Aggregator

Japanner bekent plan om nucleair materiaal naar Iran te smokkelen

3 months 1 week ago

Een man die zich voordeed als de leider van een Japans misdaadsyndicaat heeft bij een rechtbank in New York bekend dat hij uranium en plutonium van Myanmar naar Iran wilde smokkelen. Hij liep tegen de lamp omdat hij niet met Iran bleek te hebben onderhandeld, maar met de Amerikaanse drugsbestrijdingsdienst DEA.

De DEA hield Takeshi Ebisawa al zeker sinds 2019 in de gaten in verband met grootschalige smokkel van drugs naar de VS en wapens naar Myanmar. Tijdens dat onderzoek wist een agent contact met hem te leggen door zich voor te doen als wapen- en drugshandelaar.

Ebisawa stelde de DEA-agent voor dat hij vanuit Myanmar drugs naar de VS zou smokkelen in ruil voor zware militaire wapens, waaronder luchtdoelraketten. Die zouden dan naar de rebellen in Myanmar gaan. Uit de verklaring van het Amerikaanse OM blijkt niet dat dit plan daadwerkelijk is uitgevoerd.

Nucleair materiaal

In 2020 zei de Japanner tegen de DEA-agent dat hij via een rebellenleider in Myanmar aan een grote hoeveelheid nucleair materiaal kon komen, die hij aan een derde partij wilde doorverkopen. Met de opbrengst zouden dan meer wapens worden gekocht.

Om zijn bewering kracht bij te zetten, liet hij foto's zien van steenachtig materiaal met daarnaast uitslaande geigertellers, waarmee radioactieve straling wordt gemeten.

Onderzoek van door hem geleverde monsters toonde aan dat het om hoogwaardig nucleair materiaal ging. In een grotere hoeveelheid is dat materiaal goed genoeg om een kernwapen van te maken.

Nepgeneraal

De DEA-agent schakelde een collega in die zich als Iraanse generaal voordeed. Ebisawa zei tegen hem dat hij ook plutonium kon leveren, dat voor het maken van kernwapens beter geschikt is dan uranium.

De drugsbestrijdingsdienst lokte Ebisawa en drie van zijn medewerkers in april 2022 naar New York, waar ze werden opgepakt. Zeker één medeverdachte zit ook nog vast.

De 60-jarige Japanner is ook aangeklaagd voor drugssmokkel en witwassen. Hij riskeert een levenslange gevangenisstraf. De rechtbank doet op 9 april uitspraak.

Lobbyen over statiegeld: 'Hoe minder je ziet, hoe verder lobby al ontwikkeld is'

3 months 1 week ago

Rondom de uitbreiding van de statiegeldwet is door het bedrijfsleven verschillende keren met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat gesproken, maar wat er is gezegd is niet op te maken uit documenten die zijn opgevraagd met een Woo-verzoek (Wet open overheid). Dat meldde de NOS vanochtend. Toch zijn van een afstandje een aantal "typische lobbyprocessen" zichtbaar, zeggen deskundigen.

Gemeenten en maatschappelijke organisaties vroegen in 2019 aan het ministerie om een innameverplichting voor verkopers van flesjes en blikjes met statiegeld, omdat het statiegeldsysteem volgens hen anders niet goed zou werken. Toch kwam het niet in de wet, waardoor consumenten nog steeds lang met hun flesjes en blikjes blijven zitten, voordat ze die kunnen wegbrengen.

'Bedrijfsleven is sterker'

Het bedrijfsleven zag toen niks in een verplichting. Inmiddels lijken ook de producenten en supermarkten om. Het ministerie onderzoekt de plicht en komt dit voorjaar met de resultaten.

"Zo'n statiegeldwet is een jarenlang proces en juist bij dat soort lange processen zie je dat het bedrijfsleven veel sterker is", zegt universitair hoofddocent politicologie (UvA) Marcel Hanegraaff. "Ook is statiegeld een onderwerp waar relatief veel media-aandacht voor is geweest, maar weinig publieke opinie. Je gaat niet op een bepaalde politieke partij stemmen omdat die voor of tegen statiegeld of een innameplicht is. Dat zijn precies de onderwerpen waar het bedrijfsleven het heel sterk doet."

