Aggregator

Een man uit Breda heeft bij toeval een grote hoeveelheid vertrouwelijke, medische informatie gevonden. De gegevens stonden op harde schijven, die hij had gekocht op een rommelmarkt net over de grens in België. De harde schijven bevatten medische gegevens van honderden Nederlanders met geboortedata, huisarts- en apotheekgegevens, uitgeschreven medicatie en burgerservicenummers.

Volgens Robert Polet (62) was het puur toeval dat hij de harde schijven op de kop tikte. "Enkele weken geleden kwam ik terug uit het Belgische Turnhout. Ik was op weg naar huis, maar stopte bij vliegveld Weelde, want ik moest hoognodig naar de wc", vertelt hij aan Omroep Brabant. "Naast het vliegveld was een rommelmarkt. Ik ging even kijken en kocht bij iemand vijf harde schijven van elk 500 gigabyte voor 5 euro per stuk."

Toen hij thuis de schijven ging controleren bleken die vol te staan met medische gegevens uit de periode 2011 tot 2019. Op de schijven stonden onder meer geboortedata, huisarts- en apotheekgegevens, uitgeschreven recepten en burgerservicenummers van honderden mensen.

"Dat was wel even schrikken. Ik dacht: hoe kan zoiets gebeuren?", zegt Polet, computerliefhebber en in het dagelijks leven werkzaam als chauffeur voor een zorgverlener. Ook ging hij op zoek naar gewiste bestanden door middel van een zogeheten 'deep scan'. Daarbij trof hij nog meer data aan. Na zijn ontdekking besloot hij terug te gaan naar de rommelmarkt om de andere tien harde schijven te kopen. "Gelukkig waren ze er nog."

Adressen uit regio Utrecht

Polet ging op onderzoek uit en trok aan de bel bij een getroffen zorgorganisatie uit Utrecht. Volgens de organisatie waren de gegevens afkomstig van een softwarebedrijf uit Breda dat actief was in de zorgsector. Dat bedrijf lijkt inmiddels niet meer te bestaan. De website is niet meer online en in het handelsregister van de Kamer van Koophandel is er volgens Omroep Brabant niets meer over het bedrijf te vinden.

Volgens Polet komen de adressen in de gegevens die hij tot nu toe heeft uitgezocht vooral uit de omgeving van Utrecht, Houten en Delft. Maar dit is lang niet alles; hij heeft pas twee schijven uitgelezen. "Ik heb er nog dertien te gaan", zegt hij. Hoe de harde schijven op de rommelmarkt terecht zijn gekomen, is niet duidelijk. "Het is een schande. Normaal gesproken horen deze schijven officieel gewist te worden en krijg je daar een certificaat van", weet Polet.

Data wissen

Het klopt dat schijven officieel gewist moeten worden, zegt Stefan Kasbergen. Hij is directeur van ASK Mobiele Archief- en Datavernietiging en gespecialiseerd in het vernietigen van data. "Wij hebben klanten die daar echt werk van maken", legt hij uit. "Zo'n certificaat heeft geen juridische waarde. Wij vernietigen daarom op locatie, zodat onze klant ziet dat het gebeurt."

Kasbergen heeft wel een verklaring voor de gedumpte harde schijven. "Je kunt als bedrijf kiezen om het netjes te laten vernietigen en dan betaal je daar geld voor, of je verkoopt ze aan een 'refurbisher' en dan krijg je er geld voor", legt hij uit. "Je kunt, in het kader van het kostenplaatje, wel nagaan waar vaak voor wordt gekozen."

In het geval van de vondst van Polet denkt hij dat de harde schijven uit een faillissementsverkoop komen en op die manier op de rommelmarkt terecht zijn gekomen. "Zo krijgt een curator toch nog wat geld."

Polet heeft een aantal huisartsen, apotheken en zorginstellingen benaderd om ze te informeren over het datalek. Ook heeft hij contact gezocht met de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Een woordvoerder van AP laat aan Omroep Brabant weten geen commentaar te kunnen geven op de vondst van Polet. "Als een bedrijf of organisatie een melding heeft gemaakt van een lek, dan kunnen we daar mogelijk wel meer over zeggen."

