Goedemorgen!
Eerst het weer: Vanochtend is het bewolkt. Alleen in het westen zijn er opklaringen. Vanmiddag geleidelijk meer zon bij 10 tot 15 graden. Morgen ook zonnig en droog bij 13 tot 18 graden. De dagen daarna wisselvalliger met lagere temperaturen.
Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?Honderden Palestijnen hebben in het noorden van Gaza gedemonstreerd tegen Hamas en voor een einde aan de oorlog, zeggen ooggetuigen tegen de persbureaus AFP en DPA. Volgens de BBC was het het grootste anti-Hamas-protest sinds het begin van de oorlog met Israël.
Hamas-militanten met geweren en wapenstokken dreven demonstranten met geweld uiteen. Een aantal van hen werd aangevallen. Betogers riepen leuzen als "Weg met Hamas" en "Hamas, terroristen".
Op Telegram ging zeker één oproep rond om vandaag opnieuw de straat op te gaan. Het is niet duidelijk wie er achter de betoging zit.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:Het is een constante zorg in verpleeghuizen: hoe voorkom je dat demente bewoners naar buiten glippen en verdwalen? In Oost-Souburg hebben ze er wat op gevonden: camera's met gezichtsherkenning:
Fijne dag!
De leider van de grootste Turkse oppositiepartij heeft de gearresteerde politicus Imamoglu bezocht in de gevangenis. Özgür Özel en de burgemeester van Istanbul spraken elkaar twee uur lang, schrijft persbureau AP.
Özel is de leider van Imamoglu's partij CHP. Na afloop van het bezoek vertelde hij journalisten dat hij zich "schaamde voor degenen die Turkije besturen, voor de sfeer waarin ik me bevind en de situatie waarin Turkije verkeert."
Verder beschreef hij Imamoglu en twee andere opgepakte CHP-districtsburgemeesters als "drie leeuwen met hun hoofden omhoog. Trots op zichzelf, hun families en hun collega's. Ze zijn niet bang."
Duizenden op straatOok gingen er gisteravond weer duizenden mensen de straat op om te demonstreren. In Istanbul verzamelden duizenden mensen zich in een park voordat ze naar het district Sisli marcheerden. Daar zit Imamoglu in de gevangenis.
In heel Turkije protesteerden en bezetten studenten gisteren campussen, nadat ze een boycot van de lessen hadden afgekondigd.
Inmiddels zijn er ruim 1400 mensen opgepakt rondom de protesten. Dat meldde de Turkse minister van Binnenlandse Zaken op X. Dat zijn bijna driehonderd arrestaties meer sinds de update van maandag. De protesten zijn de grootste in ruim tien jaar in Turkije.
In Turkse steden zijn grote protesten uitgebroken sinds de aanhouding afgelopen woensdag van Imamoglu. De politicus wordt gezien als de belangrijkste rivaal van president Erdogan, die al ruim twintig jaar aan de macht is.
Bosbranden in Zuid-Korea hebben aan zeker 24 mensen het leven gekost en 26 mensen zijn gewond geraakt, melden de autoriteiten. 27.000 mensen zijn geëvacueerd en in vier regio's geldt de noodtoestand.
Tot nu toe zijn er ongeveer 200 huizen, fabrieken en voertuigen verwoest. Ook een eeuwenoude boeddhistische tempel is in vlammen opgegaan. De autoriteiten verwachten dat er meer slachtoffers zullen vallen. De branden begonnen vrijdag.
De branden woeden in het zuiden van Zuid-Korea. Daar is het al lange tijd droog en waait het flink. Daardoor verspreidt het vuur zich verder. Donderdag wordt er een klein beetje regen verwacht.
130 helikoptersDe natuurbranden zijn volgens waarnemend president Han "de ergste ooit". Hij zegt verder dat er ruim 4600 brandweermensen, soldaten en ander personeel aan het werk zijn om de branden te blussen.
Zij krijgen hulp van 130 helikopters. Een daarvan is gecrasht, de piloot is om het leven gekomen, meldt het Zuid-Koreaanse persbureau Yonhap. Kort na de crash is besloten dat alle helikopters op de grond moeten blijven.