Jarenlange lobby

Bij het vormen van een wet zijn er verschillende processen gaande, zegt Caelesta Braun, hoogleraar openbaar bestuur en maatschappelijke democratie (UL). "Reacties op een wetsvoorstel zijn het zichtbare topje van de ijsberg. De grootste invloed heb je aan de voorkant. Zodra een wetsvoorstel echt ter inzage ligt en partijen daarop gaan reageren - zoals hier de gemeenten en maatschappelijke organisaties hebben gedaan - dan is er vaak al veel onzichtbare lobby aan voorafgegaan."

"Hoe minder je ziet van lobby, hoe verder een lobby al ontwikkeld is", vult Hanegraaff aan. "Als het bedrijfsleven heel veel geld heeft - en dat hebben de makers van frisdrank en alcohol - dan kunnen ze hun belangen jarenlang en informeel behartigen, al vanaf het moment dat statiegeld ergens wordt genoemd."

Actiegroepen, coalities en gemeenten zijn volgens Hanegraaff pas later betrokken. Zij werken naar een bepaald moment toe, bijvoorbeeld zo'n wetsvoorstel. "Dan gaan ze van alle mogelijkheden gebruikmaken om invloed uit te oefenen. Daarna zie je hun aandacht weer verslappen en pakt de lobby het weer op." Dat lijkt bij de vorming van de statiegeldwet het geval.

Transparantie-paradox

Bij het tot stand komen van een wetsvoorstel verkennen ambtenaren eerst het veld: wie wil wat? Van die verkenning wordt niet altijd even goed verslag gedaan, zegt Braun. "Ambtenaren hebben last van een steeds heftigere afrekencultuur. Als je beleid ontwikkelt en je verzamelt informatie uit het veld; dat kan elke keer naar buiten komen. Daar hebben ambtenaren niet altijd zin in. Dat is te begrijpen, maar leidt wel tot minder openheid."

Dat geldt ook voor het bedrijfsleven. Dat er in het Woo-verzoek nauwelijks een papieren spoor van het bedrijfsleven te vinden is, vindt Hanegraaff daarom niet opmerkelijk. Volgens hem hanteren lobbyisten de regel: je zet op papier wat naar buiten mag komen en je belt als dat niet zo is. "En dat betekent dus steeds meer bellen."

Men kan daarom spreken van een transparantie-paradox, zegt Hanegraaff. "Elke keer dat je strenger wordt in transparantie, komen er manieren om dat te omzeilen."

Zwaartepunt bij bedrijfsleven

Het is geen geheim dat de afgelopen kabinetten het zwaartepunt bij het bedrijfsleven hebben gelegd, zegt Braun. "Dat is geheel in hun recht omdat het een politieke keuze is, maar dan moet je daar wel eerlijk over zijn. Er is geen sprake van een gelijk speelveld, omdat het bedrijfsleven veel geld en een lange adem heeft. Dat hebben ngo's en gemeenten veel minder."

Daarbuiten bestaan consumenten volgens Braun uit een diverse massa met allemaal verschillende belangen. "Die hebben niet één stem. Het bedrijfsleven heeft dat vaker wel, en ze hebben ook nog eens een gezamenlijk belang: winst maken."

Heeft het zin om jaren later te proberen een lobby te reconstrueren? Ja, vindt Hanegraaff, omdat er aandacht voor het onderwerp komt en het de macht van bedrijven wat kan beperken. Braun ziet het liever anders: "We moeten naar een situatie toe met proactieve openbaarmaking van hoe besluiten tot stand zijn gekomen, niet reactief jaren later via een Woo-verzoek."

