet bekend of het OM of de verdachten in beroep gaan tegen de uitspraak. Justitie eiste afgelopen maand hogere celstraffen tegen de verdachten, oplopend tot zeven jaar. De zwaarste straffen eiste het OM toen tegen de drie mannen die een aanslag zouden hebben willen plegen op de burgemeester van Deventer.

[shiura] had a problem — they wanted a nice high-quality audio output for their computer, but they didn’t fancy any of the DACs that were readily available on the market. …read more

De Zuid-Afrikaanse politie is een onderzoek gestart naar de dochter van oud-president Zuma. Duduzile Zuma-Sambudla wordt beschuldigd van het ronselen van minstens zeventien Zuid-Afrikanen om aan Russische zijde mee te vechten in de oorlog in Oekraïne.

Vanwege de beschuldigingen is zij vandaag opgestapt als parlementslid. Sinds vorig jaar zat ze in de oppositie namens Umkhonto weSizwe, de partij die door haar vader is opgericht.

Volgens de partij heeft Zuma-Sambudla vrijwillig ontslag genomen. De partij zegt zich in te zetten voor de terugkeer van de huurlingen die momenteel vastzitten in de Donbas-regio, in het oosten van Oekraïne.

De Zuid-Afrikaanse mannen die daarheen zijn gestuurd, zijn tussen de 20 en 39 jaar oud. Zij ondertekenden een contract in de veronderstelling dat ze zouden worden opgeleid tot lijfwachten voor Zuma's politieke partij, maar dat bleek niet te kloppen.

Ghana en Botswana

Van de zeventien Zuid-Afrikaanse mannen zijn sommigen familieleden van Zuma-Sambudla en haar zus. De zus heeft een paar dagen geleden aangifte gedaan tegen Zuma-Sambudla. Volgens haar zijn acht van haar familieleden naar het front gestuurd.

Ook zouden vier mannen uit Ghana en twee uit Botswana zijn geronseld om huurling te worden.

De Zuid-Afrikaanse regering zegt dat haar burgers contact met de overheid hebben gezocht. Samen met de politie en internationale organisaties probeert de regering de mannen terug te brengen. Ook heeft president Ramaphosa gisteren gezegd dat er een onderzoek komt naar hoe de mannen zijn gerekruteerd.

De BBC heeft spraakberichten in handen van een 40-jarige huurling die is gedwongen om mee te vechten aan de kant van Rusland. "Dingen die je normaal alleen in films ziet, zien we live", zegt hij.

Rusland wordt er al langer van beschuldigd buitenlanders te werven voor de oorlog in Oekraïne. Zo zouden ook Keniaanse burgers zijn geronseld om mee te vechten aan de Russische kant, in ruil voor een vergoeding. In totaal doen er 1400 burgers uit Afrikaanse landen mee om de Russische krijgsmacht te versterken.

Belastingontduiking

Zuma-Sambudla heeft de beschuldigingen aan haar adres niet ontkend. In een verklaring zegt ze dat ze dacht dat de mannen naar Rusland gingen voor een training. Het is onduidelijk of zij geld kreeg voor het rekruteren van de mannen.

Zuma-Sambudla staat momenteel ook terecht voor beschuldigingen van landverraad. Zij zou in 2021, tijdens anti-regeringsrellen in Zuid-Afrika, via sociale media hebben opgeroepen tot geweld.

Haar vader, Zuma, was tussen 2009 en 2018 president van Zuid-Afrika. Hij was lid van het ANC, maar werd in 2018 uit de partij gezet vanwege een steeds langere lijst aanklachten tegen hem, waaronder fraude, witwassen en belastingontduiking. In 2021 werd hij tot vijftien maanden gevangenisstraf veroordeeld voor minachting van de rechterlijke macht.

De slachtoffers van een schandaal met ivf-zaad in het Rijnstate-ziekenhuis in Arnhem hebben een schikking getroffen met de betrokken gynaecoloog en het ziekenhuis. Dat meldt hun advocaat in radioprogramma Pointer.

De schikking betekent het einde van een langlopend juridisch conflict, waarin de slachtoffers meerdere keren naar de rechter stapten.

Geen toestemming

Het schandaal kwam aan het licht toen een donorkind in de zoektocht naar haar anonieme vader via DNA-stamboomonderzoek terechtkwam bij een man die nooit donor was geweest. Wel had de man in de jaren tachtig zijn zaad afgegeven voor een ivf-traject in het Rijnstate-ziekenhuis.

Dat werd zonder zijn toestemming gebruikt als donorzaad, waardoor de man zonder zijn weten een kind kreeg. Daar komt bij dat de man drager is van een erfelijke ziekte, die is overgedragen aan het donorkind en haar zoontje.

Omdat alles erop wees dat er opzettelijk was gehandeld, dwongen de slachtoffers de gynaecoloog om voor de rechtbank onder ede te verklaren over de gebeurtenissen. De arts beweerde dat hij zich niets kon herinneren en ontkende ooit zijn eigen zaad bij donorbehandelingen te hebben gebruikt.

Dat laatste bleek aantoonbaar onjuist, zo werd later bevestigd in de documentaire Spoorloos onderzoekt: Sporen van een spermabank van KRO-NCRV. De gynaecoloog is inmiddels gepensioneerd, schrijft Omroep Gelderland.

Schikking

De gedupeerden startten een aansprakelijkheidsprocedure om de schade die door deze fouten was ontstaan te verhalen op het ziekenhuis. Er is nu een schikkingsregeling getroffen tussen het ivf-stel, de moeder en het donorkind, het Rijnstate-ziekenhuis en de gynaecoloog. Rijnstate doet geen uitspraken over de inhoud van de schikking.

"Het is fijn dat het ziekenhuis en de arts uiteindelijk hun verantwoordelijkheid hebben genomen en bereid bleken tot een schikking", zegt de advocaat van de slachtoffers.

"Wel willen we stellen dat we samen mede dankzij goed contact met de familie die het betreft tot een oplossing zijn gekomen die naar tevredenheid is van alle betrokkenen", zegt het ziekenhuis in een reactie.

Rijnstate benadrukt dat de wet- en regelgeving op het gebied van kunstmatige inseminatie is veranderd en aangescherpt. "Met onze huidige manier van werken zal zich een dergelijke situatie als in de schikkingszaak niet meer voordoen."