Aggregator

Bewoners van een studentenflat in Nijmegen moesten vannacht hun kamers uit vanwege een brand in een kelderbox onder het gebouw. Niemand raakte gewond.

Rond 23.15 uur ging het automatische brandalarm af in de flat aan de Professor Bromstraat, vlak bij station Nijmegen Heyendaal. Omdat er veel rook vrijkwam uit de kelder schaalde de brandweer op naar 'grote brand' en liet het meerdere voertuigen komen, schrijft Omroep Gelderland.

Na een half uur blussen was de brand onder controle. Uit voorzorg werd een ambulance opgeroepen, maar iedereen bleef ongedeerd.

Stankoverlast

Rond 01.30 uur konden alle studenten terugkeren naar huis. Ze kunnen nog lange tijd stankoverlast ervaren, meldt de veiligheidsregio.

De kelder raakte flink beschadigd. De oorzaak van de brand is nog onduidelijk.

Google I/O vindt dit jaar plaats op 20 en 21 mei. De ontwikkelaarsconferentie staat in het teken van nieuwe producten en technologieën op het gebied van Android en AI. De keynotes van I/O 2025 zijn vanaf 20 mei 20.00 uur Nederlandse tijd online te volgen via een livestream.

Rusland heeft een Amerikaan laten gaan die sinds 2021 vastzat in het land. Leraar en oud-diplomaat Marc Fogel (63) was op het vliegveld van Moskou opgepakt met 17 gram medische marihuana op zak en had daarvoor een celstraf van 14 jaar gekregen.

Fogel werd gisteravond door president Trump op het Witte Huis welkom terug geheten in de VS. Volgens Trump is Fogels vrijlating een blijk van goede wil van de Russische president Poetin en kan het de opmaat zijn naar vredesonderhandelingen over Oekraïne.

Blijdschap bij het Witte Huis:

"Rusland was heel aardig tegen ons en ik hoop dat dit het begin is van een relatie die een eind kan brengen aan die oorlog", zei Trump tegen de aanwezige pers. "Dit kan daar een belangrijk onderdeel van zijn." Westerse bondgenoten komen deze week meermaals bijeen om te spreken over de oorlog.

'Redelijke voorwaarden'

Trump ging niet in op de vraag wat de VS Rusland had toegezegd in ruil voor de vrijlating. Hij zei alleen dat de voorwaarden "heel redelijk" waren. Ook het Kremlin heeft niets bekendgemaakt over wat er is afgesproken.

De president zei wel stellig dat de voorwaarden veel beter waren dan bij de laatste gevangenenruil tussen Rusland en de VS. Onder Biden kwamen daarbij augustus vorig jaar in ruil voor tien Russen zestien westerlingen en Russische dissidenten vrij, onder wie Wall Street Journal-journalist Evan Gershkovich.

Of Trump zelf met Poetin heeft gesproken over de vrijlating wilde de president ook niet zeggen. Vorige week zei hij nog te hebben gebeld met de Russische leider, iets wat het Kremlin "bevestigt noch ontkent". Als dat klopt lijkt dat het eerste contact op dit niveau te zijn tussen beide landen sinds het begin van de Oekraïneoorlog.

Nog een vrijlating op komst

Fogel werd gisteren in Rusland opgehaald door Trumps Midden-Oostengezant, bij een ingelaste tussenstop in Moskou. Eenmaal terug in de VS kuste Fogel de met sneeuw bedekte grond van de landingsbaan waar hij was aangekomen.

"Ik ben de gelukkigste man ter wereld op dit moment", zei Fogel bij zijn bezoek aan het Witte Huis. "Ik ben een leraar uit de middenklasse in een droomwereld." Fogel noemde Poetin "ruimhartig en een waar staatsman" omdat die hem gratie had verleend.

President Trump vond dat Fogel "er verdomd goed uitziet" ondanks 3,5 jaar Russische gevangenschap. Fogels familie zegt dat er aan "de meest duistere en pijnlijke periode in ons leven" nu een eind is gekomen. "Voor het eerst in jaren zien we de toekomst met hoop tegemoet."

Trump kondigde ook aan dat er vandaag nog een tweede Amerikaan zal vrijkomen, zonder te zeggen wie of in welk land. Hij wilde alleen kwijt dat het een "heel bijzonder iemand" is.

(Telecompaper) Odido will transfer the last Tele2 Thuis customers to Odido Internet this year. This will mark the end of more than 25 years of Tele2 as a Dutch telecoms provider...

(Telecompaper) SK Telecom (SKT) reported annual revenue of KRW 17.94 trillion and operating income of KRW 1.82 trillion for the year 2024, up by 1.9 percent and 4.0...