In Saudi-Arabië beginnen de gesprekken tussen de VS en Rusland over een mogelijk bestand in de Oekraïne-oorlog. Vooralsnog niet aan tafel: president Zelensky. Een troef heeft hij nog wel, namelijk een grote hoeveelheid kritieke grondstoffen die in de Oekraïense bodem zitten. Zowel de VS, Rusland als de EU willen aanspraak maken op deze grondstoffen.

Amrish Ritoe is onafhankelijk adviseur kritieke grondstoffen, onder meer verbonden aan het The Hague Centre for Strategic Studies. Hij buigt zich in deze podcast minutieus over de grondstoffenkaart van Oekraïne en legt uit wat er waar ligt en wat ervoor nodig is om het uit de grond te halen.

Dit is, zegt Ritoe, een enorme kans voor Oekraïne én voor Europa, want Oekraïne heeft veel kennis, kunde en ervaring in huis die we elders in Europa niet meer hebben. "Maar het begint bij vrede en veiligheid."

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

NOS Amerika Kiest: iedere week praten de correspondenten van Bureau Washington je bij over het laatste nieuws rond de presidentsverkiezingen.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

(Telecompaper) The Wireless Broadband Alliance has issued a framework for introducing the L4S low latency data transport standard to Wi-Fi networks...

Een Brits koppel is in Iran aangeklaagd op verdenking van spionage, melden Iraanse media. Vorige week bracht het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken naar buiten dat twee Britten, Craig en Lindsay Foreman, in januari waren aangehouden in de stad Kerman, maar de omstandigheden en de aanklacht waren nog onduidelijk.

De hoogste rechter van de provincie Kerman, in het zuidoosten van het land, zegt dat de Iraanse inlichtingendiensten hebben vastgesteld dat het koppel in contact staat met instanties die weer banden hebben met inlichtingendiensten. Die banden worden volgens de rechter nader onderzocht, meldt de BBC.

Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken raadt Britten af om naar Iran te reizen en benadrukt dat het hebben van een Brits paspoort voor de Iraanse autoriteiten genoeg reden kan zijn om iemand op te pakken.

Riskant

Het echtpaar, beiden 52 jaar, maakte volgens Britse media per motor een wereldreis en was van plan om vijf dagen in Iran te blijven. Volgens berichtgeving van het Britse Sky News zijn zij door een inwoner van de Pakistaanse hoofdstad Islamabad gewaarschuwd om niet naar onveilige gedeeltes te gaan in het zuiden van Iran en het westen van Pakistan.

Voordat ze werd opgepakt, plaatste de vrouw nog een bericht op Instagram waarin ze meldde dat het riskant en eng was om naar Iran te reizen tegen de adviezen in. "Het ontmoeten van ongelooflijke mensen en het zien van de adembenemende landschappen zullen de angst ruimschoots overtreffen", schreef ze.

De familie van het echtpaar heeft geschrokken gereageerd. "De hele familie is enorm bezorgd, we werken actief samen met de Britse overheid en de relevante autoriteiten", aldus de familie in een verklaring verspreid door het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Het stel was onderweg naar Australië om in juli te spreken op een conferentie. Onderweg vroegen ze aan mensen wat het voor hen betekende om mens te zijn en wat een goed leven in hun ogen inhoudt.

Eerdere aanhoudingen

De afgelopen jaren heeft Iran tientallen buitenlanders en Iraniërs met een dubbele nationaliteit aangehouden. Minstens vijftien van hen hadden de Britse nationaliteit. Vaak werden ze van spionage beschuldigd.

Iran houdt buitenlanders vaak vast als ruilmiddel en laat hen vrij als het land er iets voor terugkrijgt. Zo liet Iran in september 2023 vijf Amerikanen gaan nadat de VS 6 miljard dollar aan bevroren Iraanse tegoeden vrijgaf en vijf Iraniërs vrijliet. Twee jaar geleden executeerde Iran de Brits-Iraanse oud-politicus Alireza Akbari vanwege spionage.

Have you yet stumbled upon the principle of “consistently applied small amounts of work can guarantee completion of large projects”? I have, and it’s worked out well for me – …read more

Bij een regionaal bevolkingsonderzoek zijn 55 mensen in beeld gekomen die kampen met chronische Q-koorts-klachten, ongeveer vijftien jaar nadat ze besmet zijn geraakt met die infectieziekte. Die verspreidde zich van 2007 tot 2010 via besmette schapen- en geitenboerderijen. Meer dan 100 mensen stierven en tussen de 50.000 en 100.000 mensen werden ziek.