Internationale verzekeraar slaat alarm na jaar vol natuurgeweld

3 months 1 week ago

Het afgelopen jaar hebben natuurrampen wereldwijd 320 miljard dollar schade veroorzaakt. Dat staat in een rapport van de Duitse herverzekeringsgigant Munich Re. 140 miljard dollar van de schade was verzekerd.

De schade is veel hoger dan het gemiddelde van de afgelopen dertig jaar. Gecorrigeerd voor inflatie is dat gemiddelde 236 miljard, waarvan 94 miljard verzekerd. In 2023 ging het om 268 miljard dollar, waarvan 106 miljard verzekerd.

Verzekeringsmaatschappijen kunnen een herverzekering afsluiten om zich te beschermen in geval van grote schadeclaims, bijvoorbeeld bij hoge bedragen of een reeks claims. 2024 was voor de verzekeringsindustrie het op twee na duurste jaar sinds 1980.

Hoge kosten klimaatrampen

Klimaatrampen waren verantwoordelijk voor 93 procent van de totale verliezen. Tropische stormen kostten de industrie vorig jaar het meest, en dan vooral de orkanen Helene en Milton, die kort na elkaar over de Amerikaanse staat Florida raasden. Helene alleen al zorgde voor 56 miljard dollar aan schade.

Daarna volgt de aardbeving in Japan als de duurste ramp van vorig jaar. Overstromingen in de Spaanse regio Valencia leidden in Europa tot de grootste schade, aldus Munich Re. Ook de overstromingen in Duitsland en Centraal-Europa waren kostbaar.

De grote bosbranden die momenteel woeden in Los Angeles dreigen tot de meest kostbare natuurrampen in de VS ooit te behoren, met naar schatting tientallen miljarden aan schade.

Vorig jaar kwamen ongeveer 11.000 mensen om het leven als gevolg van klimaatrampen, schrijft de herverzekeraar. Dit ligt iets onder het jaarlijkse gemiddelde. De meeste doden vielen in Zuidoost-Azië en de dodelijkste ramp was tyfoon Yagi, met ongeveer 850 slachtoffers.

'Actie nodig'

Munich Re grijpt de cijfers aan om alarm te slaan over klimaatverandering. "Geen enkel jaar heeft de consequenties van klimaatverandering zo pijnlijk duidelijk gemaakt", schrijft de herverzekeraar. Het bedrijf wijst erop dat 2024 het warmste jaar ooit gemeten is.

Volgens hoofd klimaatwetenschappen Tobias Grimm van Munich Re moeten alle landen actie ondernemen, voornamelijk om degenen die het meest kwetsbaar zijn voor natuurgeweld te beschermen. "De weermachine van onze planeet gaat in een hogere versnelling. Iedereen betaalt de prijs voor weerextremen, maar voornamelijk landen met minder verzekeringen of overheidssteun."

Kijk zelf welk aandeel klimaatverandering volgens de wetenschap had bij de onderzochte weersextremen:

Wetenschappers op Antarctica boren ijskern van 3 kilometer op

3 months 1 week ago

Op Antarctica heeft een team van wetenschappers na tien jaar boren een ijskern van bijna 3 kilometer lang naar boven gehaald. Daarmee hebben ze ijs bereikt dat minstens 1,2 miljoen jaar oud is.

Ze willen het ijs onderzoeken om meer te weten te komen over hoe de atmosfeer en het klimaat van de aarde zijn veranderd. Zo kan de kilometerslange ijsstaaf inzicht geven over wanneer de ijstijd op Antarctica begon, zegt glacioloog Carlo Barbante, die bij het project betrokken was. En over wanneer de ijstijdcycli zich vertraagden van eens in de 41.000 jaar naar eens in de circa 120.000 jaar.

Technologisch hoogstaande operatie

Tussen het ijs en de rotsbodem op 2,8 kilometer diepte bevindt zich ook een tussenlaag met sediment, micro-organismen, virussen en bacteriën. "Dat kan ons veel leren over hoe leven zich ontwikkelde in deze ver vervlogen tijden", zegt Barbante.

