Aggregator

Rijk trekt miljoenen uit voor subsidie van onderzoeksprojecten

1 month ago

Het kabinet trekt 160,5 miljoen euro uit om de komende jaren grote onderzoeksprojecten te financieren. Dat heeft demissionair minister Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bekendgemaakt. Het gaat om verschillende projecten in de wetenschap voor een periode van minimaal vijf jaar.

De investering van het geld is niet nieuw, het kabinet is tien jaar geleden begonnen met het investeren in de wetenschap. Universiteiten in Nederland kunnen aanvragen doen voor dit zogeheten Zwaartekrachtprogramma.

Onderzoekers die financiering voor hun project krijgen, krijgen de helft van het geld voor de eerste vijf jaar. De projecten die succesvol worden beoordeeld na vijf jaar krijgen ook de tweede helft van het bedrag.

Hersenbank

In totaal worden er de komende jaren zeven projecten gefinancierd. Een van de onderzoeksprojecten is het Institute for Chemical Neuroscience (iCNS), waar onderzoek wordt gedaan naar de hersenen van psychiatrische patiënten. In totaal krijgt het iCNS-project 23 miljoen euro.

Hoogleraar Paul Lucassen van de Universiteit van Amsterdam werkt aan het project mee, samen met onderzoekers van de Universiteit van Leiden en de Hersenbank. "We gaan gebruikmaken van het echte menselijke hersenweefsel, wat verzameld is door de Nederlandse Hersenbank de afgelopen jaren."

Met dit onderzoek kan Lucassen gegevens van overledenen uit de Hersenbank koppelen aan de veranderingen in verschillende hersengebieden. Daarvoor wil de onderzoeker allerlei technieken gebruiken, waaronder artificiële intelligentie (AI).

Wereldtop

Met het geld denkt Lucassen grote stappen te kunnen zetten in het onderzoek. "We hopen met deze moderne technieken ook in groter detail te begrijpen wat er nou precies verandert en wat er ten grondslag ligt van symptomen van verschillende hersenziektes. Het zal even duren, maar het zou wel fijn zijn om beter te begrijpen wat er gebeurt in de hersenen van psychiatrische patiënten."

De andere projecten die geld krijgen, zijn onder andere onderzoeken om blindheid te voorkomen en onderzoek naar problemen rondom cybersecurity.

Volgens demissionair minister Dijkgraaf zorgen de investeringen in de wetenschap ervoor dat Nederland bij de wereldtop blijft. "Dat levert niet alleen belangrijke nieuwe inzichten op, maar verstevigt ook de kracht van onze economie. En het brengt innovaties met zich mee waar we allemaal van profiteren."

Rapper Def Rhymz (53) overleden na hartfalen

1 month ago

Rapper Def Rhymz is op 53-jarige leeftijd overleden als gevolg van hartfalen. De familie heeft dat bekendgemaakt aan het ANP. De rapper is in het ziekenhuis in Utrecht overleden in het bijzijn van vrienden en familie.

Def Rhymz vertelde eind vorig jaar in een podcast dat hij wachtte op een donorhart. Hij had al meerdere hartoperaties ondergaan omdat zijn linkerhartklep niet functioneerde. "Door complicaties mocht het helaas niet zo ver komen", staat in een verklaring.

"We zijn ook bijzonder trots op de positieve man die hij was en voor ons altijd zal zijn", zegt de familie. "Een liefdevol mens die er altijd voor ons was, in goede en minder goede tijden. Hij heeft door de jaren heen vele harten veroverd en heeft een blijvende stempel achtergelaten op de Nederlandse muziekindustrie."

Verschillende collega's reageren op zijn dood. Rapper MC Brainpower laat op X weten dat hij geschokt is. "Deze komt keihard aan. Leerde je ergens in de early 90s kennen. En later zijn we elkaar ruim 25 jaar on the road vrijwel continu tegengekomen en hebben we regelmatig gehangen. Rust zacht, Def." De Rotterdamse rapper U-Niq schrijft: "Mijn broer, je bent gaan rusten. We zullen altijd van je houden."