Sindsdien is bij ongeveer 600 mensen vastgesteld dat ze chronische Q-koorts hebben. Naar schatting lopen nog 400 tot 1600 mensen rond bij wie die diagnose nog niet is gesteld.

Meer dan de helft van de mensen met de infectieziekte heeft geen klachten. Als ze die wel krijgen zijn de symptomen vergelijkbaar met die van de griep. In zwaardere gevallen kampen mensen met hoge koorts, heftige hoofdpijn of een longontsteking.

Ongeveer 2 procent van de mensen die ooit besmet is geraakt ontwikkelt chronische Q-koorts. Daarbij is er vaak sprake van een ontsteking aan de hartkleppen of een bloedvat.

Nog lang niet alle patiënten opgespoord

Het nieuwe onderzoek is de afgelopen jaren uitgevoerd met hulp van huisartsenpraktijken in de buurt van geitenboerderijen die tijdens de Q-koortsepidemie besmet waren geraakt, in opdracht van het RIVM.

De kans is groot dat er nog meer mensen zijn die kampen met chronische Q-koorts-klachten, omdat maar de helft van de geselecteerde huisartsen meewerkte aan het bevolkingsonderzoek. De huisartsen die wel meededen hebben bijna 10.000 patiënten uitgenodigd om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek; bijna 50 procent gaf gehoor aan de oproep.

De onderzoekers denken daarom dat er nog tussen de 400 en 1600 mensen zonder chronische Q-koorts-diagnose rondlopen. De ziekte wordt vaak niet of pas heel laat ontdekt.

De onderzoekers vinden dat er bij huisartsen en inwoners onvoldoende kennis is over chronische Q-koorts. Ze hebben daarom voorlichtingsmateriaal ontwikkeld over de ziekte en geld vrijgemaakt voor bloedonderzoek om Q-koorts op te sporen.

De 55 patiënten die met behulp van het onderzoek zijn gevonden worden verder behandeld door gespecialiseerde artsen.

Huawei heeft zijn vouwbare Mate XT Ultimate-smartphone wereldwijd uitgebracht. Het toestel kost 3499 euro en wordt geleverd met 16GB aan geheugen en 1TB aan opslag. Of en wanneer de telefoon beschikbaar is in de Benelux, is nog niet duidelijk.

Een tekening van 150 jaar oud, die vijf jaar geleden was gestolen uit de kerk van het Friese Menaldum, is weer terecht. Kunstdetective Arthur Brand heeft de tekening teruggebracht.

Het gaat om een tekening uit 1860 van het orgel in de kerk. De tekening hing lange tijd in een van de kerkzalen, tot hij in 2020 verdween. Hoe Brand precies aan de tekening is gekomen, houdt hij in het midden. Hij vertelt dat hij onlangs werd benaderd door een onbekend iemand die zei een tekening te bezitten van een kerkorgel.

"Een tekening die kwijt was. Dat is natuurlijk een eufemisme voor iets anders", zegt Brand tegen de lokale omroep Zilt. Volgens Brand wilde de persoon "schoon schip maken" en werd hij gevraagd of hij ervoor kon zorgen dat het werk weer bij de kerk terecht zou komen. "Dan zeg je uiteraard: ja."

Onverwachts cadeau

De kerk van Menaldum is blij dat de tekening weer terug is. Johannes Vogel van de kerk zegt dat de kunstdetective afgelopen zaterdag ineens in de kerk stond met een onverwachts cadeau. "Hij vroeg: 'Heeft u een idee?' Nou, ik wist het meteen. Het was de tekening van het orgel, die enkele jaren terug is verdwenen. Daar moest hij om lachen, want zo was het ook."

Wie de tekening in eerste instantie heeft gestolen, blijft onduidelijk. Daar wil Vogel ook niet over speculeren. "Wie het ook gedaan heeft, wat ons betreft is het vergeten en vergeven."

Een plezier doen

Volgens Brand komt het vaker voor dat hij wordt benaderd door mensen met spijt. Zo werd in 2022 een reliekschrijn bij hem afgeleverd waarin twee buisjes met het bloed van Jezus Christus zouden zitten. De gouden kist was een maand eerder uit een kathedraal in Frankrijk gestolen.