Onder meer Hahoe, een dorp uit de veertiende eeuw dat op de Unesco-werelderfgoedlijst staat, is geëvacueerd omdat het kan worden getroffen door het vuur.
Dit zijn beelden van de brand:
Honderden Palestijnen hebben in het noorden van Gaza geprotesteerd tegen Hamas en voor een einde aan de oorlog. Dat zeggen ooggetuigen tegen de persbureaus AFP en DPA. Ook de Gaza-correspondent van de BBC schrijft erover.
Dit soort protesten komt niet vaak voor in het gebied. De BBC spreekt van het grootste anti-Hamas-protest in Gaza sinds het begin van de oorlog met Israël. De demonstranten in Beit Lahiya eisten dat Hamas aftreedt.
Ook meldt de Britse omroep dat er gemaskerde Hamas-militanten, sommige met geweren en andere met wapenstokken, ingrepen en de demonstranten met geweld uiteen dreven. Een aantal betogers werd aangevallen en mishandeld.
Totaal ingestortDe woede onder de bevolking ontstond gisteren na een evacuatiebevel van Israël voor het gebied in het noorden. Dat bevel kwam kort nadat er raketten waren afgevuurd op Israël.
Palestijnen voelen zich steeds minder vertegenwoordigd door Hamas en zijn boos over de humanitaire situatie. De meeste van de 2,1 miljoen inwoners zijn meermaals ontheemd geraakt. Ongeveer 70 procent van de gebouwen is beschadigd of verwoest en de gezondheidszorg, watervoorziening en rioleringssystemen zijn totaal ingestort.
Ook heerst er een groot tekort aan voedsel, medicijnen en gezondheidszorg.
LoyaalHoewel openlijke kritiek op Hamas altijd riskant was, neemt dit in Gaza op straat en online wel toe. Toch blijft ook een deel van de bevolking loyaal aan de groep, waardoor het moeilijk te peilen is hoe sterk de steun is afgenomen.
Hamas maakt sinds 2007 de dienst uit in de Gazastrook. De groep won destijds de Palestijnse verkiezingen en verdreef politieke tegenstanders met geweld.
De betogers in Beit Lahiya riepen onder meer "Weg met Hamas" en "Hamas, terroristen":
Wie achter de demonstratie tegen Hamas zit is niet duidelijk.
De oorlog tussen Israël en Hamas begon op 7 oktober 2023 en is inmiddels anderhalf jaar bezig. In die tijd zijn volgens het door Hamas geleide ministerie van Volksgezondheid ruim 50.000 Palestijnen omgekomen.
De gemeente Kampen spant een kort geding aan tegen netbeheerder Enexis. Kampen wil graag dat een nieuw duurzaam schoolgebouw wordt aangesloten op het stroomnet, maar volgens de netbeheerder kan er geen passende aansluiting worden geleverd.
Het overleg tussen de twee partijen is vastgelopen, meldt RTV Oost, en daarom stapt de gemeente naar de rechter. "Het kan niet zo zijn dat de meest duurzame school op een aggregaat aangesloten moet worden, of mogelijk niet open kan", zegt wethouder Erik Faber.
Het is de bedoeling dat Kindcentrum Hanzewijk een grootverbruik aansluiting krijgt, wat volgens de gemeente duurzamer is dan meerdere losse kleinverbruik aansluitingen. In het pand komen twee scholen en een kinderdagopvang.
Verouderde gebouwen"Hoewel Enexis spreekt over een overvol elektriciteitsnet, hebben ze wel ruimte voor meerdere kleinverbruik aansluitingen. Maar als dat mogelijk is, dan zou de gevraagde aansluiting in onze ogen ook geleverd moeten kunnen worden", zegt Faber. De gemeente hoopt dat een uitspraak van de rechter "er alsnog voor zorgt dat Enexis de gevraagde aansluiting op tijd levert".