Op een later moment zal de familie bekendmaken waar en wanneer er gelegenheid zal zijn om afscheid te nemen van Bouman.

Def Rhymz was vooral rond de eeuwwisseling populair. Zijn eerste hit was Doekoe uit 1999. In december van dat jaar stond het nummer één week op nummer 1 in de Top 40.

Zijn grootste hit was Schudden, dat een bubbeling-remix is van het nummer Love Come Home van DJ Jean. Tegen FunX-presentator Fernando Halman zei die dj onlangs dat hij Def Rhymz toestemming gaf om zijn nummer te gebruiken, met als voorwaarde dat zijn naam in het nummer zou worden genoemd. Daarom begint het nummer met: "Dit is een bubblingremix van DJ Jean!"

De dj zei wel verrast te zijn geweest door het intro omdat iedereen denkt dat hij de remix heeft gemaakt. "Je zou door dat tekstje kunnen denken dat ik 'm gemaakt heb. Maar ik denk dat ze toen niet goed hebben opgelet of zo", zegt DJ Jean in het interview.

Dennis Bouman, zoals de rapper echt heet, werd in 1970 geboren in Suriname. Rond zijn derde kwam hij met zijn familie naar Nederland.

Zijn stijl is te omschrijven als humoristisch. In een interview zei Bouman een paar maanden geleden dat hij graag met woorden speelt om een 'catchy' tekst te schrijven.

Hij begon met rappen in de jaren 80. Eerst in het Engels en Nederlands, maar later alleen in het Nederlands. Ook zat hij in een reggaeband. Eind jaren 90 liet hij het nummer Doekoe horen aan TopNotch-oprichter Kees de Koning die gelijk enthousiast was en hem een contract aanbood.

Zijn carrière werd meteen gelanceerd en zijn droom kwam uit, vertelt hij in een podcast van Fernando Halman. "Mijn droom was echt bekend worden. Ik wilde dat mensen mijn liedjes konden nazingen."

Optredens

Toch was er een keerzijde, zegt de rapper. "Ik was superblij, maar ik begon toch een beetje te zweven. Ik dacht dat ik altijd bekend zou blijven." Na het uitbrengen van een paar populaire nummers, verdween hij uit de hitlijsten.

Def Rhymz had daarna meerdere ondernemingen, zo organiseerde hij onder meer feesten. Maar zijn bedrijven waren niet altijd even succesvol. "Ik heb ook schulden gehad en ben failliet geraakt."

Toch worden zijn nummers nog steeds gedraaid in discotheken en trad hij meerdere keren per jaar op. Vooral Schudden is nog steeds populair.

Wekdienst 25/3: Asielzoekersopvang Leeuwarden geopend • Deadline voor fraudeboete Trump

1 month ago

Goedemorgen! In Leeuwarden wordt een tijdelijke asielzoekersopvang geopend. En Donald Trump moet vandaag een borgsom van 454 miljoen dollar betalen.

Eerst het weer: het is vandaag wisselend bewolkt en op de meeste plaatsen droog. Bij een zwakke of matige naar zuidoost draaiende wind wordt het vanmiddag 10 tot 12 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

Vier verdachten van de aanslag op een concertzaal in een voorstad van Moskou zijn officieel aangeklaagd voor terrorisme. Ze blijven tot zeker 22 mei in voorarrest, staat in een verklaring van de rechtbank in de Russische hoofdstad. De vier verschenen gisteren zwaar gehavend in de rechtszaal.

De rechtbank stelt dat twee van de vier verdachten hebben bekend dat ze schuldig zijn aan het bloedbad. Het is niet duidelijk onder welke omstandigheden die bekentenis zou zijn afgelegd. Op sociale media doen berichten over mishandeling de ronde, daarvan zouden ook beelden zijn gelekt.