"Of het nou zo'n groot relikwie is met het bloed van Christus, of een orgeltekening uit de kerk van Menaldum, je weet dat je mensen een plezier doet", aldus Brand.

Het Vaticaan heeft de werkafspraken van paus Franciscus voor komend weekend afgezegd. Onder meer een audiëntie op zaterdag gaat daardoor niet door en op zondag neemt een aartsbisschop een mis over van de paus.

De 88-jarige paus ligt sinds vrijdag in het ziekenhuis in Rome met een luchtweginfectie. Gisteren werd duidelijk dat de infectie "complex" was, waardoor hij langer in het ziekenhuis moest blijven.

Een woordvoerder van het Vaticaan heeft laten weten dat de paus "een rustige nacht" had. "Hij is wakker geworden, heeft ontbeten en ging daarna over tot het lezen van enkele kranten, zoals hij geregeld doet", zei de woordvoerder.

Hoe het verder precies met hem gaat vandaag is niet bekend. Het Vaticaan komt later vandaag met een update over de gezondheidssituatie van de leider van de Rooms-Katholieke Kerk.

De paus heeft in ieder geval geen koorts en zijn toestand is "stabiel", liet het Vaticaan gisteravond weten.

Bronchitis

De paus kampt al jaren met een broze gezondheid. Zo onderging hij in 2023 een buikoperatie en werd hij datzelfde jaar ook opgenomen vanwege ademhalingsproblemen door bronchitis. Ook zit hij vaak in een rolstoel vanwege knie- en rugproblemen en vorige maand viel hij voor de tweede keer in korte tijd. Daarbij bezeerde hij zijn arm.

Gisteren stonden bezorgde bezoekers bij het Vaticaan te wachten op een update over de gezondheid van de paus:

Dit weekend werd de paus verwacht bij evenementen ter gelegenheid van het Jubeljaar dat eens in de 25 jaar wordt georganiseerd. Katholieken worden aangemoedigd om een pelgrimstocht naar Rome te maken en deel te nemen aan speciale activiteiten. Naar schatting komen dit jaar 30 miljoen mensen naar de Italiaanse hoofdstad.

Securityonderzoekers van Qualys hebben twee ernstige kwetsbaarheden aangetroffen in OpenSSH. De ergste hiervan stelt kwaadwillenden in staat om man-in-the-middleaanvallen uit te voeren.

Politici en oud-politici reageren verslagen op het nieuws dat Frits Bolkestein is overleden. De oud-VVD-leider overleed gisteren op 91-jarige leeftijd na een lang ziekbed.

Dilan Yesilgöz noemt het "heel verdrietig" dat haar voorganger is overleden. Ze roemt de grote invloed die Bolkestein heeft gehad op haar en veel andere VVD'ers, vooral wat betreft zijn standpunten over immigratie.

"Ik heb hem altijd gezien als een inspirator en mentor", zegt Yesilgöz tegen de NOS. "Ik weet dat hij ook heel veel ellende over zich heen heeft gekregen in de tijd dat hij met onderwerpen voorop liep. Maar hij had gelijk."

Bolkestein bezocht tot op zeer hoge leeftijd bijeenkomsten van de VVD. Daar kwam Yesilgöz hem dan ook vaak tegen. "Op een gegeven moment liep ik na afloop met hem mee en gaf hem een arm", herinnert de politica zich. "Toen zei hij: 'Je mag meelopen, maar ik ga niet aan je arm hangen. Ik ben niet oud.'"

'Onafhankelijke geest'

Ook voor oud-VVD-leider Mark Rutte was Bolkestein tot op het laatst een inspiratie. "Een erudiet denker met een onafhankelijke en liberale geest. En bovenal, een warme man met humor", zegt hij. "Tot het einde toe bleven we elkaar zien en spreken en tot op hoge leeftijd kon ik rekenen op zijn betrokkenheid. Het zijn nu dierbare herinneringen."

Geert Wilders schrijft op X: "Frits Bolkestein was een politieke grootheid van jewelste, een van de beste ooit van dit land en een zeer aimabele man. Ik heb zoveel van hem geleerd."

