Aggregator

Premier Wales stapt na vier maanden op om omstreden donatie

3 months 2 weeks ago

Vaughan Gething stapt op als premier van Wales. Hij werd in maart gekozen, maar vanwege een omstreden donatie tijdens zijn verkiezingscampagne lag hij al direct onder vuur. Ook treedt hij terug als leider van de Welsh Labour Party.

Gething ontving een donatie van 200.000 pond van de Dauson Environmental Group. Dat bedrijf is eigendom van een man die twee keer is veroordeeld voor het dumpen van afval in natuurgebieden. Volgens Gething viel de donatie binnen de regels.

Roep om geld terug te geven

Zowel vanuit zijn eigen partij als door andere partijen werd Gething opgeroepen om het gedoneerde geld terug te geven.

Onder meer vier ministers hebben de Welshe regering al verlaten vanwege de kwestie. Naar eigen zeggen omdat ze hun werk niet konden voortzetten "zonder dat Gething aftreedt". Vorige maand werd er een niet-bindende motie van wantrouwen tegen hem aangenomen.

In een verklaring noemt Gething zijn vertrek onvermijdelijk. "Het is een enorme eer geweest om dit werk te mogen doen, al was het maar voor een paar maanden."

Eerste zwarte premier

Gething is de eerst zwarte premier van Wales. Hij is geboren in Zambia, waar ook zijn moeder vandaan komt. Zijn vader was een dierenarts uit Wales. Toen Gething twee was verhuisde hij met zijn ouders naar Wales.

Voordat hij in 2011 de politiek in ging, werkte hij als advocaat.

Kwart onderzochte volkorenproducten niet volkoren, verpakkingen misleidend

3 months 2 weeks ago

Lang niet alle volkorenproducten in de supermarkt zijn ook daadwerkelijk volkoren, blijkt uit een steekproef van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Ruim een kwart van de onderzochte producten wordt ten onrechte volkoren genoemd. De producenten hebben een waarschuwing gekregen en moeten hun verpakking aanpassen.

De NVWA onderzocht in totaal 190 volkorenproducten uit de supermarkten van zeven grote ketens. Het ging om bijvoorbeeld beschuit, crackers, koekjes en pasta. 51 producten hadden niet volkoren genoemd mogen worden.

Huismerken

Onder meer Albert Heijn ging in de fout met hun koekjes van hun huismerk, zoals de "Digestive volkoren met tarwebloem". Ook de verpakking van hun knäckebröd was misleidend, net als die van het Jumbo-huismerk.

Ook de verpakking van de crackers van het huismerk g'woon was misleidend. Er waren ook andere producten die onterecht als volkoren werden omschreven, zoals de noodles van Conimex.

Hele graankorrels

Er mag alleen volkoren op de verpakking staan als het gebruikte meel in het product gemaakt is van hele graankorrels. Dat betekent dat de zetmeelrijke kern, de kiem en de zemel in hun natuurlijke verhouding in het gebruikte meel aanwezig zijn. Inmiddels zijn de meeste verpakkingen aangepast.

Zorgen bij schapenhouders over werking vaccin tegen blauwtongvirus

3 months 2 weeks ago

Dierenartsen en schapenhouders maken zich grote zorgen over het blauwtongvirus. Ondanks een grote vaccinatiecampagne heeft al een aantal schapen het virus opgelopen en zijn er schapen aan doodgegaan.

"Het aantal besmettingen is extreem, ondanks de vaccinatie", zegt veearts Rianne van Helden van De Herkauwerspraktijk in Oss en Mill. "Er zijn al meerdere dode schapen gemeld. De veehouders hebben het gevoel dat ze voor niks hebben gevaccineerd."

Dierenarts Judith van Andel uit Venlo is gespecialiseerd in schaapskuddes en heeft veertig bedrijven als klant. "Door het vaccin zouden dieren alleen milde verschijnselen mogen hebben, maar je ziet echt doodzieke schapen en schapen die overlijden." Volgens haar gaat het al om honderden schapen, die allemaal zijn gevaccineerd.

Sinds eind april zijn er drie vaccins beschikbaar gekomen om schapen te beschermen tegen het blauwtongvirus. Het virus wordt overgebracht door besmette knutten (kleine muggen) en treft vooral schapen. De ziekteverschijnselen zijn hoge koorts, zwellingen en een blauwe tong. Gisteren stond de teller van de NVWA, die het aantal geregistreerde gevallen bijhoudt, op 94 besmettingen.

Bij het College ter beoordeling van geneesmiddelen, waar besmettingen moeten worden gemeld, zijn tot nu toe drie meldingen gedaan. Het college roept dierenartsen en veehouders op om verdenkingen van blauwtong na inenting meteen door te geven.

Grote klantenkring

Momenteel heerst het virus vooral in Limburg, Noord-Brabant en Gelderland. Dierenartsen zien geen verschil tussen de verschillende vaccins. De werking van alle drie laat volgens hen te wensen over.

"We hadden gehoopt dat we deze zomer met de benen op tafel vakantie konden vieren", zegt Van Helden, "maar niets is minder waar." Schapenhouders bellen haar om te zeggen dat ze zieke schapen hebben, maar dat het geen blauwtong kan zijn, omdat de dieren zijn ingeënt. "Dan beschrijven ze de symptomen en moet ik ze vertellen dat het toch blauwtong is. Het is heel vervelend, ik hoop dat het snel wordt opgepakt."

Schapenhouders zijn intussen terug bij af. Deze boer vindt elke dag dode schapen in zijn stal, terwijl ze gevaccineerd zijn:

Dierenarts Van Andel heeft een grote klantenkring, met onder meer bedrijven met grote schaapskuddes die worden ingezet voor natuurbeheer. "Van die veertig bedrijven schat ik dat er zo'n vijftien tot twintig problemen hebben. Ik rijd nu toevallig net langs een bedrijf waar ze 600 schapen hebben, waarvan er al dertig echt ziek zijn en tien al zijn doodgegaan. Een ander bedrijf heeft er 170, waarvan 70 zieke en twaalf dode. Ik was bij bedrijven op de Veluwe, de Sallandse Heuvelrug, bij Tilburg, bij Etten-Leur... je ziet het overal."

Vrees voor bedrijf

Een van haar klanten is schaapherder Tineke Camps uit Ysselsteyn in Noord-Limburg. Haar Peelkudde Schaapsdrift bestaat uit zo'n 1400 schapen, die allemaal dit voorjaar zijn gevaccineerd. In een week tijd zijn er al elf schapen doodgegaan.

"Alle schapen met ziekteverschijnselen halen we naar de stal. We hopen dat ze met extra goede verzorging de blauwtong overleven. Maar tot nu toe heeft geen enkel schaap deze stal levend verlaten, terwijl ze toch allemaal gevaccineerd zijn", zegt Camps bij L1 Nieuws. Ze vreest voor de gevolgen voor haar bedrijf.