De bouw is deze maand begonnen en in het nieuwe schooljaar zouden de kinderen er les moeten krijgen. De kinderen zitten nu nog in verouderde gebouwen. Het pand moet volgens Kampen het 'meest duurzame kindcentrum van Nederland' worden.
Vorig jaar constateerde Nieuwsuur dat organisaties en bedrijven steeds vaker een zaak beginnen als ze van netbeheerders te horen krijgen dat er geen ruimte op het net is. Voor bijvoorbeeld een nieuwe fabriekshal, een nieuw schoolgebouw of wijkcentrum. De slagingskans blijkt in de praktijk klein. "Als er geen transportcapaciteit is, verandert een rechtszaak daar weinig aan", zei een woordvoerder van Enexis destijds.
Bijna 200 miljardEind vorige maand bleek dat er de komende jaren zo'n 195 miljard euro nodig is om het stroomnet goed te laten werken.
Het elektriciteitsverbruik in Nederland zal richting 2050 verviervoudigen. En dat terwijl er nu al grote problemen zijn: zo staan er op dit moment zo'n 10.000 bedrijven op de wachtlijst voor een zware aansluiting.
NOS op 3 legde eerder al eens uit wat we zullen merken van een vol stroomnet, zowel in een online explainer als in deze video:
Mag de wolf actiever verjaagd of zelfs afgeschoten worden? In een Kamerdebat hierover liepen de emoties dinsdagavond hoog op en zijn de meningen verdeeld.
Partijen voelen de onrust en angst in de samenleving, maar een SGP-plan om meer ruimte te maken om wolven af te schieten lijkt nu geen meerderheid te krijgen. Die ruimte is er volgens staatssecretaris Rummenie (BBB) vanwege Europese regels nu ook niet. Sinds in Europa aan voorstellen wordt gewerkt om de streng beschermde status van de wolf te verlagen, werkt het kabinet - vooruitlopend daarop - wel aan plannen om probleemwolven aan te pakken.
Niet één maar al elf keer vroeg de BBB om een debat. Uiteindelijk kreeg de partij de Kamer mee. Voor aanvang begroette Van der Plas boeren en anderen belangstellenden op de publieke tribune. Zij zeggen zich alleen al door het plaatsvinden van het debat gesteund te voelen.
125 wolven leven er nu in ons land, begon Van der Plas haar betoog, hoeveel vinden we nog reëel? Ze hekelt de aanvallen op vee, honden en hardlopers en spreekt over bange kinderen onderweg naar school. Volgens haar leven mensen in "dagelijkse angst".
'De wereld op zijn kop'Al snel komt Van der Plas in aanvaring met Partij voor de Dieren-Kamerlid Kostic, die vindt dat Van der Plas mensen nodeloos bang maakt en "ophitst". "Ga anders zelf even op de publieke tribune praten", reageert ze, "om te horen hoe bang mensen zijn".
Kostic zegt de angst goed te begrijpen, maar wijst erop dat bij "95 procent van de incidenten geen goede preventieve maatregelen zoals hekken zijn". Dat is volgens Van der Plas "de wereld op zijn kop". "Moeten we dan ons hele leven aanpassen aan een roofdier? We kunnen niet alles maar omheinen."
NOS op 3 maakte eerder deze explainer over hoe de wolf Nederland verdeelt:
Ook tussen D66-Kamerlid Podt en Van der Plas is de sfeer venijnig. Podt verwijt Van der Plas te overdrijven en "wild om zich heen te slaan". Van der Plas adviseert Podt ook eens buiten de Randstad "te gaan logeren". Podt verzucht dat Van der Plas niet de enige is die met mensen op het platteland praat.
NSC-Kamerlid Boomsma is het wel met de BBB eens dat er "onaanvaardbare problemen" in het dichtbevolkte Nederland zijn. Hij constateert dat de tijden dat de wolven nog veilig achter het ijzeren gordijn zaten voorbij zijn en vraagt zich af of wolven mogelijk met paintballgeweren actiever opgejaagd kunnen worden.