De PVV-leider was in de jaren 90 nog lid van de VVD, werkte voor de fractie en werd in 1998 Kamerlid. Frits Bolkestein stond toen aan het roer van de partij. Hij wordt dan ook wel gezien als een van de leermeesters van Wilders.

Ook andere partijleiders condoleren de naasten van Bolkestein met hun verlies. "Een politiek icoon die grote voetsporen achterlaat", schrijft BBB-leider Caroline van der Plas. "Een messcherpe intellectueel die zijn stempel drukte op de Nederlandse politiek", laat Rob Jetten van D66 weten.

"Hij heeft grote invloed gehad op de politiek van ons land", concludeert ook Frans Timmermans, partijleider van GroenLinks-PvdA. "Ik was het vaak met hem oneens, maar vond onze gesprekken altijd boeiend."

Heer in de politiek

Minister-president Dick Schoof werkte in de tijd dat Bolkestein minister en partijleider was als ambtenaar op diverse ministeries. "Ik herinner me Frits Bolkestein als een heer in de politiek", schrijft hij.

"Hij was een intellectueel die als geen ander scherp en begrijpelijk problemen onder woorden kon brengen. Dat deed hij met lef, beschaving en een vooruitziende blik. Nederland neemt afscheid van een gezaghebbend liberaal."

Partijgenoot Neelie Kroes werkte met Frits Bolkestein samen in het kabinet Lubbers-II, in de jaren 80. "Een inspirerend mens, niet alleen voor de Nederlandse politiek en de Europese politiek", laat ze in een reactie aan de NOS weten.

Bolkestein steunde Rita Verdonk toen zij in 2006 met Mark Rutte in een hevige strijd om het partijleiderschap was verwikkeld, die ze uiteindelijk verloor. Zij laat weten geraakt te zijn door zijn overlijden.

"Hij was een van de eersten die de consequenties van massa-immigratie durfde te benoemen en concrete maatregelen voorstelde om die tegen te gaan", zegt ze tegen de NOS. "Ik heb veel van Frits geleerd en heb heel vaak zijn steun mogen ervaren. Rust in vrede, Frits."

In de haven van Vlissingen wordt een van de grootste accuprojecten in Europa gerealiseerd. De opslagcapaciteit van de accu's is 1400 megawattuur en het vermogen is 350 megawatt, wat genoeg energie moet zijn voor meer dan 200.000 huishoudens.

Vakbond FNV stelt de verkiezing voor een nieuwe voorzitter uit. Personeel van de vakbond voerde gisteren actie, onder meer om dat voor elkaar te krijgen.

Het was de bedoeling dat leden van de vakbond vanaf deze week een keuze konden maken voor een nieuwe voorzitter. De strijd ging tussen Tuur Elzinga en Zakaria Boufangacha.

Tussen beide kandidaten is er een conflict over het afhandelen van een gerucht over grensoverschrijdend gedrag van Boufangacha. Volgens hem is het gerucht aantoonbaar vals en heeft Elzinga, de huidige voorzitter, te weinig gedaan om het gerucht te ontzenuwen.

De verkiezingscommissie van FNV heeft een verzoek tot uitstel van het FNV-bestuur ingewilligd. Het bestuur hoopt hiermee voldoende tijd krijgen om met alle betrokkenen te praten over de situatie die is ontstaan.

Bestuur blijft aan

De verkiezing is nu voor onbepaalde tijd uitgesteld. Het bestuur overlegt binnenkort met onder meer het Ledenparlement en het vakbondspersoneel over hoe het nu verder moet met de verkiezing.

De actievoerders vroegen gisteren ook om het vertrek van het huidige bestuur. Op die eis is het bestuur niet ingegaan.

De verkiezing binnen de FNV is niet helemaal van de baan; leden kunnen de komende weken wel kiezen voor een nieuw Ledenparlement.

(Oud-)medewerkers van een jeugdzorginstelling in Limburg slaan bij de regionale omroep L1 alarm over de omstandigheden binnen de organisatie. Ze zeggen dat cliënten onder andere te maken kregen met geweld, drugscriminaliteit en gedwongen prostitutie.

Bij Zorggroep Hilzijn worden jongeren en jongvolwassenen met gedrags- en psychiatrische problemen opgevangen. De organisatie heeft woongroepen in Weert, Panningen, Horn en Neer waar cliënten begeleid wonen.