Ook de beroepsorganisatie voor dierenartsen KNMvD maakt zich zorgen en zegt dat er nader onderzoek moet komen naar onderliggende redenen. Het is daarvoor cruciaal dat dierenartsen bijwerkingen, waaronder onvoldoende werking van het vaccin, melden, zegt de organisatie.

Dierenarts Reinard Everts van Schapendokter.nl uit Coevorden ziet ook boven de grote rivieren veel meldingen van schapenhouders. "We zagen vorige week al een explosie. Dat was ook wel te verwachten, want na een paar dagen zomers weer beginnen de knutten aan hun bloedmaaltijd. Dit past in het plaatje wat we niet gehoopt hadden."

Hij ziet ook dat de ziekte zich sneller verspreidt dan vorig jaar. "Maar dat gebeurt vaker het tweede jaar, doordat de knuttenpopulatie dan al meer besmet is."

Everts had gehoopt dat minder dieren klachten zouden hebben, dat het vaccin wat beter zou beschermen. Hij hoopt nog wel dat het beschermt tegen sterfte. Het beeld van honderden dode schapen herkent hij nog niet.

"We zien ten opzichte van vorig jaar wel dat er meer dieren ziek worden en dat die na een paar dagen beter worden. Maar er is ook wel sterfte. De bescherming is toch niet helemaal zoals gehoopt."

Billenknijpen

Toch blijft hij optimistisch. Vorig jaar gingen drie op de vier zieke dieren dood. Het is nog niet te zeggen hoeveel dat er nu zijn, omdat het virus pas net is opgedoken, maar als dat er nu minder zijn, zou het vaccin al wel helpen.

"Het is nu even billenknijpen. Het kan een dag of tien duren voor een schaap doodgaat. Eind deze week zitten we ongeveer op die termijn. Dan is er meer te zeggen over de effectiviteit van het vaccin. Ik heb nog steeds de indruk dat het gemiddeld iets minder erg is dan vorig jaar en dat er meer dieren opknappen."

Bus botst tegen tunnelwand op Spaanse snelweg

3 months 2 weeks ago

Op een snelweg in Spanje is een bus tegen de ingang van een tunnel gebotst. Het ongeluk gebeurde op de snelweg bij Pineda de Mar, ten noorden van Barcelona. Volgens de autoriteiten in Catalonië zijn tientallen mensen gewond geraakt van wie er 33 ter plekke verzorgd werden. 25 mensen zijn naar het ziekenhuis gebracht, van wie er drie in kritieke toestand verkeren.

In de bus zaten zo'n 60 textielwerkers die onderweg waren naar een nabijgelegen fabriek. Mogelijk is de bus van de weg geraakt en vervolgens tegen de helling op gereden en diagonaal omhoog blijven staan.

De inzittenden werden uit de voorkant van de bus bevrijd. Ze konden daar op het dak van de tunnel stappen, is te zien op deze beelden:

Noord-Koreaanse ambassademedewerker loopt over naar Zuid-Korea

3 months 2 weeks ago

Een Noord-Koreaan die op de ambassade in Cuba werkte, is overgelopen naar Zuid-Korea. Dat vertelt hij in een interview met de Zuid-Koreaanse nieuwswebsite 'Chosun Daily'.

Ri Il-gyu werkte tussen 2011 en eind 2023 op de Noord-Koreaanse ambassade in Cuba. Acht maanden geleden liep hij over, nadat Pyongyang hem een medische behandeling in Mexico had geweigerd die in Cuba niet mogelijk is. Daarnaast werd zijn werk volgens hem niet eerlijk beoordeeld.

In 2011 verhuisde Ri met zijn gezin naar Cuba, dat een van de oudste bondgenoten van Noord-Korea is. Hij werkte op de ambassade als politiek adviseur en wilde in Cuba een Noord-Koreaans restaurant beginnen. Om dit restaurant te openen moest hij smeergeld betalen aan een hoge functionaris van het ministerie van Buitenlandse Zaken van Noord-Korea, maar omdat hij geen geld had vroeg hij om uitstel van betaling. Sindsdien werd zijn werk slecht beoordeeld.

Nadat hij ziek was geworden en zijn verzoek was geweigerd om in Mexico behandeld te worden, besloot hij over te lopen naar Zuid-Korea.

Zes uur voor vertrek

Zijn vrouw en kinderen heeft hij pas zes uur voor vertrek naar Zuid-Korea verteld over de geplande verhuizing, zonder daarbij te vertellen naar welk land ze zouden verhuizen. Hij wil niet tegen de nieuwssite zeggen hoe zijn vlucht naar Zuid-Korea gelukt is, omdat Pyongyang dan weet hoe andere Noord-Koreanen ook zouden kunnen overlopen naar Zuid-Korea.

Het komt vaker voor dat Noord-Koreanen en diplomaten vertrekken naar Zuid-Korea. In 2016 slaagde een hoge diplomaat op de ambassade in Londen erin om over te lopen naar Zuid-Korea. Hij werd in 2020 gekozen in het Zuid-Koreaanse parlement. Met zijn politieke partij wil hij onder meer de positie van Noord-Koreanen in Zuid-Korea verbeteren.

Makkelijker lastminute naar een festival: 'Kaartje was 150 euro goedkoper'

3 months 2 weeks ago

"Andere plannen", "ben op vakantie" en "ik wilde heel graag gaan maar er is helaas wat tussengekomen." Dat zijn de teksten die staan bij de vele festivalkaartjes die te koop staan op doorverkoopsite TicketSwap.

Voor onder meer Zwarte Cross en technofestival Verknipt zijn er honderden tot duizenden kaarten te koop, en afgelopen weken gold hetzelfde voor weekendfestivals Wildeburg en Lago Lago. De vraagprijs is vaak lager dan wat de verkoper ervoor heeft betaald.

Opvallend, want het was eerder niet altijd even gemakkelijk om een (goedkoop) kaartje te vinden voor een festival. TicketSwap zegt desgevraagd een toename te zien in het aanbod. Ze vergeleken het aantal tickets dat te koop stond in juni en juli in 2023 met dezelfde periode dit jaar. "Onze gegevens tonen een toename van 37 procent in tickets die nul tot drie dagen voor het evenement worden vermeld."

150 euro goedkoper

En dat betekent soms: goedkoop een kaartje scoren. Zoals voor Leoni, die twee weken geleden naar festival Lago Lago ging voor 98 euro, een weekendfestival waarvan de originele prijs voor een kaartje rond de 240 euro ligt. Ze kocht het een paar dagen van tevoren. "Ik ben niet zo heel erg van het plannen, ik beslis op basis van het weer en of ik op dat moment zin heb om naar een festival te gaan. Dat de kaartjes zo goedkoop waren, trok mij wel over de streep."

