Zat hij in een tunnel diep onder de grond in Khan Younis, de stad waar hij vandaan kwam, omringd door gijzelaars als menselijk schild? Was hij al via een tunnel naar Egypte ontkomen? Was hij dood? Speculaties over Hamas-leider Yahya Sinwar waren er genoeg de afgelopen maanden. Gisteren kwam er duidelijkheid over zijn lot. Volgens het Israëlische leger werd Sinwar gedood in een huis in het zuiden van Gaza, op anderhalve kilometer van de grens met Egypte.
Meer dan een jaar maakte Israël jacht op Sinwar. Op 10 oktober vorig jaar was hij nog in een tunnel onder Khan Younis. Beelden van een bewakingscamera toonden hem op de rug gezien.
DNA in een tunnelPas een klein jaar later, op 31 augustus, vonden militairen een nieuw spoor van de Hamas-leider. Zijn DNA werd aangetroffen in een tunnel onder Tal Al-Sultan, vlak bij Rafah. Daar waren kort daarvoor zes Israëlische gijzelaars dood gevonden. Vermoedelijk dienden zij als menselijk schild voor Sinwar, en gaf hij op het moment dat er een Israëlische patrouille dichtbij kwam persoonlijk het bevel om hen dood te schieten. Toen wist hij nog te ontkomen. Maar Israël zat hem op de hielen.
Een paar weken later, op 22 september, schreef de Israëlische krant Haaretz dat Sinwar al enige tijd geen contact meer had met de buitenwereld. Een mobiele telefoon gebruikte hij al lang niet meer, maar nu waren er kennelijk ook geen handgeschreven briefjes meer, die hij eerder met koeriers meestuurde.
De Israëlische veiligheidsdiensten onderzochten of Sinwar misschien gewond was geraakt bij een van de zware luchtaanvallen op de tunnels van Hamas, in het gebied waar hij zich vermoedelijk ophield. Maar ze hadden geen bewijs dat hij daadwerkelijk was getroffen.
Op de vluchtHet Israëlische leger trok het afgelopen jaar steeds verder op naar het zuiden van Gaza. In mei viel het Rafah binnen, de meest zuidelijke stad. Het lijkt er nu op dat Sinwar daar in de val zat. Verder vluchten kon hij niet, de grens met Egypte werd intussen ook gecontroleerd door het Israëlische leger.
Op deze satellietbeelden van de dag dat Sinwar gedood werd, zijn Israëlische legervoertuigen te zien vlak bij het huis waar hij zich schuilhoudt:
En zo werd hij woensdag door Israëlische militairen gevonden. Al hadden ze op dat moment nog geen idee dat ze hun allergrootste vijand hadden opgespoord. Ze waren in het gebied op zoek naar commandanten van Hamas. Maar het was geen speciale operatie om iemand te doden, en ze hadden geen speciale inlichtingen over Sinwar gekregen.
Het eindeHet is woensdag 16 oktober. Een eenheid van de Bislamach-infanteriebrigade is op patrouille in Tal Al-Sultan, net ten noorden van Rafah. Het is een van de vluchtelingenkampen in Gaza, in de loop van de jaren uitgegroeid tot een stadswijk.
Het Israëlische leger heeft het gebied omsingeld en is al een tijd bezig om er tunnels op te blazen. Legerwoordvoerder Doron Spielman zegt tegen de BBC dat ze op die manier Sinwar dwongen om op de vlucht te slaan. Hij zou daardoor uiteindelijk een fatale vergissing hebben begaan door uit een tunnel naar boven te komen.
Maar dat weten de militairen nog niet, als ze drie vermoedelijke Hamas-strijders tussen de huizen zien lopen. Ze openen het vuur en de militanten splitsen zich op. Een van hen gaat een huis binnen. Als de militairen achter hem aan gaan, gooit hij twee handgranaten, waarvan er een ontploft, schrijft The Times of Israel. De militairen trekken zich terug en roepen om versterking.