Los van het al dan niet verjagen vinden CDA, VVD en BBB het onbestaanbaar dat burgemeesters niets te zeggen hebben over het bos net buiten hun gemeente. Daar zijn provincies verantwoordelijk. Ze willen dat staatssecretaris Rummenie uitzoekt of daar een "andere balans" in kan komen.
Geen natuur meerPVV-Kamerlid Graus vindt dat er gekeken moet worden naar geboortebeperking in plaats van afschieten. Zoals eerder houdt hij een vurig betoog voor de vrijheid van de wolf. Mensen behandelen wolven als "paria" zegt Graus.
"Nederland is geen leuk land voor de wolf. Als ik wolventaal zou spreken zou ik zeggen: jongens, draai je om en kom hier niet. Er is hier geen natuur meer, het is tupperware".
Volgens Graus zijn wilde zwijnen en honden gevaarlijker. JA21-leider Eerdmans stoort zich aan het betoog van Graus en noemt het "raaskallen". Podt spreekt juist van een "gepassioneerd pleidooi". GroenLinks-PvdA Kamerlid Bromet denkt dat anticonceptie voor wolven niet werkt. "We moeten leren omgaan en samenleven met de wolf."
Toeristische boekingenHet CDA wil van staatsecretaris Rummenie weten wanneer een wolf een probleemwolf is. Rummenie werkt nog aan een definitie, zegt hij. Ook kijkt hij naar opties voor zogeheten wolfvrije zones, een BBB-idee.
In zulke zones zouden vee en mensen beter beschermd moeten worden. Volgens de Partij voor de Dieren maakt dat juridisch weinig kans. Staatssecretaris Rummenie vindt dat Nederland "als dichtstbevolkte" lidstaat van Europa "alle reden" heeft om in de EU "om maatwerk te vragen".
De VVD wil nog van Rummenie weten hoe het zit met berichten over sterk dalende toeristische boekingen in Drenthe. Hoe gevaarlijk is de wolf nu eigenlijk voor mensen, en zou de staatssecretaris zelf in Drenthe op vakantie gaan, wil Kamerlid Van Campen weten. Naar die cijfers zal Rummenie kijken en ja, zegt hij, "Ik zou zeker in Drenthe op vakantie gaan."
President Trump en zijn kabinetsleden weigeren het een fout te noemen dat een journalist was toegevoegd aan een chatgroep waarin militaire aanvalsplannen werden besproken. "Ik denk niet dat hij zijn excuses moet aanbieden", zegt Trump over Nationaal Veiligheidsadviseur Waltz. "Ik denk dat hij zijn best doet."
Waltz had de chatgroep op Signal aangemaakt en hoofdredacteur Goldberg van tijdschrift The Atlantic toegevoegd. Experts noemen het een blunder dat topfunctionarissen achteloos zijn omgesprongen met zeer gevoelige informatie.
Democraten zijn verbolgen over de gang van zaken en spreken inmiddels van Signal-gate, een verwijzing naar het Watergateschandaal uit de jaren 70. Het veiligheidslek had grote gevolgen kunnen hebben voor de veiligheid van Amerikaanse militairen, want details over aankomende luchtaanvallen op Houthi-doelen in Jemen werden door de topfunctionarissen gedeeld.
Waltz: ik ken hem nietDe Nationaal Veiligheidsadviseur stelde dat hij nooit contact heeft gehad met Goldberg en hem ook niet kent. Waltz zei verder dat zijn team probeert te achterhalen "wat er in hemelsnaam" is gebeurd.
Ook probeerde Waltz de aandacht af te leiden door Goldberg en andere journalisten te bekritiseren. "Hij wil dat de wereld meer over hoaxen praat dan over vrijheid of terroristen uitschakelen", citeert de BBC Waltz.
President Trump suggereerde tegenover NBC News dat een medewerker van Waltz verantwoordelijk is voor het toevoegen van de journalist aan de chat. Later probeerde hij het schandaal tegenover journalisten zo veel mogelijk te bagatelliseren. "Soms kan iemand in zo'n chat komen", zei hij. Signal wordt volgens hem ook door het leger en de media gebruikt.