Goedemorgen! De defensieministers van ruim vijftig bondgenoten van Oekraïne overleggen weer over militaire hulp. Ze komen samen bij de NAVO in Brussel. En de rechtszaak over de dubbele moord in Weiteveen begint.

Eerst het weer: het is bewolkt, in het noorden is er kans op sneeuw en kan het glad zijn. Elders in het land valt vandaag af en toe regen. De temperatuur blijft in het noorden steken rond het vriespunt, in het zuiden wordt het 6 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen op en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Nederland verbruikte in 2024 ongeveer evenveel aardgas als een jaar eerder, zo'n 30 miljard kubieke meter. De stabilisatie komt na jaren van dalend gasgebruik. De Rijksoverheid wil dat Nederlanders steeds minder aardgas gebruiken om klimaatdoelen te halen.

Het gasverbruik ging vooral in 2022 hard omlaag - met een kwart - doordat gasprijzen enorm stegen toen Rusland Oekraïne binnenviel. De overheid kwam met het advies om de thermostaat niet hoger dan 19 graden te zetten. In de industrie legden sommige bedrijven de productie tijdelijk stil omdat er met zo'n hoge gasprijs geen winst meer gemaakt kon worden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Toeristen van over de hele wereld gaan naar Mexico om zich te vergapen aan de tempels van de Maya's. Maar wie zich buiten de gebaande paden waagt, kan heel nieuwe plekken ontdekken. Dit jaar werd in Mexico zelfs een hele Mayastad gevonden:

Fijne woensdag!

Right up front, we’ll say that [likeablob]’s pizza-faced clock gives us mixed feelings about our AI-powered future. On the one hand, if that’s Stable Diffusion’s idea of what a pizza …read more

Nederland verbruikte in 2024 ongeveer evenveel aardgas als een jaar eerder, zo'n 30 miljard kubieke meter. De stabilisatie komt na jaren waarin het gasgebruik steeds daalde.

Vooral in 2022 ging het gasverbruik hard omlaag, namelijk met een kwart. Rusland begon toen de oorlog met Oekraïne, de gasprijs schoot omhoog naar nieuwe records en de overheid kwam met het advies om je thermostaat niet hoger dan 19 graden te zetten. In de industrie legden sommige bedrijven de productie tijdelijk stil omdat er met zo'n hoge gasprijs geen winst meer kon worden gemaakt.

Meer voor industrie en woning

In 2023 daalde het gasverbruik nog eens met 5 procent. Maar aan die afname is dus een eind gekomen, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Bij de opwekking van elektriciteit daalde het gasverbruik wel nog steeds fors, met 8 procent. Dat kwam vooral door het toegenomen gebruik van wind- en zonne-energie.

Maar tegelijkertijd verbruikte de industrie juist 9 procent meer dan een jaar eerder. In een groot deel van 2024 was de gasprijs een stuk lager dan in 2023. Huishoudens verbruikten vorig jaar ook meer gas dan in 2023, een kleine toename van 3,3 procent. Dat kwam volgens het CBS vooral door de koude winter van begin 2024.

Minder winning en import, meer uit opslagen

Er werd vorig jaar minder gas in Nederland gewonnen en er werd ook minder gas ingevoerd uit het buitenland. Tegelijkertijd bleef het verbruik dus gelijk. Dat betekende dat er eind 2024 fors minder in de Nederlandse aardgasopslagen zat dan een jaar eerder.

Bij het verbranden van aardgas komt CO2 vrij. En CO2-uitstoot leidt tot opwarming van de aarde. De Rijksoverheid wil daarom dat Nederlanders steeds minder aardgas gebruiken. In 2050 moet Nederland klimaatneutraal zijn en netto geen CO2 meer uitstoten.

Sommigen noemen het een kennismakingsweek, anderen een ontgroening. Voor het eerst zijn vertegenwoordigers van de nieuwe Amerikaanse regering deze week in Europa.

Gisteren ontmoette Ursula von der Leyen vicepresident JD Vance in Parijs. De voorzitter van de Europese Commissie vroeg al weken om een gesprek met iemand van de Amerikaanse regering.

Later deze week komt de Amerikaanse buitenlandminister Marco Rubio naar de jaarlijkse veiligheidsconferentie in München. Daar zal hij naar verwachting spreken over Amerikaanse ideeën voor het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

Kritische noten

Vandaag en morgen zijn in Brussel alle ogen gericht op Pete Hegseth, de omstreden minister van Defensie van Donald Trump die naar het NAVO-hoofdkwartier komt. Diplomaten daar hopen meer duidelijkheid te krijgen over hoe de nieuwe Amerikaanse regering naar de oorlog in Oekraïne kijkt én over welke boodschap Hegseth voor het militaire bondgenootschap heeft.

