NOS Nieuws - Algemeen

Agenten hebben in de aanloop naar het fatale steekincident in Nieuwegein niet gefaald, maar het zorgsysteem wel. Dat zegt politiechef van Midden-Nederland, Michel de Roos, in een interview in de Volkskrant. Vorige week zaterdag werd in de Utrechtse stad een 11-jarig meisje doodgestoken. Een 29-jarige man zit daarvoor vast.

Verschillende buurtbewoners zeiden na het incident dat er meerdere meldingen waren gedaan over het verwarde gedrag van de man. Ook werd later bekend dat hij een bekende was van de politie en al meerdere keren is veroordeeld.

Sinds 2022 stond de verdachte onder toezicht van de reclassering en liep hij bij verschillende zorginstellingen. Het kabinet onderzoekt de meldingen en hoe het fout heeft kunnen gaan.

Kritiek

Er kwam al snel kritiek op het handelen van de politie: agenten zouden te weinig hebben gedaan na de meldingen. De Roos stelt dat agenten wel degelijk bij hem zijn langsgegaan. "Zolang er geen sprake is van strafbare feiten, kunnen agenten niet zoveel doen. Ze kunnen de melding doorgeven aan de ggz, maar ze kunnen dit niet oplossen." Hij benadrukt dat er contact is geweest tussen politie en zorginstellingen in de periode voorafgaand het incident.

Hij begrijpt dat buurtbewoners boos zijn, maar de politiechef staat achter de keuzes die gemaakt zijn. "Er wordt nu onderzoek naar gedaan en teruggekeken. Ongetwijfeld gaat er iets uitkomen waarvan je zegt: nou, dit had wat beter gekund of we hadden aan die knop moeten draaien. Maar ik sta volledig achter mijn collega's en de beslissingen die ze hebben gemaakt. Ze hebben hun werk goed gedaan, maar toch is er vervolgens wel iets verschrikkelijks gebeurd."

Verward gedrag

Er komen zo'n 35 meldingen per dag binnen over verward gedrag bij zijn eenheid, zo'n 15.000 per jaar, zegt De Roos. Wanneer er een acute dreiging is, worden er agenten op afgestuurd. Als ze meldingen binnenkrijgen over gedrag dat zich eerder afspeelde, worden die doorgegeven aan de wijkagent. "Die agent kan vervolgens tegen andere partners, de woningcorporatie of de ggz bijvoorbeeld, zeggen: wat kan hieraan worden gedaan?"

De Roos stelt dat er nu onterecht wordt gewezen naar de politie. Volgens hem kunnen agenten niet de zorg bieden die zo iemand nodig heeft. "De politie kan die inschatting niet maken." Dat moeten zorgprofessionals doen.

Te weinig capaciteit

De politiechef pleit daarom voor meer capaciteit bij de ggz. Pas bij extreem gedrag wordt iemand beoordeeld door de zorginstantie, zegt hij. "Meestal gebeurt het een dag erna, of na het weekend. De politie zit er dan ondertussen mee: wat doen met die persoon? Aanhouden kunnen we niet als hij geen strafbare feiten pleegt of ontwrichtend is voor de openbare orde."

Ook zijn er volgens De Roos te veel zorginstanties. Er zouden meer dan tien instanties betrokken zijn bij deze zaak. Het gevolg is dat patiënten vaak overgeplaatst worden naar andere klinieken of instellingen, zegt De Roos. Maar het belangrijkste is volgens hem dat er meer woonplekken komen voor mensen met verward gedrag, en dat zij niet zomaar in een wijk terechtkomen. "Complexe patiënten, die in het verleden al geweld hebben gebruikt en bepaalde diagnoses hebben, moet je niet in een prikkelrijke wijk zetten waar kinderen op straat spelen."

De politiek moet nu iets doen, zegt De Roos. "Dit is geen incident, maar het resultaat van een structureel probleem. Als de politiek geen fundamentele keuzen maakt om de zorg voor complexe, psychiatrische patiënten echt te verbeteren, gaat zoiets gewoon weer gebeuren."

Israël en Hamas hebben voor de vijfde keer tijdens het staakt-het-vuren gijzelaars en gevangenen uitgewisseld. Drie Israëlische mannen werden vrijgelaten in ruil voor 183 Palestijnse mannen. Aan beide kanten klinken er grote zorgen over de toestand van de vrijgelatenen.

Alle Palestijnen hadden medische zorg nodig. Zeven van hen zijn opgenomen in het ziekenhuis, zo meldt de Palestijnse Rode Halve Maan.

Een van de vrijgelaten Palestijnen is Yasser Abu Azzoum. "Twee dagen geleden hoorde ik dat ik zou worden vrijgelaten en sindsdien heb ik niet geslapen", zei hij tegen Al Jazeera in het Khan Younis ziekenhuis.

Hij omschrijft hoe zwaar het in de Israëlische gevangenis was. "Er was geen eten, we werden uitgehongerd en constant geslagen." Abu Azzoum zegt dat hij 120 kilo was toen hij werd meegenomen door het leger en veertig kilo is afgevallen in de gevangenis.

Tranen

Hulpverlener voor het Palestijnse ministerie van Gezondheid Hussein Alhaj Hassan werd samen met tientallen andere zorgverleners een jaar geleden door het Israëlische leger gearresteerd. Na zijn vrijlating, in de armen van zijn moeder, barst hij in tranen uit. Op zijn been zijn grote littekens te zien.

Die zijn het gevolg van mishandeling in de Israëlische gevangenis, zegt hij. "Ze blinddoekten ons en sloegen ons tijdens het verhoor", aldus Alhaj Hassan tegen Al Jazeera. "Het was heel zwaar, alsof we in Guantanamo Bay zaten."

Palestijnse gevangenen vrijgelaten en toegejuicht in Ramallah:

Volgens Alhaj Hassan kregen de Palestijnse gevangenen voor hun vrijlating een waarschuwing van de Israëlische autoriteiten om hun vrijlating niet te vieren en niet met de media te praten.

'Langzaam vermoord'

Hamas stelt dat Palestijnse gevangenen "langzaam worden vermoord" in Israëlische gevangenissen. Dat zeven Palestijnen opgenomen moesten worden in het ziekenhuis getuigt volgens Hamas van de "systematische mishandeling en slechte zorg door het Israëlische gevangenispersoneel".

Van de 183 gevangenen waren er 111 vlak na 7 oktober 2023 gearresteerd en werden sindsdien zonder proces vastgehouden. Destijds riepen de beelden van Israëlische militairen die in Gaza Palestijnse mannen verzamelden en arresteerden, terwijl die geboeid en geblinddoekt op de grond zaten in hun ondergoed, bij mensenrechtenorganisaties veel zorgen op.

Achttien van de overige 72 gevangenen waren veroordeeld tot levenslange celstraffen voor het plegen van aanslagen en 54 waren veroordeeld tot minder lange gevangenisstraffen.

Sterk vermagerd

In Israël wordt geschokt gereageerd op de toestand waarin de drie vrijgelaten gijzelaars verkeren. Hamas liet de Israëlische burgers Eli Sharabi (52), Ohad Ben Ami (56) en Or Levy (34) gaan. Zij werden op 7 oktober 2023 ontvoerd door Hamas. De mannen waren sterk vermagerd en hulpverleners maakten zich zorgen over hun toestand.

Sharabi en Ben Ami werden ontvoerd uit een kibboets, Levy was op het Nova-muziekfestival toen hij met geweld werd meegenomen naar de Gazastrook.

"Het is voorbij, het is voorbij", zegt Or Levys broer als hij hem in zijn armen sluit. Levys ouders volgen en sluiten beide zonen in hun armen. Levys vrouw werd door Hamas vermoord op 7 oktober.

De Israëlische gijzelaars Eli Sharabi, Or Levy en Ohad Ben Ami voor en na hun vrijlating:

Familieleden van Eli Sharabi zeggen dat hij er niet goed uitziet: mager en zwak. "Het zijn gemengde gevoelens. We zijn blij dat hij leeft", zegt een familielid tegen persbureau AP.

