Aggregator

Trump zegt dat zijn gesprek met Poetin aanstaande vrijdag over een mogelijk staakt-het-vuren tussen Rusland en Oekraïne verkennend is. "Ik ga geen akkoord sluiten." De Amerikaanse president wil na zijn ontmoeting met Poetin een gesprek met Poetin én Zelensky organiseren.

Trump reageert daarmee op zorgen van Europese leiders over de ontmoeting die vrijdag plaatsvindt in Alaska. Europese leiders vrezen dat Trump afspraken maakt met de Russische president waar Zelensky onmogelijk voor kan tekenen. Ze vinden dat de Oekraïense president zelf moet kunnen meepraten over de voorwaarden voor een staakt-het-vuren.

Trump zegt vandaag dat hij Zelensky meteen zal bellen na het gesprek met Poetin. "We gaan zien wat Poetin in gedachten heeft. Als het een eerlijke deal is, zal ik die voorleggen aan de Europese Unie, de NAVO en Zelensky." Zelf gaat de Amerikaanse president geen akkoord sluiten, zegt hij. "Dat is niet aan mij."

Duitsland maakte eerder vandaag bekend dat woensdag nog een online ontmoeting plaatsvindt tussen Trump, Zelensky, Von der Leyen en NAVO-chef Mark Rutte. Daarnaast nemen, naast de Duitse bondskanselier Merz zelf, ook de leiders van het VK, Italië, Finland, Frankrijk en Polen deel.

Gebieden afstaan

De zorg in Europa is dat Trump delen van Oekraïne toe zal zeggen aan Rusland. Eerder deze week gingen in Oekraïne en Brussel dan ook de alarmbellen af toen Trump zei dat een akkoord mogelijk ook het 'uitwisselen van grondgebied' inhoudt. Vandaag herhaalt hij die uitspraak. De Russen bezetten momenteel een groot deel van Oekraïne, zegt Trump. "We gaan proberen een deel van die gebieden terug te krijgen voor Oekraïne."

Volgens de Amerikaanse krant The Wall Street Journal heeft Poetin de Amerikanen een voorstel gedaan voor een staakt-het-vuren. Rusland zegt bereid te zijn te stoppen met vechten als Oekraïne de in het oosten gelegen Donbas-regio afstaat aan Rusland. Voor Zelensky is het inleveren van land onbespreekbaar. "Oekraïners zullen hun land niet aan de bezetter geven."

Rutte hintte gisteren in gesprek met de Amerikaanse televisiezender ABC op een tussenvorm. Volgens de secretaris-generaal van de NAVO zou erkenning van door Rusland bezet gebied, indien dat onderdeel van een akkoord wordt, een feitelijke erkenning moeten zijn en niet een politiek-juridische. In andere woorden: Oekraïne zou moeten accepteren dat door Rusland bezette gebieden in Oekraïne in handen zijn van Rusland, maar op papier blijven deze gebieden onderdeel van Oekraïne.

Veiligheidsgaranties

Een tweede grote zorg is de veiligheid van Oekraïne ná een vredesakkoord. Want hoe weet Oekraïne zeker dat Rusland niet op korte termijn opnieuw zal aanvallen?

Poetin wil dat Oekraïne zijn leger afbouwt en afziet van een NAVO-lidmaatschap. De EU wil dat Oekraïne garanties krijgt dat het zich ook in de toekomst kan verdedigen. Ook Rutte beaamt dat. "Oekraïne moet een soeverein land zijn dat beslist over zijn eigen geopolitieke toekomst, zonder een limiet aan het aantal eigen troepen. En ook voor de NAVO geldt: er mag geen limiet zijn aan onze aanwezigheid aan de oostflank in landen als Letland, Estland en Finland."

Afgelopen zaterdag konden Oekraïne en de EU hun zorgen uiten bij de Amerikanen, tijdens een veiligheidsoverleg in het Verenigd Koninkrijk. Woensdag spreken ze elkaar dus opnieuw.

Sancties

De vraag is in hoeverre de Amerikanen zullen luisteren. Trump wil graag laten zien dat hij in staat is voor vrede, of in elk geval een staakt-het-vuren, te zorgen in Oekraïne - een doel dat hij al zijn hele tweede termijn uitspreekt. De Amerikaanse vicepresident JD Vance zei vorige week dat beide landen, Rusland en Oekraïne, waarschijnlijk "niet blij" zullen zijn met een akkoord.

Om Poetin tot een staakt-het-vuren te dwingen legde Trump Rusland een deadline op. Anders zou Amerika sancties instellen. Daarbij ging het om Amerikaanse importheffingen voor landen die nog Russische energie kopen. Trumps deadline verliep vrijdag, maar een groot pakket sancties blijft vooralsnog uit. De Amerikanen kondigden alleen voor India een extra importheffing aan vanwege het inkopen van Russische olie.

In Europa hopen ze dat de VS toch nog met meer sancties over de brug komt om de druk op Poetin op te voeren en zo de onderhandelingspositie van Oekraïne te verbeteren. Bondskanselier Merz zei gisteren tegen de omroep ARD bij Trump aan te dringen op meer Amerikaanse sancties. "Poetin handelt alleen onder druk", zei Merz.

De politie heeft de organisatie van muziekfestival Orbit om hulp gevraagd in de zoektocht naar getuigen van een dodelijk ongeluk op de A12 bij Bunnik. Het ongeval gebeurde kort na afloop van het evenement op zaterdag 26 juli, vlak bij het festivalterrein.

Na het ongeluk meldde zich een getuige bij de politie. Diegene was onderweg naar huis na afloop van het muziekfestival. Dat bracht de politie op het idee om de organisatie om hulp te vragen.