Voor hij minister werd, liet hij zich niet al te vleiend uit over de NAVO. Die omschreef hij als "een veiligheidsregeling voor Europa, betaald door Amerika". Ook over de bondgenoten was hij niet enthousiast. Hij noemde ze onder meer "impotent" en "achterhaald".

Europese NAVO-diplomaten hebben nog geen idee hoe Hegseth zich gaat opstellen in zijn nieuwe rol. Het is stilte voor de storm, zegt een van hen, "waarbij onduidelijk is hoe de storm eruit zal zien". De spanning is voelbaar, hoewel diplomaten hun uiterste best doen juist zo ontspannen mogelijk te klinken. Dat hij überhaupt komt is winst, benadrukken ze.

Eerste aanwijzingen of Hegseth inmiddels anders kijkt naar de alliantie komen vandaag aan de oppervlakte bij de zogenoemde Oekraïne Contact Groep, een overleg voor de coördinatie van de wapensteun van meer dan vijftig landen aan Oekraïne. Ook de Oekraïense minister van Defensie is daarbij.

De contactgroep werd een maand nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen opgericht door Hegseths voorganger, Lloyd Austin. 25 keer zat hij de bijeenkomst voor. NAVO-diplomaten beschrijven de Oekraïne Contact Groep als Austins "liefdesbaby". Maar Hegseth neemt de zorg voor die baby vanmiddag niet over, het zijn de Britten die dit keer de voorzittershamer hanteren.

Morgen komen de 32 NAVO-ministers van Defensie bij elkaar. Vast staat dat daar gesproken wordt over stevige verhoging van de defensiebudgetten. Amerika eist dat de Europeanen en Canada veel meer gaan bijdragen dan nu. Trump sprak eerder over 5 procent van het bruto nationaal product. Nu is dat nog 2 procent.

Onduidelijk is nog in welk tempo het nieuwe doel gehaald moet gaan worden. Uiterlijk op de NAVO-top eind juni in Den Haag moeten knopen worden doorgehakt. Die top kan alleen een succes worden als de Europese NAVO-landen Trump tevreden kunnen stellen.

Het gaat hoe dan ook om grote bedragen. In Nederland vinden drie van de vier coalitiepartijen dat nu al wel genoeg geld naar defensie gaat. Dat lijkt een onhoudbare positie.

Nieuwe realiteit

Trump zei eerder NAVO-landen die niet genoeg betalen niet langer te willen verdedigen. Ook uitte hij vorige maand dreigende taal richting Denemarken omdat dat land het autonome Groenland niet zou willen afstaan aan de VS.

Tot voor kort was het onvoorstelbaar dat de belangrijkste NAVO-partner een bondgenoot dreigt aan te vallen, inmiddels is het de nieuwe realiteit. Een van de belangrijkste fundamenten van de alliantie is het bekende 'een aanval op één is een aanval op allen', waarbij de leden elkaar bijstaan.

Duidelijk is dat de NAVO een charmeoffensief richting de Amerikanen voert. Zo grijpt NAVO-baas Rutte elke gelegenheid die hij krijgt aan om Trump te prijzen. Het is aan de Amerikaanse president te danken dat de andere NAVO-landen hun defensie-uitgaven sterk lieten stijgen, benadrukt Rutte keer op keer.

Gisteren nog bracht een NAVO-woordvoerder vlak voor de komst van Hegseth naar buiten dat Canada en de Europese NAVO-landen vorig jaar meer dan de helft van de militaire hulp aan Oekraïne gaven, de rest kwam uit Amerika. Met een waarde van 50 miljard dollar overtreffen de landen daarmee het doel dat ze zichzelf hadden opgelegd. Of het Hegseth tevreden stemt, moet vandaag blijken.

Kyiv is vanochtend onder vuur gekomen van Rusland. In meerdere delen van de stad is volgens de Oekraïense autoriteiten brand uitgebroken. Burgemeester Klitsjko zegt dat er een dode is gevallen. Ook is er een aantal gewonden.

De Oekraïense luchtafweer had kort voor de inslagen gewaarschuwd dat ballistische raketten uit het noordoosten kwamen. In hoeverre de schade komt door directe inslagen of door vallend puin is onduidelijk.

Bekijk hier beelden van de schade:

"Rusland voert een raketaanval uit op Kyiv en de regio eromheen. Dit is hoe Poetin de oorlog wil beëindigen", reageerde de stafchef van de Oekraïense president Zelensky cynisch via Telegram.

Amerikaan vrijgelaten

De timing van de Russische aanval is opvallend. Gisteren liet Rusland de Amerikaan Marc Fogel vrij, die in 2021 op een luchthaven was opgepakt met 14 gram cannabis en veroordeeld tot 14 jaar cel. Kort voor de Russische aanval op Kyiv zei Trump dat de vrijlating "belangrijk kan zijn voor het beëindigen van de oorlog in Oekraïne". Trump en Fogel bedankten de Russische president Poetin.