De schoonmoeder van Ben Ami zei dat hij er tien jaar ouder uitziet. "Mijn hart breekt om hem zo te zien." Ella Ben Ami, de dochter van Ohad Ben Ami, herkende haar vader aanvankelijk niet eens. "Zijn botten staken uit, het duurde even voordat ik zag dat het mijn vader was."

'Sterkste in de wereld'

Ella en haar zussen Yulie en Natalie waren bij hun vader toen hij werd gecontroleerd in het ziekenhuis. "Je bent de sterkste in de wereld", zei Ella tegen hem.

Premier Netanyahu zegt dat Israël "de schokkende beelden van vandaag niet zal negeren". Wat hij daarmee bedoelt is onduidelijk.

Op livebeelden was vanochtend te zien hoe gewapende Hamas-leden de drie mannen een podium op begeleidden, waarna ze werden overgedragen aan het Rode Kruis:

Net als bij eerdere vrijlatingen kregen de gijzelaars een 'vrijlatingsbewijs'. Ze werden getoond op het podium met een document in handen.

Een gemaskerde Hamas-militant hield ze een microfoon voor. De mannen moesten een verklaring afleggen voor de menigte. Na de vrijlating stonden Hamas-leden met hun armen in de lucht op het podium.

Het Rode Kruis uit zorgen over de uitwisseling van vandaag. Het roept alle betrokken partijen op alle toekomstige uitwisselingen "waardig en privé" uit te voeren. De hulporganisatie hoopt dat het staakt-het-vuren standhoudt om zo meer voedsel en humanitaire zorg in Gaza te krijgen.

Koningin Máxima heeft opnieuw haar ernstige zorgen uitgesproken over achteraf betalen. In het FD noemt ze 'koop nu, betaal later'-diensten "een bom die in de samenleving gaat ontploffen, zeker bij jongeren".

Máxima is bang dat jongeren door het kopen op de pof in de schulden raken. Schuldhulpverleners spraken eerder van een "explosie van schulden", deurwaarders zien meer jongeren met schulden en toezichthouder AFM wil meer regelgeving.

Betaaldiensten als Klarna, Riverty en Billink hoeven niet te voldoen aan strenge eisen voor kredietverstrekkers, zoals controleren of iemand wel genoeg verdient. Ondanks zorgen bij de Tweede Kamer en het kabinet zei Klarna deze week nog dat het doorgaat met plannen om achteraf betalen ook in de winkelstraat mogelijk te maken. De Nederlandse directeur van het bedrijf noemde het "een beter alternatief dan rood staan met rente".

Onwenselijk

De AFM wijst erop dat mensen dankzij kopen op de pof direct kunnen genieten van het plezier van de aankoop, zonder de negatieve associatie met de betaling. Daardoor "kan de norm wijzigen om alleen een bestelling te plaatsen bij voldoende geld op de betaalrekening". Dat leidt tot schuldgewenning, wat volgens de waakhond onwenselijk is.

Vorig jaar zei Máxima in het AD al dat ze bezorgd was over 'koop nu, betaal later'. "Omdat op deze manier vaak meerdere aankopen worden gedaan, missen mensen het overzicht en staan ze rood." In het FD zegt ze vandaag dat ze voorstander is van 'spaar eerst, betaal later'.

Koningin Máxima houdt zich al zeker twintig jaar bezig met geldzaken. Ze zette zich in om financiële diensten voor iedereen wereldwijd toegankelijk te maken en was ze pleitbezorger van microkredieten. De laatste jaren richt ze haar aandacht ook op financiële gezondheid in Nederland, waar ze betrokken is bij SchuldenlabNL, de Nationale Coalitie Financiële Gezondheid en platform Wijzer in geldzaken.

De één zijn dood is de ander zijn brood. Dat geldt de komende maanden zeker in de Nederlandse winkelstraten. Een groot aantal winkelbedrijven aast op de leegstaande panden van huishoudketen Blokker, die onlangs failliet ging. Volgens marktonderzoeker Locatus staan er momenteel zo'n 350 voormalige winkels van Blokker leeg.

Na het faillissement van Blokker was er even vrees voor gapende gaten in de winkelstraten. Maar een omvallende keten opent ook mogelijkheden voor andere winkelbedrijven. Drogisterij Kruidvat bijvoorbeeld - dat al ruim 970 vestigingen in ons land heeft - hoopt op nog eens tien tot twintig nieuwe winkels.

Ook discounters Wibra en het Duitse KIK, modeketen Shoeby, schoenenwinkel Van Haren en Xenos willen een of meerdere nieuwe locaties openen, vaak op de plek van oude Blokker-winkels. Ook Blokker zelf hoopt weer plekken in handen te krijgen om de huishoudketen nieuw leven in te blazen.

"Gemiddeld zijn de winkels van Blokker 419 vierkante meter groot", zegt Gertjan Slob van Locatus. "Naar winkels met die oppervlakte is best wel vraag. Daar kunnen andere winkels iets mee."

Ook Olaf Zwijnenburg, retailkenner van Rabobank, had de strijd om Blokker-locaties wel verwacht. "Het is altijd schrikken als er bekende namen omvallen. Maar de winkelstraat is veerkrachtig. Het verval van oude winkels leidt weer tot de opkomst van nieuwe formules of uitbreiding van bestaande winkelketens. Er zijn natuurlijk succesvolle ketens die willen doorgroeien en nu ineens kansen zien die er voorheen niet waren."

Discounters

Dat vooral discounters en winkels met lage prijzen nu hun vinger opsteken, verbaast hem niet. "Blijkbaar zijn ze belangrijk voor klanten, want ze kunnen nog steeds verder groeien. Discounters doen het vaak goed als het economisch minder gaat. De cijfers van zowel het consumentenvertrouwen als de koopbereidheid staan echt op een heel laag niveau en die onzekerheid zorgt er bij consumenten voor dat ze meer op de prijzen letten. Dat is voor discounters dus heel prettig."

Bovendien zaten veel Blokker-winkels op gunstige plekken in de winkelstraat. "Op plekken waar veel mensen langskomen. Dus het zijn bekende en bestaande locaties."

Professioneel verhuurder Urban Interest verhuurde zeven winkelpanden aan Blokker. Voor zes panden is al een nieuwe huurder gevonden, waaronder Van Haren, Wibra en Pet's Place.

Ook de nieuwe eigenaar van Blokker had interesse in een nieuw huurcontract voor een van deze panden, maar viste achter het net. De verhuurder kijkt niet alleen naar wie de huur kan betalen, maar schat ook in of een winkelier het zo'n tien jaar kan volhouden. "Daar hadden we bij de andere kandidaten meer vertrouwen in", laat de verhuurder weten.

Oud Blokker-personeel

Wibra heeft 300 winkels in Nederland, België en Frankrijk en heeft bovendien groeiambities. De discounter wil voor het einde van 2025 nog zeker vijftig winkels openen. "Een deel zal openen in voormalige Blokker-panden waarbij we - waar mogelijk - de bestaande inrichting hergebruiken", zegt een woordvoerder. "Dat past bij onze duurzame aanpak en helpt tegelijkertijd leegstand te verminderen."

In sommige nieuwe vestigingen zoals in Groningen (Lewenborg) en Heerhugowaard, bestaat het personeel grotendeels uit oud Blokker-medewerkers. "We zijn blij met hen aan de slag te kunnen."

Bij de keuze van nieuwe locaties kijkt Wibra niet alleen naar A-locaties, maar vooral naar "plekken die strategisch passen bij onze doelgroep". Wibra wil het liefst in de buurt zitten van andere retailers als Kruidvat en Action. "Daar versterken we elkaar en wordt de winkelstraat als geheel aantrekkelijker."

Geschenk uit de hemel?