De organisatie van het festival bij Fort bij Vechten gaf gehoor aan een verzoek om alle bezoekers een mail te sturen. In de mail worden bezoekers die iets gezien hebben dringend verzocht om zich bij de politie te melden. Die hoopt op die manier een beter beeld te krijgen van wat er gebeurd is.

De politie wil in het belang van het onderzoek niet zeggen of festivalbezoekers zich naar aanleiding van de oproep hebben gemeld, schrijft RTV Utrecht.

Ernstig ongeval

Na afloop van het festival botsten kort voor middernacht twee auto's op elkaar op de A12 bij Bunnik. Een 31-jarige vrouw uit Utrecht raakte daarbij zwaargewond en overleed in het ziekenhuis aan haar verwondingen.

De politie arresteerde de bestuurder van de andere auto, een 46-jarige man uit Wijk bij Duurstede. De man is inmiddels op vrije voeten, maar is nog wel verdachte in het onderzoek. De verdachte en het slachtoffer waren beiden geen bezoekers van het festival. Ze zaten allebei alleen in de auto.

When you think of neon, you might think of neon signs or the tenth element, a noble gas. But there was a time when neon bulbs like the venerable NE-2 …read more

De Amerikaanse president Trump plaatst de politie van Washington D.C. onder federaal toezicht en stuurt 800 leden van de Nationale Garde naar de hoofdstad. Die moeten "de orde in de stad herstellen", zei hij op een persconferentie. In werkelijkheid is de criminaliteit in de hoofdstad het afgelopen jaar juist afgenomen.

Persbureau Reuters schreef eerder al op basis van overheidsbronnen dat Trump van plan was om de Nationale Garde naar D.C. te sturen. Ook staat het ministerie van Defensie paraat om militairen in te zetten "als dat nodig is".

"Ik beroep mij officieel op de District of Columbia Home Rule Act en plaats het politiekorps onder direct federaal toezicht", zei Trump. Dat betekent dat de Amerikaanse minister van Justitie Pam Bondi de leiding krijgt over de politie van de stad. Trump heeft Terry Cole, die nu een hoge functie bij de Drug Enforcement Administration (DEA) bekleedt, benoemd tot interim-commissaris.

Correspondent Verenigde Staten Sjoerd den Daas:

"Als je het aan Trump vraagt, dan is Washington D.C. een stad waar je niet meer over straat durft. Hij noemde het gevaarlijker dan Bagdad en een serie aan steden in Latijns-Amerika. Ook wees hij op een aantal incidenten van de afgelopen weken, waaronder de mishandeling van een voormalige medewerker van het DOGE-project van Elon Musk. In de straten van D.C. laat Trump zich vrijwel nooit zien, maar het is bekend dat de vele tentjes en kampementen met daklozen hem al langere tijd een doorn in het oog zijn.

Naar Nederlandse standaarden is Washington inderdaad een onveilige stad: in sommige buurten zie je auto-overvallen bij daglicht, soms hoor je schoten van schietpartijen. Maar de cijfers laten juist een daling zien van het aantal geweldsmisdrijven. Volgens de politie van D.C. lagen die afgelopen jaar een derde lager dan in het jaar ervoor, dit jaar zijn er tot nu toe een kwart minder geweldsmisdrijven gemeld."

Op basis van artikel 740 van de Home Rule Act van 1973 kan Trump de politie 30 dagen lang onder controle van de federale overheid plaatsen als wordt vastgesteld "dat er sprake is van een uitzonderlijke noodsituatie". Het Congres hoeft daar dan niet eerst mee in te stemmen. Het artikel werd nooit eerder gebruikt.

De president heeft de afgelopen dagen meermaals geklaagd over misdaad en verpaupering in de stad. Hij stelde dat hij moet ingrijpen om een eind te maken aan "misdaad, moord en dood in onze hoofdstad".

7 procent gedaald

In tegenstelling tot wat de president beweert, blijkt uit cijfers van de politie van Washington dat de totale criminaliteit ten opzichte van vorig jaar juist met 7 procent is afgenomen. Voor geweldsmisdrijven is dat zelfs 26 procent.

De afgelopen dagen werden al FBI-agenten ingezet om samen met de politie 's nachts extra patrouilles te lopen. Zo'n 120 medewerkers van de afdelingen corruptie en anti-terrorisme werden daarvoor ingeroosterd. Dat is ongebruikelijk, omdat zij over het algemeen geen training of ervaring hebben met dit soort politiewerk.

Wat is de Nationale Garde?

De Nationale Garde bestaat uit reservisten en is onderdeel van het Amerikaanse leger en de luchtmacht. Er zijn bijna een half miljoen gardisten, die zich vrijwillig hebben aangemeld. De meesten hebben een baan in de burgermaatschappij en zijn daarnaast parttime in dienst bij de Nationale Garde.

De Nationale Garde wordt regelmatig ingezet bij rampenbestrijding. Zo waren gardisten grotendeels verantwoordelijk voor de veiligheid tijdens de nasleep van orkaan Katrina in 2005, waardoor vooral New Orleans zwaar werd getroffen. Begin dit jaar kwam de garde ook in actie rond Los Angeles, toen de regio werd geteisterd door grote bosbranden.

Burgemeester Bowser, een Democraat, heeft gezegd dat ze niet begrijpt waarom Trump zo gebrand is op misdaad in haar stad. "Er is geen sprake van een toename", zei ze. Ze wijst op de dalende criminaliteitscijfers. "Die zijn het laagst in 30 jaar."