De verdachten zijn tussen de 19 en 32 jaar en komen volgens Russische media uit Tadzjikistan. Ze zouden wel in Rusland wonen. Bij de aanslag op concertzaal Crocus City Hall kwamen zeker 137 mensen om het leven en raakten ten minste 182 mensen gewond, van wie er ruim honderd in het ziekenhuis liggen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In West-Polen is herdacht dat tachtig jaar geleden tientallen krijgsgevangen probeerden te ontsnappen uit een nazi-gevangeniskamp. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zaten in het kamp talloze geallieerde piloten vast. Via tunnels, waar ruim een jaar in het geheim aan was gewerkt, probeerden 76 gevangenen op een nacht buiten de omheining te raken.

Militairen en nabestaanden legden bij de herdenking bloemen en droegen foto's van piloten die meededen aan de uitbraak, waarop de filmklassieker The Great Escape (1963) is gebaseerd.

Fijne dag!

Oppositiekandidaat Senegal aan de leiding na eerste verkiezingsuitslagen

1 month ago

De eerste uitslagen van de presidentsverkiezingen in Senegal pakken goed uit voor de belangrijkste kandidaat van de oppositie. Bassirou Diomaye Faye gaat in de voorlopige resultaten aan de leiding en is door zeker zeven andere presidentskandidaten gefeliciteerd.

Op de kieslijst stonden negentien deelnemers, maar de strijd ging vooral tussen Diomaye en oud-premier Ba. Laatstgenoemde kreeg de zegen van aftredend president Macky Sall, die aan het einde van zijn tweede termijn zit en zich daarom niet meer verkiesbaar mocht stellen.

De vraag is nu of Diomaye voldoende stemmen heeft gekregen om een tweede ronde te voorkomen. Daarvoor heeft hij de absolute meerderheid nodig. De officiële uitslag van de verkiezingen wordt in de loop van de week verwacht.

Net uit de gevangenis

Diomaye kwam anderhalve week geleden vrij uit de gevangenis, net als de bekendere oppositieleider Ousmane Sonko. Die werd al eens derde bij de presidentsverkiezingen, maar mocht dit keer niet meedoen vanwege een veroordeling in een verkrachtingszaak. Zijn aanhang noemt dat een politiek proces. Met de campagneleus 'Diomaye Mooy Sonko' (Diomaye is Sonko) probeerde de oppositie kiezers over te halen om op Sonko's rechterhand te stemmen.

De oppositie richt zich op jongeren die verandering willen in het land. In Senegal is 60 procent van de bevolking jonger dan 25 jaar en in die groep is veel onvrede vanwege werkloosheid, inflatie en een gebrek aan perspectief. Diomaye heeft beloofd een einde te maken aan de corruptie en het land weer in rustiger vaarwater te brengen.

Uitstel verkiezingen

De afgelopen jaren werden protesten tegen het beleid van Sall met harde hand neergeslagen. Daarbij vielen zeker zestig doden. De afgelopen tijd laaide de onrust weer op door een decreet van de president. Hij besloot de verkiezingen uit te stellen van 25 februari naar 15 december, tot woede van de oppositie en demonstranten. Er vielen zeker vier doden.

De Constitutionele Raad stak een stokje voor de plannen van Sall en oordeelde dat uitstel van de verkiezingen ongrondwettelijk zou zijn.

Finse journalist geeft in biografie toe artikelen deels te hebben verzonnen

1 month ago

Een bekroonde krantenverslaggever in Finland heeft na zijn pensioen bekend dat hij een aantal verhalen voor een deel heeft verzonnen. De 68-jarige Matti Kuusela deed de bekentenis in zijn memoires. Naar aanleiding daarvan zijn honderden artikelen van zijn hand van internet gehaald.

De journalist werkte decennialang voor de landelijke krant Aamulehti en viel met zijn werk meermaals in de prijzen. Vorige week verscheen zijn biografie, waarin hij schrijft dat hij bij drie artikelen "fictie" heeft toegepast.

Het gaat onder meer om een artikel waarin hij een gesprek beschrijft met een Finse dichter, dat naar nu blijkt nooit heeft plaatsgevonden. In de biografie staat dat Kuusela haar wel zag, maar geen praatje durfde te maken.

