Nobelprijs voor Economie heeft met Joel Mokyr dit jaar Nederlands tintje
De Nobelprijs voor Economie gaat dit jaar naar de Amerikaan Joel Mokyr, de Fransman Phillipe Aghion en de Canadees Peter Howitt. Ze krijgen de prijs voor hun onderzoek naar de bijdrage van innovatie aan economische groei, meldt het Nobelcomité in de Zweedse hoofdstad Stockholm.
Joel Mokyr krijgt de prijs "voor het identificeren van de voorwaarden voor duurzame groei door technologische vooruitgang". Mokyr gebruikte historische bronnen om te achterhalen waarom economische groei zo'n tweehonderd jaar geleden de nieuwe norm werd. Want voor die tijd was er amper groei en de welvaart ging ook niet vooruit.
Phillipe Aghion en Peter Howitt ontwikkelden een wiskundig model voor wat creatieve vernietiging wordt genoemd: wanneer een nieuw en beter product op de markt komt, zijn de bedrijven die de verouderde producten verkopen de dupe. Zo kun je denken aan streaming die cd's en dvd's vervangt.
Eigentijdse inzichten"Deze onderzoekers hebben op cruciale wijze laten zien hoe belangrijk creatieve destructie is voor groei en stijgende welvaart in een maatschappij," zegt hoogleraar financiële economie Ingrid Werner, lid van de Nobelcommissie tegen de NOS.
Dit soort inzichten is precies wat Europa momenteel nodig heeft. Hoe de EU kan opboksen tegen de VS en China is het onderwerp van gesprek onder Europese economen. Is dat de reden dat juist deze economen nu de Nobelprijs winnen? Zeker niet, zegt Werner.
Het is mooi meegenomen als hun werk onderdeel wordt van het maatschappelijke debat, zegt ze. Maar de prijs wordt toegekend op basis van hoe invloedrijk iemands werk is geweest.
"Om dat te weten, moet je zeker een paar decennia wachten. En we zien vandaag dat de conclusies die deze economen trokken, twintig en dertig jaar geleden, daadwerkelijk kloppen en dat hun werk heel waardevol is geweest voor hoe wij de economie vandaag de dag begrijpen."
Nederlands tintjeOpvallend is dat Joel Mokyr op 26 juli 1946 in Leiden is geboren. Hij verhuisde als kind naar Israël. Zijn ouders waren Nederlandse Joden die de Holocaust overleefden. Zijn vader stierf aan kanker toen Mokyr een jaar oud was, vertelde hij eerder in een interview aan de Wall Street Journal.
Hij behaalde later zijn bachelor in economie en geschiedenis aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem en promoveerde vervolgens aan de Yale Universiteit. Sinds 1994 is hij hoogleraar economie en geschiedenis aan de Northwestern University in Chicago.
In totaal waren er drie eerdere Nederlanders die de Nobelprijs voor Economie hebben gewonnen: Guido Imbens in 2021, Tjalling Koopmans in 1975 en Jan Tinbergen. Hij ontving de Nobelprijs bij de allereerste editie in 1969.
Geen echte NobelprijsDe Nobelprijs voor Economie is eigenlijk geen echte Nobelprijs, omdat deze niet door Alfred Nobel zelf is bedacht. De andere Nobelprijzen worden al sinds 1901 uitgereikt, de Nobelprijs voor Economie pas sinds 1969. Die eerste keer was toen ter ere van de 300ste verjaardag van de Zweedse centrale bank.
De officiële benaming is dan ook 'De Prijs van de Zweedse Rijksbank voor Economische Wetenschappen ter nagedachtenis aan Alfred Nobel'.
De prijs wordt altijd wel samen met de meeste andere Nobelprijzen uitgereikt op 10 december in de Zweedse hoofdstad Stockholm. Dat is de sterfdag van Alfred Nobel. Alleen de Nobelprijs voor de Vrede wordt ergens anders uitgereikt, namelijk in de Noorse hoofdstad Oslo, maar wel op dezelfde dag.
Afgelopen jaar ging de Nobelprijs voor Economie naar een ander drietal: de Turks-Amerikaanse Daron Acemoglu, de Brits-Amerikaanse Simon Johnson en de Brit James A. Robinson. Ze deden onderzoek naar hoe het verschil in welvaart tussen landen ontstaat.
Dat deden ze door te kijken naar hoe instituties zich vormen in een land en hoe de instituties vervolgens de ontwikkeling van de rijkdom van een land beïnvloeden.