Aggregator

Shell boekt 18 miljard euro winst, ruim de helft minder dan een jaar eerder

2 months 3 weeks ago

Shell heeft vorig jaar een winst gemaakt van 19,4 miljard dollar (bijna 18 miljard euro). Dat is minder dan de helft van de winst in 2022, toen 42,3 miljard dollar werd verdiend.

2022 was een recordjaar voor Shell. Mede door de oorlog in Oekraïne gingen de olie- en gasprijzen door het dak. Dat beeld veranderde in 2023. Shell won minder olie en gas, dat ook nog eens tegen lagere prijzen werd verkocht. De raffinaderijen, die grondstoffen verwerken tot eindproducten, hadden lagere marges.

De teruggelopen verdiensten uit olie en gas werden deels goedgemaakt door hogere winsten uit LNG (vloeibaar gas). Dat gebeurde vooral in het laatste kwartaal.

Banen weg

Shell zegt dat het in 2023 voor een miljard dollar aan kosten bespaarde, door de organisatie te vereenvoudigen en enkele activiteiten af te bouwen. Het bedrijf zegt goed op koers te liggen voor het einddoel om in 2025 voor 3 miljard dollar aan kosten te besparen.

Een van de kostenbesparingen was het schrappen van 200 banen bij de duurzame energiedivisie. In 2023 investeerde Shell 5,6 miljard dollar in schonere energievormen.

Hoogste winst in jaren voor ING, vooral dankzij hogere rente

2 months 3 weeks ago

De grootste bank van Nederland, ING, heeft een topjaar achter de rug. De bank maakte 7,3 miljard euro winst, dat is het dubbele in vergelijking met 2022.

De afgelopen 10 jaar was de winst bij de bank niet zo hoog. Belangrijke oorzaak voor de hoge winst is de gestegen rente. Klanten betaalden meer rente aan de bank. Tegelijkertijd is ING steeds meer kwijt aan rente over spaargeld, maar die rente stijgt minder hard.

ING-topman Van Rijswijk spreekt ondanks de hoge winst van een uitdagend jaar, met geopolitieke en economische schokken die veel klanten hebben geraakt. "Tegelijkertijd zijn veel economieën weerbaar gebleken, met lage werkloosheid, inflatie die daalde en rente die ongekend hard steeg."

De bank hoeft daardoor relatief weinig geld opzij te zetten voor het geval dat klanten hun leningen niet kunnen terugbetalen,

Ruim helft Oekraïense vluchtelingen in Nederland heeft een baan

2 months 3 weeks ago

Meer dan de helft van de Oekraïense vluchtelingen in Nederland had eind vorig jaar een baan. Dat is een stijging ten opzichte van 2022, komt naar voren uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Daarvoor is gekeken naar de stand van zaken op 1 november in beide jaren.

Volgens cijfers van de overheid waren er begin november 102.870 Oekraïense vluchtelingen geregistreerd in Nederland. Van die groep waren er 78.000 tussen de 15 en 65 jaar. 55 procent van hen had op 1 november werk, een jaar eerder was dat nog 44 procent.

Oekraïners tussen de 25 en 45 jaar werken het vaakst in loondienst, namelijk 59 procent. De leeftijdsgroep daaronder werkt met 49 procent minder vaak. Qua geslacht is er geen verschil te zien: mannen en vrouwen werken even vaak.

Uitzendbureau

Het grootste deel van de Oekraïners in Nederland werkt 35 uur per week of meer. Slechts 15 procent werkt 30 tot 35 uur. Meer dan de helft werkt via een uitzendbureau. De contracten zijn vaak flexibel: Oekraïners werken als oproepkracht of hebben een tijdelijk dienstverband.

De Oekraïners zijn naar Nederland gevlucht na de invasie van Rusland bijna twee jaar geleden. Als gevolg van speciale Europese richtlijnen mogen ze hier zonder werkvergunning aan de slag.

Groot boerenprotest bij EU-top, wegen in en rond Brussel geblokkeerd

2 months 3 weeks ago

In Brussel is rond de EU-top die daar vandaag plaatsvindt een groot boerenprotest aan de gang. De voornamelijk Belgische boeren willen met hun actie de hele stad lamleggen om druk te zetten op de EU-leiders. Ze voeren actie voor betere prijzen en minder bureaucratie. De politie meldde dat er zo'n 1300 tractoren in de hoofdstad waren geteld.