"Als een verhaal lang genoeg wordt herhaald, ga je er zelf in geloven en wordt het bijna waar", schrijft de journalist daarover in zijn biografie. Hij denkt dat zijn lezers wel doorhadden dat het om een fictieve gebeurtenis ging.

Reisverhalen

Ook bij een serie reisverhalen ging het mis, in een aflevering vanuit de Oezbeekse hoofdstad Tasjkent. Daar was hij samen met een fotograaf, die beelden maakte van voorbijrijdende auto's. Kuusela beschreef in de reportage gesprekken met de mensen in de auto's, maar dat blijkt allemaal verzonnen.

Aamulehti heeft nu besloten 551 artikelen van hun voormalig medewerker te verwijderen. De drie artikelen die Kuusela in zijn boek noemt staan nog online, maar zijn geredigeerd en voorzien van opmerkingen.

"Dit hoort niet thuis in de journalistiek, het publiek heeft recht op waarheidsgetrouwe informatie", aldus de hoofdredacteur, die haar verontschuldigingen aanbiedt aan de lezer. In verschillende verhalen zijn volgens de krant "aantoonbare verzonnen stukken" gevonden.

Wat er klopt en wat niet is niet altijd meer te achterhalen, omdat een deel van de geïnterviewden is overleden. De hoofdredacteur zegt ook dat er geen aanwijzingen voor onjuistheden zijn gevonden in nieuwsartikelen of bij verhalen over "belangrijke maatschappelijke kwesties".

Kuusela zelf vindt dat hij een zuiver geweten heeft. Tegen de Finse publieke omroep YLE zegt hij dat hij gebruikmaakte van stijlfiguren zoals overdrijving. Hij denkt zelf dat circa zeven van zijn verhalen fictie bevatten.

Vier verdachten aanslag Moskou zwaar gehavend voor rechter

1 month ago

Vier verdachten van de aanslag op een concertzaal in een voorstad van Moskou zijn officieel aangeklaagd voor terrorisme. Ze blijven tot zeker 22 mei in voorarrest, staat in een verklaring van de rechtbank in de Russische hoofdstad.

De vier verschenen gisteren zwaar gehavend in de rechtszaal. In Russische media gaan berichten en video's rond over martelingen tijdens hun verhoor.

De rechtbank stelt dat twee van de vier verdachten hebben bekend dat ze schuldig zijn aan het bloedbad. Het is niet duidelijk onder welke omstandigheden die bekentenis zou zijn afgelegd. De verdachten zijn tussen de 19 en 32 jaar en komen volgens Russische media uit Tadzjikistan. Ze zouden wel in Rusland wonen.

Op beelden uit de rechtszaal is te zien dat de verdachten zijn toegetakeld:

Drie van de vier verdachten werden geblinddoekt door gemaskerde agenten de rechtszaal binnengebracht, de vierde zat in een rolstoel. Alle vier hadden verwondingen in hun gezicht. De verdachte die in de rolstoel zat, leek een oog te missen en droeg ziekenhuiskleding. Hij was rechtstreeks van het ziekenhuis naar de rechtszaal vervoerd en werd bijgestaan door medisch personeel.

De andere drie zaten eveneens zwaar gehavend in de rechtbank, is te zien op beelden. Een van hen had een gescheurde plastic zak om zijn nek en een blauw oog, een ander had een verband op de plek van zijn rechteroor en de derde leek gedesoriënteerd en had moeite om zijn ogen open te houden.

11 verdachten

Bij de aanslag op concertzaal Crocus City Hall kwamen zeker 137 mensen om het leven en raakten ten minste 182 mensen gewond, van wie er ruim honderd in het ziekenhuis liggen. Sommigen van hen zijn er slecht aan toe.

In totaal zijn elf verdachten opgepakt voor het bloedbad. De verantwoordelijkheid voor de aanslag werd vrij snel opgeëist door terreurorganisatie Islamitische Staat, die later schokkende beelden publiceerde van het bloedbad. De aanslagplegers schoten concertbezoekers van dichtbij neer en gooiden met explosieven, waardoor brand ontstond.