Op deze manier gaat ze al jarenlang naar festivals, maar eerder waren er niet zo veel opties en viste ze ook weleens achter het net. Nu hoort Leoni van vrienden dat die ook haar strategie willen proberen. "Ze zeggen: ik ga ook geen normale kaartjes meer kopen, want ik heb gewoon 150 euro meer betaald dan jij. Dat is natuurlijk ook zuur."

Ook voor festival Wildeburg, dat afgelopen weekend was, stonden de dag van tevoren kaartjes te koop voor minder dan de helft van de officiële ticketprijs.

Koude zomer en inflatie

TicketSwap ziet geen eenduidige reden, maar denkt dat verschillende factoren een rol spelen: "De koude en natte zomer die we dit jaar ervaren, inflatie en de kosten van levensonderhoud."

Festivaltickets worden steeds duurder. Ook dit jaar zijn de prijzen gemiddeld weer met 9 procent gestegen, zo blijkt uit een inventarisatie van persbureau ANP. Festivalganger Leoni: "Ik kan me best voorstellen dat voor jongeren of mensen die een minder groot budget hebben dit gelegenheid biedt om te gaan."

Volle mep

Hoewel kaarten dus lastminute goedkoop worden aangeboden, zijn er natuurlijk ook mensen die wel de volle mep hebben betaald. Zoals Jurre, die een halfjaar geleden met een vriendengroep kaartjes had gekocht voor een festival in het Volkspark in Enschede, maar toen zegde een vriend af.

"Ik heb het kaartje voor 50 euro gekocht en voor 38 euro weer verkocht, en daar gaat dan nog de marge van TicketSwap vanaf."

"We hadden pas heel laat besloten om het te verkopen, de ochtend van het festival", aldus verkoper Jurre. "Toen maakte ik een inschatting wat de kans was dat ik hem kon verkopen, rekening houdend met het weer en de prijzen van andere kaartjes die online werden aangeboden. Die stonden voor 40 euro te koop, dus toen zette ik het ticket erop voor 38. Beter iets dan niets."

Lowlands

Voor Lowlands, dat half augustus begint, staan er ook meer tickets te koop dan eerdere jaren, ziet TicketSwap, al zijn de prijzen nog niet onder de officiële ticketprijs gekomen. Daarbij ziet de kaartenverkoopsite bij Lowlands de vorige jaren een andere trend, namelijk dat de kaartjes juist duurder worden wanneer het festival begint.

De aanname is dat het komt door 'fomo' (fear of missing out), aldus de verkoopsite. Mensen zien video's van bekenden op het festival, en kopen dan op het laatste moment toch nog een (duur) kaartje. Of dat ook dit jaar weer gaat gebeuren, is nog de vraag.

Borstkankeronderzoek staat onder druk, stelt inspectie

3 months 2 weeks ago

De kwaliteit van borstkankeronderzoek in Nederland dreigt op korte termijn achteruit te gaan, concludeert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) na onderzoek. Volgens de IGJ gaat het op dit moment nog goed, maar dreigt er een verslechtering door de hoge werkdruk. Ook bewaakt het bestuur van Bevolkingsonderzoek Nederland de kwaliteit van het borstkankeronderzoek onvoldoende. Binnen drie maanden moet de screeningorganisatie met een verbeterplan komen.

Jaarlijks krijgen meer dan een miljoen mensen tussen de 50 en 75 jaar een uitnodiging om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek. Op die manier kan de ziekte vroeg ontdekt worden, zodat minder mensen overlijden en de behandeling minder zwaar is.

Hoge werkdruk

Een van de 'rode vlaggen' die de inspectie ziet is de hoge werkdruk voor de screeningsmedewerkers. Er is sprake van een personeelstekort en daardoor stijgt ook de druk om een goede röntgenfoto (mammografie) te maken. Ook schort het volgens de IGJ aan een veilige cultuur om te kunnen leren. Veel medewerkers vallen ziek uit, waardoor de werkdruk steeds hoger wordt.

Door die hoge werkdruk hebben de medewerkers steeds minder tijd om vrouwen op hun gemak te stellen en uitleg te geven. Dat is belangrijk omdat veel vrouwen de screening pijnlijk vinden. De borsten moeten worden platgedrukt worden voor de mammografie.

Ook vermoedt de inspectie dat de hoge werkdruk de reden is dat medewerkers de veiligheidsvoorschriften niet altijd goed naleven, zoals het plaatsen van een loodscherm om zichzelf te beschermen tegen straling.

Een ander probleem is dat het bestuur van Bevolkingsonderzoek Nederland te veel gericht is op het inlopen van de achterstanden die sinds corona zijn ontstaan. Toen werd het bevolkingsonderzoek stilgelegd. Daardoor krijgen veel vrouwen niet elke twee jaar een uitnodiging, maar moeten ze maximaal drie jaar wachten, waardoor er meer mensen overlijden en behandelingen zwaarder kunnen uitvallen.

Door deze focus op het inhalen van de achterstanden en terugbrengen van de uitnodigingstermijn, doet het bestuur te weinig om de kwaliteit van de screenings te waarborgen en verbeteren. Ook wordt er niet genoeg gedaan om de deelname van bijvoorbeeld vrouwen met een migratieachtergrond te bevorderen, stelt de IGJ.

Zo staan de mobiele screeningsbussen op minder plekken. Dat werkt weliswaar efficiënter, omdat de tijd voor verplaatsen nu kan worden besteed aan screenings. Maar de keerzijde is dat vrouwen verder moeten reizen, wat een probleem kan zijn voor mindervaliden en vrouwen met een lagere sociaal-economische status. Voor hen kan dat de drempel verhogen om mee te doen aan het onderzoek.

Minder deelnemers

De vermindering van het aantal standplaatsen van de 'borstkankerbus' wordt ook gezien als een oorzaak van het dalende aantal deelnemers in het algemeen. In 2018 deed 77 procent mee aan het onderzoek, vier jaar later was dat 71 procent.

Een andere zorg van de inspectie is de gebrekkige samenwerking met bijvoorbeeld ziekenhuizen. Zo koppelen de meeste ziekenhuizen de laatste jaren de uitslagen van vervolgonderzoeken niet meer terug van vrouwen die vanuit het bevolkingsonderzoek naar hen werden doorverwezen. Volgens de IGJ kunnen de screeningsradiologen daardoor onvoldoende leren over of de doorverwijzing terecht was.

'Aandacht voor werkdrukbeleving'

In een reactie schrijft Bevolkingsonderzoek Nederland al bezig te zijn met het opvolgen van aanbevelingen van de inspectie, onder meer door het werven van nieuw personeel en 'aandacht voor de werkdrukbeleving.' Ook is de organisatie bezig om de toegankelijkheid van de screening te vergroten door een betere bereikbaarheid van de screeningscentra en gerichte benadering van specifieke groepen vrouwen.