Onder meer bij het gebouw van het Europees Parlement staan betogers. Op het Luxemburgplein, naast het parlementsgebouw, is het onrustig en worden vernielingen aangericht. Een standbeeld op het plein is zwaar beschadigd.

Op beelden is te zien dat er vuurwerk op het gebouw wordt afgeschoten:

Op de binnen- en buitenringen van Brussel staan files door trekkers op de weg en ook op snelwegen richting de Belgische hoofdstad is er veel verkeershinder. De autoriteiten verwachten de hele dag grote verkeersproblemen, niet alleen in en rond Brussel maar ook in steden als Gent en bij het vliegveld van Luik. In Brugge vielen meerdere gewonden toen een bestelwagen inreed op een file die het gevolg was van de acties.

Vanwege de Europese top was een deel van de Europese wijk al afgesloten. De politie waarschuwt voor verkeersproblemen in het hele Brusselse gewest en adviseert mensen het openbaar vervoer te gebruiken.

Op de weg van Parijs naar Brussel staat in grote gele letters 'Ursula, wij zijn hier' gekalkt, een bericht aan het adres van voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. Bij de EU-top vandaag staat het landbouwbeleid formeel niet op de agenda, maar er zal waarschijnlijk wel over gesproken worden.

NOS-verslaggever Jozephine Trehy was vanochtend op het Luxemburgplein in Brussel. Dat is het epicentrum van de acties, vlak naast het Europees Parlement. "Daar is de EU-top niet, maar de protesten zijn hier wel", vertelde ze in het NOS Radio 1 Journaal. "Het hele plein staat vol, er is een groot vuur in het midden. Het Europees Parlement is afgesloten, er staat veel ME en er werd net gegooid met eieren en bierflesjes. Ook wordt er veel vuurwerk afgestoken. De politie is begonnen met de inzet van een waterkanon, maar nog op de hele zachte stand."

Een boer heeft vanochtend zijn mestkar opengezet op het plein. Dat de politie voorzichtig is met ingrijpen had volgens enkele boeren op het plein te maken met het gebrek aan agenten.

"Ze hebben te weinig manschappen om ons te kunnen tegenhouden", aldus een van hen. "Ze kunnen ons het beste ons ding laten doen, anders gaat het escaleren. Boeren steunen elkaar op elk vlak en gaan door het vuur voor elkaar. Als het zo blijft doorgaan met de regels is er binnen nu en tien jaar geen toekomst meer voor ons in Vlaanderen."

Na 10.00 uur kwam het tot meer confrontaties met de politie, die de betogers met een brandslang en traangas van zich af probeerde te houden, meldt de VRT. Demonstrerende boeren bekogelden de politie "met allerhande straatmeubilair". Sommige probeerden een politieversperring weg te trekken.

Milieuregels en subsidies

Belgische boeren blokkeren al dagen grote wegen en snelwegen uit protest tegen te strenge milieuregels en het afschaffen van subsidies. Maandag werd bijvoorbeeld ook al de ringweg van Brussel geblokkeerd.

De Belgische actiegroep Boerenforum verwacht dat de focus van de acties de komende dagen zal verschuiven van wegblokkades naar blokkades van distributiecentra van supermarkten, zegt woordvoerder Tijs Boelens tegen omroep VRT. "We willen zo de groepen te raken die ons in de kou laten staan. Een supermarktketen die uitpakt met de laagste prijzen, dat snijdt in ons vel."

"We zijn geen boze boeren, maar bezorgde boeren", stelt Boelens. "We zijn bezorgd over onze toekomst en die van onze kinderen. De schuldigen zitten in het Europees Parlement. Het is waar dat we moeten zorgen voor klimaat, dierenwelzijn en milieu. Maar je kunt dat ook doen door ons te ondersteunen."

De Belgische landbouwers voelen zich gesterkt door boerenacties in omringende landen, zoals Frankrijk, Duitsland en Nederland.