Waarschuwing

President Poetin suggereerde dat er een link is met Kyiv, door te zeggen dat de opgepakte verdachten op weg waren naar Oekraïne en dat ze daar contacten zouden hebben. Hij leverde daarvoor geen enkel bewijs. Kyiv ontkent iedere betrokkenheid en noemde de suggestie van Poetin en andere hooggeplaatste Russen "absurd".

De Verenigde Staten zeggen dat ze Rusland begin maart hebben gewaarschuwd voor een terreuraanslag in Moskou, en hebben toen ook Amerikanen in Rusland gewaarschuwd voor een ophanden zijnde aanslag in de Russische hoofdstad. "Alleen IS is verantwoordelijk voor deze aanslag. Er was geen sprake van Oekraïense bemoeienis", zei een woordvoerder van het Witte Huis gisteren.

Gisteren was het een dag van nationale rouw in Rusland. Bij de plek van de aanslag werden bloemen gelegd, terwijl in het deels verwoeste pand nog altijd wordt gezocht naar slachtoffers. Ook zijn de opruimwerkzaamheden inmiddels begonnen.

Hoogste dreigingsniveau in Frankrijk

In Frankrijk is naar aanleiding van de aanslag in Moskou het nationale dreigingsniveau verhoogd naar het hoogste niveau, heeft premier Attal bekendgemaakt na een veiligheidsoverleg met onder meer president Macron. Attal noemt op X de claim van Islamitische Staat en de "dreigingen die ons land boven het hoofd hangen" als aanleiding voor het verhoogde dreigingsniveau.

De Franse autoriteiten zijn sowieso extra alert in aanloop naar de Olympische en Paralympische Spelen die komende zomer worden gehouden in Parijs. De evenementen trekken naar verwachting miljoenen bezoekers.

Duizenden varkens dood bij stalbrand Boekel, verdachte aangehouden

1 month ago

Bij een stalbrand in Boekel (Noord-Brabant) zijn duizenden varkens omgekomen. De brandweer gaat ervan uit dat de circa 4000 biggen in de stal de brand niet hebben overleefd.

De politie vermoedt dat de brand is aangestoken en heeft een verdachte aangehouden. Het is niet bekend waar diegene is gearresteerd.

De brand op het varkensbedrijf begon rond 22.30 uur en er kwam al snel veel rook vrij. Mensen in de omgeving kregen een NL-Alert op hun telefoon met het advies om bij overlast door de rook ramen en deuren dicht te houden. De naastgelegen N605 werd vanwege de rookontwikkeling afgesloten.

De brandweer kon voorkomen dat het vuur oversloeg naar de twee andere stallen op het bedrijf aan De Molenakker. Rond 03.00 uur was de brand onder controle.

Hevige regenval eist tientallen levens in Brazilië

1 month ago

In het zuidoosten van Brazilië zijn zeker 25 mensen om het leven gekomen na hevige regenval. Het noodweer leidde de afgelopen dagen in twee deelstaten tot overstromingen en aardverschuivingen.

De deelstaat Espírito Santo is het zwaarst getroffen. Daar kwamen volgens de lokale autoriteiten zeventien mensen om het leven. Onder de slachtoffers zijn vijf bewoners van een huis voor mensen met een beperking in de stad Mimoso do Sul. In de regio raakten ook 250 mensen dakloos.

De andere acht slachtoffers vielen in de aangrenzende deelstaat Rio de Janeiro, van wie vier in de bij toeristen populaire stad Petrópolis. Daar viel in 24 uur tijd ruim 300 millimeter neerslag.

Persoon omgekomen door aanrijding met tram in Den Haag

1 month ago

In Den Haag is een persoon omgekomen door een aanrijding met een tram. De politie onderzoekt wat er precies is gebeurd. De plek van het ongeluk is afgezet met zwarte hekken.