Ook het Duitse KIK, met 4000 winkels in veertien Europese landen, aast op het erfgoed van Blokker. "Pakken wat we pakken kunnen", is zo'n beetje het motto van David Philipoom, directeur van KIK Nederland. "We hebben hier nu zeventig vestigingen en we willen graag uitbreiden."

Hij denkt dit jaar alleen al aan het openen van twintig nieuwe zaken. "We zijn op zoek naar winkels van ongeveer 500 vierkante meter. Iets groter mag ook. Vaak zullen dat oud-Blokker-winkels zijn."

Of het omvallen van Blokker als een geschenk uit de hemel komt? Zo wil Philipoom het niet noemen. "Maar ja, het geeft anderen wel kansen. We hebben in het verleden ook winkels van Bristol en Big Bazar overgenomen. We zijn in Nederland nog relatief onbekend, maar dat gaat snel veranderen als het aan ons ligt."

De Baltische staten tellen af dit weekend. Letterlijk. In de Litouwse hoofdstad Vilnius staat een negen meter hoge klok waar de tijd tikt tot het moment van 'energieonafhankelijkheid'. Dan bedoelen ze: onafhankelijkheid van Moskou. Want vandaag en morgen schakelen Estland, Letland en Litouwen volledig over op stroom uit de Europese Unie.

Het is een economische stap met vooral veel symbolische en geopolitieke betekenis. "De afstemming van het elektriciteitsnet is vergelijkbaar met de dag van het herstel van onze onafhankelijkheid", concludeerde de energieminister van Litouwen, verwijzend naar het einde van het Sovjetbewind in de Baltische staten in 1990.

Na de Russische invasie van Oekraïne in 2022 waren de Baltische staten er als eerste bij om af te komen van Russisch gas. Voor het stroomnet waren die ambities er ook, maar daarvoor hadden de landen meer tijd nodig.

Na een investering van 1,6 miljard euro, grotendeels betaald door de Europese Unie, kunnen ze nu volledig over. Dat gebeurt met een nieuwe verbinding via Polen, en met onderzeese stroomkabels die de Baltische staten verbinden met Zweden en Finland.

Het is een behoorlijke operatie en de landen zetten er zich dan ook schrap voor. Vandaag koppelen ze op negen plekken stroomkabels los van Rusland en Belarus. Daarna kunnen de Balten het in een 'eilandstand' ongeveer een dag volhouden. Morgen sluiten ze verder aan bij het EU-net.

Daarbij komt ook enige ceremoniële fanfare kijken. In Letland wordt straks fysiek een kabel doorgesneden die verbonden is met Rusland. Morgen is EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen bij een bijeenkomst in Vilnius waar wordt afgeteld.

Von der Leyen ziet dit moment als een belangrijke stap voor heel Europa. "Dit vergroot niet alleen de kracht en weerbaarheid van het Europese elektriciteitsnet, maar ook onze energie-onafhankelijkheid in het algemeen", schreef ze eerder toen de stap werd aangekondigd.

Energie als drukmiddel

De afgelopen decennia gebruikte Rusland gas en elektriciteit regelmatig als drukmiddel op de buurlanden. Zo werd er gerommeld aan de frequentie van de stroomvoorziening, wat leidde tot verstoringen, of werden de prijzen opgevoerd.

De Baltische staten willen voorkomen dat dit in de toekomst opnieuw kan gebeuren. Zeker nu ze zich als NAVO-landen met de huidige spanningen in de gevarenzone bevinden van een potentieel conflict met Rusland.

De energieprijzen zijn zoals overal in Europa flink omhooggegaan sinds de invoer van Russisch gas is gestopt. Stroom uit de EU is ook duurder dan wat de Esten, Letten en Litouwers gewend waren.

Voor de meeste inwoners van de Baltische staten is het een prijs die ze bereid zijn om te betalen voor energie-veiligheid. Al zijn er zeker ook inwoners, vaak met een Russische achtergrond, die minder blij zijn met de kosten die de geopolitieke spanningen met zich meebrengen. Zij zien Rusland liever als een grote buurman waarmee samengewerkt moet worden en die goedkoop stroom en gas kan leveren.

Rusland voorbereid

Rusland is naar eigen zeggen voorbereid op het wegvallen van de Baltische staten als afnemers. Dat geldt ook voor de exclave Kaliningrad, die ook wordt losgekoppeld. Kaliningrad zou inmiddels energieonafhankelijk zijn en dus verder geen problemen gaan ondervinden. "We hebben alle maatregelen genomen", zei een Kremlin-woordvoerder.

Maar in de Baltische staten zijn er wel zorgen over wat Rusland in de tussentijd achter de schermen van plan is. "Daarom zijn de veiligheidsdiensten in een verhoogde staat van paraatheid", zei de Letse president Rinkevics.

Dit weekend houden ze rekening met extra cyberaanvallen om de overgang te verstoren. Bovendien waren er de afgelopen tijd meerdere sabotageacties op kritieke infrastructuur in de Baltische Zee. Zo werd de Estlink 2 tussen Estland en Finland beschadigd en dat is nu net een van de verbindingen die cruciaal zijn voor de Estse energieonafhankelijkheid.

Hoewel de landen volhouden dat de overgang naar verwachting soepel verloopt, worden inwoners wel opgeroepen om zich voor te bereiden alsof er een serieuze storm aankomt. Niet alleen vanwege mogelijke verstoringen door Rusland, maar ook omdat het een complexe operatie is.

Inwoners van de Baltische staten worden aangespoord om al hun apparaten zoals computers, telefoons en powerbanks van tevoren op te laden. En volgens de Estse publieke omroep is het aantal generatoren dat wordt verkocht de afgelopen weken flink toegenomen.

Aan de waslijst aan decreten die Trump in zijn eerste drie weken als president heeft ondertekend, heeft hij een nieuwe toegevoegd die is gericht tegen Zuid-Afrika. De strekking is dat de VS alle hulp aan het land moet stopzetten en Afrikaners, die voornamelijk afstammen van Nederlandse kolonisten, een vluchtelingenstatus in de VS moeten kunnen krijgen.

Als directe aanleiding noemt Trump de onlangs in Zuid-Afrika aangenomen onteigeningswet, die regelt dat de overheid grond onder bepaalde omstandigheden kan afnemen. Bijvoorbeeld als die grond niet wordt gebruikt of het in het algemeen belang zou zijn als de grond wordt herverdeeld. De regering wil daarmee racistisch beleid uit de apartheidstijd herstellen, toen de zwarte bevolking grond moest afstaan en elders op aangewezen locaties moest gaan wonen.

Elon Musk, de tijdens de apartheid in Zuid-Afrika geboren techmiljardair en rechterhand van Trump, bracht de wet onlangs op zijn socialemediakanalen onder de aandacht. Hij noemde de wet een bedreiging voor de witte Zuid-Afrikanen, die minder dan 10 procent van de bevolking vormen. Hij pleitte voor de opname van meer Afrikaner migranten.

Genocidezaak

In zijn decreet stelt Trump zich op hetzelfde standpunt. Hij noemt de nieuwe onteigeningswet "een schokkende minachting voor de rechten van haar burgers" en draagt zijn ministersploeg op om Amerikaanse vluchtelingenprogramma's open te stellen voor "Afrikaners in Zuid-Afrika die het slachtoffer zijn van onrechtvaardige rassendiscriminatie".

In zijn decreet verwijst Trump ook naar de genocidezaak die Zuid-Afrika tegen Israël heeft aangespannen bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Trump spreekt van "agressieve standpunten (...) tegenover de Verenigde Staten en zijn bondgenoten, waaronder Israël". Zuid-Afrika zou niet Israël, maar Hamas van genocide moeten beschuldigen, is zijn boodschap.

Het stopzetten van hulp aan Zuid-Afrika sluit aan bij andere aankondigingen van Trump om buitenlandse steun te staken. Zo dreigt het einde van USAID, het in 1961 door Trumps voorganger Kennedy opgezette bureau dat de afgelopen decennia wereldwijd nood- en ontwikkelingshulp bood. Trump wil dat de belangen van de VS vooropstaan bij zijn zogeheten 'America First'-buitenlandbeleid.

De Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa, die maandag nog een gesprek had met Musk, verdedigt intussen de nieuwe onteigeningswet. Hij wijst erop dat het nieuwe beleid erop is gericht de raciale verschillen in grondbezit weg te nemen in het land dat in grote meerderheid een zwarte bevolking heeft. Verder zei Ramaphosa dat Zuid-Afrika "zich niet laat pesten" en los van het aidshulpprogramma van USAID geen significante financiering van de VS ontvangt.

Goedemorgen! In Tanzania praten Afrikaanse regeringsleiders over de oorlog in het oosten van Congo en de Baltische staten gaan over op stroom uit de EU.

Eerst het weer: er is vrij veel bewolking en plaatselijk kan een beetje motregen vallen. De maximumtemperatuur loopt uiteen van 5 graden in het noorden en lokaal 11 graden in het zuidoosten. De oostenwind is daarbij matig van kracht. De komende dagen krijgt de zon meer ruimte bij maxima rond een graad of 5.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen op en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Er lijkt een ontmoeting in aantocht tussen de Amerikaanse president Trump en zijn Oekraïense ambtgenoot Zelensky. Tegenover aanwezige pers in het Witte Huis zei Trump dat hij Zelensky "waarschijnlijk volgende week" zal spreken. Die ontmoeting zou wat hem betreft in Washington kunnen plaatsvinden. "Ik reis niet daar naartoe", zei Trump, vermoedelijk doelend op Kyiv.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Xander van der Wulp en Marleen de Rooy doen met Gerri Eickhof weer een een rondje Binnenhof. 'Stilte voor de storm' is het thema. En dan bedoelen ze de storm die de coalitie bedreigt:

Het is hem gelukt: binnen 24 uur heeft Armijn Meijer (54) uit Blauwestad 110 casino's bezocht in Las Vegas en omgeving. Een officieel wereldrecord heeft hij er niet mee te pakken, maar dat hij nu het officieuze record van een Amerikaans echtpaar overneemt stemt hem al dik tevreden. "Heel veel mensen dromen er soms van om iets geks te doen, maar ik wilde het ook graag écht realiseren."

Het idee om een wereldrecordpoging te doen, stamt al uit Meijers tienerjaren, vertelt hij aan RTV Noord. "Toen ik een jaar of twaalf was, kreeg ik voor m'n verjaardag het Guinness Book of Records cadeau. Daar bladerde ik toen in en dat inspireerde me zo, dat ik op m'n zestiende een bucketlist gemaakt heb. Heel hoog op dat lijstje stond om ooit nog eens een wereldrecordpoging te doen."

Kampioen blackjack

Dat die poging verband zou houden met de gokwereld, lag steeds meer voor de hand. Meijer - opgegroeid in 't Gooi, twintig jaar geleden naar Assen verhuisd en sinds vorig jaar inwoner van het Groningse Blauwestad - is grondlegger van meerdere gokplatformen, was vroeger een niet onverdienstelijk pokerspeler en midden jaren 90 Nederlands en internationaal kampioen blackjack.

Anderhalf jaar geleden ontstond het idee om het record dat een Amerikaanse echtpaar in 2023 had neergezet (93 casino's bezoeken in 24 uur), aan te vallen. Waarom? Meijer glimlacht. "Ik wilde graag een casino-legacy neerzetten in Las Vegas, wat toch wel voelt als mijn stad." Hij beschouwt het als een tweede thuis. "Ik ben er inmiddels 38 keer geweest", verklapt hij.

Militaire operatie

Voor de recordpoging ging hij niet over één nacht ijs. Zo schreef Meijer zich in bij een sportschool in Winschoten om aan z'n conditie te werken en werkte hij aan een draaiboek waar je 'u' tegen zegt. "Het was bijna een militaire operatie", blikt hij een dag na de casinomarathon terug. "Je hebt minder dan een kwartier per casino en je zit ook met de reistijd, want sommige liggen kilometers uit elkaar. Het moest zo efficiënt mogelijk."

Om zoveel mogelijk casino's te verzamelen, begon Meijer woensdag eerst met acht bezoeken in Laughlin, op anderhalf uur rijden van Vegas. "Daarna zijn we met een helikopter naar het casinoplaatsje Primm gevlogen om nog een paar casino's mee te pakken en vanuit daar zijn we met twee SUV's opgepikt en naar Las Vegas gereden." Daar deden ze alle bekende casino's aan, van Bellagio tot Caesars Palace, onder toeziend oog van een filmende camera - de hele recordpoging werd gestreamd.

Rondje met de hond

Met nog vijf uur op de klok stond de teller al op 94 casino's. Daarna konden hij en Dominique van der Geer (39), met wie hij de recordpoging deed, het rustiger aan doen. Uiteindelijk tikten ze de 110 casino's aan en gooiden de twee samen een slordige 1100 euro in de gokkast, waar 500 van overbleef.

Een vermelding in het Guinness Book of Records was voor Meijer en Van der Geer niet mogelijk, omdat er na de coronapandemie maar 70 casino's over zijn in Las Vegas die tafelspellen aanbieden. En juist die zijn nodig om te mogen meedingen naar het officiële record. Het huidige officiële wereldrecord staat op 74 casinobezoeken en is handen van twee Amerikanen.

"Deze recordpoging was een regelrecht gekkenhuis", zegt Meijer. "En heel mooi is dat we na afloop meteen een appje kregen van de vorige recordhouders met hun felicitaties." Wel noemt hij de hele onderneming "een aanslag op m'n lichaam en geest". Morgen vliegt hij terug en kijkt al uit naar een lekker rustig rondje met de hond langs het Oldambtmeer.

Het vliegtuig dat donderdag vermist raakte boven Alaska is teruggevonden op dichtgevroren zee. Alle tien inzittenden zijn om het leven gekomen, melden de lokale autoriteiten.

Het toestel van Bering Air dat in het westen van de Amerikaanse staat onderweg was voor een vlucht van ongeveer een uur, verloor op zo'n 50 kilometer van bestemming Nome contact met de luchtverkeersleiding. Het vliegtuig, een Cessna Caravan, vloog toen 12 kilometer uit de kust.

De Amerikaanse kustwacht begon daarna met helikopters een zoekactie in de buurt van de laatst bekende coördinaten van het toestel. Die zoektocht werd bemoeilijkt door lichte sneeuw en mist. In de loop van de dag werd het vliegtuig vanuit de lucht gespot.

Vervolgens inspecteerden reddingswerkers het wrak ter plaatse. Drie lichamen zijn gevonden, de andere zeven zijn nog niet bereikbaar vanwege de schade aan het vliegtuig. De autoriteiten gaan ervan uit dat alle inzittenden zijn omgekomen en betuigen hun medeleven met de nabestaanden.

De kustwacht in Alaska meldt dat het vermiste vliegtuig is gevonden:

Uit radargegevens van de Amerikaanse Civil Air Patrol blijkt dat het vliegtuig tijdens de vlucht door nog onbekende omstandigheden snel hoogte en snelheid verloor.

Aan boord van het eenmotorige propellervliegtuig waren naast de piloot negen passagiers, allen volwassenen. Zij waren met een lijnvlucht onderweg tussen twee kleine plaatsen in het dunbevolkte westen van Alaska. In de winter zijn deze vluchten vaak de enige manier om in landelijke gebied langere afstanden te overbruggen.

Derde ongeluk

Het is het derde Amerikaanse vliegtuigongeluk met dodelijke afloop in acht dagen tijd. Vorige week woensdag botsten in de buurt van Washington een commercieel toestel en een legerhelikopter op elkaar. Alle 67 inzittenden kwamen daarbij om het leven. Twee dagen later kwamen bij een crash van een ambulancevliegtuig in de stad Philadelphia zeven mensen om het leven, onder wie een net geholpen meisje.