Het naar boven halen van de ijskern was een technologisch hoogstaande operatie. De wetenschappers werkten in ploegendiensten om het ijs in delen van zo'n 4 tot 5 meter lang naar boven te halen met een soort enorme appelboor.

"Je kunt je voorstellen dat het niet makkelijk is om hier te werken", zegt een andere betrokken onderzoeker, Federico Scoto. "Wij werken elke dag onder extreme omstandigheden. De temperatuur was nooit hoger dan -26, -27 graden Celsius." In de koude winters kon er helemaal niet geboord worden.

Broeikasgassen

Dankzij de analyse van eerder naar boven gehaalde delen van de ijskern is al vastgesteld dat de concentraties broeikasgassen, zoals koolstofdioxide en methaan, nooit de niveaus hebben overschreden die sinds het begin van de Industriële Revolutie zijn gezien.

"Vandaag zien we koolstofdioxidegehaltes die 50 procent hoger liggen dan de hoogste niveaus die we de afgelopen 800.000 jaar hebben gehad", aldus Barbante.

Het ijs wordt nu in kleinere stukken gezaagd en per slee naar de rand van Antarctica gebracht. Daarna wordt het per boot naar Europa vervoerd voor verder onderzoek. De staven moeten tijdens de hele reis tot -50 graden gekoeld blijven. Naar verwachting zijn alle onderzoeken over twee jaar klaar.

Tientallen doden bij strijd in Syrië tussen Koerden en pro-Turkse milities

3 months 1 week ago

In het noorden van Syrië zijn bij gevechten tussen pro-Turkse milities en de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), geleid door de Koerden, tientallen doden gevallen. Dat zegt de in het Verenigd Koninkrijk gevestigde mensenrechtengroep SOHR.

Volgens SOHR was aan het front ten oosten van Aleppo een staakt-het-vuren van kracht, maar is de strijd op twee plaatsen opgelaaid. Inzet is de controle over een stuwdam over de Eufraat en een noordelijker gelegen brug over dezelfde rivier.

De pro-Turkse milities worden gesteund door de Turkse luchtmacht. Bij de strijd zouden zeker 37 mensen zijn omgekomen, volgens SOHR vooral onder de pro-Turkse aanvallers die de dam en de brug in handen proberen te krijgen. Onder de doden zouden ook vijf burgers zijn.

Steun van de VS

De strijd tussen beide groepen laaide vorige maand weer op, tegelijk met de opstand van de rebellen uit Idlib tegen het regime van Assad.

De SDF had de afgelopen jaren een groot aandeel in de strijd tegen de terreurgroep Islamitische Staat en heeft nog altijd steun van de VS. De Amerikanen willen voorkomen dat IS zich herstelt.

In het SDF-gebied zijn ook Amerikaanse militairen gestationeerd. Aankomend president Trump wil hen terughalen. De Amerikaanse minister van Defensie Austin zei gisteren dat ze moeten blijven om te garanderen dat de duizenden IS'ers die door de SDF gevangen worden gehouden, blijven vastzitten.

Spanning met Turkije

De Amerikaanse steun voor de SDF leidt tot spanning in de relatie met Turkije. Dat ziet de SDF als een bondgenoot van de Turks-Koerdische terreurgroep PKK. Turkije wil de SDF uit het Turks-Syrische grensgebied verdrijven en dreigt zijn leger over de grens te sturen.

De Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken Bass is vandaag en morgen in Ankara voor overleg met zijn Turkse collega.

CPB: bouwsubsidies helpen grondeigenaren in plaats van woningzoeker

3 months 1 week ago

Als de huizenprijzen net zo hard doorstijgen als het afgelopen kwartaal, dan leggen woningkopers aan het einde van de zomer gemiddeld een half miljoen euro neer voor een huis. Om er meer betaalbare woningen bij te laten komen, trekt het kabinet de komende jaren 5 miljard euro aan subsidies uit. Maar de kans dat grondbezitters van die subsidies profiteren, is vele malen groter dan dat huizenkopers er iets aan hebben.