Afgelopen maart bracht de Gezondheidsraad een advies uit hoe het bevolkingsonderzoek borstkanker te verbeteren is. Zo adviseerde de raad om voorbereidingen te treffen voor de invoering van Artificial Intelligence bij de screening. Ook loopt er een proef voor een betere screening van vrouwen met zeer dicht borstklierweefsel, die een verhoogd risico hebben op borstkanker.

Nieuwe opzet Prinsjesdag voorlopig nog niet echt zichtbaar

3 months 2 weeks ago

De plannen om van Prinsjesdag meer een publiektrekker te maken, zijn behoorlijk afgezwakt. Op de eerstvolgende editie, op 17 september, zullen er alleen accentverschillen te zien zijn, zo laat een woordvoerder van de Eerste Kamer weten. Voor volgend jaar jaar wordt er gewerkt aan een "Week van de Democratie", met mogelijk een vrije dag op de derde dinsdag in september, maar ook dat is nog allerminst zeker.

In april kwamen er nog ambitieuze plannen naar buiten om de invulling van de start van het parlementaire jaar op de schop te nemen. Zo werd er gedacht aan optredens van populaire artiesten, theater en foodtrucks in de stad en een oproep aan alle bezoekers om die dag een hoed te dragen. Mensen zouden een kijkje moeten kunnen nemen in de koninklijke paleizen.

Ook zou er meer contact moeten komen tussen de leden van het koningshuis, de politiek en het publiek. De laatste jaren komen er steeds minder mensen af op de traditionele rijtoer door Den Haag, en waren er zelfs protesten waarbij de Oranjes werden uitgejoeld.

Lastiger dan gedacht

Parlement, kabinet, gemeente en het koningshuis gingen daarop in overleg om die trend om te buigen en Prinsjesdag weer aantrekkelijker te maken, maar dat blijkt lastiger dan gedacht.

Dit jaar gaat het dus om accentverschillen. Zo gaat de organisatie samenwerken met het voorlichtingscentrum ProDemos dat een speciaal lesprogramma gaat maken voor scholieren over Prinsjesdag. Langs de route komt een tribune voor 300 mbo-studenten. Ook wordt er een animatie gemaakt voor sociale media met uitleg.

Daarnaast zal op Open Monumentendag, in het weekend voor Prinsjesdag, het gebouw van de Eerste Kamer in Den Haag in het teken staan van Prinsjesdag. Er zal een tentoonstelling zijn te zien van parlementair fotograaf Hans Kouwenhoven.

In 2025 moeten er wel meer veranderingen zichtbaar zijn, al is er ook dan geen grote omslag te verwachten. Gedacht wordt aan een "Week van de Democratie" rond Prinsjesdag, met allerlei activiteiten. Dat is de "stip op de horizon", zegt de woordvoerder van de Eerste Kamer.

Het idee om van de opening van het parlementaire jaar een vrije dag te maken, is volgens de woordvoerder "nog in de brainstormfase".

Na extreme hitte heeft Californië nu te maken met grote bosbranden

3 months 2 weeks ago

Aan de wekenlange extreme hitte in het westen van de Verenigde Staten lijkt voorlopig een einde te zijn gekomen. De afgelopen tijd werden in onder meer Californië, Arizona, Nevada, Oregon, Washington en Idaho vele temperatuurrecords gebroken. Op veel plaatsen was het ver boven de 40 graden.

De hitte trekt nu oostwaarts richting het midwesten en de oostkust van de VS. Ook voor steden als New York, Washington en Baltimore wordt gewaarschuwd voor temperaturen die richting de 40 graden gaan. Tientallen miljoenen Amerikanen gaan gebukt onder de hitte, al is dat in delen van het land niet ongewoon in deze tijd van het jaar.

Door de hitte zijn drie wandelaars in natuurpark Canyonlands in de staat Utah overleden. Tijdens een wandeling raakte de groep verdwaald en hadden ze geen water meer. Ze konden zelf nog de hulpdiensten alarmeren, maar de hulp kwam uiteindelijk te laat.

Grote bosbranden

Hoewel in Californië de extreme hitte voorlopig weg lijkt, hebben ze in de staat aan de westkust nog wel grote problemen met bosbranden. Volgens de brandweer is inmiddels vijf keer zoveel land verwoest als gemiddeld in deze tijd van het jaar. Met name in het noorden van de staat en ten noorden van Los Angeles woeden veel branden.

Meer dan 3500 bosbranden hebben tot nu toe al bijna 90 vierkante kilometer in de as gelegd. Het hoofd van de brandweer zegt dat de hittegolf en de daardoor veroorzaakte droogte het probleem verergerd hebben. "We zitten niet meer in een bosbrandenseizoen, maar in een bosbrandenjaar. We moeten extra voorzichtig zijn." Tot nu toe is een persoon omgekomen door de brand.

Ook de uitzonderlijk natte winter in Californië heeft bijgedragen aan de bosbranden die nu woeden. Door de regen zijn veel landschappen in de staat bedekt met gras. Als het in het voorjaar droger wordt, is dat gras extreem vatbaar voor vuur. Ook de wind speelt een belangrijke rol bij het verspreiden van het vuur.

Hawaii

Ook in Oregon en op Hawaii woeden grote bosbranden. Afgelopen week werd een deel van een natuurpark op Hawaii daarom afgesloten. De brandweer doet er alles aan om het vuur uit de bewoonde gebieden te houden, al moeten bewoners rekening houden met evacuatie. Op het eiland Kauai worden meer dan 200 huizen bedreigd door het vuur. De bewoners zijn geëvacueerd.

Vorig jaar zomer kende het eiland Maui op Hawaii de dodelijkste bosbrand in meer dan een eeuw. Meer dan 100 mensen kwamen toen om het leven, zo'n 3000 huizen werden verwoest.

Kruidvat krijgt boete voor privégegevens verzamelen zonder toestemming

3 months 2 weeks ago

Drogisterijketen Kruidvat is beboet voor het verzamelen van gegevens van websitebezoekers, zonder dat zij dit wisten of hier toestemming voor hadden gegeven. Hierdoor werd gevoelige informatie van miljoenen websitebezoekers illegaal verzameld en opgeslagen. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft AS Watson, het moederbedrijf van Kruidvat, hiervoor een boete van 600.000 euro opgelegd.

De waakhond begon eind 2019 een onderzoek naar de manier waarop verschillende websites, waaronder die van Kruidvat, omgingen met cookies. Cookies zijn kleine bestanden die bij een bezoek aan een website of app op een computer, telefoon of tablet geplaatst worden. Met behulp daarvan kan allerlei informatie verzameld worden, van surf- en koopgedrag tot de locatie van bezoekers.

Om die bestandjes te kunnen plaatsen moeten gebruikers toestemming geven, maar dat was bij Kruidvat niet gebeurd. Zonder dat bezoekers het wisten verzamelde het bedrijf gegevens over de locatie van bezoekers, welke pagina's zij bezochten op de website, wat zij in een winkelmandje plaatsten en uiteindelijk afrekenden of op welke aanbevelingen werd geklikt.