Er lijkt een ontmoeting in aantocht tussen de Amerikaanse president Trump en zijn Oekraïense collega Zelensky. Tegenover aanwezige pers in het Witte Huis zei Trump dat hij Zelensky "waarschijnlijk volgende week" zal spreken. Die ontmoeting zou wat hem betreft in Washington kunnen plaatsvinden. "Ik reis niet daar naartoe", zei Trump, vermoedelijk doelend op Kyiv.

Trump zei "vooral om één reden" een einde aan de oorlog tussen Rusland en Oekraïne na te streven, en dat is "omdat er zoveel mensen worden gedood". Tegelijk herhaalde hij de opmerking dat er in Oekraïne veel zeldzame mineralen in de grond zitten. Eerder verbond hij Amerikaanse hulp aan Oekraïne al met het verkrijgen van toegang tot die mineralen.

Op zijn socialemediakanalen rept Zelensky nog niet over een aanstaand bezoek aan Trump, wel verwacht hij "intensieve" weken op diplomatiek vlak. Volgens hem werken Oekraïne en de VS nu samen de details uit voor plannen die moeten leiden tot "een solide, duurzame vrede". "Wij stellen het altijd op prijs om met president Trump samen te werken", benadrukte Zelensky in zijn bericht.

Trump gaf vanuit het Witte Huis ook te kennen dat hij binnenkort "waarschijnlijk" met de Russische president Poetin zal spreken. Dat zou, afgaand op officiële berichten van beide kanten, het eerste contact zijn tussen de twee wereldleiders sinds Trump bijna drie weken geleden opnieuw aantrad als president.

Onderhandelingen

Eerder deze week gaf Zelensky aan "desnoods" met Poetin te willen onderhandelen, als blijkt dat dat de enige manier is "waarop we het volk van Oekraïne vrede kunnen brengen en niet nog meer mensen verliezen". Bij dergelijke onderhandelingen zouden ook Europa en de VS vertegenwoordigd moeten zijn, benadrukte hij.

Het Kremlin deed Zelensky's woorden af als "loze praatjes", en voerde als argument aan dat Zelensky eerder onderhandelingen met Rusland bij wet had verboden. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken drong er deze week bij de VS op aan met een voorstel te komen voor het beëindigen van het conflict tussen de twee buurlanden.

In aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen zei Trump de oorlog, die inmiddels bijna drie jaar geleden begon toen Rusland Oekraïne binnenviel, "in een dag" te kunnen beëindigen. Maar vooralsnog lijkt er geen einde in zicht. Zo zijn er momenteel onder andere hevige gevechten gaande bij de strategische mijnstad Toretsk in het oosten van Oekraïne. Rusland claimde gisteren de stad in de regio Donetsk te hebben ingenomen, iets wat het Oekraïense leger bestrijdt.

In heel Slowakije zijn tienduizenden inwoners de straat op gegaan uit protest tegen premier Fico. "Treed af, treed af", roepen ze en "Slowakije is Europa". Ze verwijten Fico dat hij een pro-Russische koers vaart en een gebrek aan solidariteit toont met Oekraïne.

Ze willen dat Slowakije meer militaire steun aan Oekraïne levert. Fico was al twee keer eerder premier. Sinds het begin van zijn derde ambtsperiode, in 2023, levert Slowakije geen wapens meer aan Oekraïne.

Fico wordt ook verweten dat hij Slowakije net zo wil regeren als president Poetin Rusland regeert, met wie hij op goede voet staat. Fico reisde in december naar Moskou, volgens hem om de levering van goedkoop Russisch gas veilig te stellen.

Het Plein van de Vrijheid in het centrum van Bratislava stroomde daarom vol met betogers:

De protesten zijn voor zover bekend vreedzaam verlopen. De oproep om de straat op te gaan kwam van oppositiepartijen en het burgerinitiatief 'Vrede voor Oekraïne'. Tegenstanders van de regering zeggen dat die met de EU en de NAVO wil breken. Het kamp van Fico zegt dat dit leugens zijn en verwijt de oppositie de verkiezingsuitslag niet te respecteren.

Vorige maand gingen Slowaken ook al meerdere keren massaal de straat op tegen Fico. Twee weken geleden gebeurde dat in bijna dertig steden, vrijdagavond is in zeker veertig steden gedemonstreerd.

Drie dagen na de dodelijke schietpartij op een school in het Zweedse stadje Örebro, zijn alle slachtoffers geïdentificeerd. Behalve de schutter gaat het om drie mannen en zeven vrouwen.

Alle slachtoffers waren tussen de 28 en 68 jaar oud en woonden in Örebro. De Zweedse politie heeft nog geen namen vrijgegeven. Wel is bekendgemaakt dat de slachtoffers verschillende nationaliteiten hadden. In de universiteitsstad wonen veel migranten.

De politie zegt nog geen bewijs te hebben gezien van een ideologisch motief bij de schutter, die dinsdag kort na het middaguur het vuur opende op een campus voor volwassenenonderwijs.

'Zorg goed voor mijn meisje'

In de Zweedse media doet een aantal nabestaanden en overlevenden hun verhaal. De 28-jarige Syriër Salim Iskef belde nog een keer zijn verloofde en moeder voordat hij werd gedood. "Zorg goed voor jezelf en voor mijn meisje", zei hij tegen zijn moeder.

In 2015 kwam Iskef met zijn moeder naar Zweden vanwege de oorlog in Syrië. Hij verloor zijn vader aan kanker en zorgde alleen voor zijn familie. "Salim begon met studeren en werkte ernaast. Hij ging graag naar de kerk en bracht graag tijd door met zijn familie en verloofde", vertelt Iskefs tante aan de krant Aftonbladet. Hij zou deze zomer gaan trouwen.

De 48-jarige Hossein verloor zijn verloofde Nieloofar tijdens de schietpartij. Hij stond uren buiten de school te wachten op informatie over zijn geliefde. "Ik kan me niet focussen, hoe kan het zo lang duren?", zegt hij tegen de krant Expressen. Er kwam veel kritiek op de Zweedse autoriteiten, die meer dan twee dagen deden over het identificeren van de slachtoffers.

Urenlang schuilen

De 28-jarige Andreas Sundling verschool zich urenlang in een klaslokaal voor de schutter. "Het was een bloedbad. Het was het ziekste wat ik ooit heb gezien", vertelt Sundling aan Expressen. Ook Hellen Werme heeft minstens twee uur met andere studenten onder tafels en ziekenhuisbedden, bedoeld voor training, geschuild. "We waren heel stil, want hij was dichtbij", zegt Werme (35) tegen The New York Times. "Ik kon zijn voetstappen horen, maar toen klonken de schoten steeds verder weg." De studenten bleven schuilen totdat ze de politie hoorden. "Toen ik ze zag, huilde ik tranen van geluk."

De Syrische ambassade in Stockholm bracht eerder al condoleances over aan twee Syrische families van wie een familielid was gedood. Ook het Bosnische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft bevestigd dat een van de slachtoffers een Bosniër was.

Over de identiteit van de dader zegt de politie nog niets. In de Zweedse media gaat de naam Rickard Andersson rond. Hij zou werkloos zijn geweest en psychische problemen hebben gehad. De dader zou een oud-student van de school voor volwassenonderwijs zijn geweest.

Wapenvergunning

Andersson had een wapenvergunning. In reactie op de schietpartij heeft het Zweedse kabinet aangekondigd de wapenwetten strenger te willen maken, specifiek voor semi-automatische wapens.

Zo komt er een verbod aan op de AR-15, die geregeld in de VS is gebruikt bij mass shootings. Hoewel de autoriteiten nog niet hebben bevestigd welk wapen is gebruikt in Örebro, zegt de politie dat het verbieden van AR-15's een "preventieve maatregel" is.

De schietincidenten die deze week in de Brusselse gemeente Anderlecht plaatsvonden, waren afrekeningen in het drugsmilieu. Onderzoek van de Belgische opsporingsdiensten heeft dat uitgewezen, zo heeft de procureur-generaal van Brussel bekendgemaakt op een persconferentie. Hij sprak van "een drugsoorlog tussen criminele bendes".