De tram is ontspoord bij de kruising van het Carnegieplein met de Burgemeester Patijnlaan. Ooggetuigen zeggen tegen persfotografen dat het slachtoffer onder de tram is beland en honderden meters werd meegesleurd. De aanrijding zou gebeurd zijn bij de halte Javastraat.

De melding van het ongeluk kwam even na 22.30 uur binnen bij de hulpdiensten. Vervolgens zijn agenten, brandweerlieden en ambulancepersoneel massaal uitgerukt. Het is nog onduidelijk of het slachtoffer een voetganger is of op een voertuig reed.

Advocatenkantoor Ficq & Partners stapt uit liquidatieproces Marengo

1 month ago

De advocaten van het kantoor Ficq & Partners stoppen met het Marengo-proces. Ze gaan hun drie cliënten in het hoger beroep niet langer bijstaan, bevestigt advocaat Nico Meijering na berichtgeving van persbureau ANP. Waarom het advocatenkantoor de verdediging heeft neergelegd, wil Meijering desgevraagd niet zeggen.

Het kantoor liet in mei vorig jaar weten geen verdachten meer bij te staan in rechtszaken waarin een kroongetuige een rol speelt. Het is "onverantwoord en onwerkbaar" zeiden advocaten Flokstra en Meijering daar destijds over.

Nadat het Openbaar Ministerie in 2018 bekendmaakte dat Nabil B. kroongetuige was in de Marengo-zaak, werden zijn broer, zijn advocaat Derk Wiersum en zijn vertrouwenspersoon Peter R. de Vries vermoord.

De strafzaak Marengo is voor een belangrijk deel gebaseerd op de informatie van Nabil B. Hij legde belastende verklaringen af over zijn medeverdachten en volgens de rechtbank heeft dat geleid tot het oplossen van vijf moorden. Eind februari werden alle zeventien verdachten in het liquidatieproces schuldig bevonden.

Voormalig beste vriend

Mohamed R., een van de cliënten van Ficq & Partners, werd veroordeeld tot 27 jaar gevangenisstraf. Hij was de beste vriend van Nabil B., die in het proces ook over hem belastende verklaringen heeft afgelegd. De andere twee verdachten die werden bijgestaan door Ficq & Partners kregen celstraffen van respectievelijk 23 jaar en 4 maanden en 5,5 jaar.

Hoofdverdachte Ridouan Taghi en twee medeverdachten zijn veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Zij gaan alle drie in beroep tegen die uitspraak. Het OM gaat in hoger beroep tegen het vonnis tegen zeven verdachten in het Marengoproces.

Over ongeveer twee weken begint het hoger beroep met een voorbereidende zitting. Wie de drie clienten van Ficq & Partners daar gaan bijstaan, is nog niet bekend.

Concert van Lenny Kuhr in Waalwijk verstoord door pro-Palestijnse activisten

1 month ago

Actievoerders hebben gistermiddag in Waalwijk een concert van zangeres Lenny Kuhr verstoord. Dat bevestigen Lenny Kuhr en de politie na berichtgeving in De Telegraaf.

Vier toeschouwers in de zaal ontrolden een Palestijnse vlag en begonnen te schreeuwen. "Ik was een lied aan het introduceren toen een man naar voren kwam en mijn plaats op het podium wilde innemen. Hij noemde mij terrorist en beschuldigde mij meteen van genocide", zegt de Joodse zangeres tegen de NOS.

"Van achter uit de zaal kwamen nog drie actievoerders, onder wie iemand die zijn gezicht had bedekt. Ze kwamen ontzettend agressief over." Volgens Kuhr riepen de actievoerders de namen van haar kinderen en kleinkinderen, die in Israël wonen. Haar kleinzoon is dienstplichtig en zit in het leger.

De echtgenoot van Kuhr greep meteen in. "Hij is de jongste niet meer, maar hij pakte die man heel rustig bij zijn arm en zei dat hij zijn vrouw niet voor moordenares liet uitmaken." Ook theaterpersoneel schoot te hulp en werkten de actievoerders de zaal uit. "Mijn man wilde nog het gesprek met ze aangaan, maar ze schreeuwden en bleven maar schreeuwen. Ze waren niet voor rede vatbaar."