NSA waarschuwde voor SignalMaar achter de schermen waren functionarissen gewaarschuwd voor de risico's van Signal, schrijven de BBC en CBS News. Veiligheidsdienst NSA had een maand geleden aan de bel getrokken over kwetsbaarheden in de versleutelde communicatieapp. Medewerkers waren opgeroepen geen gevoelige info te delen via deze of andere socialemedia-apps.
Hegseth, de minister van Defensie waar de NSA ook onder valt, was een van de mensen in de chatgroep op Signal. Onder anderen de chefs van de CIA en inlichtingendienst DNI zaten erin, maar Trump zelf niet. Hij beweerde in antwoord op vragen van journalisten dat er geen geheime informatie is gedeeld. Zijn team erkent wel dat het "gevoelige" informatie was, maar weigert details te geven.
'Verlies van kennis'Signal werd onder de regering-Biden bijvoorbeeld gebruikt om functionarissen op de hoogte te stellen dat er een geheim bericht is verstuurd. De topambtenaar moest dan vervolgens op een volledig beveiligd systeem dat bericht lezen, schrijft persbureau AP op basis van een anonieme bron.
"Al deze veiligheidsfunctionarissen hebben een kastje in huis waarmee ze volkomen versleuteld kunnen communiceren", zegt defensieanalist Peter Wijninga tegen de NOS. "Of je communiceert daarmee, of fysiek op het Pentagon binnen een afgesloten en beveiligde ruimte die niet afluisterbaar is." Hij stelt dat het ontslaan van vele ambtenaren onder Trump tot verlies van kennis heeft geleid binnen veiligheidsdiensten.
Wetenschappers hebben in de Mongolische Gobiwoestijn bij opgravingen restanten van een nieuwe dinosaurussoort ontdekt. Een uniek dier met twee enorme klauwen en een wat bizar uiterlijk, komt naar voren uit een reconstructie die ze gemaakt hebben. "Superspeciaal" noemt Anne Schulp de ontdekking. Hij is hoogleraar paleontologie aan de Universiteit Utrecht en onderzoeker bij Naturalis.
Duonychus tsogtbaatari, een soort uit de groep waar ook de Tyrannosaurus rex onder viel, was een gevederde dino die zo'n 90 miljoen jaar geleden leefde. Volgens de onderzoekers was het vooral een vegetariër. Hij gebruikte zijn bijna dertig centimeter lange klauwen, die hij ver kon uitstrekken waarschijnlijk om eetbare vegetatie naar zich toe te halen, en ook om zich te verdedigen.
Met de twee klauwen onderscheidde hij zich van de drieklauwige dino's in de groep therizinosaurussen, giganten die allemaal op hun achterpoten liepen. Sommige soorten wogen vijf ton en konden tien meter lang worden. Duonychus tsogtbaatari was stukken kleiner. Hij woog zo'n 260 kilo, maar zou nog steeds boven een volwassen mens uittorenen.
Een paar decennia geleden was er nog weinig bekend over deze groep dino's, zegt hoogleraar Schulp. "De laatste tien, vijftien jaar is er meer duidelijk geworden. Deze soort, met twee klauwen, waren we nog niet eerder tegengekomen, maar eigenlijk is het wel logisch. Je hebt ook geen drie kapmessen nodig om je een weg te banen door de jungle, met twee hele goede klauwen kom je er ook."
Therizinosaurussen waren niet altijd planteneters. Ze stammen af van vleeseters. Waarom deze groep dino's zich bekeerde tot het vegetarisme? "Dat zijn de moeilijkste vragen. Ze hebben zich aangepast aan de omstandigheden, maar hoe dat precies is gegaan weten we niet."
De ontdekking van een nieuwe dinosaurussoort is op zich niet enorm speciaal, dat gebeurt volgens Schulp bijna wekelijks. Wat aan deze nieuwe dino opvalt zijn toch die unieke twee klauwen, en zijn vreemde uiterlijk. "Een gek dier met grote klauwen. Hij ziet er op het eerste gezicht wat bizar uit, en maakt een onhandige indruk", vindt ook Schulp. "Maar blijkbaar ging het hem 90 miljoen jaar geleden toch goed af."