De militairen sturen vervolgens een mini-drone het huis in en die filmt de strijder die op een stoel zit. Hij is zwaargewond aan zijn rechterhand en heeft een sjaal om zijn gezicht. Als hij de drone ziet gooit hij er een stok naartoe, maar hij mist.
Deze beelden van de drone zijn door het Israëlische leger gedeeld:
Nu weet het leger precies op welke plek in het huis de man zich bevindt. Een tank schiet een granaat op hem af en die maakt een eind aan zijn leven.
Pas de volgende ochtend, donderdag 17 oktober, checken militairen het lichaam. De linkerkant van zijn schedel is compleet verwoest. Maar een deel van zijn gezicht is nog intact. En dan zien ze een opmerkelijke gelijkenis met Yahya Sinwar. Om het zeker te weten, snijdt de geheime dienst Shin Bet een vinger van hem af om hem te identificeren. En pas daarna komt de bevestiging: Yahya Sinwar, de hoogste leider van Hamas, de man die de aanval van 7 oktober had voorbereid, is dood.
Bij Sinwar vinden de Israëliërs een wapen, een kogelwerend vest en 40.000 sjekel (10.000 euro). Pas als het gebied is veiliggesteld, halen ze zijn lichaam weg en brengen het naar Israël. De tunnel waar eerder zijn DNA was gevonden, lag maar een paar honderd meter verderop. De twee andere Hamas-strijders die bij hem waren, zijn ook gedood. Waarschijnlijk waren het lijfwachten.
Er blijven nog wel vragen over. Wat deed Sinwar buiten, overdag op straat? Waarom omringde hij zich niet langer met gijzelaars als menselijk schild? Verbleef hij al langer in het huis waar hij werd gedood, of ging hij toevallig daar naar binnen?
Hamas heeft bevestigd dat de leider van de groepering, Yahya Sinwar, is gedood. Israël claimde gisteren hem uitgeschakeld te hebben bij een operatie in de Gazastrook, maar nu melden hooggeplaatste leden van Hamas dat ook.
In een verklaring omschrijft de militante groepering Sinwar als een held die "opklom tot heldhaftige martelaar, die oprukte en zich niet terugtrok, met zijn wapen zwaaide en het bezettingsleger frontaal aanviel". Sinwar wordt gezien als het brein achter de terroristische aanslagen van 7 oktober 2023, waarbij meer dan 1200 burgers en militairen in Israël werden gedood en zo'n 250 mensen werden ontvoerd.
De plaatsvervangend chef van het politieke bureau van Hamas, Khalil al-Hayya, liet op televisie weten dat hij rouwt om de dood van de "martelaar" Sinwar. Hij voegde daaraan toe dat Hamas niet van plan is om de gijzelaars vrij te laten, voordat Israël stopt met de aanvallen op de Gazastrook en zijn troepen terugtrekt. Hayya is namens Hamas de belangrijkste onderhandelaar bij de gesprekken over een staakt-het-vuren en een gijzelaarsdeal.
De hoop op de vrijlating van de gijzelaars is bij Israël juist toegenomen. Premier Netanyahu zou gisteravond in een telefoongesprek met de Amerikaanse president Biden gezegd hebben dat de dood van Sinwar de mogelijkheid kan bieden voor een gijzelaarsdeal. Het Witte Huis spreekt vandaag van een unieke kans om een staakt-het-vuren rond te krijgen, aangezien Washington vindt dat Sinwar daarvoor het grootste obstakel was.
Een ander hooggeplaatst Hamas-lid, Bassem Naim, noemt de dood van Sinwar "pijnlijk en verontrustend", maar zegt dat de terreurbeweging "uiteindelijk zal zegevieren". "Het lijkt erop dat Israël gelooft dat het doden van onze leiders het einde betekent van onze beweging en de strijd van het Palestijnse volk. Ze kunnen geloven wat ze willen. Dit is niet de eerste keer dat ze dat zeggen", aldus Naim.