'Jongeren geronseld door criminelen'

L1 sprak met meerdere (oud-)medewerkers en andere betrokkenen, die anoniem willen blijven. Ze vertellen over de problemen die zich tussen 2022 en 2024 op de locaties afspeelden. Volgens de medewerkers waren ze niet altijd in staat om de jongeren passende zorg te bieden, omdat hun problematiek te ernstig was of omdat het personeel niet geschoold was.

Zo bestonden de groepen uit jongeren met ernstige psychische problemen, drugsproblematiek of hadden ze contacten uit het criminele milieu. Ook waren veel cliënten volgens de medewerkers door een rechter in de woongroep geplaatst.

"We hadden geen idee wat we aan het doen waren", zegt een oud-medewerker. "De casussen werden steeds heftiger. Dagelijks belden we de politie omdat een cliënt een hulpverlener wilde slaan."

Tijdens behandelingen werd volgens medewerkers duidelijk dat cliënten werden geronseld door criminelen. "Meiden vertelden dat ze naar hotels in de regio moesten om betaalde seks te hebben met mannen. Jongens moesten pakketjes bezorgen en kregen pinpassen op hun naam."

Meldingen inspectie

Volgens L1 blijkt uit verschillende bronnen dat er verschillen zijn tussen het aantal incidenten dat de zorginstelling heeft gemeld bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de verhalen van de (oud-)medewerkers. Terwijl de officiële data slechts een beperkt aantal incidenten laat zien, spreken betrokkenen over een veelvoud van ernstige misstanden.

Het is niet duidelijk waarom deze verschillen er zijn. Volgens de IGJ zijn jeugdzorgorganisaties wettelijk verplicht om calamiteiten en lichamelijk, seksueel en psychisch geweld te melden. De inspectie laat aan de omroep weten dat ook medewerkers of (ex-)cliënten zich altijd bij de IGJ kunnen melden. "Dan kunnen wij deze informatie gebruiken voor ons toezicht."

De directie van de zorggroep wilde geen vragen beantwoorden van L1, maar laat in een schriftelijke reactie weten dat de zorggroep de zorg levert die contractueel moet worden geleverd. "Over de wijze waarop wij hieraan opvolging geven wordt periodiek verantwoording afgelegd aan de daartoe bevoegde instanties en opdrachtgevers."

Reacties gemeenten

De gemeenten Venlo en Peel en Maas, waar Hilzijn een contract mee heeft, zijn bekend met de samenstellingen van de groepen bij zorggroep. Venlo laat weten dat "de samenstelling mede het gevolg is van het afbouwen van de gesloten jeugdzorg", maar zegt dit geen zorgwekkende ontwikkeling te vinden. "We zien dat het afbouwen soms sneller gaat dan het organiseren van een passend aanbod voor deze doelgroep."

De gemeente Leudal, waar de zorggroep ook een contract mee heeft, laat in een reactie weten de signalen uiterst zorgwekkend te vinden. De gemeente roept iedereen die zich in de signalen herkent op zich te melden bij de IGJ.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd laat aan L1 weten de signalen over de situatie bij Hilzijn te hebben geregistreerd. Wat daarmee gaat gebeuren, is nog niet duidelijk. "Er wordt nog beoordeeld hoe we hieraan opvolging geven."

Betaalvereniging Nederland, de organisatie die veiligheidseisen opstelt voor het betalingsverkeer, heeft het afgelopen jaar een toename gezien in het gebruik van betaalpassen voor reizen met het ov. Ook is het aantal betalingen met iDEAL in 2024 met 10 procent toegenomen.

(Telecompaper) Colt Technology Services (Colt) has brought out a service called Managed LEO+, which integrates Low Earth Orbit (LEO) satellite connectivity with cellular 4G/5G...

Struinen tussen de kledingrekken, kijken of je maat er tussen zit en dan met een kledingstuk naar buiten zonder je portemonnee te trekken: waar dat in de meeste winkels diefstal is, is het in weggeefwinkels juist de bedoeling. De animo voor zulke weggeefinitiatieven neemt toe, blijkt uit een rondgang.

Ook online is het weggeven en ophalen van gratis spullen een groeiend fenomeen. Marktplaats ziet al jaren een stijging van het aantal mensen dat zoekt op 'gratis'. Volgens de website was 2024 een recordjaar: er werd ruim 83 miljoen keer naar gratis spullen gezocht.