Drietal gepakt voor stelen van honderden waterkranen op campings

2 months 3 weeks ago

De politie heeft twee mannen en een vrouw opgepakt die worden verdacht van het stelen van honderden waterkranen op campings in de gemeente Epe (Gelderland).

Eigenaar Bart Looijen van camping De Helfterkamp in Vaassen zegt tegen Omroep Gelderland dat er naar schatting 150 kranen van zijn camping zijn meegenomen. Toen hij contact opnam met campingeigenaren in de buurt bleken ook daar kranen te zijn verdwenen. Volgens de omroep zijn ze waarschijnlijk gestolen vanwege het koper in de kranen.

Camping De Wildhoeve in het dorpje Emst mist 250 stuks. "Langer geleden werden we vaker bestolen en sindsdien haalden we de kranen elk jaar eraf. Dat was nu één keer niet gedaan", zegt een medewerker.

De verdachten zijn een 21-jarige vrouw en een 38-jarige man uit Epe, en een 42-jarige man zonder vast woonadres. Een deel van de kranen werd bij een van hen thuis teruggevonden. Inmiddels is het drietal weer op vrije voeten, in afwachting van de rechtszaak.

Niet verzekerd

"De verdachten hadden een aantal van onze kranen in bezit. Die herken ik uit duizenden", zegt campingeigenaar Looijen. "Maar ik mocht ze niet houden van de politie. De kranen zaten verpakt in plastic en dienen als bewijs voor de rechtszaak. Daarom moeten er nieuwe worden gekocht. In maart staan de campinggasten weer voor de deur. Dan heb ik de kranen nodig."

Looijen schat de schade op 6000 tot 8000 euro. "De verzekering vergoedt het niet. Wel als de kranen vastzitten aan een gebouw, maar deze stonden los. Nu hebben we ook maar beveiligingscamera's aangeschaft."

Burgemeesters sluiten huizen te snel na drugsvondst, rechter fluit hen terug

2 months 3 weeks ago

Burgemeesters sluiten regelmatig ten onrechte huizen waar drugs zijn gevonden. De rechter floot hen terug in vele tientallen zaken, blijkt uit onderzoek van Omroep Brabant in samenwerking met de NOS.

In het onderzoek is gekeken naar zo'n 350 uitspraken van de afgelopen twee jaar over het sluiten van drugspanden. Daaruit blijkt dat burgemeesters niet altijd goed genoeg kijken naar de gevolgen voor bewoners. Dit terwijl de impact van een woningsluiting enorm is; mensen komen soms met hun hele gezin op straat te staan.

Op basis van de Opiumwet mogen burgemeesters bewoners van een pand tijdelijk wegsturen als de politie daar drugs heeft gevonden. Het kan bijvoorbeeld gaan om een wietplantage of een handelshoeveelheid cocaïne.

Aantal maanden tot een jaar

Het doel van zo'n sluiting is de aanloop naar het pand stoppen en de directe omgeving weer veilig krijgen. Een sluiting geldt meestal voor een aantal maanden tot een jaar en de maatregel gaat vaak al binnen een week in.

In 2022 stelde de Raad van State, de hoogste bestuursrechter in Nederland, strengere regels vast. Burgemeesters moeten goed kunnen uitleggen of sluiting echt nodig is en afwegen of bewoners niet te hard worden geraakt door de maatregel.

Dat doen burgemeesters niet altijd even secuur, blijkt uit de rechtszaken die sindsdien zijn gevoerd. Van de bijna 350 uitspraken die sinds 2022 door Nederlandse rechtbanken en de Raad van State zijn gepubliceerd, verloren gemeenten er ruim 100. Meestal ging het over woningen, soms over bedrijfspanden.

Te zware maatregel

In ruim vijftig gevallen vond de rechter het sluiten van een pand een onevenredig zware maatregel. Op de plek waar drugs zijn aangetroffen, woonden bijvoorbeeld ook kinderen die anders op straat zouden belanden. Of het ging om kwetsbare bewoners die zelf niet direct betrokken waren bij drugshandel.

In meer dan dertig zaken vond de rechter dat de openbare orde niet zo erg was verstoord dat een pand gesloten moest worden. Burgemeesters konden bijvoorbeeld niet aantonen dat er vanuit het pand echt drugs werden gedeald.