Invasief profiel

De Autoriteit Persoonsgegevens spreekt van "gevoelige informatie", omdat Kruidvat als drogist onder meer zwangerschapstesten, voorbehoedsmiddelen en medicatie tegen allerlei kwalen verkoopt. In combinatie met de locatie kon het bedrijf een "zeer specifiek en invasief profiel" van bezoekers maken.

"Dat mag niet zonder toestemming en zonder dat aan je klanten te laten weten. Want wat je op internet doet, is heel persoonlijk", stelt Aleid Wolfsen, voorzitter van de AP, in een persbericht. "Een organisatie mag dat alleen bijhouden als je er expliciet mee akkoord gaat. En je moet de mogelijkheid hebben om deze volgsoftware te weigeren, zonder dat dit nadelig voor je uitpakt."

Na een waarschuwing van de AP werd het illegaal verzamelen van privégegevens in oktober 2020 gestopt. De boete wordt pas nu opgelegd, omdat de AP naar eigen zeggen lange tijd over te weinig personeel beschikte om alle gevonden overtredingen goed te beoordelen.

Kruidvat in beroep

Kruidvat laat tegenover de NOS weten de boete te betreuren. Het bedrijf zegt dat het om een korte periode gaat ( "van april tot en met oktober 2020") en vindt niet dat de regels zijn overtreden. Daarom gaat Kruidvat in beroep tegen de boete.

"Bezoekers van kruidvat.nl krijgen duidelijk en overzichtelijk de keuze of ze cookies en vergelijkbare trackingtechnieken willen toestaan. De veiligheid en privacy van onze klanten staan te allen tijde voorop", aldus een woordvoerder.

Badjuf krijgt schadevergoeding na ongeluk door dode muis

3 months 2 weeks ago

De gemeente Eindhoven moet een badjuf ruim 4500 euro schadevergoeding betalen na een ongeluk door een dode muis. De vrouw raakte twee jaar geleden gewond omdat ze zo schrok toen een collega met het dode diertje in zijn schepnet voorbijliep dat ze uit haar toezichtstoel viel.

De badjuf was destijds aan het werk bij een buitenbad toen een bezoeker bij haar langskwam om te melden dat er een dode muis in het peuterbad lag. De vrouw vroeg vervolgens een collega om het beestje uit het water te halen.

Ze vertelde op de zitting dat ze zelf bang is voor muizen. Daarnaast kon ze niet weg omdat ze toezicht moest houden op het buitenbad. Ze zat op dat moment in een toezichtstoel van 1,70 meter hoog.

Letsel aan linkerknie

Toen de collega met de dode muis in een schepnet over zijn schouder voorbijliep ging het dus mis. De vrouw schrok zo dat ze van de stoel viel, waarna ze zich verstapte. De vrouw liep letsel op aan haar linkerknie en kon vervolgens langere tijd niet werken.

Volgens haar had de collega het schepnet met de dode muis vlak bij haar hoofd gehouden, maar die zegt zelf dat hij op anderhalve meter voorbij kwam en niet met de schepnet in haar buurt is geweest, meldt Omroep Brabant.

Niet veilig genoeg

Omdat gemeente eigenaar is van het zwembad, had de vrouw geëist dat de gemeente opdraait voor de medische kosten, schrijft het AD. Nadat ze was gevallen kon ze maandenlang niet werken. Ook zegt ze nog altijd last te hebben van de gevolgen van het ongeluk.

De kantonrechter oordeelt dat de gemeente zich inderdaad niet aan de zorgplicht heeft gehouden. Zo was de toezichtstoel, zonder leuning en met drie smalle treden, niet veilig genoeg. "Er bestaat een verhoogd risico dat medewerkers zich bezeren, als ze de stoel snel moeten verlaten."

Ook had de gemeente het zwembad duidelijke instructies moeten geven over hoe ongedierte uit het water verwijderd moet worden.

Voorzitter Colombiaanse voetbalbond weer vrij na arrestatie bij finale Copa América

3 months 2 weeks ago

De voorzitter van de Colombiaanse voetbalbond Ramón Jesurún is weer vrij. Hij mag zijn proces in vrijheid afwachten na het betalen van een borgsom. Jesurún werd zondagavond opgepakt na de finale van de Copa América tussen Argentinië en Colombia.

De voorzitter ging na de finale op de vuist met beveiligers die hem en zijn zoon niet het veld op lieten. "Op deze badge staat 'volledige toegang' en een beveiliger negeerde dat", zei Jesurún, wijzend naar de badge in zijn handen, in een video van nieuwszender Telemundo na zijn vrijlating.

Ook de zoon van Jesurún is weer vrijgelaten. Er zijn volgens de krant El Tiempo borgsommen betaald tussen de 2000 en 5000 dollar.

Onrustig

De finale van de Copa América werd in Miami gespeeld tussen Argentinië en Colombia. Argentinië won uiteindelijk met 1-0, na een doelpunt diep in de verlenging.

Al voor aanvang van de wedstrijd was het onrustig. Colombiaanse fans probeerden zonder kaartje het stadion binnen te komen. Op het moment dat de wedstrijd had moeten beginnen waren er nog 30.000 fans met een kaartje buiten het stadion.

De wedstrijd begon daardoor een uur en 20 minuten later. In totaal werden rond het duel 27 mensen opgepakt.

Duitse regering verbiedt tijdschrift Compact, 'spreekbuis extreemrechts'

3 months 2 weeks ago

De Duitse regering heeft het tijdschrift Compact verboden. Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken gaat het blad in tegen de grondwet. Minister Nancy Faeser noemt Compact "een centrale spreekbuis van de rechts-extremistische scene". Vanochtend zijn er invallen gedaan in verband met het verbod.

"Dit tijdschrift zet aan tot onuitsprekelijke haat tegen Joden, tegen mensen met een migratieachtergrond en tegen onze parlementaire democratie", zegt Faeser in een verklaring. De Duitse inlichtingendienst bestempelde Compact in 2022 al als een antidemocratisch medium.

Maandelijks blad

Compact is een magazine dat maandelijks wordt uitgegeven, met een oplage van zo'n 40.000 exemplaren. Daarnaast is het blad ook online actief met een videokanaal en heeft het een webshop met boeken, cd's, dvd's en merchandise zoals kleding, posters en stickers.

Het blad verspreidt volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken onder meer antisemitische inhoud, bijvoorbeeld complottheorieën over een almachtige Joodse financiële elite. Volgens het ministerie zet het blad ook bepaalde etnische groepen, met name die van Arabische afkomst, weg als tweederangsburgers.

"Ons signaal is heel duidelijk: we zullen niet toestaan dat etnische definities definiëren wie tot Duitsland behoort en wie niet", zegt binnenlandminister Faeser. "Onze rechtsstaat beschermt iedereen die vijandig wordt bejegend vanwege geloof, afkomst, huidskleur of vanwege een democratische opstelling."