De belangrijkste veiligheidsadviseur van Trump, Mike Walz, zei erover dat er een deal was gesloten "die dient als teken van goede wil van de Russen en een aanwijzing dat we de juiste kant op bewegen om de wrede en verschrikkelijke oorlog in Oekraïne te beëindigen".

Trump zei verder dat er woensdag nog iemand vrijkomt, zonder details te geven. Op de vraag wat Rusland in ruil voor de vrijlating van Fogel heeft gekregen antwoordde Trump "niet veel".

One of the most popular evergreen toys is also one of the simplest, wooden track with push-along trains. We all know the brand name, and savvy parents know to pick …read more

Het KNMI waarschuwt voor gladheid op wegen in het noorden van het land. Op steeds meer plaatsen valt lichte sneeuw. Er kan 1 tot 3 centimeter vallen.

De waarschuwing (code geel) geldt voor de Waddeneilanden en de provincies Friesland, Groningen en Drenthe. In het midden en zuiden van het land zijn geen waarschuwingen van kracht.

Op sommige plaatsen smelt de sneeuw meteen weer weg. Op andere plekken kan de sneeuw op de weg blijven liggen, waardoor er kans is op ongelukken door gladde wegen, fiets- en voetpaden.

Ook komende nacht kans op gladheid

In de loop van de middag wordt het droog en zal de gladheid tijdelijk verdwijnen. Later in de avond en in de nacht naar donderdag is in het noordoosten wederom gladheid mogelijk door lichte sneeuw of bevriezing van natte weggedeelten.

Rijkswaterstaat adviseert weggebruikers hun rijstijl aan te passen.

Gisteren viel er in het noorden in de ochtend bijna 5 centimeter sneeuw. Op verschillende plekken gebeurden ongelukken en ontstonden files.

Een verslaggever van het Amerikaanse persbureau Associated Press (AP) is dinsdag geweerd bij een evenement met president Trump in het Witte Huis. Reden was de weigering van AP om de Golf van Mexico voortaan Golf van Amerika te noemen.

Trump had al voor zijn aantreden gezegd dat hij van plan was om de Golf van Mexico om te dopen. Kort na zijn installatie tekende hij een decreet waarin de naamswijziging werd verordonneerd. Zo paste hij ook de naam aan van de hoogste berg van de VS, Mount McKinley in Alaska. In 2015 had toenmalig president Obama de naam officieel in Denali veranderd, zoals de oorspronkelijke bewoners de berg altijd hadden genoemd.

AP-hoofdredacteur Julie Pace noemt de weigering van een van haar journalisten onacceptabel. "Het is zorgelijk dat de regering-Trump AP straft voor zijn onafhankelijke journalistiek. "Het beperken van onze toegang tot het Witte Huis vanwege de inhoud van onze berichtgeving beperkt niet alleen de toegang van mensen tot onafhankelijk nieuws maar is ook een duidelijke schending van het eerste amendement van de grondwet." Daarin wordt de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid gegarandeerd.

Herkenbaarheid

AP zei vorige maand dat het vasthoudt aan de naam Golf van Mexico, maar erbij zal melden dat Trump een andere naam heeft gelast. Het persbureau wees er daarbij op dat het wereldwijd berichtgeving verzorgt en dat geografische namen daarom herkenbaar moeten zijn voor het grote publiek.

Gebruikers in Nederland zien nu een dubbele aanduiding bij de Golf van Mexico:

Vandaag werd duidelijk dat de Golf van Mexico op Google Maps in de VS voortaan Gulf of America heet. Google Maps zegt namen te gebruiken die in officiële overheidsbronnen voorkomen. Als namen in die bronnen wijzigen, verandert het techbedrijf dus ook de namen op de website.

De Golf van Mexico wordt begrensd door vijf Amerikaanse staten, vier Mexicaanse staten en Cuba. Gebruikers in Mexico blijven op de kaart Golfo de México zien. Vanuit alle andere plekken in de wereld staat er een dubbele aanduiding in de eigen taal: 'Golf van Mexico (Golf van Amerika)'.

Ook Apple maakte later op de dag bekend de naam in zijn kaartenapp te veranderen, in elk geval in de VS.

Adviserende rol

Wereldwijd is er geen instantie die bepaalt hoe een plek of gebied heet. Bij de Verenigde Naties is er wel de Groep van Experts over Geografische Namen, maar dit orgaan heeft slechts een adviserende rol.