Eerder dit jaar stuurde Trump al honderden leden van de Nationale Garde naar Los Angeles, naar eigen zeggen omdat het Democratische stadsbestuur te weinig zou doen tegen protesten tegen zijn anti-immigratiebeleid. Critici vonden de zet van Trump een overreactie, opruiend en een stap richting een autoritair regime.

Correspondent Verenigde Staten Sjoerd den Daas:

"Dat Trump juist hier nu de Nationale Garde inzet, lijkt dan ook vooral ingegeven door partijpolitiek en beeldvorming. Steden met hoge misdaadcijfers als Memphis, St. Louis en New Orleans - stuk voor stuk gelegen in Republikeinse staten - liet Trump buiten beschouwing. Steden met veel criminaliteit in staten waar steevast Democratisch wordt gestemd, zoals Chicago, Los Angeles en New York, moeten wel rekening houden met de inzet van de Nationale Garde. Trump wil laten zien wie de baas is: wij - of ik ben de partij die veiligheid brengt.

Dat hij nu eerst zijn pijlen op het overwegend Democratische D.C. richt, is geen toeval. Hij kán het doen, op deze manier zijn macht in de straten laten gelden: in de staten ligt de bevoegdheid bij de gouverneur. In het District of Columbia, formeel geen staat - heeft Trump de controle over de inzet van de Gardisten. Trump noemt het 'bevrijdingsdag' voor D.C., maar de burgemeester, de districtsraad en de inwoners van D.C. moeten er niets van hebben."

Bij de hack van een laboratorium dat onder meer het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker uitvoert zijn veel meer gegevens buitgemaakt dan eerder werd gemeld. Dat schrijft RTL Nieuws.

De gestolen data van laboratorium Clinical Diagnostics in Rijswijk zijn ook afkomstig van huid-, urine-, penis-, anus- en wondvochtonderzoek. Volgens het laboratorium betreft het vooral gegevens uit de periode van 2022 tot en met dit jaar.

Op basis van de gelekte data die RTL Nieuws heeft geverifieerd gaat het om patiënten van onder andere het Leids Universitair Medisch Centrum, Amphia ziekenhuis en Alrijne ziekenhuis, maar ook om patiënten die via de huisarts een onderzoek lieten doen.

Dat ook huisartsen geraakt zijn, wordt bevestigd door de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) en Stichting Z-Cert, het expertisecentrum voor cyberveiligheid in de zorg. Het centrum meldt daarnaast dat het om een ransomware-aanval gaat.

Dark web

Een woordvoerder van Bevolkingsonderzoek Nederland kan het nieuws niet bevestigen aan de NOS. "We weten nog steeds heel veel niet. Er is veel nog onduidelijk over de hack en de periode daarna."

De gegevens zijn buitgemaakt door een relatief nieuwe ransomwarebende met de naam Nova, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Volgens de criminelen is 300 gigabyte aan data gestolen. Er zou nu zo'n 100 megabyte aan data staan op het dark web, een moeilijk toegankelijk deel van internet.

Volgens Bevolkingsonderzoek Nederland hebben gegevens van 550 patiënten via een link op het dark web gestaan. Een woordvoerder stelt dat de hackers die link weer offline hebben gehaald. Of dat daadwerkelijk gebeurd is, is niet bekend.

De Autoriteit Persoonsgegevens, de privacytoezichthouder van de overheid, overweegt een onderzoek te doen naar de diefstal van persoonlijke gegevens bij het laboratorium.

Opgeschort

Eerder werd bekend dat de internetcriminelen privégegevens van 485.000 vrouwen in handen hebben. De vrouwen deden mee aan het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker, via een uitstrijkje bij de huisarts of een zelftest.

De samenwerking met het bewuste laboratorium is tijdelijk opgeschort, alle lopende onderzoeken worden elders gedaan. Bevolkingsonderzoek Nederland heeft contact met het laboratorium, dat meewerkt aan het onderzoek naar de hack.

If you used the internet at home a couple of decades or more ago, you’ll know the characteristic sound of a modem  connecting to its dial-up server. That noise is …read more

Veel websites die drogisterijproducten verkopen misleiden de consument met claims over voedingssupplementen met collageen. Dat stelt toezichthouder de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die dertig van deze websites heeft onderzocht.

Collageen is een eiwit dat het lichaam zelf aanmaakt. Van poeders, tabletten, capsules en drankjes met dit eiwit wordt beweerd dat het innemen gunstige effecten heeft op de gezondheid en het voorkomen of genezen van ziekten, maar dat is wetenschappelijk nooit aangetoond. Het is daarom verboden om dit te beweren.

De NVWA bekeek de websites van 30 grote en kleine aanbieders. 25 van die websites maakten zich schuldig aan het doen van dit soort misleidende claims. Daar zaten ook grote ketens bij.

De NVWA legde de overtreders boetes van 525 tot 1050 euro op, afhankelijk van de mate waarin ze in de fout gingen. Ook kregen ze opdracht de misleidende teksten direct aan te passen.

De kerncentrale Gravelines in Noord-Frankrijk is stilgelegd omdat "een enorme en onvoorspelbare zwerm kwallen" de koelsystemen in is gezwommen. Vier reactoren werden getroffen, meldt energiebedrijf EDF.

De kerncentrale, gelegen tussen Calais en Duinkerke, is een van de grootste van Frankrijk en wordt gekoeld via een kanaal dat in verbinding staat met de Noordzee. Drie reactoren stopten automatisch toen de kwallen in de filters van de koelsystemen zwommen. Een vierde reactor kwam kort daarna tot stilstand.

