NOS Nieuws - Algemeen

In Belarus is de Belarussische blogger en lid van de oppositie Sergej Tichanovski vrijgelaten. Dat meldt zijn vrouw Svetlana Tichanovskaja, op X. Daar bedankt ze ook president Trump en de Amerikaanse gezant Kellog voor hun inspanningen.

Op beelden is te zien dat Tichanovski uit een auto stapt en zijn vrouw in de Litouwse hoofdstad Vilnius in de armen valt.

Kellog is met een Amerikaanse delegatie in Belarus, waar hij eerder vandaag president Loekasjenko heeft ontmoet. De twee spraken in Minsk over de betrekkingen tussen de VS en Belarus en de oorlog in Oekraïne.

Presidentsverkiezingen

Sergej Tichanovski werd in 2021 veroordeeld tot 18 jaar gevangenisstraf vanwege "het orkestreren van grootschalige rellen". Hij zou hebben opgeroepen tot geweld tegen ambtenaren en ordetroepen. Hij wilde in 2020 meedoen aan de presidentsverkiezingen, maar dat werd verboden door de kiescommissie.

Na zijn arrestatie besloot zijn vrouw Svetlana mee te doen. Andere delen van de oppositie schaarden zich achter haar, waarmee de oppositie voor het eerst verenigd een vuist tegen Loekasjenko kon maken.

Fraude

Na de verkiezingen wees de kiescommissie Loekasjenko aan als winnaar van de verkiezingen. Officieel haalde Loekasjenko een monsterzege, maar er was op grote schaal fraude gepleegd. Massale protesten tegen de verkiezingsuitslag werden hardhandig neergeslagen.

Tichanovskaja vluchtte vlak na de verkiezingen naar het buitenland en werd bij verstek veroordeeld tot 15 jaar cel. Ze werd onder meer schuldig bevonden aan een poging de macht te grijpen in het land. De oppositieleider heeft het proces tegen haar altijd nep genoemd.

'We zijn nog niet klaar'

Samen met Tichanovski werden 13 andere politieke gevangenen vrijgelaten. Een woordvoerder van de Litouwse premier zegt dat onder hen negen mensen met een buitenlandse nationaliteit zijn: drie Polen, twee Japanners, twee Letten, een Est en een Zweed. Allen bevinden zich inmiddels in Litouwen.

Een woordvoerder van Loekasjenko zei tegen Russische staatsmedia dat de 14 gevangenen werden vrijgelaten op verzoek van president Trump. Onder welke voorwaarden de gevangenen zijn vrijgelaten en of de VS er iets tegenoverstelt is niet bekend.

Een politiek analist uit Belarus zegt tegen persbureau AP dat Loekasjenko met deze actie "duidelijk uit zijn internationale isolement probeert te komen" en hoopt op "een dialoog met de VS om de internationale sancties te verzachten".

Tichanovskaja schrijft na de vrijlatingen op X: "We zijn nog niet klaar. 1150 gevangenen zitten nog vast. Ze moeten allemaal vrijkomen."

Ruim een week ligt Iran, waaronder Teheran, nu onder vuur door Israëlische luchtaanvallen. Tienduizenden mensen in de hoofdstad zijn hun huis ontvlucht en proberen de miljoenenstad uit te komen, op zoek naar een veilig onderkomen. Iraniërs door het hele land starten acties om elkaar te helpen, vaak via sociale media en in chatgroepen.

Artsen bieden aan om mensen in nood te helpen en delen hun telefoonnummer. Iraniërs koken maaltijden om uit te delen aan ontheemden en stellen hun huis open. Op beelden is te zien dat mensen bij tankstations snacks en drinken uitdelen aan automobilisten die urenlang in de rij staan om een paar liter benzine te krijgen.

Een restauranthouder neemt voor zijn zaak een video op met de oproep om bij hem langs te komen. "Iedereen die eten nodig heeft, kom gewoon met een pan naar mijn restaurant toe", zegt de eigenaar. "In deze situatie moeten we elkaar helpen, doe wat je kunt voor anderen. Deze dagen zullen uiteindelijk weer voorbijgaan."

Ook aan de vele huisdieren wordt gedacht. "Iedereen die hulp nodig heeft met injecties, verband of het vinden van medicijnen, help ik graag", zegt een dierenarts in een video, terwijl hij met een stethoscoop om zijn nek voor de Azadi-toren in Teheran staat, het symbool van de stad.

Op het grote treinstation in Teheran staan lange rijen. Reizigers die de stad uit willen hoeven geen kaartje meer te kopen, maar mogen nu gratis naar andere steden in het land reizen. En ook bedrijven doen mee: Bomgardi, een verhuurplatform voor gastenverblijven, probeert mensen die Teheran verlaten te koppelen aan een huis in een ander deel van het land.

Geen internet

Het is moeilijk om zicht te krijgen op de schade en slachtoffers door de Israëlische aanvallen. De afgelopen dagen was de internettoegang in het hele land grotendeels afgesloten door het Iraanse regime. Nu is er wel weer bereik. Beelden van bombardementen worden vrijwel niet gedeeld, uit angst voor represailles. Beelden die er wel zijn laten zien dat veel straten zijn uitgestorven en winkels zijn gesloten.