Extra kaartcontrole

Toen agenten bij theater De Leest kwamen, waren de vier verdwenen. De 74-jarige Kuhr, die in 1969 het Eurovisie Songfestival won, heeft aangifte gedaan van smaad en bedreiging. Ze heeft van theaterpersoneel gehoord dat de actievoerders uit Amsterdam komen en 10 kaartjes voor haar concert hadden gekocht. "Ze waren dus van plan om met een grotere groep te komen."

Directeur Sander Knopper van theater De Leest bevestigt dat er tien kaarten waren gekocht door deze groep. "We hebben na de pauze ook een extra kaartcontrole gehouden om te voorkomen dat er nog meer actievoerders in de zaal zaten."

Hij zegt niet te weten hoe het theater dit incident had moeten voorkomen. "Ik heb dit nog nooit meegemaakt en ik hoop het ook nooit meer mee te maken."

Intimidatie

Na het incident is Kuhr doorgegaan met haar concert. Sommige bezoekers waren erg geschrokken. "Ik heb nog mijn water gegeven aan een vrouw die moest huilen van de schrik."

Ook gaat Kuhr door met haar tournee. "Ik hoop wel dat theaters vanaf nu alerter zijn. Deze intimidatie moet uit de theaters blijven. Ik hoop dat de kunst gewoon door kan gaan."

Legendarische ontsnappingspoging WO II herdacht in Polen

1 month ago

In West-Polen is herdacht dat tachtig jaar geleden tientallen krijgsgevangen probeerden te ontsnappen uit een nazi-gevangeniskamp. Militairen en nabestaanden legden bloemen en droegen foto's van piloten die meededen aan de uitbraak, waarop de filmklassieker The Great Escape (1963) is gebaseerd.

Tientallen militairen vuurden hun wapens in de lucht als eerbetoon aan de krijgsgevangen van kamp Stalag Luft III. Vier F-16-straaljagers van de Poolse luchtmacht vlogen over tijdens de herdenking, schrijven landelijke media. Het kamp ligt in Zagan, nu Polen, maar destijds onderdeel van nazi-Duitsland.

In het kamp zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog talloze geallieerde piloten vast. Ze kwamen bijvoorbeeld uit Polen, de VS, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Via tunnels, waar ruim een jaar in het geheim aan was gewerkt, probeerden 76 gevangenen op een nacht buiten de omheining te raken. De tunnel bleek daarvoor echter net niet lang genoeg te zijn.

Executie

Met de meesten liep het slecht af. Ze werden de dagen erna gevonden door Duitse militairen. Vijftig van hen werden er geëxecuteerd als vergelding voor de uitbraak; Hitler was er woedend over.

"Het was een morele overwinning", zei de Schotse gevangene Jack Harrison later. "We waren de Duitsers te slim af. We vernederden Hitler en zetten de nazi's te kakken." Harrison was nooit voorbij het prikkeldraad geraakt, evenals zo'n 130 andere gevangen die hadden gehoopt die avond te ontsnappen. De actie werd al snel ontdekt door Duitse wachters.

Bram van der Stok

Slechts drie piloten die wel wisten te ontsnappen bleven uit handen van de vijand. Een van hen was de Nederlander Bram van der Stok. In plaats van westwaarts te gaan, wat de vijand zou verwachten, zou hij juist oostwaarts zijn gevlucht. Uiteindelijk is hij via omzwervingen vanuit Spanje terug in Engeland gekomen. Van der Stok overleed ruim dertig jaar geleden in de VS.

In 1963 werd er een succesvolle film over de legendarische ontsnapping bemaakt, met Steve McQueen in de hoofdrol. De fictieve Australische piloot Louis Sedgwick, gespeeld door James Coburn, was gebaseerd op het aandeel dat Van der Stok had gehad in de operatie.