Verder blijken burgemeesters niet altijd goed te motiveren waarom ze een pand gesloten willen hebben. De rechter wijst sluiting in zo'n geval per definitie af. Ook wegen rechters nogal eens mee dat het tegenwoordig heel moeilijk is om vervangende woonruimte te vinden.

De vernieling in

Michel Vols, hoogleraar openbare-orderecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, maakt zich zorgen over het te snel sluiten van huizen door burgemeesters. "Je ziet dat ze niet helemaal begrijpen aan welke eisen ze moeten voldoen. Gezinnen zijn daar echt de dupe van en komen door fouten van de overheid op straat te staan."

Als het een huurwoning is, wordt vaak het huurcontract opgezegd. Ook komen huurders op een zwarte lijst terecht, waardoor ze moeilijk een nieuw huurhuis kunnen vinden. Volgens Vols bestaat het risico dat deze bewoners "alleen maar verder de vernieling in worden geholpen en in de armen van criminelen worden gedreven".

De hoogleraar wijst erop dat nooit is aangetoond dat het sluiten van huizen ook echt helpt tegen criminaliteit. "Het is fijn voor een wijk als overlastgevers weg zijn, maar de effecten op de langere termijn zijn totaal onduidelijk. Er is geen beeld over hoe het verder gaat met mensen nadat ze uit hun huis zijn gezet na een drugsvondst."

Vols vermoedt dat sommige burgemeesters vrij snel overgaan tot het sluiten van woningen om te laten zien dat ze drugshandel niet accepteren. Hij vindt dat ze beter een dwangsom kunnen opleggen, die betaald moet worden als bewoners opnieuw in de fout gaan.

Laatste redmiddel

Sebastiaan van 't Erve, bestuurslid van het Genootschap van Burgemeesters, zegt geschrokken te zijn van de vele keren dat de rechter zijn ambtsgenoten terugfluit. "Door een woning te sluiten raken we de grondrechten van mensen. Als we dat doen, moet dat ontzettend zorgvuldig gebeuren. Uit deze cijfers blijkt wel dat we het beter moeten gaan doen."

Volgens Van 't Erve, zelf burgemeester in Lochem, voelen burgemeesters zich geroepen om drugscriminaliteit te bestrijden vanwege de overlast en onveiligheid in wijken. Hij roept zijn collega's op het sluiten van panden als een laatste redmiddel te beschouwen en eerst andere maatregelen te nemen. Het onderzoek laat volgens Van 't Erve zien dat burgemeesters beter getraind moeten worden in het toepassen van de regels.

Honderden sluitingen

Omroep Brabant keek specifiek naar sluitingen waarover een rechtszaak is gevoerd en waarvan het vonnis is gepubliceerd op de site van de rechtspraak. Dit is een onbekend deel van alle sluitingen van drugspanden. Vermoedelijk sluiten burgemeesters jaarlijks honderden panden.

Lang niet alle betrokken bewoners zetten de stap naar de rechter. Sommige mensen accepteren dat hun huis tijdelijk op slot gaat of hebben geen geld voor een advocaat.

Inflatie loopt weer op, prijzen ruim 3 procent hoger dan jaar eerder

2 months 3 weeks ago

Het leven is weer wat duurder geworden. In januari was de inflatie 3,2 procent, volgens de eerste snelle berekening door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Een maand eerder was de inflatie nog 1,2 procent.

Het inflatiecijfer geeft aan dat de prijzen van producten en diensten in januari ruim 3 procent hoger waren dan een jaar geleden.

In de voorlopige cijfers is niet exact te zien wat er afgelopen maand in prijs is gestegen. Het CBS meldt alleen dat voedingsmiddelen, dranken en tabak ruim 4 procent duurder waren dan een jaar eerder.

Bij diensten stegen de prijzen met bijna 5 procent. De dalende tarieven van gas, elektriciteit en stadsverwarming dempen het inflatiecijfer iets.

Sinds juli 2022 bestrijdt de Europese Centrale Bank (ECB) de inflatie door de belangrijkste rentetarieven stapsgewijs op te trekken. Tien rentestappen verder staat de basisrente inmiddels op 4 procent.