Wel is duidelijk dat niet alleen militaire en nucleaire infrastructuur door Israël wordt aangevallen, ook burgerdoelen worden geraakt. Zo werden olie-depots gebombardeerd, waardoor minder brandstof voorhanden is en wat bovendien grote economische gevolgen kan hebben in het al noodlijdende land dat gebukt gaat onder sancties. Ook ziekenhuizen, appartementencomplexen en de staatsomroep waren doelwit.

Meer dan 650 mensen zijn inmiddels gedood en zeker 200 mensen zijn gewond geraakt door Israëlische aanvallen, zegt de Iraanse organisatie Human Rights Activists News Agency (Hrana), dat gevestigd is in Washington en op afstand tellingen bijhoudt. Een groot deel van de doden zijn volgens Hrana burgers, onder wie nucleaire wetenschappers.

Er is veel angst, want niemand weet waar en wanneer het Israëlische leger kan toeslaan. Vanuit de overheid komt geen informatie. Er is geen opvang voor ontheemden en naast de metrostations geen veilige plekken om te schuilen. In chatgroepen geven Iraniërs elkaar advies: plak tape op de ramen, dan raak je niet gewond door glasscherven na een bombardement.

Iraniërs voelen zich in de steek gelaten, ze weten dat ze van het regime niets hoeven te verwachten. De machthebbers zijn er vooral op gefocust om deze oorlog zelf te overleven, zo klinkt het. "Israëliërs kunnen ten minste nog naar een schuilkelder, hier is het elke dag weer afwachten wat er gaat gebeuren", zegt de 60-jarige Mehdi tegen de NOS.

'Klem tussen twee kwaden'

De boosheid onder Iraniërs is groot. Ze hebben het gevoel dat niet alleen het nucleaire programma of het regime, maar ook zijzelf doelwit zijn. Israël riep deze week de inwoners van twee wijken in de stad op om te vertrekken, wat neerkomt op de evacuatie van honderdduizenden inwoners. De Amerikaanse president Trump zei zelfs dat alle bewoners uit de hoofdstad moeten vertrekken, dat zijn zo'n 14 miljoen mensen.

"Ik heb mijn huis en alles wat ik had achter moeten laten", zegt de 39-jarige Bahar uit Teheran, die naar haar moeder in het noorden is vertrokken. "Alles wat ik heb opgebouwd in mijn leven is er misschien straks niet meer." De bevolking zit nu klem tussen twee kwaden, zegt ze. "Het ene monster is het regime, het andere is Netanyahu die dit land wil platgooien en ons wil verdelen. Klootzakken zijn het."

Toch proberen veel Iraniërs het dagelijks leven zoveel mogelijk op te pakken, en is niet iedereen van plan om te vertrekken. "Ik ben naar de supermarkt en de bakker geweest en heb zelfs even gesport", zegt Mehdi. "En ik heb mijn kanaries op mijn kantoor eten gegeven. Dat zit bij een winkelcentrum en ik voel me er veilig, want ik ga er maar van uit dat Israël geen raketten wil verspillen aan kledingwinkels."

Klimaatactivisten van onder andere Extinction Rebellion hebben vanmiddag de Afsluitdijk (A7) bij Den Oever geblokkeerd. Verkeer kon daardoor urenlang niet over de Afsluitdijk van Noord-Holland naar Friesland en omgekeerd. De weg is rond 17.30 uur weer vrijgegeven.

Volgens de regionale omroep NH hadden zich zo'n 150 mensen van Extinction Rebellion (XR) en Scientist Rebellion met spandoeken op de snelweg verzameld.

Een groep van ongeveer vijftien jongeren heeft de demonstranten bekogeld met eieren, meldt een fotograaf van het ANP. Volgens XR werd er ook met stenen gegooid. De meeste klimaatactivisten hebben naar eigen zeggen rond 16.30 uur de actie afgebroken omdat ze zich niet meer veilig voelden.

Een kleine groep demonstranten ging niet weg en is rond 17.15 uur door de politie weggestuurd.

Tegen gasboringen

De activisten protesteerden tegen nieuwe gasboringen onder de Noordzee. Ze roepen Energie Beheer Nederland (EBN), TNO en de Mijnraad op "om negatief te adviseren over alle lopende en aankomende vergunningsaanvragen die het Wad en de leefbaarheid van de aarde bedreigen".

Verkeer moest omrijden via de dijk Enkhuizen-Lelystad. Wie bijvoorbeeld vanuit Alkmaar naar Leeuwarden wilde, moest zo'n 80 kilometer omrijden.

Gekantelde vrachtwagen

Op de omleidingsroute N307 kantelde een vrachtwagen. Dat leidde tot een lange file.

"Normaal sluit ik hier achteraan in de file en nu in de rij met lopers. Hier sluit ik met plezier aan." Ingrid staat vanochtend bij de start van de hardloopwedstrijd die de start markeert van het Festival op de Ring op een deel van de A10 in Amsterdam.

Burgemeester Femke Halsema benadrukt voor ze het startschot geeft nog maar eens wat de meeste lopers al beseffen: "Het is once in a lifetime om te rennen over de A10. Dit zal je niet meer meemaken."

Eigenlijk was de run 7,5 kilometer, maar vanwege de warmte is die ingekort naar ruim 3,5 kilometer. Van Willemien en Didjee uit Watergraafsmeer had het niet gehoeven. Ze hebben ervaring met in de warmte hardlopen en volgens Willemien is het vooral "letten op jezelf en elkaar".