In Nederland volgt uitgeverij Noordhoff, van de Grote Bosatlas, de Nederlandse Taalunie voor buitenlandse aardrijkskundige namen. Dit geldt ook voor de NOS. Tot nu toe houdt de Nederlandse Taalunie vast aan de naam Golf van Mexico, net als de NOS.

De Italiaanse politie heeft bij een grote actie tegen de maffia in en rond Palermo meer dan 180 mensen opgepakt. Ook een aantal kopstukken, die eerder waren vrijgekomen uit de gevangenis, zijn aangehouden.

Het was een van de grootste operaties tegen de maffia op Sicilië in jaren. Alles bij elkaar waren er meer dan 1200 agenten bij betrokken. Doel ervan was om te voorkomen dat verschillende maffiaclans van de cosa nostra tot hernieuwde samenwerking zouden komen. Met de actie zou de heroprichting van het bestuursorgaan 'de cupola' zijn voorkomen.

Volgens de autoriteiten gebruikt de maffia op het eiland steeds vaker zwaarbeveiligde cryptotelefoons. Die zouden ook gevangenissen binnengesmokkeld zijn, waardoor leiders vanuit de cel hun criminele activiteiten konden voortzetten.

De politie kwam erachter dat ze die telefoons gebruikten door ouderwetse afluisterapparatuur in de huizen van maffiosi. Zo vingen ze een gesprek op toen er een nieuwe chatgroep opgericht werd. Ze hoorden daarbij allerlei namen voorbijkomen van criminelen die lid gemaakt zouden moeten worden. Naar verluidt is de politie er nog niet in geslaagd de cryptotelefoons zelf te kraken.

Een van de arrestanten zou Tommaso Lo Presti zijn, die in 2023 vrijkwam na een gevangenisstraf van twaalf jaar. Lo Presti veroorzaakte vorig jaar veel woede en verontwaardiging toen hij zijn trouwjubileum vierde in de kerk in Palermo waar de beroemde aanklager Giovanni Falcone begraven ligt. Die kwam in 1992 bij een gerichte bomaanslag door de maffia om het leven.

As of about a day ago, Google’s reasonably new Find My network just got more useful. [Leon Böttger] released his re-implementation of the Android tracker network: GoogleFindMyTools. Most interestingly for …read more

Milieudefensie stapt naar de Hoge Raad in een poging Shell te dwingen de CO2-uitstoot met de helft te verminderen. Tot verbazing van vriend en vijand ging de rechtbank in Den Haag in mei 2021 met deze eis van Milieudefensie mee. Maar het gerechtshof in Den Haag vernietigde dit besluit afgelopen november.

Milieudefensie heeft de volle periode bedenktijd gebruikt voor de beslissing om naar de hoogste rechter te stappen. "We hebben lange gesprekken gehad met onze advocaten, omdat je ook veel kan verliezen in een cassatie-uitspraak", vertelt Donald Pols, directeur van Milieudefensie.

Kan je klimaatmaatregelen afdwingen?

Tot halverwege de uitspraak in november leek het erop dat het gerechtshof Milieudefensie in het gelijk zou stellen. Zo bleek het hof van mening dat een rechter wel degelijk een bedrijf kan dwingen klimaatmaatregelen te nemen die verdergaan dan huidige wetgeving. De rechters van het hof vinden ook dat Shell meer kan doen dan het nu van plan is.

Allemaal punten voor Milieudefensie, maar de einduitslag werd een teleurstelling. Shell kreeg van de rechter in 2021 de opdracht het "uiterste" te doen om ook de uitstoot van zijn klanten met de helft terug te brengen. Maar op dit punt volgt het hof de lezing van Shell: als de vraag naar olie en gas niet vermindert, maar Shell gedwongen wordt minder te leveren, dan stappen klanten over naar de concurrent. Ook kan de overgang naar gas in landen waar nu nog op kolen gestookt wordt, de wereldwijde CO2-uitstoot juist omlaagbrengen.

Doorprocederen of nieuwe rechtszaak?

Op het belangrijkste punt: de verplichte halvering van de CO2-uitstoot van Shell in 2030, verliest Milieudefensie op punten. In theorie kan de rechter een percentage opleggen, maar in de praktijk is het volgens het hof onmogelijk om een precies percentage vast te stellen. Uiteindelijk werd de vordering van Milieudefensie in zijn geheel afgewezen.

In gewonemensentaal komt het erop neer dat Milieudefensie in potentie wel een zaak heeft, maar de verkeerde eisen heeft gesteld. Beter was het geweest om bijvoorbeeld te eisen dat Shell geen nieuwe olie- en gasvelden meer aanboort, suggereerde de voorzitter van het hof.

De eisen van Milieudefensie kunnen bij de Hoge Raad niet meer veranderd worden. De vraag is daarom of het niet kansrijker voor Milieudefensie is om een nieuwe rechtszaak te beginnen.