Midden-Oosten-correspondent Daisy Mohr sprak Naim in maart in Qatar, waar hij onderhandelde namens de militante organisatie:
De Iraanse minister Araghchi van Buitenlandse Zaken zegt dat Sinwar "moedig heeft gestreden tot het einde". Hij was een "bron van inspiratie voor alle verzetsstrijders in de regio, zowel Palestijnen als niet-Palestijnen", aldus Araghchi.
Hezbollah zegt in een verklaring dat de Hamas-leider "het Amerikaanse project en de zionistische bezetting tegemoet trad" en daarvoor zijn leven gaf. De Libanese militante groepering spreekt zijn steun uit voor het Palestijnse volk.
Per toevalHet lijkt erop dat Sinwar woensdag min of meer per toeval werd gedood in een gebouw in Rafah. Het Israëlische leger zou een gebouw beschoten hebben omdat het daar meerdere Hamas-militanten had gezien. Toen het gebouw later werd geïnspecteerd, bleek dat een van de doden sterke gelijkenissen vertoonde met Sinwar. Gisteren kon Israël dat na identificatie bevestigen.
Dat is opmerkelijk, omdat inlichtingendiensten ervan uitgingen dat Sinwar zich diep in de ondergrondse Hamas-tunnels schuilhield. Als de verklaringen kloppen, bevond de Hamas-leider zich op het moment van de aanval bovengronds.
Hamas heeft vooralsnog nog geen nieuwe leider aangewezen. Het lijkt er volgens de onafhankelijke denktank Institute for the Study of War niet op dat dit snel zal gebeuren, omdat Hamas onder grote druk staat in de Gazastrook. Verwacht wordt dat in de eerste fase de militaire taken en verantwoordelijkheden opgesplitst zullen worden onder verschillende commandanten.
Nieuwsuur maakte vorige maand deze video over de overlevingsstrategie van Hamas:
In de oudste dierentuin van Hongkong zijn de afgelopen week in twee dagen tijd negen apen doodgegaan. Dagenlang was onduidelijk wat er met de dieren aan de hand was. Nu blijkt dat ze besmet waren met een bacteriële infectie (melioidose) en zijn bezweken aan een sepsis, oftewel bloedvergiftiging.
De apen werden hoogstwaarschijnlijk ziek door besmette grond na graafwerkzaamheden in de buurt van de verblijven in de Hong Kong Zoological and Botanical Garden, zeiden de autoriteiten op een persconferentie. Ze benadrukten dat er geen gevaar is voor mensen.
Melioidose wordt veroorzaakt door de bacterie burkholderia pseudomallei, die veel voorkomt in grond en modderig water.
Ongewoon gedragAcht apen werden zondag dood aangetroffen. De negende stierf maandag nadat hij ongewoon gedrag had vertoond. Het gaat om vier saki's, drie katoentamarins, een doodshoofdaapje en een brazzameerkat.
Een andere aap vertoonde ook ongewoon gedrag en had minder eetlust, maar een woordvoerder van het dierenpark zei vandaag dat de situatie van dat dier stabiel lijkt.
Dierenrechtenorganisatie Peta heeft gezegd zich ernstige zorgen te maken. Volgens de organisatie laat dit zien dat er risico's zijn op uitbraken van ziekten zoals mpox, die van dier op mens kunnen overspringen.
Een 33-jarige man uit Utrecht is opgepakt voor het leksteken van banden van geparkeerde politieauto's. Dat gebeurde in de nacht van zondag op maandag bij het politiebureau in IJsselstein. De man is inmiddels weer vrij.
Rond 02.30 hoorde een agent op het politiebureau een autoalarm afgaan. Buiten aangekomen zag de agent dat alle banden van drie politievoertuigen lek waren.
Daardoor konden de agenten uit IJsselstein twee uur lang niet met de auto naar spoedmeldingen. Agenten uit Nieuwegein namen de meldingen over.
De verdachte is dinsdag opgepakt in zijn woning. Hij is verhoord en inmiddels weer op vrije voeten. Zijn motief is nog onduidelijk, "Het onderzoek loopt nog", zegt een politiewoordvoerder tegen RTV Utrecht.
De provincie Zeeland roept minister Wiersma van Landbouw in een brief op om onderzoek te doen naar de aanwezigheid van schadelijke PFAS in vlees en melk van dieren die in het kustgebied grazen.
Er is een verhoogd PFAS-gehalte gevonden in het bloed en vlees van enkele runderen in Het Verdronken Land van Saeftinghe. Dat is een natuurgebied op de grens van Nederland en België. Het grootste deel van het gebied ligt in Zeeuws-Vlaanderen.
Het onderzoek werd in augustus uitgevoerd door Het Vlaamse Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV). Bij één Vlaamse veehouder werd tot vier keer de toegestane PFAS-norm gemeten in vlees dat bestemd was voor consumptie, schrijft de provincie in de brief aan de minister. Het gaat om het PFAS-type PFOS.
Het FAVV heeft de verkoop van het vlees van de koeien voorlopig verboden. Ook twee andere veehouderijen mogen in afwachting van laboratoriumonderzoek geen vlees verkopen.
NVWA treft maatregelenDe Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is op de hoogte gebracht van de onderzoeksresultaten. Die laat weten dat vee van zes pachters in het natuurgebied graast. Onder hen zijn drie veehouders uit Nederland.
"Bij de Nederlandse veehouders heeft de NVWA maatregelen getroffen, waardoor er geen vlees met te veel PFAS op de markt kan worden gebracht", meldt de provincie. Om wat voor maatregelen het gaat, is niet bekendgemaakt.
PFAS in eierenHet RIVM stelde eerder vast dat ook eieren van Nederlandse hobby-kippen hoge concentraties PFAS kunnen bevatten. Uit recent onderzoek dat in de omgeving van de Chemours-fabriek in Dordrecht is uitgevoerd blijkt dat regenwormen, die door de kippen worden opgegeten, een belangrijke bron van de PFAS in de eieren zijn. Ook hier ging het voornamelijk om PFOS, een stof die Chemours voor zover bekend nooit in zijn productieproces heeft gebruikt.
Het Openbaar Ministerie in de VS klaagt een voormalig geheim agent uit India aan voor het beramen van een moordaanslag op een sikh-activist in New York.
De 39-jarige Vikash Yadav zou vorig jaar zijn landgenoot Nikhil Gupta hebben gerecruteerd om de Amerikaans-Canadese sikh-activist van Indiase komaf te laten ombrengen. Ook zou Yadav zijn landgenoot Gupta hebben gezegd waar de activist woont en hem hebben verteld over diens dagelijkse doen en laten.
Daarnaast zou geheim agent Yadav zijn landgenoot Gupta naar een man hebben gestuurd die hij voor de moord kon inhuren, niet wetend dat dit een informant was van de Amerikaanse drugsbestrijdingsorganisatie DEA. Gupta bood de informant 100.000 dollar voor de moord, waarvan 15.000 dollar als aanbetaling.
Tot uitvoering kwam het niet, omdat de Amerikaanse regering de zaak bij die van India aankaartte. Het Amerikaanse OM bracht de plannen vorig jaar november in de openbaarheid. Gupta was daarvoor al in Praag gearresteerd en door Tsjechië aan de VS uitgeleverd.
VoortvluchtigYadav is nog voortvluchtig. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken hoorde van Indiase onderzoekers dat hij niet langer in dienst is van de Indiase regering. Hij verblijft vermoedelijk in India.
Het beoogde slachtoffer, Gurpatwant Singh Pannun, zet zich in voor een onafhankelijke sikh-staat. Sikhs zijn een religieuze minderheid die voornamelijk in de Indiase deelstaat Punjab wonen. India beschouwt hem als een terrorist.
Moorden in CanadaOok Canada beschuldigt India van het beramen van moorden op sikhs. Ook in die gevallen zou India de moorden door criminelen willen laten uitvoeren.