Vooral 'meemaken'

Ook Emmanuel, Jody en Arie vinden het jammer, maar ze zijn hier niet per se voor de sportieve prestatie, wel om het "mee te maken". Arie: "Amsterdam bestaat maar een keer 750 jaar, daar wil je wel een stukje van meemaken."

Veel mensen gingen hardlopen op de A10:

De stad zocht om dat jubileum te vieren een plek waar een paar honderdduizend Amsterdammers terechtkonden. De binnenstad zelf was niet geschikt, maar de A10 wel. Dat daarvoor vijftien kilometer ringweg een groot deel van het weekend dicht is voor het verkeer, moet dan maar.

Schaduw van 'bos' in plantenbakken

Charlotte, die met haar opa en oma is, denkt dat de overlast wel meevalt. En ook haar opa denkt dat de meeste mensen het door de vroege aankondiging wel weten. De drie komen speciaal voor het 'bos' dat op de snelweg is neergezet.

De 750 bomen staan in houten plantenbakken op pallets. Het ziet er mooi uit, vinden ze. En een voorbijganger memoreert nog dat mensen hierdoor het belang van bomen misschien gaan inzien. Want het is een van de schaarse schaduwrijke plekken op de verder hete snelweg waar de temperatuur rond het middaguur al oploopt tot woestijnachtige proporties.

De opa en oma van Charlotte kwamen vijftig jaar geleden vanuit West-Vlaanderen naar Amsterdam. "We hadden nooit gedacht dat we hier zolang zouden blijven wonen." Ze hebben hier alles wat ze nodig hebben, zeggen ze: "Veel groene parken en cultuur. We waren 49 jaar lang trouwe bezoekers van het Concertgebouw. Helaas lukt dat nu niet meer", zegt de opa zittend op zijn rollator.

Grootstedelijk

Ook hardloopster Ingrid noemt het "oneindige culturele aanbod" als grote aantrekkingskracht van Amsterdam. Ze woonde na haar studeren 16 jaar in de hoofdstad, vertrok toen voor 16 jaar naar Amersfoort, maar miste het grootstedelijke. "Nu ben ik 2,5 jaar weer met heel veel plezier terug in Amsterdam." Ze woont in een woonboot aan het KNSM-eiland. "Ik had nooit gedacht dat ik het zo fijn zou vinden om een duik te nemen in het water." Nu doet ze dat elke dag, zomer en winter.

De ijsjeskraam is deze middag populair. De rij is lang en ook de in Amsterdam geboren en getogen Rosa wacht tot ze aan de beurt is. Ze verwacht samen met haar partner een tweede kindje en wil nooit weg uit Amsterdam. "Het is mijn thuis." Maar het blijkt voor het jonge gezin ook lastig om een echt thuis te vinden, "met deze woningmarkt."

Hectometerpaaltje als huwelijkscadeau

Meer prille liefde is er te vinden op de trouwlocatie op de A10, alleen vandaag is de snelweg een officiële trouwlocatie. In een witte tent trouwt Halsema het stel Wesley en Regina en haar toespraak is doorspekt met verwijzingen naar de A10. "Jullie hebben zoveel wegen bewandeld, van de outback in Australië naar nu de ring in Amsterdam." Hun lievelingslied: Life is a highway van Tom Cochrane. "Liefde is als een snelweg, vol hobbels en bochten, maar samen aan het stuur."

Op het moment dat het huwelijk met het jawoord is bezegeld, barst het applaus en gejuich los, van familie, vrienden en volstrekt onbekende mede-Amsterdammers die achter het lint meekeken. Als huwelijkscadeau krijgt het stel van de gemeente hectometerpaaltje 19,4: romantischer dan dat krijg je het niet op de A10.

'Amsterdam is een dorp'

Op het festival, met vrijwel alleen Amsterdammers, klinkt liefde voor 'hun' stad. En ook nieuwkomers kunnen de stad waarderen, blijkt uit de woorden van Sebastien. Hij komt uit het Verenigd Koninkrijk en werkt voor een organisatie in Amsterdam. Hij noemt het een "fijne plek om te leven" en "kleiner dan ik dacht".

Dat is wat de stad zo mooi maakt, vindt Charlotte. "Amsterdam is een dorp. Op wereldniveau is Amsterdam een grote naam, maar qua grootte geen New York. Je hoeft hier maar naar buiten te gaan en je komt bekenden tegen."

In Kroatië zijn toeristen gevlucht voor een hevige bosbrand ten zuiden van Split. Inwoners van twee dorpen zijn geëvacueerd. Voor zover bekend zijn er geen slachtoffers.

Meerdere plaatsen langs de kust zijn getroffen door de bosbrand, onder meer Pisak en Marusici. Huizen en auto's zijn uitgebrand in de toeristische regio.

De brandweer noemt de brand "totaal onbeheersbaar". Droogte, hitte en harde wind maken de situatie volgens de brandweer erger, vooral in de dennenbossen die makkelijk vlam vatten. De meteorologische dienst in Kroatië waarschuwt voor windstoten tot 85 kilometer per uur die ook morgen nog aanhouden.

Een deel van een kustweg is afgesloten, melden Kroatische media. De waterpolitie zegt veel mensen per boot in veiligheid te hebben gebracht.

Na een zoektocht van vijf dagen is de vermiste boommiereneter weer terug in de dierentuin in Eibergen. De tamandoea werd na een tip gevonden bij een lokale imker, vlak bij de plek waar hij ontsnapte.

De boommiereneter ontsnapte in de nacht van zondag op maandag uit zijn binnenverblijf. Medewerkers van belevingspark Hof van Eckberge en andere instanties hebben dag en nacht gezocht naar het dier, onder meer met warmtecamera's. Deze soort miereneters hebben de grootte van een kat en zijn vooral 's nachts actief.

De miereneter liep vrijwillig de transportkist in zodra verzorgers hem vonden. "Het dier lijkt in goede gezondheid en maakt een alerte indruk", aldus de verzorgers van het park in een verklaring.

De kleinschalige dierentuin zegt dat ook veel inwoners hebben meegeholpen met de zoektocht. "Zonder de inzet van alle bewoners van Eibergen en omstreken, externe instanties en in het bijzonder Speurhondenschool Achterhoek hadden we deze zoektocht niet met dit resultaat kunnen afronden. Deze hulp hield ons team op de been in deze zware, emotionele periode. We gaan ons nu bezighouden met de zorg voor het dier, het inlichten van de juiste instanties en het ontzorgen van ons team."

Quarantaine

De tamandoea moet dertig dagen in quarantaine voor het geval hij buiten ziektes heeft opgelopen. Daarna mag hij weer terug naar zijn verblijf, schrijft Omroep Gelderland.

Na jaren van daling hebben zich dit collegejaar meer nieuwe studenten ingeschreven voor een universitaire lerarenopleiding. Volgens Universiteiten van Nederland (UNL) zijn er 11 procent meer inschrijvingen dan vorig jaar. Het aantal studenten steeg van 2065 naar 2284.

"Het is heel goed nieuws dat we het tij weten te keren en dat meer studenten kiezen voor een universitaire lerarenopleiding", zegt UNL-voorzitter Caspar van den Berg. Volgens hem begint het zijn vruchten af te werpen dat universiteiten de afgelopen jaren vol hebben ingezet op meer en verschillende lerarenopleidingen. "Maar we zijn er nog niet, want het lerarentekort is groot en scholen staan te springen om meer academische leraren."

Lesbevoegdheid via de universiteit

Om het lerarentekort in het onderwijs terug te dringen, zijn op universiteiten verschillende maatregelen genomen. Zo hebben universiteiten meer mogelijkheden gecreëerd om in te stromen in een lerarenopleiding. In een aantal regio's kunnen bijvoorbeeld zij-instromers die geen Nederlands hebben gestudeerd toch een opleiding tot leraar Nederlands volgen. In drie jaar kunnen zij hun bevoegdheid halen om op een middelbare school les te mogen geven.

Ook is bij universiteiten in Rotterdam, Amsterdam en Leiden een masteropleiding voor het basisonderwijs gestart, waar studenten in twee jaar hun lesbevoegdheid halen.

Waar eerst nog een hbo-opleiding nodig was, komen er de laatste jaren steeds meer mogelijkheden om een lesbevoegdheid te halen via de universiteit.

Dat komt in de praktijk onder meer van pas bij basisscholen. Die hebben soms behoefte om mensen met specialistische kennis voor de klas te krijgen om bijvoorbeeld taalachterstanden weg te werken. Dat zou kunnen door docenten die een taal hebben gestudeerd.

Tekorten

Het tekort aan docenten is in het hele land groot. In december waren er op basisscholen zo'n 7700 fulltime leraren te weinig en in het voortgezet onderwijs ging het om 3800 banen. Verwacht wordt dat het tekort eerst licht zal dalen om vervolgens weer toe te nemen.

Dat komt door het toenemende aantal leerlingen, maar ook door meer leraren die met pensioen gaan en het banentekort in andere sectoren.

Joost Eerdmans, de partijleider van JA21, hoopt dat hij na de volgende Tweede Kamer-verkiezingen met VVD en CDA een kabinet kan vormen. Hij vindt dat een "constructief alternatief op rechts", zo zei hij in zijn speech tijdens de Algemene Ledenvergadering van zijn partij.

JA21 is een van de laatste partijen die samenwerking met de PVV niet uitsluiten. "Maar zonder VVD en CDA wordt het lastig", zegt Eerdmans. "Het is dus voor het land cruciaal dat JA21 gaat groeien, zodat er straks wel een centrum-rechtse regering gevormd kan worden."

Op dit moment zit Eerdmans op de enige zetel in de Tweede Kamer voor JA21. Volgens de Peilingwijzer zouden daar een tot drie zetels bij komen als er nu verkiezingen zouden zijn. In de Eerste Kamer heeft JA21 drie zetels.

Met Ingrid Coenradie hoopt de partij een nieuwe stemmentrekker in handen te hebben. Zij was tot de val van het kabinet staatssecretaris voor de PVV, maar maakte gisteren bekend dat ze overstapt naar JA21.

'Controle kwijt'

Eerdmans zette in zijn speech op de ledenvergadering de rechtse koers van JA21 uiteen. Zo moeten wat hem betreft middeninkomens ontlast worden, onder meer door de benzine- en gasprijs omlaag te brengen.

Daarnaast moeten het parlement en regering meer zeggenschap krijgen over het beleid. "We zijn de controle kwijt over onze grenzen, ons stikstofbeleid, onze openbare orde", zo zei hij in zijn speech. "Allerlei ongekozen organen en instanties en Europese rechters bepalen voor ons wat we wel en niet mogen."

Verder zijn het behoud van "westerse normen en waarden" en het terugdringen van migratie de belangrijkste speerpunten van JA21. Eerdmans kondigde aan deze zomer met een voorstel te komen om het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, dat onder meer de rechten van asielzoekers beschermt, aan te passen.

Een man in Tilburg heeft gisteravond een taxi gestolen en daarmee een ongeluk veroorzaakt. De taxi botste op een andere auto, de inzittende daarvan raakte gewond.

Op een taxistandplaats gaf de man aan een taxi nodig te hebben en stapte in bij een taxichauffeur. De chauffeur vertrouwde de situatie echter niet en probeerde de man weg te sturen. De chauffeur kreeg toen klappen en de man wist er daarna met de taxi vandoor te gaan. De politie ging met meerdere politie-eenheden op zoek naar het voertuig.

Even later botste de taxi bij een kruising op een auto. Bij de botsing raakte een vrouw gewond, zij is naar het ziekenhuis gebracht. Het is niet bekend hoe het nu met haar gaat.

Stroomstootwapen

Na de botsing sloeg de man te voet op de vlucht. Het kostte de politie moeite om de man aan te houden. Hij rende weg en verzette zich hevig. Bij de aanhouding is een stroomstootwapen gebruikt. Na een medische behandeling is hij overgebracht naar een politiecel. Vandaag wordt de man verhoord.

Bij een ongeluk op de A28 bij Spier (Drenthe) is vanochtend een 18-jarige man uit Amersfoort om het leven gekomen. Twee andere inzittenden van dezelfde auto raakten zwaargewond. Het gaat om een 20-jarige man uit Hoevelaken en een 19-jarige man uit Leusden.

De auto waarin het drietal zat, botste rond 06.15 uur op een vrachtwagen. Over de oorzaak van het ongeluk is nog niets bekend. De politie doet daar onderzoek naar.

Vlak bij de plek van het ongeluk landde een traumahelikopter. De vrachtwagenchauffeur bleef voor zover bekend ongedeerd, schrijft RTV Drenthe.

Weg afgesloten

De A28 is de hele ochtend afgesloten. Naar verwachting is de weg richting Hoogeveen rond 12.00 uur weer vrij. Het verkeer wordt omgeleid via de A7 en de A32.

GroenLinks-PvdA-leider Timmermans heeft aan het begin van het congres van beide partijen opgeroepen om kalm te blijven. "Respecteer meningsverschillen" en "laat elkaar niet los", riep hij de leden op, nu de spanning binnen de gelederen over het nieuwe Israël-standpunt hoog is opgelopen.

Tweede Kamerlid Kati Piri diende donderdag, met steun van de Kamerfractie, een motie in om de levering van onderdelen voor het Israëlische luchtverdedigingssysteem Iron Dome stil te leggen. Volgens haar geeft dit systeem Israël zo veel veiligheid, dat het land zich sterk genoeg voelt om landen om zich heen aan te vallen en daar slachtoffers te maken.

Meerdere PvdA-prominenten, onder wie oud-partijleiders Job Cohen en Lodewijk Asscher, keerden zich gisteren fel tegen dit standpunt. Zij dienden een motie in voor het congres, om het bestuur te dwingen afstand te nemen van de motie van Piri. De prominenten wijzen er, net als andere tegenstanders, op dat met het wegvallen van de raketverdediging er in Israël tienduizenden onschuldige burgerslachtoffers kunnen vallen.

'Beide redeneringen zijn sluitend'

"Ik heb gezien wat dit aan pijn en verdriet heeft veroorzaakt", zei fractieleider Timmermans, die benadrukte dat beide redeneringen "sluitend" zijn. "Daarom is belangrijk dat wij een partij zijn waar dit soort dingen besproken worden", zei hij aan het begin van het congres. "Wat ons allemaal bindt is dat het moorden stopt en dat er niet nog meer onschuldige slachtoffers vallen."

PvdA en GroenLinks houden in de ochtend beide een eigen congres in verschillende zalen, vanmiddag komen de leden bij elkaar in één zaal. De speech van Timmermans was via een tv-scherm voor alle leden te volgen en kon in beide zalen rekenen op een staande ovatie.

'Schande'

De gemoederen op het PvdA-congres liepen flink op toen een meerderheid ermee instemde om de motie van Asscher vanmiddag, in het gezamenlijk deel van het congres, aan bod te laten komen. Dat betekent dat zowel de leden van PvdA als GroenLinks erover zullen stemmen. Er werd geschreeuwd vanuit de zaal en "schande" geroepen.

Partijprominent Gerdi Verbeet, die zich eerder had gekeerd tegen de fusie met Groen Links, pakte het podium en sprak over een "kunstje"'. Zij vindt dat zolang GroenLinks en PvdA nog niet zijn gefuseerd, PvdA-leden de kans moeten krijgen om zelf over het Israël-standpunt te praten. Maar de voorzitter van het presidium bleef bij het besluit.

Het PvdA-bestuur heeft zelf ook een motie ingediend, waarin het benadrukt dat de motie van Piri tot "verdriet, zorg en pijn" heeft geleid en roept ertoe op "het gesprek met elkaar te blijven voeren". Het bestuur spreekt wel steun uit voor de koers van de Tweede Kamerfractie.

De politie heeft vannacht een einde gemaakt aan een illegaal feest in Borgsweer (Groningen). Op dat feest werd een pasgeboren zeehondenpup gevonden, zegt de Stichting Zeehondencentrum Pieterburen tegen RTV Noord. Hoe dat dier daar terechtkwam, is onduidelijk.

