Ook Raad van State kraakt kabinetsplan voor bevriezen van huren
De kans dat het coalitieplan doorgaat om nog dit jaar de huren voor sociale woningen te bevriezen, lijkt opnieuw kleiner te worden. De Tweede Kamer heeft er al grote twijfels over geuit en maandag komt ook de Raad van State met zware kritiek op de plannen. Dat bevestigen Haagse bronnen aan de NOS na berichtgeving in de Telegraaf.
Het gaat om het negatiefste oordeel mogelijk, het zogeheten 'dictum D'. Dat betekent dat de Raad adviseert om het plan helemaal niet naar de Kamer te sturen.
Het gebeurt niet vaak dat het hoogste adviesorgaan van het kabinet dit advies geeft, hoewel dat onlangs ook het geval was met het plan van NSC voor meer pensioeninspraak. Dat werd uiteindelijk door de Kamer nipt verworpen.
Over het coalitieplan om de huren dit jaar te bevriezen komt de Raad, net als ambtenaren en Kamerleden, tot de conclusie dat het vooral haastwerk is: het wetstraject is niet goed doorlopen. Ook het gebrek aan tijd voor woningcorporaties om zich voor te bereiden zou de Raad als groot probleem zien.
Negatieve bij-effectenCoalitiepartijen PVV, NSC, BBB en VVD onderhandelden over het plan, een grote wens van de PVV, bij de gesprekken over de voorjaarsnota. De bevriezing zou huurders tussen de 16 tot 25 euro per maand kunnen schelen.
Om het plan erdoor te krijgen moet er ook steun komen van oppositiepartijen, anders strandt het in de Eerste Kamer. Op zich is de oppositie niet tegen het bevriezen van de huren om mensen zo meer financiële armslag te geven, maar tegen het huidige plan is toch veel verzet.
De lagere huurinkomsten voor corporaties zorgen ervoor dat zij minder nieuwe huurwoningen kunnen bouwen. Daardoor wordt het probleem in de sociale sector op termijn alleen maar groter, vrezen de partijen.
Bij de onderhandelingen over het plan werd door coalitiepartijen ook niet stilgestaan bij het gegeven dat een half miljoen sociale huurwoningen van particuliere verhuurders zijn, die hun huren wel mogen verhogen. Oppositiepartijen vinden dat niet eerlijk voor die huurders. In de Eerste Kamer kan het plan daardoor waarschijnlijk niet op een meerderheid rekenen.
Extra compensatieMinister Keijzer voor Wonen reageert niet op het advies van de Raad van State voordat het officieel naar buiten is gekomen, maar ze was eerder ook kritisch op de plannen. Ze vindt dat corporaties structureel gecompenseerd moeten worden en dat zou in de jaren van bevriezing al gauw oplopen tot 35 miljard euro.
Dat geld moet ergens vandaan komen en daar zouden in de coalitie nieuwe afspraken over gemaakt moeten worden. Achter de schermen zouden er nog gesprekken over plaatsvinden. Ook de gevolgen voor de woningmarkt zijn daarbij onderwerp van gesprek, want de bevriezing van de huren zou niet alleen de bouw van 85.000 sociale huurwoningen op het spel zetten, maar ook die van 70.000 woningen in andere sectoren, zei Keijzer eerder.
Inmiddels zijn corporaties naar de rechter gestapt en dient er woensdag een kort geding. De kans bestaat dat de rechter het vraagstuk te ingewikkeld vindt voor een kort geding. Dan maakt het traject nog ingewikkelder en de politieke steun, ook van binnen de coalitie, onzekerder.
Het kritische advies van de Raad van State dat maandag wordt verwacht, komt voor velen niet als een verrassing. De kans dat minister Keijzer kan regelen dat het coalitieplan voor 1 juli, de datum waarop huren doorgaans aangepast worden, nog kan ingaan, wordt al met al steeds kleiner.