Afgelopen nacht was er voor de derde keer in drie dagen tijd een schietincident in Anderlecht. Voor het eerst viel daarbij een dode. Het slachtoffer werd doodgeschoten voor de ingang van een portiekflat in de wijk Peterbos.

De politie heeft de identiteit van de man nog niet vrijgegeven, maar volgens de Vlaamse omroep VRT was hij actief in het drugsmilieu. De politie heeft op de plek van de schietpartij zo'n twintig kogelhulzen gevonden.

Het Openbaar Ministerie zegt een verband te zien tussen de drie schietpartijen. De politie is een klopjacht begonnen naar de daders. Bij huiszoekingen zijn auto's en kalasjnikovs in beslag genomen. Er zijn nog geen verdachten aangehouden.

Volgens Belgische media zijn de schietpartijen het gevolg van een conflict tussen twee bendes over de diefstal van 200 kilo drugs. Om de strijd met de bendes aan te gaan, wil het OM een team in het leven roepen die ze moet "identificeren en ontmantelen", zei procureur-generaal Julien Moinil op de persconferentie. "Dit is een uitzonderlijke situatie die vraagt om uitzonderlijke maatregelen."

Daarbij vraagt hij de federale regering om hulp. "We hebben heel wat namen van potentiële daders, maar we missen een duidelijk overzicht en middelen om actie te ondernemen."

Schietincidenten bij metrostation

Twee van de drie incidenten in Anderlecht vonden plaats bij metrostation Clemenceau. Woensdag zochten zwaarbewapende politie-eenheden urenlang naar zeker twee schutters in het station en de metrotunnels daar.

Voorafgaand aan de drie incidenten, in de nacht van dinsdag op woensdag, was er ook een schietpartij in Sint-Joost-ten-Node, een andere Brusselse gemeente. Volgens de opsporingsdiensten is er geen verband met de schietpartijen in Anderlecht, al wordt ook hier rekening gehouden met drugsgerelateerd geweld.

Minister Quintin van Buitenlandse Zaken zegt dat er meer politieagenten nodig zijn om de drugsbendes te bestrijden. "We willen meer blauw op straat. De straat behoort toe aan de inwoners, niet aan de drugshandelaren."

Een Stradivariusviool uit 1714 heeft op een veiling in New York een tegenvallend bedrag opgeleverd. Kenners hielden er rekening mee dat het instrument afgetikt zou worden voor misschien wel een recordbedrag van 18 miljoen dollar, maar de biedingen hielden op bij 10 miljoen.

De bewuste viool wordt beschouwd als een van de beste werken van de bouwer, de legendarische Italiaan Antonio Stradivari. Hij maakte hem in zijn 'gouden periode', toen hij op het hoogtepunt van zijn carrière als vioolbouwer was, aldus veilinghuis Sotheby's.

De Duitse componist Brahms zou door het instrument zijn geïnspireerd toen hij zijn Vioolconcert in D majeur schreef. De viool zou ook daadwerkelijk zijn bespeeld toen het stuk in première ging in 1879.

Het instrument heet 'Joachim-Ma Stradivarius', vernoemd naar twee van zijn voormalige eigenaren. Dat waren de Hongaarse violist Joseph Joachim en de Chinese violist Si-Hon Ma.

Het instrument was nu in het bezit van het New England Conservatory of Music in de Amerikaanse stad Boston. Het conservatorium wil met de opbrengsten van de veiling beurzen voor studenten financieren.

Koopje

Het bieden begon bij 8 miljoen dollar, maar verder dan 10 miljoen gingen de kandidaat-kopers niet. Voor een Stradivarius is dat niet veel geld. Zo werd in 2022 een andere viool van Stradivari voor 15,3 miljoen dollar verkocht. De duurste Stradivarius leverde in 2011 15,9 miljoen dollar op.

Het is niet bekend door wie de viool is gekocht. De nieuwe eigenaar moet nog wel 1,3 miljoen dollar aan veilingkosten betalen.

Stradivari maakte in totaal zo'n 1100 instrumenten in zijn leven. Daarvan zijn er nog ongeveer 600 over, die vooral in handen zijn van musea of muziekstichtingen.

Het rapnummer Not Like Us van Kendrick Lamar stond de afgelopen tijd centraal in een van de breedst uitgemeten hiphopruzies ooit, maar het heeft sinds kort ook een nobele functie. De Amerikaanse Hartstichting heeft het nummer toegevoegd aan de lijst van liedjes die helpen bij een reanimatie.

Afgelopen jaar werden muziekfans getrakteerd op een traditionele hiphopvete. De Canadese rapper Drake en de Amerikaan Lamar vochten het uit met in totaal negen diss-tracks over en weer, waarin ze elkaar met de grond gelijk probeerden te maken. Lamar bracht als laatste Not Like Us uit, waarin hij Drake onder meer beschuldigde van pedofilie.

Het nummer bezorgde Lamar in de ogen van velen de zege, vooral nadat Drake had aangekondigd naar de rechter te stappen. Dat is een stap die in de hiphopwereld als not done wordt beschouwd. Ondertussen brak Lamar een record door een miljard streams te behalen met Not Like Us en werd het nummer vorige week bekroond met twee Grammy's.

Zout in de wonden

Nu lijkt de American Heart Association zout in de wonden van Drake te strooien door Not Like Us toe te voegen aan de reanimatielijst. Het idee is dat mensen levens kunnen redden door een reanimatie uit te voeren op het ritme van de liedjes op de lijst.

En dat leidt tot flink wat grappige filmpjes op sociale media:

Hoewel het op sociale media vooral met veel humor wordt ontvangen is de boodschap van de Amerikaanse Hartstichting van serieuze aard. "Reanimatie, vooral als het direct wordt toegepast, kan de overlevingskans van een slachtoffer verdubbelen en soms zelfs verdrievoudigen", schrijft de stichting op Instagram.

Het is niet het enige nummer dat levens moet redden. Ook de TikTok-hit Please Please Please van Sabrina Carpenter, Baile Inolvidable van de Puerto Ricaanse artiest Bad Bunny en de countryklassieker Jolene van Dolly Parton staan op de lijst.

Nederland

Het aantal beats per minuut van de popnummers komt overeen met de snelheid waarmee iemand moet reanimeren met de handen. "Over het algemeen is elk nummer dat tussen de 100 en 120 beats per minuut heeft, geschikt voor reanimatie", zegt een woordvoerder van de Nederlandse Hartstichting.

In Nederland wordt al jaren het nummer Stayin' Alive van de Bee Gees gebruikt tijdens reanimatiecursussen. "Qua beats, 103 per minuut, is het nummer perfect om op te reanimeren, maar de tekst is natuurlijk ook ijzersterk", aldus de woordvoerder.

Vorig jaar stelde de Nederlandse Hartstichting ter ere van het 60-jarig jubileum een 'Reanimatie-playlist' op Spotify samen. Al deze nummers hebben ook het juiste ritme die ondersteuning kan bieden bij een reanimatie.

De kandidaten voor het voorzitterschap van de FNV zijn bekend. Huidig vicevoorzitter Zakaria Boufangacha en huidig voorzitter Tuur Elzinga gaan de verkiezingsstrijd aan.

Het ledenparlement van de FNV heeft vandaag de kandidatenlijst goedgekeurd. De bijna 900.000 leden kunnen vanaf 19 februari stemmen. Twee weken later wordt duidelijk wie de leider wordt van de grootste en machtigste vakbond van het land.

De verkiezingsstrijd valt samen met een aantal conflicten binnen de bond. Vicevoorzitter Boufangacha vindt dat hij is tegengewerkt door het bestuur om een gooi te doen naar het voorzitterschap.

Beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag aan het adres van Boufangacha zijn "volledig verzonnen", schrijft hij in mails in handen van Trouw en Volkskrant. Volgens Boufangacha heeft met name voorzitter Elzinga, nu dus ook zijn tegenstander, er niets aan gedaan om het negatieve beeld uit de wereld te helpen.