"Wat niet is kan nog komen," zegt Donald Pols met een glimlach. "Maar wij zetten nu deze rechtszaak door. Uiteindelijk vragen we dat Shell de CO2-uitstoot vermindert in lijn met internationale klimaatafspraken. Dat is een vereiste voor alle grote vervuilende bedrijven, om te beginnen bij Shell."

De uitspraak die de Hoge Raad moet gaan doen creëert jurisprudentie en heeft hierdoor invloed op toekomstige rechtszaken. "De uitspraak in Nederland zal dus gevolgen hebben voor grote bedrijven in de hele wereld", aldus Pols. Volgens Milieudefensie lopen er wereldwijd inmiddels 236 rechtszaken tegen onder meer olie- en gasbedrijven. Zo wordt in Frankrijk Total Energies aangeklaagd, in Duitsland RWE en in Italië Eni.

Shell niet ongerust

Shell zegt zich geen zorgen te maken over de gang naar de Hoge Raad. "Wij geloven dat de beslissing van het gerechtshof de juiste is", zegt Frans Everts, president-directeur van Shell Nederland in een reactie. "Wij zijn ervan overtuigd dat we ook bij de Hoge Raad in het gelijk gesteld worden."

Het bedrijf wijst op de erkenning van het hof dat Shell zelf streeft naar een halvering van de CO2-uitstoot. Ook wijst Shell erop dat het steun heeft gekregen van het hof voor de redenering dat andere bedrijven meer gas en olie gaan leveren als Shell dat niet meer doet.

Zaak tegen ING

Milieudefensie sleept na Shell ook de grootste internationale bank in Nederland, ING, voor de rechter. Terwijl Europa en de Verenigde Staten klimaatbeleid deels terugdraaien, blijft Milieudefensie zich op deze twee bedrijven richten.

Volgens Donald Pols is dat logisch. "De lobbymacht van grote bedrijven is enorm. Onder druk van deze bedrijven laten overheden in sommige landen inderdaad klimaatbeleid los." Pols denkt daarom dat een eventuele overwinning bij de Hoge Raad ook invloed heeft op overheidsbeleid. "Als wij ervoor zorgen dat Shell de verantwoordelijkheid neemt om de CO2-uitstoot te verminderen in lijn met internationale afspraken, dan volgen overheden en andere grote vervuilers."

The ESP32 family are the microcontrollers which just keep on giving, as new versions keep them up-to-date and plenty of hackers come up with new things for them. A popular …read more

De Universiteit Twente (UT) ontslaat 46 medewerkers van de faculteit Technische Natuurwetenschappen. De faculteit wordt gereorganiseerd vanwege financiële druk en bezuinigingen in het onderwijs.

De reorganisatie was eerder aangekondigd, maar toch komt het ontslag voor sommige medewerkers als een schok. Hoofddocent en onderzoeker Christian Blum hoorde gisteren dat hij na ruim twintig jaar weg moet. Hij noemt de ontslagronde tegen de regionale omroep Oost "genadeloos".

"Ik kreeg opeens de vraag of ik 's middags naar de universiteit kon komen. Daar waren ook drie andere collega's en iemand van de HR-afdeling", zegt Blum. "Dan hoor je opeens dat je eruit ligt. Per direct. Ik heb nog gewoon colleges op het programma staan deze week. Hoe ze dat gaan oplossen, weet ik ook niet. Nee, zo ga je niet met mensen om." Hij noemt de sfeer "om te snijden".

De universiteit schrijft in een statement: "Dit plan is besproken met de faculteitsraad van TNW en het college van bestuur, die beide goedkeuring hebben gegeven voor het plan. Als UT doen we ons uiterste best om hen in deze moeilijke periode te ondersteunen. In de komende periode zal verder worden gekeken wat er nodig is om de continuïteit van het onderwijs binnen de faculteit te borgen, gegeven de mogelijke aanpassingen in de organisatie."

Bezuinigingen

Het gaat financieel niet goed met de enige universiteit van Overijssel. De Universiteit Twente staat daarin niet alleen. Landelijk wordt een half miljard euro bezuinigd op het hoger onderwijs en wetenschap. Zo wordt er bijvoorbeeld gekort op stimuleringsbeurzen en fondsen voor onderzoek en wetenschap.

De verschillende afdelingen binnen een universiteit bepalen uiteindelijk zelf hoe ze bezuinigen. De faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW) besloot als enige afdeling om te reorganiseren. Het bestuur liet vorig jaar september middels een brief aan zijn medewerkers weten dat een reorganisatie "onvermijdelijk" is.