De hogere rente van de ECB werkt door in allerlei marktrentes, zoals leenrente, hypotheekrente en spaarrente. Door het lenen van geld duurder te maken wil de centrale bank geld uitgeven ontmoedigen. Daarmee wordt de vraag naar diensten en producten teruggedrongen en zakken de prijzen.

De ECB stuurt voor de hele eurozone op een gemiddelde inflatie van zo'n 2 procent. Dat lijkt dit jaar voor de meeste eurolanden te gaan lukken, hoewel er onderling vrij grote verschillen zijn.

Vertekend

Het inflatiecijfer van het CBS wordt enigszins vertekend door een andere rekenmethode voor de energieprijzen die het CBS sinds juni vorig jaar gebruikt. Vroeger rekende het CBS met de prijs van nieuwe energiecontracten, in plaats van met de prijs van de feitelijk lopende energiecontracten.

De prijs van die lopende energiecontracten lag langere tijd voor veel huishoudens lager dan die van de nieuwe energiecontracten. De oude inflatiecijfers waren door die energieprijzen overtrokken hoog.

Het nieuwe inflatiecijfer is dus correcter, al duurt het nog wel tot juni dit jaar voor het effect van de veranderde rekenmethode uit het cijfer is verdwenen.

Nervositeit op EU-top over Oekraïne, door Orbán én boze boeren

2 months 3 weeks ago

In Brussel begint om 10.00 uur een extra Europese top. Formeel staat maar één ding op de agenda: 50 miljard euro begrotingssteun voor Oekraïne voor de komende vier jaar. De extra top is nodig omdat de Hongaarse premier Orbán in december zijn veto uitsprak over het geld. Achter de schermen is druk onderhandeld om het geld voor Oekraïne dit keer wel veilig te stellen.

Op tafel ligt nu een voorstel waarbij jaarlijks wordt bekeken of het geld goed terechtkomt. Maar dat lijkt voor Orbán niet genoeg. Hij vindt dat alle regeringsleiders ieder jaar moeten instemmen met het volgende deel van het geld dat naar Kyiv gaat. Die eis gaat de overige 26 landen veel te ver. "Dat is een rode lijn", stelt een hoge EU-diplomaat.

Diplomaten nerveus

Of het gaat lukken om de Hongaarse premier dit keer wel over de streep te trekken blijft onzeker. Diplomaten zijn nerveus. Als het niet lukt om alle 27 EU-landen op één lijn te krijgen, is de Russische president Poetin de lachende derde, benadrukken ze. Eind deze maand is het twee jaar geleden dat Rusland buurland Oekraïne binnenviel.

Orbán verzet zich tegen de steun aan Oekraïne omdat die volgens hem niet in het belang van de EU is. Hongarije onderhoudt nog altijd nauwe banden met Rusland; in oktober vorig jaar ontmoette Orbán de Russische president Poetin.

President Zelensky spreekt de EU-leiders vanochtend via een videoverbinding toe. Hij zal benadrukken dat Oekraïne het geld hard nodig heeft. De miljarden, deels goedkope leningen en deels giften, zijn geen militaire steun. Het geld is vooral bedoeld om het land economisch overeind te houden. Er worden bijvoorbeeld salarissen voor onderwijzers en verpleegkundigen van betaald.

Als het niet lukt om Orbán te overtuigen, komt de begrotingssteun aan Oekraïne er hoe dan ook toch, verzekeren EU-diplomaten. De 26 overige EU-lidstaten zullen dan samen het benodigde bedrag buiten de EU-begroting bij elkaar brengen. Maar dat kost tijd en Oekraïne zegt het geld zo snel mogelijk nodig te hebben. Ondertussen staat ook in de Verenigde Staten de financiële steun aan Oekraïne onder druk.

Boerenacties verwacht

Behalve over het geld voor Oekraïne, zullen de landen ook spreken over de positie van boeren, hoewel dat formeel niet op de agenda staat. Ook daarover bestaat nervositeit.