FNV Personeel, dat opkomt voor de eigen vakbondsmedewerkers, had het in de aanloop naar de bijeenkomst van het ledenparlement over "bestuurlijke chaos" en eiste dat het hele bestuur opstapt. Ook zouden de verkiezingen moeten worden uitgesteld. Dat is dus niet gebeurd.

Trots

Boufangacha zegt in een schriftelijke verklaring dat hij er trots op is dat hij nu kandidaat-voorzitter is. "Ik kijk uit naar de gesprekken over hoe we samen kunnen bouwen aan een sterkere en solidaire bond. Maar tegelijkertijd is er ook grote bezorgdheid over de sociale veiligheid en de integriteit van het verkiezingsproces binnen FNV. We kunnen niet doen alsof er niets aan de hand is."

"Als kandidaat wil ik dat de sectoren en het personeel antwoorden krijgen. We moeten nu stappen zetten voor eerlijke bestuursverkiezingen en transparantie, zodat FNV sterker uit deze situatie komt."

Boufangacha's tegenstander Elzinga laat zich, ook in een schriftelijke verklaring, niet uit over de conflicten binnen de bond. Wel zegt hij het land in te gaan "om te horen wat er beter kan".

"Ik feliciteer Zakaria met zijn kandidatuur. Zelf wil ik doorbouwen aan een nog sterkere FNV. De afgelopen jaren hebben we recordaantallen acties gezien en de hoogste loonstijging in 40 jaar. En nog belangrijker: we boeken ook weer ledenwinst en een sterke vakbond is goed voor Nederland."

Ambtenaren

Bij FNV Overheid, die opkomt voor de ambtenaren, is er irritatie over de rol van het ledenparlement. Dat beslist over voorstellen van het bestuur en bepaalt de langetermijnkoers. In een document - in handen van de NOS - wordt het ledenparlement omschreven als een onzorgvuldig overlegorgaan, waarvan sommige prominente leden regelmatig samenspannen met een deel van het bestuur.

"Er is een steeds groter wordend gebrek aan vertrouwen in de wijze waarop de FNV wordt geleid," schrijven de ambtenaren, die het bestuur ook verwijten dat het stukken over integriteitskwesties achtergehoudt voor het Algemeen Bestuur, het ledenparlement en de raad van toezicht.

Het ledenparlement noemde uitstel van de verkiezingen "onverstandig en niet-logisch". Ook vindt het parlement dat het bestuur niet hoeft op te stappen.

FNV Personeel zegt dat hun bezwaren niet serieus zijn genomen en gaat maandag praten over acties tegen hun eigen bond. Wat die acties inhouden, is nog niet duidelijk.

Weeffout

Roel Berghuis, voormalig bestuurder van de FNV, vindt dat de onrust terug te voeren is op een weeffout in de organisatie van de vakbond. "Er is een directie en management, werkorganisatie, een ledenparlement met 103 leden en een algemeen bestuur. En dan is er ook een interne vakbond FNV Personeel die de belangen van de medewerkers behartigt. Als er een belangrijk besluit of belangrijke keuze moet worden gemaakt, gaat iedereen zich er mee bemoeien. Het is dan elke keer onduidelijk wie er nu de baas is."

Als voorbeeld noemt Berghuis het gebrek aan slagkracht rondom de financiële huishouding van de vakbond. Om eventuele stakingen te kunnen blijven bekostigen, moet de directie een gat van bijna 23 miljoen euro zien te dichten. Er is voorgesteld om op personeel te bezuinigen en om 50 procent van de vakbondshuizen die verspreid over het land staan te sluiten.

Volgens een woordvoerder van het huidige bestuur is die reorganisatie wel degelijk in gang gezet. Ook zou er al veel zijn veranderd aan de organisatiecultuur.

De 18-jarige Ryan van wie het lichaam in mei in de Oostvaardersplassen werd gevonden, is levend in het water gegooid en vervolgens door verdrinking om het leven gekomen. Het Openbaar Ministerie heeft dat gezegd in de rechtszaal.

Op de tape waarmee de handen en voeten van de jonge vrouw uit Joure waren vastgebonden is DNA-materiaal van haar vader gevonden. Haar mond en neus waren dichtgeplakt. Onder de nagels van drie vingers zat celmateriaal van haar vader. Dit wijst er volgens het OM op dat Ryan zich heeft verzet.

Het OM gaat ervan uit dat Ryan slachtoffer is geworden van eerwraak en deelde vandaag nieuw bewijsmateriaal. Verdachten in de zaak zijn behalve de vader twee broers. Op een telefoonhoesje van Ryan dat in een schoen was gestopt zat een vingerafdruk van een van de broers.

Vooropgezet plan

Het OM denkt dat de broers Mohamed en Muhanad en vader Khaled Al N. Ryan met een vooropgezet plan hebben gedood. Ze zou zich te westers hebben gedragen. Binnen het gezin, dat uit Syrië vluchtte en in Joure terechtkwam, speelden veel problemen. Volgens Omroep Flevoland was het gezin bekend bij veel hulpverleningsinstanties en de politie.

Vader Khaled, die na de dood van Ryan waarschijnlijk naar Syrië is gevlucht, bekende kort na de vondst van zijn dochter in een mail aan kranten dat hij haar had omgebracht. De broers hebben betrokkenheid altijd ontkend.

Doodgewenst

Maar in chatgesprekken werd het slachtoffer volgens het OM door haar familie dood gewenst en werd een plan gemaakt. "Als zij aan het liegen is en ons nog meer gezichtsverlies gaat bezorgen, moet ze afgestraft worden", zei broer Muhanad twaalf dagen voor haar dood. Haar vader schreef: "Ik hoop dat ze in een kist terugkomt", en "ze heeft een kogel in haar hart nodig en gif in haar lijf."

Ook Ryans moeder leek geen probleem te hebben met haar dood. Ze schreef: "Als God het wil, zullen we haar gewikkeld zien in een lijkwade. Ryan maakt de familie te schande en verdient de dood."

De zaak wordt eind dit jaar inhoudelijk behandeld.

Sc Heerenveen heeft alsnog protest aangetekend bij voetbalbond KNVB over de veelbesproken situatie bij de wedstrijd tegen Fortuna Sittard (2-2) van afgelopen zaterdag. Vlak voordat de gelijkmaker viel, speelden de Limburgers kort met twaalf man.

Trainer Robin van Persie was daar zaterdag al behoorlijk boos over. De KNVB besloot de kwestie aan de internationale spelregelcommissie IFAB voor te leggen. Wat die oordeelde, is niet bekendgemaakt.

Heerenveen en Fortuna zijn wel op de hoogte gebracht. Trainer Robin van Persie zegt tegen Omrop Fryslân het niet eens te zijn met de uitleg.

De KNVB zal het IFAB-advies begin volgende week bespreken bij het competitiebestuur betaald voetbal. Daarna zal de KNVB een besluit over de wedstrijd communiceren. Pas daarna komt Heerenveen met een verklaring naar buiten.

In de slotminuten van de wedstrijd wisselde Fortuna bij een 2-1 achterstand twee keer, terwijl maar één speler het veld verliet. Daardoor speelde de ploeg zo'n 20 seconden met twaalf man. Kort nadat de situatie was rechtgezet, kreeg de Limburgse club een corner, waaruit de 2-2 werd gescoord.

Heerenveen en Fortuna zijn twee van de vele clubs die strijden om deelname aan de play-offs om Europees voetbal. Van Persie gaf aan het begin van de competitie aan mee te willen doen aan die play-offs.

De Friezen staan nu op de tiende plaats, op slechts één punt achterstand van nummer acht Fortuna Sittard. "Dat we die twee punten zijn kwijtgeraakt tegen Fortuna, maakt het allemaal extra zuur."