De ongewervelde dieren konden het eerste filter van het pompstation passeren door hun geleiachtige lichaam, schrijft de krant Le Monde. Vervolgens verstopten ze de filtertrommels, die zo fijn zijn dat ze alleen zeewater doorlaten.

'Niet onveilig'

Omdat de twee andere kernreactoren waarover de centrale beschikt momenteel worden onderhouden, ligt de volledige productie stil. Volgens energiebedrijf EDF, de eigenaar van de centrale, heeft het voorval geen gevolgen voor de veiligheid van de faciliteiten, het personeel of de omgeving. Gespecialiseerde teams onderzoeken de reactoren en voeren waar nodig reparaties uit.

Op de stranden bij Gravelines is het aantal kwallen de afgelopen jaren flink toegenomen. Doordat het water in de Noordzee warmer wordt, planten kwallen zich sneller voort.

Smartphones boggle my mind a whole lot – they’re pocket computers, with heaps of power to spare, and yet they feel like the furthest from it. As far as personal …read more

Het discriminatiemeldpunt discriminatie.nl en veertien moslimorganisaties hebben aangifte gedaan tegen PVV-leider Geert Wilders. Zij beschuldigen hem onder meer van opruiing, groepsbelediging en het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld.

De veertien moslimorganisaties doen gezamenlijk aangifte. Het discriminatiemeldpunt heeft de aangifte ingediend namens de 19 aangesloten antidiscriminatiebureaus.

"Deze uiting draagt expliciet bij aan het aanwakkeren van haat en discriminatie tegen moslims. Dat is onacceptabel in een democratische rechtsstaat", schrijven de advocaten die de religieuze organisaties vertegenwoordigen.

"Wij zijn er voor iedereen in Nederland die zich gediscrimineerd voelt. Wij staan altijd naast hen", zegt de voorzitter van het discriminatiemeldpunt. "Juist daarom zetten wij nu de stap om aangifte te doen."

Twee halve gezichten

De aangifte van de moslimorganisaties is ingediend door Adem Çatbaş en Haroon Raza namens negen samenwerkende moskeekoepels, Muslim Rights Watch, meldpunt Meld Islamofobie, Federatie Islamitische Organisaties, collectief Jonge Moslims en vrouwencollectief S.P.E.A.K.

De aangiftes volgen na een tweet die Wilders plaatste op 4 augustus. Daarin is een afbeelding te zien van twee halve gezichten: links een jonge blonde vrouw en rechts een norse, gerimpelde, oudere vrouw met een hoofddoek. Bij de afbeelding staat de tekst "Aan U de keuze op 29/10".

De tweet maakte in korte tijd veel los, voornamelijk online. Discriminatie.nl heeft meer dan 12.500 meldingen ontvangen, hoogste aantal dat ooit is geregistreerd. "Mensen vinden de impliciete boodschap van het beeld kwetsend en het roept gevoelens op van uitsluiting en onveiligheid", zei het meldpunt.

"Door dit sterke contrast wordt het wij-zij-denken doelbewust versterkt en moslims gereduceerd tot 'de ander'. Hierin worden de moslims geportretteerd als een bedreiging voor Nederland. De boodschap is helder: wie op de PVV stemt, kiest voor het 'goede' en 'eigen'; wie op GroenLinks-PvdA stemt, kiest voor het 'slechte' en 'vreemde', schrijven de advocaten van de moslimorganisaties in een persbericht.

Nazipropaganda

De moslimorganisaties zien gelijkenissen met nazipropaganda uit de Tweede Wereldoorlog. "We zien zorgwekkende overeenkomsten met de manier waarop Joden in nazi-Duitsland werden afgebeeld: als onmenselijk, bedreigend en ongewenst, met overdreven negatieve kenmerken en gekoppeld aan het idee dat zij een gevaar vormden voor de samenleving. Toen diende deze propaganda om een bevolkingsgroep structureel uit te sluiten en te ontmenselijken; nu zien wij hetzelfde mechanisme richting moslims."

Ook online werd het bericht vergeleken met verkiezingspropaganda uit de Tweede Wereldoorlog, met aan de ene kant een fiere nazi en aan de andere kant een antisemitische karikatuur van een communist. Melders maken zich zorgen over toenemend fascisme in Nederland, zegt het meldpunt.

Eerdere aangifte

De moslimorganisaties vinden het opvallend dat Wilders door de rechter is veroordeeld voor discriminatie in de "minder-minder"-zaak, maar er toch opnieuw voor kiest om "een bevolkingsgroep weg te zetten als minderwaardig en gevaarlijk".

Ze geven aan dat zij dergelijke, herhaaldelijke uitingen niet meer zien als incidenten, maar als een patroon dat de samenleving "vergiftigt" en "de drempel voor openlijke haat verlaagt".

De PVV-leider heeft op X gereageerd op de aangifte van de veertien moslimorganisaties, die hij "waanzin" noemt.

De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) is onlangs gestopt met de gaswinning onder het oosten van Ameland. Volgens de toezichthouder is de bodem meer gezakt dan wettelijk toegestaan. Omrop Fryslân schrijft dat de gaswinning in het gebied voor het eerst sinds 1986 stilligt.

Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft vorige maand geconstateerd dat de bodemdaling door de gasproductie boven de norm is uitgekomen. De bodem op dat deel van Ameland bleek in 2023 met ruim 42 centimeter gedaald. Dat mag maximaal 40 centimeter zijn.