Op de rave kwamen zo'n honderd tot tweehonderd bezoekers af. Emmy Venema van de Stichting Zeehondencentrum Pieterburen werd vanochtend gebeld door de politie over de vondst van de pup. "Het dier had nog een navelstreng dus was pas net een paar dagen oud. De kans is groot dat de moeder van de pup daar ook in de omgeving was, maar die zal zijn weggevlucht. De pup is nu dus een wees", aldus Venema.

Rond 03.00 's nachts is het feest beëindigd door agenten die de geluidsinstallatie uit hebben gezet. Tegen 06.00 uur was het terrein leeg. "Het feest was inmiddels beëindigd en veel bezoekers waren al vertrokken."

De pup zou over de weg zijn gekropen, tussen de auto's door. "Een ME'er heeft het dier toen gevangen en in veiligheid gebracht tot wij er waren."

Venema vermoedt dat de moeder in de omgeving is bevallen en onbedoeld op het geïmproviseerde festivalterrein terecht is gekomen.

Het terrein waarop de illegale rave werd gehouden:

De meeste feestgangers hebben het terrein vrijwillig verlaten, anderen zijn later weggestuurd door de politie. Niemand is aangehouden. Agenten hebben de auto's van bezoekers die onder invloed waren verplaatst naar de openbare weg, zodat ze daar hun roes uit konden slapen, schrijft de regionale omroep.

Pup heet Rave

De zeehondenpup zou in goede gezondheid zijn en heeft de naam Rave gekregen.

Het moet een feest worden waar Amsterdam over twintig of dertig jaar nog steeds over praat. Om het 750-jarig bestaan van de stad te vieren is een groot deel van de ringweg A10 omgetoverd tot festivalterrein.

Festivaldirecteur Sietse Bakker, de man die in 2021 verantwoordelijk was voor het Eurovisie Songfestival in Rotterdam, zette alles op alles om het feest op de ring goed voor te bereiden. "Normaal neem je hier dagen of weken voor, maar nu moest het snel worden opgebouwd. In acht of negen uur over een lengte van 15 kilometer", vertelt hij in het NOS Radio 1 Journaal.

Gisteravond werd de A10 voor een groot deel afgesloten, alleen het noordoostelijke deel van de weg is nog open. De hele nacht is er gewerkt om alles op tijd af te krijgen. De grootste uitdaging was volgens Bakker het plaatsen van 750 bomen bij knooppunt De Nieuwe Meer. Daar is de A10 in enkele uren veranderd in een bos.

Goede schoenen

Het is een van de weinige plekken waar de verwachte 253.000 bezoekers vandaag de schaduw op kunnen zoeken. Vanwege de aangekondigde hitte worden aanwezigen gevraagd om zich goed voor te bereiden. Eet genoeg en drink genoeg is het advies van de organisatie, maar denk ook aan goede schoenen.

Met maximumtemperaturen die op kunnen lopen tot boven de 30 graden, kan het asfalt een temperatuur bereiken van 50 graden. Volgens Bakker moeten mensen steeds in hun achterhoofd houden dat ze geen festivalterrein bezoeken, maar een snelweg. Tijdens het festival zijn extra EHBO'ers, waterpunten en insmeerplekken aanwezig.

Veel mensen gingen hardlopen op de A10:

Het feest is begonnen met een hardloopevenement. Oorspronkelijk met een lengte 7,5 kilometer, maar vanwege de hitte met de helft ingekort. Het moet volgens de organisatie een surrealistische ervaring worden. Wie stilstaat of rent over de snelweg zal hele andere dingen zien dan wanneer je met je auto over de A10 rijdt.

Verder staat onder meer muziek, dans, cultuur, mode en eten en drinken op het programma. Ook geven twintig stellen elkaar vandaag het jawoord op de snelweg.

"Het feest is geslaagd als alle bezoekers een fijne dag hebben gehad en vanavond tevreden hun bed instappen", zegt Bakker. Dan kan het grote opruimen beginnen, want morgenmiddag om 15.00 uur gaat de ring weer open voor autoverkeer.

Er staan nog een paar technische repetities op de planning en aan de faciliteiten wordt nog de laatste hand gelegd, maar dan is het zover: de eerste NAVO-top ooit in Nederland. "Heel spannend", zegt Robert Dingjan, operationeel directeur van de taskforce NAVO-top bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Bijna twee jaar werkte hij aan de voorbereiding.

Hoewel het de eerste NAVO-top is, komt Nederland niet helemaal onbeslagen ten ijs. In 2014 was Nederland het gastland van de Nuclear Security Summit (NSS), ook in Den Haag. De ervaringen van toen helpen nu bij het organiseren van de NAVO-top, zegt Dingjan, destijds ook betrokken bij de organisatie.

"Toen zijn we heel vroeg begonnen met het benaderen van alle delegaties. Dat moest ook, want het was zo'n honderd jaar geleden dat we de vorige grote top in Nederland organiseerden." Dat was de Tweede Haagse Vredesconventie in 1907, toen ruim veertig delegaties naar Den Haag kwamen. Maar de geopolitieke situatie van toen is onvergelijkbaar met die van nu, zegt Dingjan. "Dus op de ervaringen van toen kunnen we niet terugvallen."