Compact is opgericht door Jürgen Elsässer, "een rechtsextremist", in de ogen van minister Faeser. Zelf rekent Elsässer zich tot een stroming die hij "nieuw rechts" noemt. De denkbeelden van Compact komen vaak overeen met die van de politieke partij Alternative für Deutschland (AfD).

Met het verbod zijn er vanochtend ook invallen gedaan in de deelstaten Brandenburg, Hessen, Saksen en Saksen-Anhalt. Het gaat om panden van Compact en de woningen van sleutelfiguren, zoals het management en belangrijke aandeelhouders. Daarbij zijn documenten en ander materiaal in beslag genomen dat als bewijs kan dienen.

Afslankmiddel Wegovy nog niet vergoed door onzekerheid over gezondheidsvoordelen

3 months 2 weeks ago

Het afslankmiddel Wegovy wordt voorlopig niet vergoed. In een advies aan minister Agema van Volksgezondheid schrijft Zorginstituut Nederland dat het op dit moment "niet maatschappelijk te verantwoorden is". Farmaceut Novo Nordisk heeft vorig jaar zomer een verzoek om toelating tot de basisverzekering gedaan.

Voor diabetespatiënten is al een middel op de markt met dezelfde werkzame stof, semaglutide, onder de merknaam Ozempic. Het Zorginstituut ziet echter dat er wereldwijd een tekort is aan semaglutide. Voor diabetespatiënten is die stof van belang omdat die de bloedsuikerspiegel verlaagt.

Semaglutide remt het hongergevoel. Het Zorginstituut, dat toeziet op de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg, acht het medicijn bewezen effectief, maar het is nog onduidelijk wat de effecten zijn op de lange termijn.

Ook is er vrees voor een stormloop op het middel, wat ertoe kan leiden dat het een flinke hap neemt uit het zorgbudget. Het Zorginstituut schat dat de kosten kunnen oplopen tot zo'n 60 miljoen euro per jaar. In het slechtste en meest onwaarschijnlijke scenario kan dat zelfs oplopen tot 1,3 miljard euro per jaar.

Wereldwijd veel vraag naar semaglutide

Gemiddeld valt de meerderheid van de gebruikers van deze medicatie zo'n 5 procent af. 30 procent van de gebruikers valt 10 procent af. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) waarschuwde vorig jaar het medicijn niet te gebruiken zonder toezicht van een arts.

Toch is er al enkele jaren een run op het medicijn, sinds bekend werd dat het helpt om af te vallen. Hierdoor is Ozempic al bijna niet meer verkrijgbaar. Het Zorginstituut wil nu scherp bepalen welke mensen het meeste baat hebben bij het geneesmiddel om zo de onzekerheid over de kosten weg te nemen.

Groeiend obesitasprobleem

"Gaan we een mogelijk hele grote groep mensen in Nederland levenslang dure medicatie geven, terwijl we nog veel niet weten over gepast gebruik van dit middel?", zegt Sjaak Wijma van het Zorginstituut. Volgen de bestuursvoorzitter kan de oplossing van het groeiende obesitasprobleem in Nederland niet alleen bij de zorg liggen.

Het Zorginstituut roept dan ook de politiek op om een breder debat te voeren over de maatschappelijke aanpak van overgewicht en de preventie daarvan. "Noodzakelijke maatregelen om de samenleving gezonder te maken blijven nu uit", zegt Wijma.

Eerder kregen andere afslankmiddelen, zoals Saxenda en Mysimba, wel groen licht van het Zorginstituut.

Energiebedrijven beginnen campagne: gebruik opgewekte zonnestroom meer zelf

3 months 2 weeks ago

Energiebedrijven willen klanten stimuleren om opgewekte zonnestroom veel meer zelf te gebruiken. De bedrijven gaan om die reden elektrische boilers, batterijen en timers voor huishoudelijke apparaten aan de man brengen.

Nu krijgen zonnepanelenbezitters nog betaald voor geleverde stroom, tegelijk betalen ze voor elektriciteit die ze afnemen. Het nieuwe kabinet heeft aangekondigd dat deze zogenoemde salderingsregeling in 2027 verdwijnt.

Salderen houdt in dat huishoudens de energie die ze in een jaar aan het net leveren mogen aftrekken van de energie die ze afnemen, maar dat leidt tot extra kosten voor energiemaatschappijen. Als gebruikers hun eigen stroom meteen gebruiken, is dat voor hen dus voordeliger.

Wat de stroom die vanaf 2027 wordt geleverd nog opbrengt is onduidelijk, maar het zal veel minder zijn dan nu. Dat betekent niet dat zonnepanelen geen rendement meer hebben, maar wel dat zelfopgewekte stroom beter benut moet worden.

Gedragsoffensief

De energiebedrijven willen met hun campagne het gedrag van klanten met zonnepanelen ingrijpend veranderen. Nu maakt het voor hen financieel niets uit om overdag veel elektriciteit te produceren en weinig te gebruiken, om vervolgens juist veel elektriciteit te gebruiken op momenten dat de zonnepanelen niets meer produceren, bijvoorbeeld vanaf het einde van de middag en in de avond.

Na afschaffing van de salderingsregeling gaat deze manier van elektriciteitsgebruik bezitters van zonnepanelen geld kosten.

Niet iedereen laat zich afschrikken door de afschaffing van de salderingsregeling, zoals de familie van Dictus Benedictus in Drachten. Hij liet 22 zonnepanelen op zijn nieuwe huis leggen.

Als de zon volop schijnt, moeten volgens energiebedrijven daarom de wasmachine en de vaatwasser aan. Mensen met een elektrische auto zouden die - indien mogelijk - thuis moeten opladen op momenten dat zonnepanelen op piekvermogen draaien.

Elektrische boilers kunnen de overtollige stroom gebruiken voor het verwarmen van water waarmee in de avond en ochtend wordt gedoucht. Met een flinke investering zou er ook een thuisbatterij kunnen worden aangeschaft, om daarin stroom op te slaan.

Proef thuisbatterij

Eneco start een proef waarmee bezitters van zo'n thuisbatterij zelfs helpen bij het balanceren van het elektriciteitsnet. Het energiebedrijf kan dan tegen een kleine vergoeding aan de klant die batterij aansturen.

Essent blijft klanten stimuleren om zonnepanelen te kopen, maar de elektriciteit zoveel mogelijk zelf te gebruiken.

Vattenfall begint vandaag een campagne voor het gebruik van een elektrische boiler op zonnestroom. "Ik ken geen eenvoudiger manier om een significant deel van je zonnestroom zelf te gebruiken", zegt Wouter Wolfswinkel, innovatiemanager bij Vattenfall.

"Een gemiddelde woning met tien panelen op het dak kan ongeveer de helft van de opgewekte stroom gebruiken in de vorm van warm water." Dat is volgens Wolfswinkel aantrekkelijk, omdat er dan geen gas meer gebruikt hoeft te worden voor warm douchewater.

Nederland is wereldkampioen zonnepanelen: geen ander land heeft er per inwoner zoveel. Begin dit jaar had iets meer dan een derde van de huizen zonnepanelen op het dak. Over twee jaar zal zo'n driekwart van de geschikte huizen zonnepanelen hebben, is de verwachting.

Toch vlakt de toename van het aantal zonnepanelen af op dit moment, onder meer vanwege de aangekondigde afschaffing van de salderingsregeling.

Minder bedrijven

Het aantal bedrijven dat zich bezighoudt met zonnepanelen steeg afgelopen jaren explosief naar 3285 begin dit jaar. In het tweede kwartaal daalde dit aantal voor het eerst, naar 3228, blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel.

Techniek Nederland wijt dit aan het "jojobeleid van de politiek". De brancheorganisatie van installatiebedrijven vreest meer faillissementen vanwege het verdwijnen van de vaste vergoeding voor de levering van stroom.

Zonnepanelen zorgen nu regelmatig voor een piek aan duurzame stroom rond het middaguur, maar dat is niet het moment waarop huishoudens de meeste stroom verbruiken. Steeds vaker leidt dit tot negatieve elektriciteitsprijzen.

De huidige salderingsregeling dwingt het energiebedrijf een ruime vergoeding te geven voor stroom die op dat moment niets waard is. De kosten hiervan worden verdeeld over alle klanten, ook die zonder zonnepanelen.

Nieuwe regels kabinet

Om klanten zonder panelen financieel te beschermen, zijn energiebedrijven klanten met panelen extra gaan belasten. Dat leidde tot consternatie in de Tweede Kamer. De verwachting is dat het nieuwe kabinet daarom niet alleen de salderingsregeling afschaft, maar ook nieuwe spelregels opstelt voor de vergoeding van het leveren van elektriciteit aan het net.

Hoe die er precies uit gaan zien, wordt op zijn vroegst in september duidelijk als het kabinet met de uitgewerkte plannen komt.

Huren in vrije sector in een jaar met bijna 10 procent gestegen

3 months 2 weeks ago

De huren in de vrije sector waren in het tweede kwartaal van dit jaar gemiddeld 9,9 procent hoger dan een jaar eerder. Dat meldt woningzoeksite Pararius.

Gemiddeld wordt er 18,79 euro per vierkante meter betaald. Omgerekend naar een woning van 75 vierkante meter is dat 1409 euro per maand. Het gaat hierbij om de huur voor nieuwe huurders.

Voor zittende huurders is de jaarlijkse huurverhoging aan regels gebonden. Volgens Pararius onderstrepen de stijgende huren "de aanhoudende druk op de Nederlandse huurmarkt, aangedreven door een beperkt aanbod en een sterke vraag".

Amsterdam blijft de duurste huurstad, met een vierkantemeterprijs van 27,57 euro. Voor een appartement van 75 m2 is dat omgerekend 2068 euro. De prijzen in Amsterdam zijn wel minder hard gestegen dan landelijk gezien, met 3,8 procent op jaarbasis.

Ook in Utrecht stijgen de huren met een percentage van 2,1 procent minder hard. In Rotterdam en Den Haag stijgen de huren met zo'n 8 procent. Eindhoven kent als enige van de vijf grote steden een daling van de huren, met 1,7 procent.

In het tweede kwartaal van dit jaar kwamen er via Pararius 14.673 woningen beschikbaar voor nieuwe huurders. Dat is bijna een derde minder dan een jaar eerder. "Steeds meer particuliere beleggers kiezen om hun vrijgekomen huurwoningen te verkopen in plaats van weer te verhuren", aldus de woningzoeksite.

Maximumhuren en vaste contracten

Particuliere verhuurders zeggen hun woningen te verkopen, omdat verhuren minder loont. Al in 2023 werd de vermogensbelasting op verhuurde woningen van particulieren flink verhoogd en sinds 1 juli is de markt sterk gereguleerd.

Voor veel woningen in de vrije sector geldt nu een maximale huur op basis van een puntensysteem. Daarnaast zijn vaste huurcontracten nu weer de norm.

Afgelopen kwartaal was het laatste kwartaal waarin die nieuwe huurregels nog niet golden. De komende kwartalen moet blijken wat het effect wordt van het instellen van de maximumhuren en vaste contracten.

Wekdienst 16/7: Start Nijmeegse Vierdaagse • Hoger beroep chauffeur die motoragent doodreed

3 months 2 weeks ago

Goedemorgen! Tienduizenden mensen beginnen vandaag aan de Nijmeegse Vierdaagse. In Den Haag dient het hoger beroep tegen vrachtwagenchauffeur Willem M.

Eerst het weer: de zon breekt af en toe door en vooral vanmiddag zijn er geregeld buien. Lokaal komt ook onweer voor. De temperatuur ligt tussen de 18 en 21 graden en er waait een stevige zuidwestenwind.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Donald Trump is voor het eerst voor het publiek verschenen sinds de aanslag in Pennsylvania. Hij maakte zijn opwachting op de eerste dag van de Republikeinse conventie in Milwaukee.

Trump kwam binnengelopen met een verband om zijn rechteroor. Hij raakte daaraan afgelopen weekend gewond bij een aanslag in Pennsylvania. De oud-president werd in de zaal uitvoerig toegejuicht door zijn partijgenoten, terwijl zanger Lee Greenwood God Bless the USA zong. Trump balde opnieuw zijn vuisten, zoals hij ook deed toen hij na de aanslag werd weggevoerd door zijn beveiligers.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Bij de Nijmeegse Vierdaagse lopen steeds meer vrouwen 50 kilometer per dag, terwijl deze afstand alleen verplicht is voor mannen tussen de 18 en 50 jaar. Standaard lopen vrouwen tussen de 16 en 60 jaar 40 kilometer per dag bij het wandelevenement dat vandaag begint.

Afgelopen tien jaar deden er steeds tussen de 15.000 en 19.000 vrouwen mee aan de Vierdaagse, militairen niet meegerekend. In 2014 meldde 6 procent van de vrouwen die meededen zich voor de 50 kilometer. Sindsdien steeg het percentage vrijwel ieder jaar geleidelijk, tot vorig jaar ongeveer 9 procent. Ook dit jaar ligt het rond de 9 procent, verwacht de organisatie.

Een van die vrouwen die meedoen aan de 50 kilometer is Agnes Boom (52) uit Hoogblokland, een dorp vlak bij Gorinchem. "Ik heb al twee keer de 40 gelopen en zocht een extra uitdaging."