In veel Europese landen gingen boze boeren de afgelopen weken de straat op en wierpen zij wegblokkades op. Belgische boeren kondigden eerder aan dat het hoogtepunt van hun acties vandaag in de Europese wijk in Brussel is, waar de regeringsleiders bij elkaar zijn. Er worden honderden trekkers verwacht, de politie raadt af om met de auto naar de Belgische hoofdstad te reizen.

Een deel van de klachten van de boeren gaat over de grote hoeveelheid wet- en regelgeving vanuit de Europese Unie. Ze vinden dat zij vergeleken met andere sectoren veel te veel moeten bijdragen om de ambitieuze klimaatdoelen van de EU te halen. Ze zeggen dat ze daardoor steeds minder verdienen.

400 miljard

Een derde van de begroting van de EU is voor de landbouwsector: bijna 400 miljard euro in vijf jaar. Voor inkomenssteun moeten boeren deels aan voorwaarden voldoen waar veel administratie bij komt kijken.

Onder druk van de protesten stelde de Europese Commissie gisteren voor om enkele regels voor het komende jaar te versoepelen. Of dat voor de boeren genoeg is, valt te bezien. Mogelijk volgen nog meer tegemoetkomingen.

Over vier maanden zijn de verkiezingen voor het Europees Parlement. In de peilingen zijn conservatieve en radicaal-rechtse partijen in veel landen bezig aan een opmars. In Brussel is bezorgdheid over een mogelijke 'antiklimaatcoalitie' van die partijen, die ook inspelen op de ontevredenheid en de zorgen onder de boeren.

Wekdienst 1/2: Presentatie rapport over veiligheid bij publieke omroep • EU-top over hulp Oekraïne

2 months 3 weeks ago

Goedemorgen! Vandaag wordt het rapport gepresenteerd over sociale veiligheid bij de publieke omroep. En in Brussel proberen EU-leiders Hongarije over te halen om de miljardenhulp aan Oekraïne niet meer tegen te houden.

Eerst het weer: het is overal droog met flink wat ruimte voor de zon. Het wordt 8 graden en er waait een westen- tot noordwestenwind.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar aan het spoor wordt gewerkt.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Op het terrein in Rotterdam-Zuid waar maandag een explosie was, is gisteravond de mobiele eenheid ingezet vanwege onrust onder buurtbewoners en familieleden van vermisten. Het risico bestond dat de groep het terrein zou betreden, zegt de politie.

Twee mensen zijn aangehouden omdat ze langs of over de hekken op het terrein probeerden te komen. De zoektocht naar de twee vermisten en de sloopwerkzaamheden lagen vanwege de onrust korte tijd stil.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Zangeres Adele geeft in augustus vier concerten in een pop-upstadion in München. Dit openluchtstadion wordt speciaal voor haar gebouwd en biedt plaats aan 80.000 mensen.

Het is voor het eerst sinds 2016 dat de populaire Britse zangeres, die in de VS woont, weer op het Europese vasteland zal optreden. Twee jaar geleden gaf ze twee concerten in Londen. Op dit moment staat ze met een concertreeks in Las Vegas. Het laatste optreden daar is in juni.

Fijne donderdag!

Onrust over gedeeltelijke verhuizing .nl-domeinen naar het Amerikaanse Amazon

2 months 3 weeks ago

In de Nederlandse internetsector is grote consternatie ontstaan over een geplande verhuizing van de techniek achter .nl-domeinnamen. In de komende jaren wil de stichting achter .nl een deel daarvan verhuizen naar Amazon Web Services, de tak van het Amerikaanse Amazon die serverruimte verhuurt.

Het gaat om de organisatie die het cruciale 'telefoonboek' achter .nl beheert. Als een bezoeker naar nos.nl of rijksoverheid.nl navigeert of er een mail naartoe stuurt, zorgt dat digitale telefoonboek ervoor dat die domeinnaam wordt vertaald naar IP-adressen waar een computer mee kan praten. Zonder dat telefoonboek zou een groot deel van het Nederlandse internet stoppen met werken, waaronder systemen als DigiD.

Volgens critici levert de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN) met haar beslissing een cruciaal onderdeel van het Nederlandse internet uit aan een Amerikaans bedrijf en daarmee aan de Amerikaanse overheid.