De NAM is het niet eens met de constatering van de toezichthouder. "Ondanks verschil van inzicht hierover, heeft de NAM de gasproductie uit het veld Ameland-Oost voorlopig gestopt", aldus de woordvoerder van het bedrijf. De gaswinning op zee blijft volgens de NAM wel doorgaan. Het bedrijf onderzoekt de mogelijkheden tot bezwaar indienen, schrijft Omrop Fryslân.

Klein veld

De woordvoerder van SodM zegt dat de sluiting weinig invloed heeft op de Nederlandse gasvoorraad. Het gebied is veel kleiner dan het al eerder gesloten Groningerveld. "Qua grootte is het niet te vergelijken met Groningen. Alle kleine velden zijn bij elkaar opgeteld wel belangrijk, maar ze zijn maar een paar procent van de Nederlandse energievoorziening", legt hij uit.

Het winningsgebied ligt voor een groot deel onder de oostelijke kant van het eiland, de Waddenzee en de Noordzee. Het gaat om het op een na grootste veld van Friesland. Er zat 54 miljard kuub aardgas in.

Daarvan is al zo'n 40 miljard uit de grond gehaald. Volgens het SodM wordt het lastig om de gaswinning opnieuw te starten. Een woordvoerder stelt dat de ruimte voor bodemdaling aan alle kanten beperkt is.

De gasproductie uit een ander veld, in Ameland-Noord, gaat gewoon door.

Wie vandaag in Friesland is, moet niet gek opkijken als er ineens een gigantische hoepel overvliegt. Het zeshoekige gevaarte hangt aan een van de helikopters die vanaf begin deze maand twee keer per dag de lucht in gaan om onderzoek te doen naar grondwater en ondergrond.

Twee onderzoeksinstituten, zeven provincies, vijf waterbedrijven en zeven waterschappen werken samen aan dit nieuwe onderzoeksproject. Ze willen meer informatie zodat ze weloverwogen beslissingen kunnen nemen over steeds schaarser wordend grondwater.

De ring die aan de helikopter hangt, maakt een elektromagnetisch veld. "Doordat verschillende grondlagen en zoet en zout water daar anders op reageren, kunnen we zien wat waar zit", legt TNO-onderzoeker Jan Gunnink uit. De apparatuur kan tot wel 250 meter diepte meten wat zich onder de grond bevindt.

De helikopters vliegen rechte lijnen, dicht boven de grond. De enorme hoepel die eronder hangt, zweeft 35 tot 50 meter boven de grond. Naast een vlieglijn vliegt de helikopter een nieuwe lijn, op 125 tot 500 meter afstand van de eerste. Zo brengen de onderzoekers lijn voor lijn een gebied in kaart.

De twee helikopters die worden gebruikt voor het project vliegen heel wat af, zegt Gunnink. "In totaal vliegen de helikopters 25.000 kilometer. Dat is meer dan de halve aarde rond."

De enorme klus wordt geklaard door twee helikopters. Eén begint in Friesland en zal de noordelijke provincies in kaart brengen. De andere neemt Zeeland en een stukje van Noord-Holland voor z'n rekening. Niet de hele kustzone wordt gedaan, legt Gunnink uit. "In een groot deel van het westen van Nederland wordt niet gevlogen omdat het daar te druk is en zich te veel kabels en leidingen boven en onder de grond bevinden die de metingen verstoren."

In de kustgebieden is het hoofddoel om verzilting in kaart te brengen. De onderzoekers van TNO en Deltares willen weten in hoeverre het zoete water onder de grond zouter is geworden. "We zijn met name geïnteresseerd waar zout water in de grond zit", vertelt Gunnink. "Hoe diep zit het en hoe zout is het water?"

Het zout worden van zoet grondwater vormt een probleem voor natuur, landbouw en de drinkwatervoorraad. Om verdere verzilting tegen te gaan, moeten waterbedrijven, waterschappen en provincies wel weten waar in de kuststrook en noordelijke provincies het grondwater al zout is en waar niet.

Beschermhoesje van klei

Meer landinwaarts zit er geen zout water onder de grond, maar ook daar kan de gigantische hoepel belangrijke informatie verzamelen. De noordelijke provincies, waterbedrijven en waterschappen doen mee om te weten te komen waar onder de grond kleilagen zitten.

Dat willen ze weten omdat kleilagen een soort beschermhoesje vormen rond grondwater. Die kleilagen kunnen wel tientallen meters dik zijn. "Daardoor kan dat water niet door verontreiniging worden aangetast", legt Gunnink uit. Dat maakt het bijvoorbeeld voor waterbedrijven die grondwater willen winnen interessant om te weten waar die kleilagen zich bevinden.

Uiteindelijk maken de onderzoekers een 3D-beeld van de noordelijke provincies en een deel van de Nederlandse kustzone. Op dat beeld is te zien wat er tussen de oppervlakte en 250 meter diepte ligt.

Dat kunnen provincies, waterbedrijven en waterschappen gebruiken om bijvoorbeeld te beslissen waar water gewonnen kan worden of waar maatregelen nodig zijn om verzilting tegen te gaan.

Er wordt gevlogen tot februari 2026. Het uitwerken van de gegevens zal daarna nog zeker anderhalf jaar in beslag nemen.

In Mali zijn tientallen militairen gearresteerd omdat ze verdacht worden van het voorbereiden van een staatsgreep, melden internationale media. De Malinese junta heeft zich er nog niet publiekelijk over uitgelaten.

De arrestatieactie zou een paar dagen hebben geduurd en nog bezig zijn, maar de autoriteiten hebben er niets over bekendgemaakt. Het is ook niet duidelijk wie er gearresteerd zijn.

Een familielid van een gearresteerde officier zegt tegen Radio France Internationale dat "vannacht twee pick-uptrucks vol gewapende mannen voor ons huis arriveerden en hem meenamen."