Ook Janna ter Horst (21) uit Nijmegen loopt de 50. "Het wordt sowieso zwaar, of ik nu 40 of 50 loop", zegt ze. "Ik ben fit en heb net zulke lange benen als veel mannen. Waarom zou ik het dan niet kunnen?"

Fijne dag!

Trump maakt met verband op oor opwachting op Republikeinse conventie

3 months 2 weeks ago

Donald Trump is voor het eerst voor het publiek verschenen sinds de aanslag in Pennsylvania. Hij maakte zijn opwachting tijdens de eerste dag van de Republikeinse conventie in Milwaukee.

Trump kwam binnengelopen met een verband om zijn oor. Hij raakte gewond aan zijn rechteroor bij de aanslag in Pennsylvania. De oud-president werd in de zaal uitvoerig toegejuicht door zijn partijgenoten terwijl zanger Lee Greenwood God Bless the USA zong. Trump balde opnieuw zijn vuisten, zoals hij ook deed toen hij na de aanslag werd weggevoerd door zijn beveiligers.

Toen Trump binnenliep klonk er applaus:

Het publiek scandeerde onder meer "We love Trump" en "Fight, fight, fight". Trump kwam niet het podium op, maar ging naast zijn gisteren gekozen running mate J.D. Vance in het publiek zitten. Ook onder anderen zijn zoon Donald Trump junior en voormalige Fox News-presentator Tucker Carlson zaten bij hem in de buurt.

Nadat de eerste dag van de bijeenkomst officieel was afgesloten, liep Trump onder zware beveiliging langs een deel van het publiek en schudde hij de hand van een aantal aanhangers.

Donderdag zal hij het publiek op de conventie toespreken en zijn nominatie als presidentskandidaat aanvaarden. Trump werd gisteren officieel genomineerd als presidentskandidaat voor de Republikeinen.

Meer vrouwen lopen 50 km bij Vierdaagse: 'Heb net zulke lange benen als mannen'

3 months 2 weeks ago

Bij de Nijmeegse Vierdaagse lopen steeds meer vrouwen 50 kilometer per dag, terwijl deze afstand alleen verplicht is voor mannen tussen de 18 en 50 jaar. Standaard lopen vrouwen tussen de 16 en 60 jaar 40 kilometer per dag bij het wandelevenement dat vandaag begint.

Afgelopen tien jaar deden er steeds tussen de 15.000 en 19.000 vrouwen mee aan de Vierdaagse, militairen niet meegerekend. In 2014 was het aantal aanmeldingen voor de 50 kilometer 6 procent van alle vrouwelijke aanmeldingen. Sindsdien steeg het percentage vrijwel ieder jaar geleidelijk, tot vorig jaar ongeveer 9 procent. Ook dit jaar ligt het rond de 9 procent, verwacht de organisatie.

Een van die vrouwen die meedoet aan de 50 kilometer is Agnes Boom (52) uit Hoogblokland, een dorp vlak bij Gorinchem. "Ik heb al twee keer de 40 gelopen en zocht een extra uitdaging." Ook Janna ter Horst (21) uit Nijmegen loopt de 50. "Het wordt sowieso zwaar, of ik nu 40 of 50 loop", zegt ze. "Ik ben fit en heb net zulke lange benen als veel mannen. Waarom zou ik het dan niet kunnen?"

De Vierdaagse ontstond in 1909 als een militaire mars voor mannen. In 1913 liep voor het eerst een vrouw mee en in de jaren 20 waren dat er al een stuk meer. Ze moesten destijds nog wel dezelfde afstand afleggen als mannen. In 1932 besloot de organisatie dat vrouwen maximaal 40 kilometer mochten lopen. Later werd de 50 kilometer voor vrouwen weer opengesteld, als optie.

Dat er aparte afstanden zijn voor mannen en vrouwen komt voort uit het idee "dat vrouwen niet gemaakt zijn voor zware activiteiten", zegt sportsocioloog Agnes Elling van het Mulier Instituut.

"Maar het is al heel lang bekend dat dat nergens op gestoeld is", zegt Elling. Volgens haar kunnen vrouwen prima langere afstanden afleggen. Ze doen er meestal alleen langer over, omdat ze minder spiermassa hebben en kleiner zijn.

Dat mannen bij de Vierdaagse verplicht verder moeten lopen dan vrouwen, vindt Elling onzin. "Er zijn heel veel vrouwen die 50 kilometer goed aankunnen, en heel veel mannen voor wie 40 kilometer meer dan genoeg is."

Afhaken vrouwen

Hoogleraar fysiologie Maria Hopman van het Radboudumc is het daar niet mee eens. Zij onderzocht in 2019 in opdracht van Stichting De 4Daagse hoe mannen en vrouwen het wandelevenement ervaren. De organisatie overwoog toen namelijk om 50 kilometer ook voor vrouwen verplicht te stellen.

Hopman en collega-onderzoekers vergeleken hartslag, lichaamstemperatuur en vochtbalans tussen vrouwen op de 40 kilometer en mannen op de 50 kilometer. "We zagen in al die waardes dat vrouwen die 40 kilometer lopen het zwaarder hebben dan mannen die 50 lopen."

Hopman: "Op basis daarvan hebben we geadviseerd om 50 kilometer niet verplicht te stellen voor vrouwen". Het was volgens haar aannemelijk dat veel vrouwelijke deelnemers dan zouden afhaken. "Natuurlijk zijn er vrouwen met aanleg voor veel duurvermogen, en die mogen ook de 50 kilometer lopen."

Met een startschot en confettikanon ging de Vierdaagse vanochtend in alle vroegte van start:

Sportsocioloog Elling is ook geen voorstander van een verplichting voor vrouwen om 50 kilometer te wandelen. Ze zou het veel logischer vinden als iedereen zelf mag kiezen aan welke afstand hij of zij meedoet, zoals ook bij de meeste hardloopwedstrijden gebruikelijk is.

Ook deelnemer Janna ter Horst zou het eerlijk vinden als iedereen zelf een afstand mag kiezen. "Niet voor alle mannen is 50 haalbaar." Haar collegaloper Agnes Boom zou het goed vinden als de 50 kilometer voor mannen wordt losgelaten en 40 kilometer de afstand wordt voor vrouwen én mannen. "Als je direct 50 kilometer moet lopen is dat veel, ook voor mannen."

De organisatie wil voorlopig vasthouden aan de afstanden zoals ze nu bestaan "op basis van de traditie én de koninklijk erkende onderscheiding die aan de prestatie verbonden is", zegt woordvoerder Babs Rijke. "De regels en afstanden zijn al zoveel jaren gelijk. Het is van belang dat de medaille daarin dezelfde waarde blijft behouden, voor eenzelfde verrichte prestatie."

Maar Ter Horst vindt dat de Vierdaagse niet voelt als een wedstrijd. "Er is geen ranking. En ik voel me met 50 kilometer ook niet meer dan iemand die 40 loopt. De Vierdaagse is sowieso een takke-eind."