Deze week besloot Canada tot de uitzetting van zes Indiase diplomaten. Er zou voldoende bewijs zijn dat zij betrokken waren bij de moord in juni vorig jaar op sikhleider Hardeep Singh Nijjar in een voorstad van het Canadese Vancouver.
Koning Charles en koningin Camilla landen vandaag in Australië voor een zesdaags bezoek. De laatste keer dat de Australiërs bezoek kregen van hun staatshoofd is dertien jaar geleden; toen was het nog koningin Elizabeth. Door het koninklijke bezoek laait de discussie onder de bevolking weer op: moet Australië een republiek worden, of onderdeel blijven van het Gemenebest met de Britse vorst aan het hoofd?
Peilingen geven een wisselend beeld. Een recente peiling van het Australische mediabedrijf News Corp stelt dat 45 procent de monarchie steunt, 33 procent voor een republiek is en de rest geen voorkeur heeft. Maar uit een peiling van de Australische republikeinse beweging ARM komt naar voren dat 60 procent van de bevolking liever een Australisch staatshoofd heeft dan de Brit Charles en dat 92 procent in principe openstaat voor een Australische republiek.
Een meerderheid van de Australische bevolking, die een overwegend Britse achtergrond heeft, hecht nog aan het koningshuis. Maar de demografische samenstelling van het land is de afgelopen jaren enorm veranderd. Het land is inmiddels heel multicultureel en veel mensen met verschillende achtergronden hebben geen band met het koningshuis. Volgens de peiling van de Australische republikeinse beweging weet 40 procent van de bevolking niet eens dat koning Charles het staatshoofd is.
Roep om excuses voor koloniaal verledenOok de inheemse bevolking staat kritisch tegenover de Britse kroon. Voor hen staat het koningshuis symbool voor het grote leed dat hun sinds de kolonisatie van hun land is aangedaan. Leiders van Aboriginals en van de inwoners van de Straat Torreseilanden hebben Charles opgeroepen excuses te maken voor het koloniale verleden. Ze willen ook herstelbetalingen. De koning heeft vooralsnog niet gereageerd op hun verzoek.
Het is geen verrassing dat de bestemming van zijn eerste grote internationale reis sinds zijn kankerdiagnose, begin dit jaar, Australië is. Charles heeft een bijzondere band met het land. Op zijn 17e studeerde de jonge prins een half jaar aan een prestigieuze school in Geelong, in de buurt van Melbourne. In de jaren daarna kwam hij vaak terug, dit wordt zijn zeventiende bezoek.
Even leek de reis vanwege Charles' kankerdiagnose niet te kunnen doorgaan. Sinds februari ondergaat hij chemotherapie. Welke vorm van kanker de 75-jarige koning heeft, is niet bekendgemaakt. Zijn gezondheid is ook de reden dat het een vrij vluchtig bezoek is. De koning pauzeert zijn behandeling voor de reis.
Veel politici afwezigToch krijgt hij in Australië door sommigen een lauwe ontvangst. Charles en Camilla worden ontvangen door premier Albanese, een uitgesproken voorstander van een Australische republiek, al is niet de verwachting dat de premier daar een punt van gaat maken tijdens het bezoek.
Voor andere politici is het koninklijke bezoek geen prioriteit. Geen enkele van de zes leiders van Australische deelstaten is aanwezig bij een officiële receptie in de hoofdstad Canberra vanwege "andere verplichtingen". De Australische Monarchie Vereniging spreekt van een "klap in het gezicht" van de koning.
Het is niet voor het eerst dat er discussie is over de toekomst van de monarchie in Australië. 25 jaar geleden werd een referendum gehouden over de toekomst ervan. In de jaren daarvoor leek er een meerderheid voor te zijn, maar uiteindelijk stemde 54,9 procent van de bevolking tegen.