Dat concludeert het Centraal Planbureau (CPB), dat onderzoek deed naar de effecten van de huidige subsidies op het stimuleren of versnellen van de bouw van huizen. Als de subsidieplannen op de oude manier worden ingezet, dan voorziet het CPB dat dit vooral leidt tot hogere grondprijzen. "In dat geval komen de subsidies vooral terecht bij grondbezitters, in plaats van woningzoekenden", concluderen de onderzoekers.

Elk jaar moeten er 100.000 nieuwe woningen bij komen om het grote tekort aan huizen in te lopen. Hierdoor zouden de grote prijsstijgingen moeten afnemen, waardoor woningen weer betaalbaar worden voor lage en middeninkomens. Maar het probleem in Nederland blijft dat er simpelweg te weinig ruimte is om te bouwen, stelt het CPB.

Anders inzetten

Volgens het CPB helpen subsidies het meest als ze worden ingezet om verplichte lagere huren voor nieuwbouw te compenseren. Door de hoge bouw- en personeelskosten worden veel bouwprojecten te duur als ze alleen voor lagere huren in de markt mogen worden gezet.

Ook kunnen subsidies gemeenten ondersteunen die niet genoeg in kas hebben voor de aanleg van bijvoorbeeld wegen bij nieuwbouwprojecten. In de kabinetsplannen is al wel een investering van 2,5 miljard euro opzijgezet voor investeringen in wegen en openbaar vervoer voor nieuwbouw, naast de 5 miljard aan woningsubsidies.

Om te voorkomen dat de subsidie niet bij woningzoekenden maar bij grondbezitters terechtkomt, adviseert het CPB ook het grondbeleid aan te passen. Bijvoorbeeld door hogere belasting te heffen op grond die door bouwplannen duurder is geworden. Ook moeten de subsidies tijdelijk zijn, meent het CPB.

Overlast maar ook sneeuwpret in zuiden van het land

3 months 1 week ago

Naast wat overlast op de weg door de sneeuw in Limburg en Brabant vanochtend waren er vandaag ook veel mensen die genoten van het winterse weer.

In Vijlen in Limburg was overigens niet iedereen blij met het winterweer. In Eindhoven namen mensen een koude sprong in het water:

Vanochtend gold vanaf 06.00 uur code oranje vanwege sneeuw en gladheid in zowel Limburg als Noord-Brabant. In Zuid-Limburg viel gisteravond tussen de 5 en 8 centimeter sneeuw en het KNMI meldt nu dat het daar nog tot aan het begin van de middag blijft sneeuwen. Daarom blijft de code oranje in die provincie nog gelden. In Brabant is die waarschuwing nu teruggebracht naar code geel.

In delen van Oost-Brabant, het zuiden en oosten van Gelderland en in Twente kan het de komende uren nog plaatselijk glad zijn door sneeuw, meldt het weersinstuut.

In alle provincies behalve op de Waddeneilanden, Noord- en Zuid-Holland en Flevoland geldt nu code geel tot morgenochtend vanwege bevriezing van sneeuwresten en gladheid door een enkele winterse bui. De sneeuw trekt de komende uren naar Duitsland weg.

Een overzicht van winterse plaatjes in Brabant en Limburg:

Grote problemen op de weg bleven vanochtend uit. De ANWB telde op het hoogtepunt ongeveer 300 kilometer file in het hele land.

Rijkswaterstaat meldde dat er bij een zware spits tot 500 kilometer file op de rijkswegen kon worden verwacht. Zover kwam het dus niet. Wel meldde Rijkswaterstaat rond 9.15 uur dat er in het zuidoosten door de sneeuw veel verkeer stilstond en langzaam reed, met als gevolg 68 kilometer file in totaal.

Afgelopen nacht werd in Limburg flink gestrooid om de wegen begaanbaar te houden: