Het Israëlische leger heeft vanochtend vroeg zware luchtaanvallen uitgevoerd in Libanon. Het gaat om de grootste operatie sinds de aanslagen van 7 oktober en een van de grootste aanvallen in jaren.
Volgens Israël zijn er tientallen gevechtsvliegtuigen ingezet en werden er 150 doelen geraakt. Het land zegt dat de aanvallen gericht waren op locaties waar de Libanese militante groep Hezbollah actief is.
De Israëlische minister van Defensie Gallant zei halverwege de ochtend dat de intensiteit van de aanvallen omhooggaat. Hij riep de Israëlische bevolking op om de komende dagen kalm te blijven.
Het Israëlische leger heeft rond 10.30 uur op X een bericht geplaatst dat er nieuwe aanvallen zijn uitgevoerd. "De IDF valt nu het gebied in Zuid-Libanon aan", is te lezen.
De Israëlische nieuwssite Ynet meldde eerder vanochtend dat het leger op het punt staat een nieuwe "grootschalige" aanval uit te voeren in Libanon. Ook Hezbollah zou van plan zijn raketten als tegenreactie af te vuren.
Libanese media meldden dat er vanochtend aanvallen waren op verschillende steden, waaronder in de Beka-vallei in het oosten en op doelen in het zuiden van het land. De berichten spreken van zeker één burgerdode door de Israëlische luchtaanvallen.
Beelden van de luchtaanvallen op doelen in Libanon:
Een woordvoerder van het Israëlische leger verklaarde dat de aanvallen van vanochtend zijn uitgevoerd vanwege plannen om Israël aan te vallen. Tijdens een persconferentie toonde Daniel Hagari een video waarin te zien zou zijn hoe Hezbollah-strijders vanuit een woning een raket proberen te lanceren, maar vervolgens zelf worden geraakt door een Israëlische luchtaanval. De beelden zijn niet onafhankelijk geverifieerd.
Gisteren lanceerde Hezbollah meer dan honderd raketten richting Israël, wat ertoe leidde dat veel inwoners van Noord-Israël hun huizen moesten verlaten. De aanvallen van vanochtend lijken op een reactie daarop. Minister Gallant zei in een video vandaag daarover dat "de acties zullen doorgaan totdat we ons doel hebben bereikt om de noordelijke bewoners veilig terug te brengen naar hun huizen."
De raketten van Hezbollah op het noorden van Israël zijn een reactie op een reeks van aanvallen op leden van de militante groepering. Vorige week explodeerden portofoons en piepers van Hezbollah-leden.
Kort daarna kwam een aantal belangrijke commandanten om het leven bij Israëlische luchtaanvallen op Beiroet. Ze zouden volgens het Israëlische leger bezig zijn geweest met het plannen van terreuraanslagen tegen Israëlische burgers.
WaarschuwingDe woordvoerder van het Israëlische leger zei vanochtend dat bewoners van grensdorpen in Libanon via sms zijn gewaarschuwd om hun huizen niet te gebruiken voor het opslaan van wapens voor Hezbollah.
"We zullen binnenkort terreurdoelen in Libanon aanvallen", zei Hagari. "We roepen iedereen op die zich in de buurt bevindt van eigendommen of huizen waar Hezbollah wapens verbergt, om onmiddellijk weg te gaan. Dit is voor uw eigen veiligheid en bescherming."
Gezichtsbedekkende kleding moet verboden worden bij demonstraties. Dat vindt een meerderheid van de Tweede Kamer. JA21-leider Eerdmans diende tijdens de Algemene Beschouwingen samen met de SGP een voorstel in dat dit moet regelen.
Volgens Eerdmans zijn mensen bij demonstraties steeds vaker onherkenbaar "waardoor wetsovertredende demonstranten nauwelijks vervolgd kunnen worden". Hij noemt als voorbeeld pro-Palestijnse demonstraties bij de Universiteit van Amsterdam, waarbij gemaskerden vernielingen aanrichtten.
"Het gaat om mensen die helemaal niet willen demonstreren, maar die de boel willen saboteren", aldus het Kamerlid. "Mensen die gewoon hun punt willen maken, zijn het slachtoffer." Volgens Eerdmans helpt een verbod op gezichtsbedekkende kleding de politie en het Openbaar Ministerie.
Goede redenVoor het argument dat demonstranten wellicht een goede reden hebben om onherkenbaar te zijn, is het JA21-Kamerlid niet gevoelig. "Als je je nek ergens voor wil uitsteken, dan moet je er ook voor staan."
PVV, VVD, BBB, CDA, ChristenUnie en FvD stemden voor het voorstel van Eerdmans en SGP-leider Stoffer dat het kabinet oproept om de wet op het demonstratierecht te wijzigen.
Coalitiepartij NSC stemde dus tegen het voorstel, dat op het bordje terechtkomt van NSC-minister van Binnenlandse Zaken Uitermark. Woensdag wil Eerdmans in een Kamerdebat vragen aan de minister hoe ze verder wil met het plan.
In Sri Lanka is de nieuwgekozen president Anura Kumara Dissanayake geïnstalleerd. Hij is de leider van een radicaal-linkse partij en beloofde "de geschiedenis te herschrijven" en de politieke status quo flink op te schudden.
De 55-jarige Dissanayake won dit weekend de verkiezingen van 36 tegenkandidaten, onder wie oppositieleider Sajith Premadasa. Het waren de eerste verkiezingen sinds 2022, toen president Gotabaya Rajapaksa door massale protesten werd verdreven. Dat was in een periode dat het land in een zware politieke en economische crisis verkeerde.
Sindsdien gaat het beter, onder meer door een IMF-miljardenlening die Dissanayakes voorganger Ranil Wickremesinghe afsloot. De inflatie, die op een bepaald moment 70 procent was, is teruggebracht en voor het eerst in drie jaar lijkt de economie weer te groeien.
Tegelijk zijn de belastingen onder druk van het IMF flink opgeschroefd en is er gesnoeid in veel sociale voorzieningen. Voedsel is de afgelopen jaren vier keer zo duur geworden, waardoor veel burgers het zwaar hebben.
'Nieuwe start'Dissanayake heeft aangekondigd een speerpunt te maken van de bestrijding van corruptie in zijn land. Aan de vooravond van zijn installatie zei hij dat zijn overwinning toebehoort "aan ieder van ons" en dat Sri Lanka een "nieuwe start" gaat maken.
Hij wil armoede bestrijden en de economie hervormen met investeringen in de maakindustrie, de landbouw en de IT-sector.
Kort voordat Dissanayake werd geïnstalleerd stapte premier Dinesh Gunawardena op, wat de weg vrijmaakt voor parlementsverkiezingen. Dissanayake had eerder al tegen de BBC gezegd dat hij het parlement zou ontbinden. "Het heeft geen zin om verder te gaan met een parlement dat niet in lijn is wat de mensen willen."
Gewelddadig verledenDe partij van Dissanayake, de marxistische Janatha Vimukthi Peramuna (JVP), kent een gewelddadig verleden. Eind jaren 80 was de JVP verantwoordelijk voor een gewelddadige opstand tegen de Sri Lankaanse regering, waarbij duizenden mensen om het leven kwamen.
Dissanayake, die in 2008 de leider werd van de partij, heeft excuses gemaakt voor dat geweld. "We zijn nog altijd geschokt dat er dingen onder onze leiding zijn gebeurd die niet hadden mogen gebeuren", zei hij tien jaar geleden tegen de BBC.
De JVP-partij heeft maar drie zetels in het parlement maar maakt deel uit van een alliantie van meer progressieve partijen. Die kreeg in 2022 vooral veel steun van jongeren en arbeiders.
Een flinke tegenvaller voor de aanleg van de Lelylijn, een nieuwe treinverbinding tussen Noord-Nederland en de Randstad. Er is 3 miljard euro gereserveerd voor het project, maar uit onderzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat blijkt dat voor de aanleg van de favoriete variant 13,8 miljard nodig is, nog los van beheer- en onderhoudskosten.
Afgelopen weken heeft het kabinet de plannen voor de Lelylijn nader onder de loep genomen. Staatssecretaris Jansen wijst in een brief aan Tweede Kamer op voordelen van de aanleg, onder meer omdat het tracé gekoppeld kan worden aan het aanwijzen van grootschalige woon- en werklocaties.
Ook levert de treinverbinding volgens het kabinet mogelijk tienduizenden banen op als de grote steden Groningen en Leeuwarden beter verbonden worden met andere delen van het land, zeker als ook Drachten, Lelystad en Emmeloord worden aangesloten.
Regio zelf? Europa?Voor het plan, dat door de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB is omarmd, is door het vorige kabinet 3 miljard euro vrijgemaakt, schrijft Jansen. De staatssecretaris kijkt naar de regio en naar Europa voor extra geld. Maar qua geld uit Brussel tempert hij de verwachtingen; pas vanaf 2028 is er weer ruimte op de Europese begroting.
In het onderzoek van het kabinet is gekeken naar drie varianten van de Lelylijn. Het voordeligste tracé zou 8,2 miljard euro kosten; het duurste 17,2 miljard euro. De middelste variant die de meeste tijdwinst en reizigers zou opleveren, is geraamd op 13,8 miljard euro.
In het tv-programma Goedemorgen Nederland spreekt de staatsecretaris van "een enorme uitdaging". "We komen een aanzienlijk bedrag tekort", aldus Jansen. "De komende tijd gaan we met de regio het gesprek aan."
Uur snellerDe Lelylijn zou Noord-Nederland dus beter moeten verbinden met de Randstad. Nu moeten alle treinen nog via de storingsgevoelige spoorlijn Zwolle-Meppel. Met de Lelylijn zou de reistijd flink verbeteren. Een treinrit van Groningen naar Amsterdam duurt nu ruim twee uur, met de Lelylijn zou dat bijna een uur sneller worden.
Jansen schrijft aan de Kamer ook hoe het ervoor staat met de Nedersaksenlijn, een spoorverbinding tussen Enschede en Groningen. Ook die treinverbinding staat in het coalitieakkoord, maar de financiering is nog niet geregeld. Het kabinet heeft er 85 miljoen euro voor gereserveerd, terwijl de aanleg 1,7 miljard kost.
In Zutphen is een sporthal ingericht voor de opvang van maximaal honderd asielzoekers, zo bevestigt waarnemend burgemeester Wimar Jaeger aan Omroep Gelderland. Deze tijdelijke noodopvang moet het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel ontlasten, waar recent een noodsituatie ontstond en mensen dreigden buiten te moeten slapen.
De gemeente zegt de helpende hand te bieden omdat vluchtelingen fatsoenlijk behandeld moeten worden. Een dak boven het hoofd en een bed zijn daarbij volgens de gemeente een minimale vereiste. "We vinden het niet acceptabel dat mensen in weer en wind in het gras slapen. Daarom nemen we onze verantwoordelijkheid", aldus Jaeger.
Het verzoek voor de opvang kwam vanuit het COA, zegt Jaeger in het NOS Radio 1 Journaal: "Er is hier een azc en de contacten met het COA zijn goed. Daarom zijn we in gesprek gegaan. We hebben in Ter Apel gezien dat er midden in de nacht nog mensen versleept moeten worden. We vinden het verstandig om daar op voorbereid te zijn. Mocht er in Ter Apel een tekort aan bedden zijn, dan kunnen we dat hier goed en ordelijk opvangen."
Tekort aan bedden verwachtEen van de drie zalen van sportcentrum Hanzehal is ingericht als noodopvang. Of er daadwerkelijk mensen zullen worden opgevangen, is nog niet duidelijk: "Maar het COA zei te verwachten deze week opnieuw een tekort aan bedden te hebben."
De opvanglocatie blijft maximaal een week open. Dat is volgens Jaeger omdat een sporthal niet geschikt is om mensen langere tijd op te vangen. "De voorzieningen zijn goed, maar je ligt wel met honderd mensen in een zaal."
OvervolHet aanmeldcentrum in Ter Apel is het al lange tijd overvol. In het centrum is plek voor maximaal 2000 mensen, maar dat aantal is dit jaar bijna elke dag overschreden met dwangsommen tot gevolg.
Het ministerie van Asiel en Migratie liet eerder weten dat de extreme drukte komt door een hogere instroom, in combinatie met een groot aantal statushouders dat niet kan doorstromen naar opvang in andere gemeenten.
De laatste keer dat er buiten bij het aanmeldcentrum mensen sliepen, was in de zomer twee jaar geleden. Toen bivakkeerden geregeld honderden asielzoekers op het grasveld voor het aanmeldcentrum, omdat er binnen en elders in het land geen opvangplekken beschikbaar waren.
Werknemers van een baksteenfabriek in Pannerden hebben vanochtend het werk neergelegd. De staking van ongeveer vijftig medewerkers is volgens vakbond FNV de eerste in de geschiedenis van de Nederlandse baksteenindustrie. De staking bij de Gelderse fabriek van baksteenproducent Wienerberger duurt 24 uur en eindigt morgenochtend.
De stakers eisen een cao waarin goede afspraken staan over structureel meer loon en maatregelen om "gezond hun pensioen te halen". Yolanda Reus van de FNV zegt dat de werknemers boos zijn. "De werkgevers boden eerst een loonstijging van 7 procent over 15 maanden, maar die is op het laatste moment verlaagd naar 4,25 procent. Er is de mensen een worst voorgehouden, maar die is net zo snel weer weggehaald."
De vakbond zegt dat er meer acties zullen volgen bij andere baksteenbedrijven als werkgevers niet snel alsnog over de brug komen met een beter bod. Waar wil Reus nog niet zeggen. "Daar komen de werkgevers vanzelf wel achter. Maar dat de poorten op andere plekken dicht zullen gaan, daar mogen ze op rekenen."
Minder vraag, hogere kostenEerder deze week liet brancheorganisatie Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek (KNB) namens werkgevers weten de aangekondigde acties te betreuren, maar de zorgen te begrijpen. In een persbericht schrijft de KNB dat de sector te maken heeft met minder productie, omdat er minder wordt gebouwd, terwijl de kosten de afgelopen jaren sterk zijn gestegen.
De brancheorganisatie zegt daarom dat het belangrijk is om cao-afspraken te maken die "zowel werknemersbelangen als de economische realiteit van de sector in acht nemen".
In Japan zijn door noodweer zeven mensen omgekomen. In de centraal gelegen prefectuur Ishikawa zijn rivieren buiten hun oevers getreden en meerdere huizen weggevaagd. Zeker twee mensen worden nog vermist.
In het gebied heeft het heel hard geregend en zijn er ook aardverschuivingen geweest. In de steden Wajima en Suzu viel afgelopen weekend meer dan twee keer zoveel regen als gemiddeld in de maand september. Niet eerder werd in de regio zoveel regen gemeten.
Japanse media schrijven dat mensen omkwamen doordat hun huis werd overspoeld of verwoest werd door een aardverschuiving. Ook zijn mensen in rivieren terechtgekomen.
Op beelden uit het gebied is de ravage te zien:
Tienduizenden moesten geëvacueerd worden. Met ongeveer vierhonderd man wordt nog gezocht naar slachtoffers.
Op 1 januari dit jaar had Ishikawa ook al te maken met natuurgeweld. Toen kwamen 236 mensen om het leven bij een zware aardbeving. Negen tijdelijke wooncomplexen die daarna werden gebouwd, zijn nu overstroomd.
De weerswaarschuwing is sinds gisteren iets afgezwakt, maar de Japanse autoriteiten waarschuwen nog altijd om alert te blijven op overstromingen en aardverschuivingen.
Goedemorgen! De verdachte van de steekpartij bij de Erasmusbrug wordt voorgeleid. En de rechtbank doet uitspraak tegen drie Eritreeërs die terechtstaan voor rellen rond een zalencentrum in Den Haag.
Eerst het weer: De dag begint met wat regen vanuit het zuiden. Daarna is het wisselend bewolkt met hier en daar nog een bui. Het wordt 18 tot 20 graden.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.
Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?Het aantal ernstige ongelukken met fatbikes is toegenomen, blijkt uit nieuwe cijfers. Afgelopen voorjaar belandden er 115 mensen bij de spoedeisende hulp. Heel vorig jaar waren dat 75 gewonden.
Volgens het kenniscentrum VeiligheidNL was bijna de helft van de slachtoffers tussen de 12 en 15 jaar oud. Van deze groep liep een kwart hersenletsel op. De cijfers van VeiligheidNL zijn niet volledig: niet alle ziekenhuizen hebben informatie aangeleverd. Het werkelijke aantal slachtoffers ligt dus hoger.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:Telegram begon ooit als veilige haven voor activisten die gebukt gaan onder autoritaire regimes, maar lijkt nu het afvoerputje van het internet te zijn geworden. Hoe zit dat? NOS op 3 zocht het uit:
Fijne maandag!
China zet de komende jaren vol in op kernenergie. De overheid ziet het als een van de oplossingen om te voldoen aan de energiebehoefte in China's groeiende economie, zonder broeikasgassen uit te stoten. Daarom worden in rap tempo kerncentrales gebouwd: de overheid kondigde vorige maand de bouw van elf nieuwe reactoren aan.
De maatregel is nodig om China's klimaatdoelen te halen. De energiesector dient in 2050 klimaatneutraal te zijn en tien jaar later het hele land. Het is een race tegen de klok en de energiebehoefte neemt nog elk jaar toe.
Geopolitiek heeft China ook baat bij kernenergie. Het land importeert nu ongeveer 20 procent van zijn totale energiegebruik, vooral olie, volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA). Door in te zetten op kernenergie, maar ook op hernieuwbare energie, kan China energieonafhankelijk worden. Een van de voordelen is dat het dan geen last heeft van instabiliteit in olie-exporterende landen in het Midden-Oosten.
Vierde generatieChina speelt al langer een voortrekkersrol op het gebied van kernenergie. Zo is het wereldwijd het enige land dat het modernste type kernreactor in gebruik heeft. Deze vierde-generatie-reactoren moeten veiliger, efficiënter en zuiniger zijn.
De Chinese overheid speelt hierbij een centrale rol. "Als een stuk apparatuur aangewezen wordt als Project van Nationaal Belang, krijgt het alle steun van de centrale overheid die je maar kunt bedenken", vertelt energieconsultant David Fishman vanuit Shanghai. Die status brengt onderzoekscentra, wetenschappelijke samenwerkingsverbanden, aanbestedingen, en "ongelimiteerde stromen geld" met zich mee, aldus Fishman.
De leningen voor het bouwen van kerncentrales hebben een lage rente, tot zo'n 2 procent, verleend door staatsbanken. Ook worden bouwvergunningen snel verleend en worden milieustudies naar de centrales snel afgerond, dus zijn de bouwprojecten meestal klaar binnen de afgesproken tijd.
China claimt dat 90 procent van de onderdelen van hun vierde-generatie-kernreactor binnenlands geproduceerd is. Beginnend met geïmporteerde technologie, werkten clusters van (staats-)bedrijven samen om de techniek telkens beetje bij beetje te verbeteren. Bijna heel de toeleveringsketen ligt in China zelf. Behalve uranium, dat vooral uit Kazachstan komt.
De twee kerncentrales die Nederland in de nabije toekomst wil bouwen krijgt overigens geen reactoren van de vierde generatie, maar 'derde generatie +'. "Chinese en Russische partijen zijn uitgesloten", aldus een woordvoerder van het Nederlandse ministerie. Wel is met die derde generatie + nog altijd sprake van "het modernste ontwerp in Europa", zegt de woordvoerder.
Voor- en nadelenGemiddeld genomen staan Chinezen positiever tegenover kernenergie dan mensen in Europa en Noord-Amerika. De voordelen wegen voor hen zwaarder dan de nadelen. De kernramp in Fukushima in buurland Japan heeft de positieve gevoelens wel doen bekoelen, mede door de stevige anti-Japanse propaganda van de Chinese overheid die Fukushima graag gebruikt als een stok om aartsrivaal Japan mee te slaan.
Lin Kaizhi, een jonge veiligheidstechnicus in de Zuid-Chinese Ningde-kerncentrale, vertelt: "Een kernramp of een lek zou heel ernstige gevolgen hebben, daarom moeten we zorgen dat we elke stap goed doen." Ondanks de gevaren vindt hij dat kernenergie niet moet worden afgeschreven. "Vergeleken met wind- en zonne-energie is de energieopbrengst veel hoger."
Op dit moment zijn in China vijftig reactoren operationeel die samen zo'n 5 procent van de totale energie opwekken in China. Halverwege deze eeuw moeten beide getallen verdrievoudigd zijn. Onrealistisch lijken de doelen niet.
Toch kan kernenergie niet meer dan zo'n 15 procent van de totale energiemix worden. Het is het maximaal haalbare voordat ze tegen capaciteitsproblemen aanlopen, schat Fishman in. "Hoeveel kerningenieurs kun je realistisch gezien laten afstuderen per jaar?"
Locaties kiezenMedewerking van lokale overheden aan de nationale kernenergiedoelen overschaduwt soms de belangen en rechten van individuele Chinezen. Mevrouw Zhao woonde op de plek waar de Ningde-kerncentrale nu staat. Zij en haar dorpsgenoten werden hardhandig gedwongen om te verhuizen. "De politie stuurde honderden mensen om ons op te pakken. Mijn neef heeft twintig dagen vastgezeten", vertelt ze.
De bewoners werden wel gecompenseerd, maar ze denkt toch liever niet terug aan die tijd. "Het kernenergiebedrijf betaalde de lokale overheid veel, maar die stopte bijna alles in eigen zak. Wij kregen maar weinig", herinnert ze zich.