De Amerikaanse vicepresident JD Vance zegt dat hij ook naar Groenland gaat deze week. Hij zal zijn vrouw vergezellen op de reis die zij eerder had aangekondigd. In een video zegt hij dat Groenland te lang is genegeerd door zowel de VS als Denemarken en dat "dat slecht is voor de wereldwijde veiligheid".
Usha Vance, de vrouw van de vicepresident, had eerder bekendgemaakt dat ze naar Groenland wil om een hondenslee-race op het Deense eiland bij te wonen en "de Groenlandse cultuur en eenheid te vieren". Maar dat programma gaat niet meer door, melden het Witte Huis en de regering van Groenland.
In plaats daarvan bezoeken Vance en zijn vrouw samen de Amerikaanse militaire basis in Pituffik. Aanvankelijk zouden veiligheidsadviseur Waltz en energieminister Chris Wright deze basis bezoeken.
'Buitenlandse inmenging'Het bezoek van de Amerikaanse delegatie is beladen omdat president Trump heeft gezegd dat hij Groenland wil inlijven vanwege de strategische ligging en bodemschatten.
Premier Egede van Groenland is verbolgen over het bezoek van de zware Amerikaanse delegatie, dat hij als "buitenlandse inmenging" beschouwt. Ook de Deense premier Frederiksen heeft scherp uitgehaald naar de VS en spreekt van "onacceptabele druk" op Groenland.
Dit is de aankondiging van Vance:
"We gaan kijken hoe het gaat daar", zegt Vance in een online verspreide video. "Namens president Trump zeg ik dat we de veiligheid van het volk van Groenland een nieuwe impuls willen geven, omdat we het belangrijk vinden de veiligheid van de hele wereld te beschermen."
Volgens hem zijn er landen die Groenland, de VS en Canada bedreigen en hij stelt dat leiders in Denemarken en Noord-Amerika Groenland "veel te lang genegeerd hebben".
De Deense politie liet gisteren weten dat er extra personeel en speurhonden naar Groenland zijn gestuurd met het oog op de veiligheidsmaatregelen voor het Amerikaanse bezoek. Ook werd de aankomst van vier gepantserde auto's in het centrum van de hoofdstad Nuuk gemeld, die per vliegtuig vanuit de VS waren overgevlogen.
Correspondent Rolien Créton bezocht Groenland begin deze maand:
Bij een ongeluk in Loenen (gemeente Apeldoorn) zijn zes mensen gewond geraakt. Rond 19.15 uur botsten twee voertuigen door nog onbekende oorzaak op elkaar.
Volgens een politiewoordvoerder zijn de zes inzittenden met onbekende verwondingen naar het ziekenhuis gebracht. Twee van hen zouden er ernstig aan toe zijn.
Zes ambulances, de brandweer, meerdere politie-eenheden en een traumahelikopter werden ingeschakeld. De weg Kanaal Zuid tussen Apeldoorn en Dieren werd vervolgens afgesloten voor onderzoek, schrijft Omroep Gelderland.
De politie van Portugal heeft op de Atlantische Oceaan een boot met 6,5 ton cocaïne aan boord onderschept. De lading was bestemd voor de Europese markt.
Het was een zogeheten semiduikboot: een boot die grotendeels onder de waterspiegel verdwijnt waardoor hij moeilijker te zien is.
Het vaartuig voer 500 zeemijl ten zuiden van de Azoren. Dat is een autonome eilandengroep in de Atlantische Oceaan die bij Portugal hoort.
Aan boord waren vijf bemanningsleden. Over hun nationaliteit is niets bekendgemaakt. De boot kwam zo goed als zeker uit Latijns-Amerika, maar een land is niet genoemd.
De Portugese politie werkte samen met opsporingsautoriteiten in Spanje, het VK en de VS.