"De liefde van Nederlanders voor gratis is onmiskenbaar", zegt woordvoerder Maaike Veeling van Marktplaats. Het aantal producten dat gebruikers gratis op het platform aanbieden, steeg in 2024 met 200.000 naar 1,8 miljoen. Afgenomen koopkracht speelt daarin volgens Veeling een "overduidelijke rol", net als de wens spullen een tweede leven te geven.

Ook sokken en shampoo

Volgens Maranke Spoor, eigenaar van informatiewebsite Weggeefwinkels.nl, neemt ook het aantal fysieke weggeefwinkels toe, met de toenemende armoede als belangrijkste oorzaak. Dat beaamt Gea Topelen-Wilkens, eigenaar van Gea's Weggeefwinkel in de Groningse wijk Vinkhuizen. "Elke middag dat ik open ben, schrijven meer mensen zich in", zegt zij.

Zes jaar geleden begon zij het initiatief met haar echtgenoot. Toen kwamen er nog maar een paar gezinnen op af. Inmiddels kloppen 3800 huishoudens bij haar aan voor gratis kleding, beddengoed en elektronica. "Niet alleen gezinnen met kinderen, maar ook vluchtelingen en studenten."

Haar klanten hoeven niet te bewijzen dat ze een laag inkomen hebben. "De winkel is voor iedereen, ik weiger niemand", zegt Topelen-Wilkens.

In Groningen ziet Gea Topelen-Wilkens de belangstelling voor haar weggeefwinkel toenemen:

Zo gaat het ook in de tijdelijke carnavalswinkel met kinderkleding in het Limburgse Nuth. De winkel hangt vol met ingezamelde kindercarnavalskleren - in de regio ook pekskes genoemd - die bezoekers gratis kunnen meenemen. Het initiatief komt van de stichting Feestbende, die kinderen uit financieel kwetsbare gezinnen wil ondersteunen. "De vraag is enorm", zegt bestuurslid Marleen Peters.

Dat de stichting het inkomen van de ontvangers niet controleert, ziet Peters als voorwaarde. "Vorige week was er nog een vrouwelijke klant die met schaamte binnenkwam. Zij durfde amper rond te kijken of iets aan te raken. Dan is het aan ons dat ze zich vrij voelt om mee te nemen wat ze wil, en met een goed gevoel vertrekt."

Kunstproject

Gratis winkelen kan vanaf vandaag ook op Utrecht Centraal. Op het station opent tijdelijk de winkel Free Fashion, waar iedereen gratis kledingstukken mag uitkiezen. Het doel is hier niet armoedebestrijding, maar bewustwording. "We zijn niet zomaar een weggeefwinkel", zegt initiatiefnemer Dieuwertje Vorstenbosch.

De winkel ziet eruit als iedere andere fast fashion-winkel in de binnenstad, maar de intentie is heel anders. "Gemiddeld dragen we onze kledingstukken maar zeven keer", zegt Vorstenbosch. "Dat verhaal willen we hier vertellen. We bespreken met mensen hoeveel kleding ze kopen en waar ze die kleding moeten laten als ze die niet meer dragen."

"Zo'n winkel op een prominente plek als Utrecht Centraal heeft een signaaleffect", zegt omgevingspsycholoog Ellen van der Werff van de Rijksuniversiteit Groningen. "Het werkt aanstekelijk en laat zien: dit is belangrijk, veel mensen winkelen hier of doneren kleding. Wie het ziet, kan denken: ik ga ook vaker tweedehandskleding kopen. Of: ik open zelf een weggeefpunt."

Aan spullen geen gebrek

De pop-upwinkel krijgt hulp van vrijwilligers en ontvangt subsidie van het ondernemersfonds in Utrecht. Aan aanbod van kleding geen gebrek; wat in de winkel hangt komt uit kasten van consumenten of is vanwege productiefouten gedoneerd door modemerken.

Ook in Gea's Weggeefwinkel in Groningen komen meer dan genoeg spullen binnen. "Het gebouw is tot de nok toe gevuld", aldus Topelen-Wilkens. "Ja", er is te veel aanbod", zegt Vorstenbosch. "Geef spullen een tweede leven, maar koop vooral minder. Dat is precies ons punt."