Onderzoekers

Blum maakt zich zorgen om de gevolgen van de bezuinigingen. De hoofddocent werkt voor de deelfaculteit Nanotechnologie, waar hij zich veelal richt op onderzoek naar de ziekte van Parkinson. Naast Blum staan nog eens drie collega's van de deelfaculteit op straat.

"Onderzoeksteams bestaan voor een groot deel ook uit mensen die hun PhD of hun master hier doen. Maar die worden vaak extern betaald, niet door de universiteit zelf. Dat snijdt dus niet zo in de kosten. Maar zij moeten natuurlijk wel goed begeleid worden door mensen die precies weten hoe die onderzoeken gedaan moeten worden en hoe de machines werken. Al die kennis die we hebben vergaard de afgelopen jaren, nemen wij als vaste medewerkers met ons mee", aldus de onderzoeker.

Het besluit van de Amerikaanse regering om het grootste aidsbestrijdingsprogramma, Pepfar, negentig dagen deels stop te zetten, bedreigt de levens van honderdduizenden mensen wereldwijd. Dat zegt het Aidsfonds samen met GNP+, een organisatie die zich inzet voor mensen met hiv, en de non-profitorganisatie Robert Carr Fund.

Er zijn zo'n 20 miljoen mensen wereldwijd afhankelijk van Pepfar, zeggen de drie organisaties. Als de hulp wordt stopgezet, zouden elke dag 220.000 mensen hun hiv-medicatie niet krijgen. "De maatregelen zal hun levens in gevaar brengen, banen gaan kosten en decennia van vooruitgang in de strijd tegen hiv bedreigen", schrijven ze in een verklaring.

Geen medicijnen meer uitdelen

Vorige maand besloot president Trump de geldkraan voor het programma dicht te draaien. Dat gebeurde niet alleen voor Pepfar, maar voor vrijwel alle buitenlandse hulpprogramma 's die worden gefinancierd door USAID, een Amerikaanse organisatie voor internationale ontwikkeling. De regering wil gedurende negentig dagen bekijken of het programma nog wel rijmt met het nieuwe 'America First'-beleid.

Organisaties die onder Pepfar vielen, mogen sinds het besluit geen medicijnen meer uitdelen die gekocht zijn met Amerikaanse financiering. Er geldt wel een vrijstelling voor levensreddende hiv-medicijnen, maar preventieve middelen horen hier niet bij. Alle datasystemen van Pepfar zijn daarnaast uit de lucht gehaald.

95 procent van organisaties getroffen door decreet

De drie organisaties hebben een enquête uitgestuurd naar 564 organisaties die onder Pepfar vallen. 95 procent zegt direct te zijn getroffen door het decreet van Trump.

Mark Vermeulen, directeur van het Aidsfonds, noemt het besluit een catastrofe. "63 procent van de organisaties meldt nu al niet meer dezelfde service te kunnen leveren als voorheen. Zwangere vrouwen worden weggestuurd bij klinieken die moeder-op-kind-overdracht van hiv helpen voorkomen. Ook zijn er meldingen van kinderen met hiv die niet langer hun medicijnen krijgen."

Ook meldt een groot deel (82 procent) dat zij direct moesten bezuinigen op programma's of mensen moesten ontslaan. "Hoe langer deze onderbrekingen duren, hoe groter de kans op een nieuwe generatie vermijdbare hiv-infecties", aldus Vermeulen.

'Als Afrika instabiel is, dan is de hele wereld instabiel'

Ook in Nigeria maken organisaties zich grote zorgen. In het Murtala Muhammad Hospital in Kano, een grote stad in het noorden van het land, bewaart het personeel hiv-medicatie sinds kort achter slot en grendel. Het voorraadje dat ze nog hebben, is over een maand of drie op. Ze weten niet wanneer hun voorraad weer wordt aangevuld en óf die zelfs nog wordt aangevuld.

"Dit kan een ramp worden voor de volksgezondheid", zegt dokter Usman Bashir tegen Afrika-correspondent Saskia Houttuin. Hij leidt namens de staat Kano het hiv/aids-programma leidt. "Ik vind dat Elon Musk, Trump en hun hele team dit opnieuw moeten overwegen en ervoor moeten zorgen dat dit levensreddende programma doorgaat."

Nigeria ontving in 2023 nog een miljard dollar per jaar aan Amerikaans hulpgeld, waarvan een groot deel via USAID. Meer dan de helft ging naar de Nigeriaanse gezondheidszorg. Het is onzeker wat daar na Trumps 90-dagen-evaluatie van overblijft.

"Onze minister van Volksgezondheid wil onderzoeken of we hier eigen hiv-medicatie kunnen gaan produceren", zegt Bashir. "We moeten beginnen met het opzetten van onze eigen diensten, medicijnen en testkits, zodat we niet afhankelijk hoeven te zijn van het buitenland."