De militairen zouden van plan zijn geweest om de junta ten val te brengen. Dit militaire bewind kwam na twee couppogingen in 2020 en 2021 aan de macht. Oud-vicepresident en juntaleider Assimi Goita werd vorige maand voor vijf jaar benoemd tot president van wat een interimregering wordt genoemd, een termijn die "zo vaak als nodig" kan worden verlengd zonder verkiezingen te houden.

Correspondent Afrika Saskia Houttuin:

"In Mali heerst veel onduidelijkheid over deze arrestatiegolf. De junta heeft nog niet bevestigd om wie het gaat, met hoeveel ze zijn en waarom zij zijn opgepakt. De verwachting is dat zij binnenkort alsnog met een verklaring zullen komen.

Dat de opgepakte soldaten daadwerkelijk een coup wilden plegen is zeker mogelijk. Veel Malinezen zijn ontevreden over de aanpak van de junta als het gaat om de strijd tegen terrorisme: het geweld door jihadisten in het land neemt steeds meer toe. Bij aanslagen komen ook regelmatig militairen om het leven.

Ook is er onvrede over de economische situatie in het land en de politieke repressie die steeds verder toeneemt: eerder dit jaar zijn na protesten alle politieke partijen in het land ontbonden.

Tegelijkertijd moeten we ook een slag om de arm houden. Ook al stelt de junta binnenkort dat het gaat om coupplegers: het kan ook een manier zijn om critici of tegenstanders van het regime uit de weg te ruimen. Het 'beramen van een staatsgreep' is dan eigenlijk een excuus dat zij kunnen inzetten om deze arrestatiegolf te rechtvaardigen."

De junta onder leiding van Goita had beloofd dat er na een overgangsperiode democratische verkiezingen zouden worden gehouden, maar dat is nog niet gebeurd. In mei dit jaar ontbond het militaire regime na anti-overheidsprotesten alle politieke partijen.

De door de junta aangestelde regering onder leiding van premier Maïga had eerder kritiek op het militaire regime, wat leidde tot zijn ontslag. Hij wordt mogelijk vervolgd. Een andere kritische oud-premier, Moussra Mara, zit sinds 1 augustus in de gevangenis.

Of hij net zo bekend zal worden als Manneken Pis moet nog blijken, maar Amsterdam heeft er sinds vandaag een beeld bij van een iconische inwoner. Kunstenaar Street Art Frankey maakte een eerbetoon aan 'blotebillenskater' Henri Pronker, die vandaag 69 jaar zou zijn geworden.

Pronker rolschaatste vooral in de jaren 80 en 90 door Amsterdam in zijn string. "Met dit beeld wil ik Amsterdam eraan blijven herinneren dat we zulke kleurrijke mensen moeten omarmen", zegt de kunstenaar tegen AT5. "Vandaar ook dat mijn beeld van Henri een hartje met zijn handen maakt."

Het beeld in Amsterdam-West:

Kunstenaar Frank de Ruwe, beter bekend als Frankey, zag de paradijsvogel zelf vroeger ook door de straten van Amsterdam rijden. "Hij straalde voor mij absolute vrijheid uit. Van hoe hij zich voortbewoog en hoe hij zich niet kleedde tot en met zijn nonchalante schwung. Hij trok zich niks aan van regels."

De Ruwe zag Pronker onder meer op de Eerste Constantijn Huygensstraat in Oud-West, vandaar dat het beeld daar nu hangt. "Paradijsvogels moet je niet in kooien stoppen, maar in nissen zetten, zodat iedereen ze kan zien."

De kunstenaar maakte eerder onder andere een kunstwerk van Buurman & Buurman, die op de Reguliersgracht het straatnaambordje een verfbeurt geven.

De straatartiest is geïnspireerd door Banksy, zei hij in deze reportage vorig jaar:

Ondanks zijn opvallende uiterlijk stond Henri Pronker bekend als bescheiden en verlegen. In 1999 speelde zichzelf in een bijrol in de film Do Not Disturb van Dick Maas.

Stringskater Henri Pronker overleed in 2023 na ziekte. Hij werd 66 jaar oud.

De Palestijnse journalist Anas al-Sharif was misschien wel de bekendste verslaggever die nog werkzaam was in Gaza. Bijna twee jaar lang deed hij bijna non-stop verslag van de gevolgen van de Israëlische aanvallen voor tv-zender Al Jazeera. Dagelijks keken miljoenen mensen, met name in de Arabische wereld, naar zijn verhalen. Gisteravond werd hij door Israël gedood.

Op zijn sociale media verscheen kort daarna zijn afscheidsbericht. "Als deze woorden tot jullie komen, weet dan dat Israël erin is geslaagd om mij te doden en mijn stem tot zwijgen te brengen." Ondanks de hoge prijs voor zijn werk schrijft hij nooit te hebben getwijfeld "om de waarheid te tonen zoals die is, zonder verdraaiing of vervalsing".

De 28-jarige journalist werd gedood naast het Shifa-ziekenhuis, waar hij samen met vijf collega's in een perstent verbleef, die de aanval ook niet overleefden. Kort na zijn dood publiceerde Israël een bericht dat het gelukt was om hem te doden, wat wijst op een gerichte aanval. Israël beschuldigde hem ervan een terreurcel van Hamas te leiden.

Het Comité ter Bescherming van Journalisten (CPJ) spreekt van een lastercampagne en zegt dat Israël journalisten bestempelt als militanten zonder geloofwaardig bewijs. De BBC zegt informatie te hebben dat Sharif in het verleden voor een mediateam van Hamas werkte. Op zijn sociale media is hij op oude foto's met Hamas-leiders te zien.