Voor de NSS in 2014 stuurde Nederland daarom al vroeg zogeheten delegation officers op pad om contact te leggen en een vertrouwensband met de ambassades aan te gaan. Door duidelijk aan te geven wat wel en niet kon, wist iedereen wat men kon verwachten.

Dat vroege contact zorgde voor vertrouwen en begrip, zegt Dingjan. Die aanpak paste Nederland daarna toe bij onder meer het EU-voorzitterschap in 2016 en nu bij de NAVO-top. "Niets is raar, als je het maar kunt uitleggen", vat hij alle protocollen samen die de organisatoren ontvingen van de NAVO. "Het is een soort NAVO-bijbel: zo zal het zijn." De eisen zijn heel specifiek en lopen uiteen van de grootte van vergaderruimten tot de dempingscoëfficiënt van het tapijt.

Sinds de NSS-top is er veel veranderd. "Bij die top wilden de deelnemers voorkomen dat nucleaire wapens in handen van terroristen vielen. Wie kon daartegen zijn?", blikt Dingjan terug. "Nu liggen de zaken heel anders." Zo schoof Rusland bij de NSS nog aan als deelnemer, terwijl dat land nu als de grootste dreiging wordt gezien voor het bondgenootschap.

Dat werkt door tot in de kleinste details voor de organisatoren. "Er is nu veel meer dreiging. We leven in een soort grijs gebied. Er is een hybride oorlog gaande, waardoor we op alle terreinen rekening moeten houden met spionage, ook tijdens de top." Cybersecurity is daarom dit keer een veel groter thema, zegt Dingjan.

In deze video zie je welke impact de enorme beveiligingsoperatie heeft in Den Haag en de rest van Nederland:

Alle apparatuur die komende week gebruikt wordt in Den Haag moet bijvoorbeeld bedraad zijn, zegt Dingjan. "We hebben compleet nieuwe netwerken aangelegd om te voorkomen dat daarop ingebroken kan worden." De apparaten mogen geen connectie met wifinetwerken maken. Ook om de apparaten zelf zal een kluis geplaatst worden, zodat ook op onbewaakte momenten niemand bijvoorbeeld een usb erin kan stoppen.

De voorbereidingen begonnen weliswaar al twee jaar geleden, dat neemt niet weg dat het programma van de conferentie nog tot het laatste moment kan wijzigen. De afgelopen weken verschenen in diverse media berichten dat de top flink afgeslankt is en dat de vergaderingen ingekort zijn, onder meer om de Amerikaanse president Trump tevreden te stemmen. Van hem is bekend dat hij een hekel heeft aan lange vergaderingen.

Dineren aan de vergadertafel

Nederland bemoeit zich zelf niet met het programma of de inhoudelijke opzet van de gesprekken, zegt Dingjan hierover. Dat is volledig in handen van de NAVO, al staat daar dan met oud-premier Rutte een Nederlander aan het roer. "De lijntjes zijn kort, maar inhoudelijk gaat de NAVO over het programma", zegt Dingjan.

Het programma is wel anders dan bij vorige toppen, zegt Dingjan. "Een aantal vergaderingen zien er anders uit. De diners voor ministers zijn bijvoorbeeld werkdiners geworden; zij eten niet buiten de deur, maar aan hun vergadertafels." Hij laat in het midden waarom het programma gewijzigd is, maar benadrukt dat er in ieder geval niet minder vergaderd wordt.

"Er zijn andere dingen voor teruggekomen of juist toegevoegd, zoals het Defence Industry Forum. Dat is een compleet apart evenement binnen het evenement geworden." Het is dus zeker niet minder hectisch voor de organisatie, zegt Dingjan. "Wij hebben onze handen helemaal vol: van dinsdagochtend tot de diners die avond en de dag erna."

Goedemorgen! Het is de langste dag van het jaar. Amsterdam viert feest op de ringweg A10, die daarvoor tot morgenmiddag dicht is. En GroenLinks-PvdA heeft een congres. Vorige week besloot de partij definitief te gaan fuseren, maar er is ook spanning over het Israël-standpunt.

Eerst het weer: Het is zonnig en op veel plekken tropisch warm met temperaturen tussen 29 en 33 graden. De zuidoostenwind is daarbij zwak of matig. Vanavond blijft het nog lang warm met temperaturen tussen 15 en 22 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Israël en Iran hebben elkaar opnieuw aangevallen. Israël zegt locaties voor het lanceren en opslaan van raketten te hebben bestookt. Iraanse staatsmedia melden dat in de stad Qom een kind is gedood toen een projectiel insloeg in een gebouw. Ook uit andere steden kwamen berichten over explosies.

Israël zegt dat Iran vannacht vijf raketten afvuurde. In de buurt van Tel Aviv zou een gebouw door brokstukken van een luchtafweerraket zijn geraakt en in brand zijn gevlogen. Over slachtoffers daar is nog niets bekend.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het wordt een heel warm weekend. En op de A10, waar tienduizenden Amsterdammers vandaag feestvieren, wordt het nog net iets heter. Het asfalt kan tot 50 graden worden. Hoe ga je daarmee om?

Fijne (tropische) dag!

Bij een café in Rotterdam zijn vannacht twee mensen gewond geraakt. Volgens de politie werd er rond 00.30 uur geschoten bij een horecazaak in de Witte van Haemstedestraat.

De slachtoffers zijn een man en een vrouw. Beiden zijn naar het ziekenhuis gebracht, over hun verwondingen is niets bekend. De politie is een onderzoek gestart.