OCCT is vanaf nu beschikbaar voor Linux-gebruikers en op de Steam Deck. De Linux-versie van de software bevindt zich nog in alfa en is enkel toegankelijk voor Patreon-supporters. 'Binnenkort' volgt een algemene release voor iedereen. De software komt ook naar de Steam-winkel.

Nintendo gaat geleidelijk stoppen met zijn puntensysteem voor de eShop. Dit betekent onder andere dat digitale aankopen vanaf 25 maart geen gouden punten meer opleveren. De punten die gebruikers nog hebben, kunnen worden verzilverd tot 25 maart 2026.

Vier basisscholen die dit jaar geen doorstroomtoets hebben afgenomen bij hun groep 8-leerlingen, hebben een ultimatum opgelegd gekregen. Dat bevestigt hun woordvoerder na berichtgeving in de Volkskrant.

De scholen in Haarlem en Bergen moeten hun leerlingen de toets vóór 7 maart alsnog laten maken, anders geeft staatssecretaris Paul van Onderwijs een 'aanwijzing'. Dat is een vergaande maatregel, die kan betekenen dat het ministerie de geldkraan (deels) dichtdraait.

De vier scholen hebben een brief van de staatssecretaris gekregen, zegt woordvoerder Remco Prast van de organisatie Leve het Onderwijs, die zich afzet tegen de huidige toetscultuur. Daarin zou staan dat er "een vermoeden van wanbeheer" bestaat.

De staatssecretaris wil dat niet met zoveel woorden bevestigen, maar laat wel weten dat zij met de bestuurders van de scholen heeft gesproken en dat ze er nadrukkelijk op heeft gewezen "dat zij handelen in strijd met wet- en regelgeving". Inmiddels heeft de Inspectie van het Onderwijs onderzoek gedaan. Die brengt binnenkort verslag uit.

"Over de inhoud van dat onderzoek en de mogelijke handhaving in het kader daarvan kan ik niks zeggen", stelt Paul. "Maar als daar aanleiding toe is, dan zal ik niet aarzelen de wet te handhaven. Het kan niet zo zijn dat besturen zelf kunnen bepalen aan welke wettelijke eisen zij zich wel en niet houden."

Principiële bezwaren

De vier Noord-Hollandse scholen zijn niet van plan de doorstroomtoets alsnog bij hun groep 8-leerlingen af te nemen. Zij hebben daar principiële bezwaren tegen.

De toets, die vorig jaar werd ingevoerd, is volgens hen te veel gericht op taal en rekenen. Ook hebben ze bezwaar tegen de verplichte bijstelling van hun schooladvies naar boven, als de toetsuitslag daar aanleiding toe geeft. Zij vinden dat de leerkrachten het beste kunnen inschatten welk niveau hun leerlingen aankunnen.

Woordvoerder Prast zegt dat de schoolbesturen in gesprek zijn met hun advocaten, maar dat zij vooralsnog geen aanwijzingen hebben dat het onderwijs onder het schrappen van de doorstroomtoets te lijden heeft. Zij hebben het concept-rapport van de onderwijsinspectie al ingezien en ook daaruit zou blijken dat de scholen kwalitatief goed zijn. "Als dit wanbestuur is, dan weet ik het niet meer", zegt Prast.

'Leerlingen de dupe'

Staatssecretaris Paul is het pertinent oneens met de scholen. Zij vindt dat leerlingen hoe dan ook "de dupe" zijn als hun school de doorstroomtoets niet aanbiedt. "Leerlingen kunnen dan namelijk geen bijstelling van hun schooladvies krijgen en lopen zo een eerlijke kans mis bij de overgang naar de middelbare school."

Volgens haar is zo'n eventuele bijstelling naar een hoger niveau belangrijk voor leerlingen die door hun leerkrachten kunnen worden onderschat, "zoals meisjes, leerlingen afkomstig van het platteland, uit gezinnen die het financieel moeilijk hebben en leerlingen met een migratieachtergrond".

Ze wijst erop dat leerlingen die de doorstroomtoets niet hebben gemaakt ook in de problemen komen bij de aanmelding voor de middelbare school "omdat hun aanmelddossier zonder doorstroomtoets niet compleet is".