Sharif wist dat het leger achter hem aan zat: in april al schreef hij zijn afscheidsbericht. Hij vertelde vorige maand tegen het CPJ dat hij met het gevoel leefde dat hij elk moment gebombardeerd kon worden.

'Monddood maken'

De aanval staat niet op zichzelf, Israël kent een lange geschiedenis van het uitschakelen van Palestijnse journalisten en activisten. In Gaza zijn zeker 192 journalisten en mediamedewerkers gedood door het leger. Nooit eerder werden in een conflictgebied zoveel journalisten gedood. Ook daarvoor werden journalisten, met name van Al Jazeera, verdacht gemaakt en aangevallen.

De liquidatie van Sharif leidt tot een golf van verontwaardiging. "Op het moment dat ik hoorde over Anas, voelde het alsof wij journalisten helemaal alleen zijn", zegt Amal Helles. Zij deed in Gaza verslag van de oorlog, tot ze begin dit jaar met haar kinderen naar Nederland vluchtte. "Zonder zijn woorden en zijn camera voelt het alsof Gaza nu in de steek is gelaten."

Volgens belangenorganisaties is dat juist de bedoeling. Thomas Bruning van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) stelt dat Israël een gericht beleid heeft om journalisten "letterlijk en figuurlijk monddood te maken". De aanval op Sharif en zijn team komt net na de aankondiging van premier Netanyahu dat het leger opnieuw de aanval opent op Gaza-Stad om het gebied militair te bezetten. Als dat gebeurt zou het leger de facto de hele Gazastrook militair bezetten.

Anas al-Sharif werd bijna twee jaar geleden plotseling oorlogsverslaggever, net als andere lokale journalisten. Hij was een van de laatste journalisten die nog actief waren in Gaza-Stad, vlakbij het vluchtelingenkamp Jabalia waar hij opgroeide. Hij volgde een mediastudie aan de universiteit en ontving vorig jaar een prijs van Amnesty International voor zijn werk als mensenrechtenverdediger.

Hij weigerde om het noorden te verlaten en bleef verslag doen van de verwoesting, ontheemding en uithongering van het gebied. Vorige maand deed hij verslag toen een vrouw door de honger instortte naast het Shifa-ziekenhuis, waarna zijn stem brak en hij in tranen uitbarstte. "Ga door Anas", moedigen omstanders hem aan. "Jij bent onze stem."

Voor Palestijnen in Gaza voelde de verslaggever ook daadwerkelijk als hun stem, zegt Helles. "De honger had hem uitgeput, net zoals als de meeste andere mensen en journalisten, maar hij bleef doorgaan." Sharif bedankt in zijn afscheidsbericht zijn vrouw Bayan voor haar steun en schrijft dat hij ervan had gedroomd om zijn dochter Sham en zoon Salah op te zien groeien.

Persvest

Aan het begin van dit jaar was er nog een lichtpuntje. Live op televisie meldde Anas al-Sharif het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas. Hij deed zijn helm af en trok zijn persvest uit, terwijl een menigte achter hem feestvierde, een euforisch beeld dat de wereld over ging. Niet lang daarna besloot Israël om de bombardementen te hervatten.

Kort na de aanval gisteravond werden de lichamen van Anas al-Sharif en zijn collega's uit de brandende perstent gesleept door omstanders. Op het moment dat hij werd gedood had hij zijn blauwe persvest nog aan, maar er was weinig meer van over, was op de beelden te zien. Het feit dat hij journalist was bood hem geen bescherming.

Noot van de redactie

De BBC berichtte in de loop van de dag dat Sharif in de tijd voor het uitbreken van de oorlog werkte voor een mediateam van Hamas. Ook kwam naar voren dat op Sharifs sociale media foto's van hem met Hamas-leiders te zien zijn. Dat is toegevoegd aan dit artikel.

De regering-Netanyahu wil de oorlog in Gaza verder uitbreiden door Gaza-Stad te bezetten. Dit voornemen leidt internationaal tot groeiend verzet en tot een roep om meer te doen om Palestijnse burgers te beschermen, zo ook in de Nederlandse politiek.

'Waarom doet Nederland niet wat het moet doen?' was een van de vele vragen aan demissionair buitenlandminister Veldkamp tijdens een debat vorige week, waar de minister en Kamerleden hun zomerreces voor onderbraken.

Nederland is volgens het internationaal recht verplicht om genocide te voorkomen. Hoofddocent internationaal recht aan de UvA Marieke de Hoon legt in deze podcast uit wat Nederland moet en kan doen om druk uit te oefenen op Israël.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door de NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

De Colombiaanse presidentskandidaat Miguel Uribe is overleden aan de gevolgen van een schietpartij. Dat meldt zijn vrouw op sociale media. Twee maanden geleden, op 7 juni, werd hij tijdens een campagne-evenement onder meer twee maal in zijn hoofd geschoten. Sindsdien lag hij in kritieke toestand in het ziekenhuis.

De 39-jarige Uribe was een kandidaat voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar. Hij was leider van de rechtse oppositie, en had kritiek op de linkse president Gustavo Petro. Kort na de schietpartij noemde die het incident een "daad van geweld, niet alleen tegen zijn persoon, maar ook tegen de democratie".

De politie heeft zes verdachten opgepakt. De vermoedelijke schutter is een jongen van 15 jaar oud. Autoriteiten denken dat de guerrillagroep FARC achter de aanslag zit.