Mishandeling

Twee uur later werd opnieuw geschoten in de stad. Dat gebeurde bij een mishandeling van een man aan de Hooghagen. Het slachtoffer, een 22-jarige man uit Schiedam, raakte niet gewond door het geloste schot, maar werd volgens de politie wel zwaar mishandeld en beroofd.

Hij werd door meerdere mannen in elkaar geslagen en spullen van hem zijn meegenomen. Hij is met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht.

De politie zoekt getuigen voor beide schietpartijen.

Modeondernemer en kunstschilder Kees de Waal is op 103-jarige leeftijd overleden, heeft zijn familie bekendgemaakt in een overlijdensadvertentie in De Telegraaf.

De Waal nam begin jaren 60 de kledinggroothandel van zijn vader over en veranderde de firma in een winkelformule. Hij nam een aantal modezaken over en doopte die om tot HIJ mannenmode. De keten ging eind jaren 90 samen met de ZIJ op in het huidige WE. De Waal was toen al geruime tijd met pensioen.

De keten heeft behalve in Nederland vestigingen in onder meer België, Duitsland, Frankrijk en Zwitserland. Via online platforms bedient het klanten in meer dan 25 landen.

De directie van WE schrijft in een overlijdensadvertentie dat De Waal met HIJ een merk lanceerde "dat de stijl en behoeften van een nieuwe generatie weerspiegelde". "Zijn oorspronkelijke principes van ondernemerschap met een sterk gevoel voor design en het consumentengedrag zijn nog steeds de kern van het bedrijf."

De Waal (Bussum, 1922) was niet alleen een succesvol ondernemer, maar ook een begenadigd schilder. Hij won op 14-jarige leeftijd een nationale tekenwedstrijd en volgde in de Tweede Wereldoorlog een opleiding aan de academie in Arnhem. Hij exposeerde zijn werk in tientallen musea wereldwijd.

Bij een actie tegen illegale dierenhandel heeft de Mexicaanse politie ruim 3400 beschermde babyschildpadden onderschept. De man die de dieren vervoerde, is aangehouden.

De verdachte werd gecontroleerd in de zuidelijke staat Chiapas. Agenten vonden in kartonnen dozen 3427 opeengepakte zoetwaterschildpadjes. Het gaat om trachemys venusta-schildpadden, een beschermde diersoort in Mexico.

Volgens dierenbeschermers hadden de schildpadden veel te weinig ruimte en werden ze niet goed verzorgd.

De schildpadden zijn naar een dierenopvang gebracht. Daar wordt gekeken of ze in de natuur kunnen worden vrijgelaten. Ze zullen niet als huisdier worden weggegeven, benadrukt de milieudienst.

De regering van Panama heeft in het westen van het land enkele grondwettelijke rechten opgeschort nadat protesten uit de hand waren gelopen. Bewoners van de provincie Bocas del Toro hebben de komende dagen geen recht op vereniging en mogen zich ook niet vrij bewegen.

Het is onrustig in Panama nadat in maart een pensioenhervorming werd ingevoerd. Daartegen wordt met name in het westen geprotesteerd onder aanvoering van vakbonden. Die nemen het op voor de werknemers van bananenplantages waar de provincie Bocas del Toro om bekendstaat.

De demonstraties worden steeds grimmiger. Betogers hebben wegblokkades opgeworpen en raken geregeld slaags met de politie. Donderdag werden winkels en kantoren in de provinciehoofdstad Changuinola geplunderd. Ook een vestiging van de bananengigant Chiquita en de lokale luchthaven werden aangevallen.

'Radicale groepen'

Daarop besloot de regering vrijdag de grondwet voor vijf dagen deels buiten werking te stellen. Sinds eind mei gold de noodtoestand al in de provincie.

Een minister sprak van radicale groepen die niet meer op een legitieme manier protesteren. De maatregel is nodig "om de provincie te redden en rust te brengen".

De Amerikaanse president Trump vindt dat de Verenigde Staten zich niet hoeven te houden aan de verhoogde NAVO-norm. De rest moet dat wel, zei hij.

Het is de bedoeling dat de lidstaten van het militair bondgenootschap de komende week op de top in Den Haag afspreken om voortaan 5 procent van hun bruto binnenlands product aan defensie uit te geven. Secretaris-generaal Rutte heeft voorgesteld dat landen 3,5 procent aan pure defensie-uitgaven doen en 1,5 procent aan zaken waar de krijgsmacht ook baat bij heeft, zoals infrastructuur.

De Verenigde Staten gaven vorig jaar 3,4 procent uit aan defensie, waarmee het land dus al bijna voldoet aan het eerste deel van de nieuwe norm. Maar Trump vindt niet dat zijn land hoeft mee te doen aan de norm van 5 procent. "We steunen de NAVO al zo lang", zei hij.

Het is de vraag wat Rutte met deze opstelling gaat doen. Hij moet ook al de Spaanse premier Sanchéz overhalen om toch mee te doen. Sánchez zei gisteren dat hij niet met de nieuwe norm kan instemmen. Trump reageerde daar ook nog op. Hij noemde Spanje "een zeer karige betaler" en zei dat "ze moeten betalen wat iedereen betaalt".

De Spanjaarden bungelen onderaan het lijstje van defensie-uitgaven van NAVO-lidstaten. Ze geven slechts 1,3 procent van hun bbp uit aan defensie.