Toch bleef het koningshuis omstreden. Dat heeft deels te maken met een opmerkelijk moment in de Australische geschiedenis: het ontslag van de premier door de vertegenwoordiger van de koningin in 1975. De toenmalige Australische premier Whitlam werd ontslagen door gouverneur-generaal Kerr, de vertegenwoordiger en plaatsvervanger van de Britse vorst in Australië. Dat leidde tot een constitutionele crisis en is nog steeds een van de meest controversiële gebeurtenissen uit de Australische politieke geschiedenis.
In 2020 werden de brieven tussen Kerr en het koninklijk huis openbaar gemaakt. Daaruit bleek onder meer dat de toenmalige prins Charles hem in 1976 een steunbetuiging stuurde, vier maanden na het ontslag. "Geef de moed niet op", schreef de troonopvolger aan Kerr over de ontstane ophef. "Je hebt een goed en moedig besluit genomen." Dit wordt Charles in Australië nog altijd aangerekend.
Afscheidstournee?Maandag ontmoet de koning zijn onderdanen bij het Australische oorlogsmonument in Canberra. Dinsdag kunnen mensen hem zien bij het beroemde Opera House in Sydney. Het is nog onduidelijk hoeveel mensen erbij zullen zijn.
De Australische republikeinse beweging heeft aangekondigd een ludiek protest te houden. Als het aan de republikeinen ligt, is dit Charles' afscheidsbezoek. In een ludieke campagne wordt de koninklijke familie gepresenteerd als een oude rockband die een laatste tournee maakt.
Hier zie je het campagnespotje:
De Ugandese minister van Buitenlandse Zaken, Jeje Odongo, zegt dat hij niet met minister Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp heeft gesproken over het opvangen van uitgeprocedeerde asielzoekers. Volgens Klever was dat wel het geval, zij het kort.
Klever was deze week op werkbezoek in Uganda en sprak daar onder meer over het tegengaan van migratie. Duidelijk werd dat het kabinet de mogelijkheid verkent om uitgeprocedeerde asielzoekers op te vangen in Uganda.
Ze sprak ook met minister Odongo, maar dit specifieke plan kwam volgens hem niet ter sprake. "We hebben alleen gesproken over Nederlandse steun aan vluchtelingen die al in Uganda zijn", zegt hij in Bureau Buitenland op NPO Radio 1. "Mocht Nederland weer beginnen over terugkeerhubs dan ga ik met mijn team het voorstel bekijken en kom ik terug met een antwoord."
Tegen de NOS zei Odongo na afloop van zijn ontmoeting met Klever open te staan voor alle vormen van samenwerking bij de opvang van asielzoekers.
Klever reageert vandaag kort op de uitspraken die haar Ugandese collega op de radio deed: "Het onderwerp is kort aan de orde geweest tijdens het bilaterale gesprek met minister Odongo, dat over opvang in de regio en migratie ging."
Uganda vangt vluchtelingen opUganda is al een land dat veel vluchtelingen opvangt uit de regio. Zo zitten er vluchtelingen uit Sudan, Zuid-Sudan en de Democratische Republiek Congo.
Op de vraag of Uganda geld zou krijgen in ruil voor de opvang, reageert Odongo geïrriteerd bij Bureau Buitenland: "Ik zei je toch, daar hebben we helemaal niet over gesproken."
Tijdens haar bezoek aan Uganda benadrukte Klever dat het kabinet de migratie wil terugdringen. "Het is belangrijk dat uitgeprocedeerde asielzoekers teruggaan naar hun land van herkomst. Daar stokt het soms. We hebben een lange relatie met Uganda en het is een gastvrij land."
'Innovatief'De kern van het plan is dat Afrikaanse asielzoekers die in Nederland zijn afgewezen, worden uitgezet naar het Oost-Afrikaanse land. Uganda zou daarvoor geld krijgen. Volgens premier Schoof is het een "innovatieve oplossing", waarover wel meer wordt gesproken in Europa.
Het plan stuit wel al bij voorbaat op meerdere bezwaren, zeggen deskundigen. Zo zou het plan in strijd zijn met Europese wetgeving en is er twijfel over de veiligheid van afgewezen asielzoekers in Uganda.