SIDN stelt dat de verhuizing nodig is omdat het onderhoud van de servers duur en tijdrovend is en het moeilijk is om er personeel voor te vinden. Ook gaat het volgens de stichting wel om servers in de Europese Unie, niet in de VS.

'Compleet verrast'

Niet de hele infrastructuur verhuist naar de Amerikaanse internetgigant. Het 'telefoonboek' zelf, formeel het Domain Name System (DNS), blijft wel in eigen beheer draaien. Maar het systeem erachter waarmee domeinnamen kunnen worden geregistreerd of bijgewerkt, verhuist wel. Dat systeem is cruciaal voor het functioneren van het telefoonboek: uiteindelijk bepaalt dat of een websitebezoeker op de goede plek terecht komt.

Het besluit leidt tot kritische reacties, onder meer van de Vereniging van Registrars, de brancheorganisatie voor internetbedrijven die voor klanten domeinnamen registreren. Die schrijft "compleet verrast" en "not amused" te zijn. Branche-organisatie Dutch Cloud Community zegt te zijn overspoeld met vragen. GroenLinks-PvdA, D66 en NSC hebben Kamervragen ingediend.

Ook internetexpert Bert Hubert, die belangrijke software voor het opzoeken van domeinnamen in het "internettelefoonboek" ontwikkelde, is kritisch. "Dit is slecht voor onze digitale autonomie. We proberen die juist wat meer terug te krijgen, dit is niet het moment om die juist meer uit handen te geven."

Dat is ook waar de Kamerleden zich zorgen over maken: zij vragen demissionair minister Adriaansens van Economische Zaken of de verhuizing niet "zorgt voor een onwenselijke afhankelijkheid van de Verenigde Staten". Ze benadrukken in hun vragen dat SIDN een "aanbieder van essentiële diensten" is.

Digitale autonomie

Een vrees daarbij is dat uiteindelijk de Amerikaanse overheid het laatste woord heeft over wat er gebeurt met de .nl-systemen. "En als Amazon is gehackt: wie gaan ze dan weer als eerste online helpen? Ons niet", zegt Hubert. Er is wetgeving die Amerikaanse overheden voorrang geeft in bepaalde noodsituaties.

Bij politieke conflicten is die afhankelijkheid ook een risico. In de Agenda Digitale Open Strategische Autonomie schrijft het kabinet dat afhankelijkheid van diensten als Amazon Web Services "een grote mate van afhankelijkheid" met zich meebrengt, die "potentieel als drukmiddel zou kunnen worden ingezet".

Ook zijn er privacyrisico's, zeggen de critici. Wie een domeinnaam registreert, moet zijn adres- en contactgegevens achterlaten. De gegevens van die 6,3 miljoen domeinnamen worden straks ook bij Amazon ondergebracht en daarmee hebben de Amerikaanse inlichtingendiensten er toegang toe, is de vrees.

"Dan maakt het de Amerikaanse overheid weinig uit als die systemen in de Europese Unie staan", zegt Simon Besteman van Dutch Cloud Community. "Als Amerikaans bedrijf moet je gewoon meewerken."

Strategische doelen

In een reactie geeft SIDN toe te worstelen met het dilemma van de "digitale autonomie", maar zegt de stichting dat andere criteria de doorslag gaven. Zo moet het .nl-systeem altijd werken en moeten de gegevens goed worden beschermd, stelt de organisatie.

Het aanbod van Amazon "sluit het meest aan bij onze operationele en securityeisen en bijna al onze strategische doelen", schrijft de organisatie. Het ministerie van Economische Zaken is vooraf geïnformeerd, stelt de organisatie.

Besteman van brancheorganisatie Dutch Cloud Community betreurt het dat er geen aanbesteding is geweest. "SIDN zegt dat alleen Amazon kan bieden wat het zoekt, maar hoe weet je dat als je het nooit hebt gevraagd?"

Dat zorgt voor veel onbegrip in de sector, stelt Besteman. "Er zijn zelfs mensen die zich nu afvragen: hoezo moeten we dat hele .nl-domein eigenlijk aan SIDN gunnen? Dat is in de beginjaren van het internet zo gegroeid, maar misschien wordt het tijd om dat te heroverwegen."