President Álvaro Uribe

Miguel Uribe is geen familie van voormalig president Álvaro Uribe, die de laatste weken verwikkeld was in een geruchtmakende rechtszaak. De vader van de overleden presidentskandidaat Uribe was zakenman en vakbondsleider, zijn moeder was journalist. In 1991 werd zij vermoord tijdens een reddingspoging, nadat zij was ontvoerd door een drugskartel dat werd geleid door Pablo Escobar.

In het noorden van Pakistan zijn zeven mensen omgekomen door modderstromen. Het zijn vrijwilligers die de watertoevoer probeerden te repareren. Drie andere mensen raakten gewond, melden de autoriteiten.

De modderstroom bereikte de stad Danyor in de noordelijke bergregio Gilgit-Baltistan vanochtend vroeg. Reddingswerkers hebben er uren over gedaan om lichamen onder het puin vandaan te halen en de gewonden naar het ziekenhuis te brengen.

De omgekomen vrijwilligers waren bezig met het ontstoppen van een drainagekanaal, dat verstopt was geraakt door plotselinge overstromingen. Die waren veroorzaakt doordat een gletsjermeer buiten zijn oevers was getreden. Het water bracht schade toe aan de belangrijke snelweg Karakoram, die Pakistan met China verbindt.

Woningen en overheidsgebouwen zijn beschadigd geraakt door de overstroming en modderstromen. De autoriteiten proberen de precieze schade nog in kaart te brengen. In een verklaring worden de vrijwilligers "helden" genoemd, "die hun leven gaven voor hun gemeenschap".

Veel gletsjers

De regio Gilgit-Baltistan staat bekend om zijn vele gletsjers, die volgens de officiële website van de regio verantwoordelijk zijn voor 75 procent van de watertoevoer van Pakistan. Vorige maand werd de regio nog geraakt door aardverschuivingen, waardoor achttien toeristen om het leven kwamen.

Pakistan beleeft een bijzonder hevig moessonseizoen. Zware regens en overstromingen hebben sinds 26 juni al meer dan 300 levens geëist in het hele land.

Internetcriminelen hebben privégegevens van 485.000 vrouwen gestolen uit een laboratorium dat onderzoek deed voor Bevolkingsonderzoek Nederland.

De vrouwen deden mee aan het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker, via een uitstrijkje bij de huisarts of een zelftest. Deelnemers aan andere onderzoeken zijn niet getroffen, stelt Bevolkingsonderzoek Nederland.

De impact van het datalek is nog onduidelijk. Zeker is dat er onderzoeksgegevens zijn ingezien, maar of dat voor alle vrouwen geldt, wordt nog onderzocht. Ook naam- en adresgegevens zijn ingezien, evenals namen van zorgverleners en verwijzingen van huisartsen. Er zijn data "ontvreemd", maar of dat voor alle data geldt, is onbekend.

Meerdere jaren

"Het gaat waarschijnlijk om onderzoeksgegevens uit meerdere jaren", laat een woordvoerder van Bevolkingsonderzoek Nederland weten. Dat gaat terug tot 2016. Jaarlijks doen 700.000 vrouwen mee aan het bevolkingsonderzoek.

De vrouwen krijgen in de komende weken een brief met meer informatie. Ze moeten alvast rekening houden met misbruik van hun privégegevens; zo zouden internetcriminelen zeer gericht phishing-mails kunnen versturen.

Wat kunnen criminelen met deze data?

"Voor internetcriminelen zijn privégegevens van mensen simpelweg geld waard", zegt techredacteur Joost Schellevis. "Die worden verkocht, want daarmee kunnen andere criminelen zeer gerichte phishing-aanvallen opzetten of identiteitsfraude plegen. Daarbij geldt: hoe gevoeliger en hoe betrouwbaarder de informatie, hoe meer je ervoor kunt vragen.

"Een andere manier waarop internetcriminelen geld verdienen, is afpersing. Een gehackte organisatie wordt dan onder druk gezet om te betalen. Doen ze dat niet, dan belandt de gestolen informatie gewoon op internet. Dat zou hier in potentie dus ook kunnen gebeuren, al zijn daar zeker nog geen concrete aanwijzingen voor."

Het aantal van 485.000 blijkt uit onderzoek door het getroffen laboratorium, Clinical Diagnostics in Rijswijk. Dat bedrijf bevestigt te zijn gehackt maar wil geen inhoudelijke vragen beantwoorden.

Of bij de hack ook gegevens van andere opdrachtgevers zijn getroffen, is nog onbekend. Onafhankelijk onderzoek moet uitwijzen wat er precies is gebeurd.

Staatssecretaris Tielen (VVD) van Jeugd, Preventie en Sport "betreurt" het datalek. "Meedoen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker is al spannend genoeg. Deelnemers moeten erop kunnen vertrouwen dat hun gegevens veilig zijn." De staatssecretaris benadrukt dat mensen met eventuele zorgen kunnen bellen of mailen met Bevolkingsonderzoek Nederland.

Opgeschort

Samenwerking met het bewuste laboratorium is tijdelijk opgeschort en alle lopende onderzoeken worden elders gedaan. Wie nu nog meedoet aan een onderzoek, hoeft dus niet te vrezen voor haar data, stelt de overheidsorganisatie die in opdracht van het RIVM het bevolkingsonderzoek uitvoert.

Hoewel de hackers onderzoeksgegevens konden inzien, hebben ze die niet kunnen aanpassen, stelt de organisatie in een schriftelijke verklaring. Onderzoeken hoeven daarom niet opnieuw te worden gedaan.

Sometimes, you build a thing because you need a thing. Sometimes, you do it just to see if you can. This project is in category two: [polymatt] didn’t need to …read more