De vraag is of ze daar genoeg tijd en middelen voor hebben. Elke maand krijgen zo'n 5000 Nigerianen te horen dat ze besmet zijn met hiv. Die aantallen kunnen enorm toenemen als de Amerikaanse steun plotsklaps wordt stilgelegd.

Het plannen van wind- en zonneparken op land moet helemaal terug naar de provincies, vindt de Tweede Kamer. Een meerderheid stemde vandaag voor een motie om de 'energieregio's' af te schaffen. Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei zegt juist dat de energieregio's heel succesvol zijn. Ook de regio's en deskundigen zijn sceptisch over de motie.

Volgens Kamerlid Erkens (VVD) leidt de 'versnipperde' opzet tot inconsistent energiebeleid. Ook zou het democratischer en slagvaardiger zijn het plannen helemaal over te laten aan gekozen gemeenteraden en Provinciale Staten.

In de zogenoemde regionale energiestrategieën (RES) overleggen diezelfde overheden met netbeheerders, waterschappen en inwoners. Er zijn in totaal dertig regio's. Erkens wil dit terugbrengen naar de twaalf provincies.

De RES-aanpak werd bedacht nadat eerdere windmolenprojecten tot enorme maatschappelijke onrust hadden geleid. Het idee was projecten beter te spreiden over Nederland en omwonenden eerder mee te laten praten.

In 2030 loopt de opdracht van de RES'sen af. Dat is volgens de motie een logisch moment om te stoppen. Al laat de motie ook ruimte de taken eerder te verdelen.

'Heel succesvol'

Minister Hermans stelt dat er juist "grote tevredenheid" heerst over de aanpak en ontraadt het opheffen van de regio's. "De werkwijze en de manier waarop de RES-regio's werken én invulling geven aan de doelen en ambities die we met elkaar hebben vastgesteld, zijn heel succesvol."

Ook de energieregio's reageren afwijzend. "Wij zien de motie niet als een goede stap", laat de energieregio Hart van Brabant weten. "En we zullen afwachten hoe de minister hiermee omgaat."

"De samenwerking die in de regio's zichtbaar tot resultaten heeft geleid wordt tenietgedaan", zegt Marij Pollux, voorzitter van energieregio Noord- en Midden-Limburg. "Ik ben er niet blij mee. De RES'sen hebben een absolute meerwaarde gehad voor de energietransitie."

"Het zou jammer zijn de RES na 2030 helemaal weg te gooien", zegt Wies Thesingh, programmamanager bij de energieregio Noord-Holland Noord. "Dit is juist heel waardevol bij zo'n landelijke opgave die in de regio landt."

'Gemeenten ontbreken'

De motie roept volgens Thesingh ook vragen op. Zo zijn op de achtergrond al gesprekken over de aanpak na 2030. Hoe verhoudt de motie zich hiermee? En waarom worden gemeenten niet expliciet genoemd? Worden besluiten straks alleen door de provincies genomen?

"De energietransitie is een marathon", zegt Thesingh. "Dat vraagt om consistent rijksbeleid. Iedere keer als je dingen anders wilt organiseren, vraagt dat veel tijd van overheden." Ze hoopt dan ook dat bij de uitvoering van de motie wordt gekeken hoe de goede dingen van de RES kunnen worden behouden.

Vrees voor chaos

"De gevolgen van deze motie zijn niet precies te overzien", zegt Sanne Akerboom, universitair docent energietransitie aan de Universiteit Utrecht en lid van de wetenschappelijke klimaatraad. "Ik vrees voor een periode van vrij veel chaos. Provincies en gemeenten moeten het wiel opnieuw gaan uitvinden."

Akerboom denkt dat afschaffing weinig voordeel zal opleveren. "Je moet bepaalde procedures doorlopen voor hernieuwbare energieprojecten, daar hoort inspraak bij", zegt ze. "Dat verdwijnt niet als je de RES afschaft." Verder benadrukt Akerboom dat ook nu gemeenten en provincies de besluiten nemen.

Op schema

Landelijk is afgesproken dat er minimaal 35 terawattuur hernieuwbare energie opgewekt moet worden in 2030. Dit doel is verdeeld over de regio's. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving ligt Nederland op schema om dit doel te halen.

Ook na 2030 is er een verdere bouw van wind- en zonneparken voorzien. Hiervoor zijn echter nog nauwelijks concrete plannen. De bouw kampt met diverse uitdagingen.

Zo is er in Den Haag nog geen overeenstemming over nieuwe normen voor de afstand tussen huizen en windmolens op land. Ook zijn de regels voor zonneparken op land aangescherpt. Nieuwe parken mogen alleen in uitzonderlijke gevallen op landbouwgrond worden aangelegd.