Bekijk hieronder de reactie van Van Persie afgelopen zaterdag:

Gehuld in overalls en getooid met veiligheidshelmen en -brillen krijgen twintig studenten een rondleiding bij de kerncentrale Borssele, de laatste in Nederland die nog stroom levert. Dit is de eerste lichting aan de Hogeschool Zeeland die onderwijs krijgt over kernenergie.

De studenten zelf zijn enthousiast. "Ik zou het zelf wel zien zitten om hier later te gaan werken", zegt Olaf Driedijk, die een opleiding engineering volgt. Het spreekt hem vooral aan dat er zo veel komt kijken bij het werk in een kerncentrale.

Grote ambities

Nederland investeert weer in het opleiden van mensen voor nucleaire techniek. En dat is nogal een kentering. Tientallen jaren waren er alleen maar minder opleidingen en onderzoek.

Lange tijd leek de nucleaire sector alleen maar te krimpen. Sinds 2020 veranderde dat razendsnel. Het huidige kabinet wil niet alleen de kerncentrale Borssele langer openhouden. Het doel is om twee, en uiteindelijk zelfs vier, nieuwe centrales te bouwen.

Ook daarbuiten zijn er ambities. Zo wordt in het Noord-Hollandse Petten een fabriek gebouwd, Pallas genaamd, voor het maken van radioactieve medicijnen. Ziekenhuizen gebruiken die bijvoorbeeld voor scans, en het behandelen van kanker.

Grote tekorten

Het roept de vraag op welke mensen de centrales gaan bouwen en in bedrijf houden. "We hebben een zeer groot tekort aan medewerkers door allerlei bezuinigingen die de afgelopen tientallen jaren hebben plaatsgevonden", zegt Wim Turkenburg, atoomfysicus en emeritus hoogleraar aan de Universiteit Utrecht.

Als de vier centrales er komen, zijn circa 2800 extra mensen nodig om ze draaiende te houden, stelt een nieuw rapport. En dat is nog zonder de plannen voor Pallas en de eventuele bouw van kleine kernreactoren.

Zelfs zonder de bouwplannen dreigen personeelsproblemen. De sector is vergrijsd. De komende tien tot vijftien jaar gaat bijna een op de drie werknemers met pensioen. "Het is nu al een urgent vraagstuk", bevestigt Turkenburg. "Nu moet je er hard aan trekken om straks in staat te zijn uit te voeren wat je voor ogen hebt."

65 miljoen euro

De sector zoekt vaklieden van het mbo of hbo. Zij hebben vaak een technische opleiding. Maar om te werken in een kerncentrale hebben ze wel extra scholing nodig, bijvoorbeeld over straling. Slechts een à twee op de tien mensen in de sector is nucleair opgeleid aan een universiteit.

Over de hele linie zijn forse investeringen nodig, zegt atoomfysicus Turkenburg. Zeker op het mbo en hbo gebeurt nu niets. Daarvoor moeten docenten worden opgeleid. En op de universiteiten is eigenlijk alleen in Delft nog redelijk wat kennis over.

Er is inmiddels begonnen met een inhaalslag. Eind 2023 trok toenmalig minister Jetten hiervoor 65 miljoen euro uit. Dit geld wordt komende jaren geïnvesteerd in meer wetenschappelijk onderzoek, nieuwe hoogleraren aan de TU Delft en onderwijs aan mbo's en hbo's.

Positieve sfeer

De minor aan de Hogeschool Zeeland is een eerste stap. En ook aan de Zeeuwse mbo-instelling Scalda maakten studenten dit jaar kennis met nucleaire technologie.

De belangstelling is groot. "We wisten niet of hier veel animo voor was", zegt Jorick Vos, docent bij de Hogeschool Zeeland. "Maar de minor zit helemaal vol en we hebben een aantal studenten moeten teleurstellen."

Ook EPZ, het bedrijf dat de kerncentrale in Borssele uitbaat, merkt dat de belangstelling voor de sector groeit. "De sfeer rond kernenergie is enorm veranderd", zegt directeur Carlo Wolters. "In het verleden moest je maar niet vertellen dat je in de nucleaire sector werkte. Nu krijg je op een verjaardag juist heel veel vragen."

Wolters is dan ook optimistisch over de uitdaging personeel te vinden. De centrale leidt ook nu continu nieuwe mensen op. Zo is er een interne opleiding van 18 maanden voor operators, de mensen die werken in de controlekamer. Veel van hen hebben geen nucleaire opleiding maar werkten bijvoorbeeld op grote schepen.

Bouw is grootste uitdaging

"Tot nu toe zijn wij zeker in staat geweest om mensen te vinden", zegt Wolters. Maar ook hij zegt dat je ruim op tijd moet beginnen om bij de start van de kerncentrale genoeg mensen te hebben. "We moeten nu wel beginnen met de kennisinfrastructuur in Nederland."

De grootste uitdaging zal vooral zitten in de bouw van nieuwe kerncentrales. "De duizenden mensen die daarvoor nodig zijn hebben we hier niet", zegt atoomfysicus Turkenburg. "Die moet je voor een groot deel gaan inhuren uit het buitenland."

En daar zal Nederland veel concurrentie ondervinden, want niet alleen hier zijn plannen voor nieuwe kerncentrales.

79 landen, waaronder Nederland, spreken zich in een verklaring gezamenlijk uit tegen de sancties die de VS oplegt aan het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag. De landen waarschuwen dat de stap van president Trump kan leiden tot straffeloosheid en beschadiging van de internationale rechtsorde.

"Sancties zouden alle zaken die momenteel door het hof worden onderzocht ernstig ondermijnen", schrijven de landen. Ze benadrukken dat ze steun blijven geven aan de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van het strafhof.

De verklaring is onder meer ondertekend door het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk, en door landen als Afghanistan, Bangladesh, Congo en Sierra Leone.

Europese leiders ontstemd

Premier Schoof noemt de sancties die de VS instelt een "verontrustend signaal". Hij zegt dat het ICC een cruciale rol speelt in het tegengaan van internationale misdrijven. "Nederland hecht er veel waarde aan dat het hof onbelemmerd kan functioneren", zei Schoof na de ministerraad.

Ook de Duitse bondskanselier Scholz noemt het onjuist om het ICC sancties op te leggen. "De VS brengt een instelling in gevaar die ervoor moet zorgen dat de dictators van deze wereld niet zomaar mensen kunnen vervolgen en oorlogen kunnen beginnen", zei Scholz.

Het ICC heeft de sancties die door Trump zijn afgekondigd tegen functionarissen van het hof veroordeeld. Volgens het hof is het besluit van Trump erop gericht het onafhankelijke en onpartijdige juridische werk van de instelling te schaden.

De kans bestaat dat banken hun diensten voor het Strafhof opschorten. Dat zou dat de dagelijkse activiteiten van het Hof ernstig hinderen. Afhankelijk van hoe streng banken de sancties uitleggen, zouden alle financiële transacties van het Hof kunnen worden opgeschort.

Arrestatiebevelen

Trump stelde gisteren per decreet de sancties in vanwege de arrestatiebevelen die het hof heeft uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu en oud-minister van Defensie Gallant voor hun rol in de Gaza-oorlog.

In november vorig jaar maakte het hof de arrestatiebevelen bekend, tot woede van de Israëlische regering en de VS. Netanyahu is op dit moment op bezoek in Washington.

125 landen in de wereld zijn aangesloten bij het hof, dat mensen wereldwijd kan vervolgen voor oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide. Nederland is bij het Strafhof aangesloten. De VS, China, Rusland en Israël niet.

Kabinet op zoek naar oplossing

Achter de schermen is het kabinet op zoek naar oplossingen die moeten voorkomen dat de ingestelde sancties tegen het ICC de rechtsinstelling plat zullen leggen. De ministeries van Buitenlandse Zaken en Financiën zijn onder meer met Nederlandse banken in gesprek over de gevolgen van de sancties.

Beide ministeries bevestigen de gesprekken na vragen van Nieuwsuur. In Den Haag en bij financiële instellingen leven zorgen over de reikwijdte van de Amerikaanse sancties.