Aggregator

ASRock onthult op Computex 2024 een moederbord met CAMM2-slots. Deze formfactor voor werkgeheugen kan huidige SO-DIMM's vervangen en is vooral gericht op compacte laptops en notebooks. Het moederbord van ASRock is voor desktops bedoeld.

AVROTROS zegt er niet zeker van te zijn dat ze volgend jaar deelneemt aan het Eurovisie Songfestival. De omroep achter de Nederlandse inzending vindt dat er eerst "structurele aanpassingen" gedaan moeten worden aan het Songfestival, staat in een verklaring.

In diezelfde verklaring zegt AVROTROS deel te nemen aan het onderzoek dat is gestart door de organisatie van het Eurovisie Songfestival, de EBU. De organisatie gaat onderzoek doen naar klachten over de onveilige sfeer bij de afgelopen editie in Malmö.

Meerdere landen, waaronder Nederland, deden bij de EBU melding van een onveilige sfeer in de Malmö Arena. AVROTROS gaf geen details over dat gevoel van onveiligheid en over wat het precies veroorzaakte.

De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) sluit zich aan bij de kritiek van AVROTROS op EBU. "Het verbinden van verschillende landen via muziek zou bij het Eurovisie Songfestival centraal moeten staan. We ondersteunen de voorwaarden die AVROTROS stelt voor een eventuele volgende deelname."

Diskwalificatie Joost Klein

In de afgelopen weken ging het nog vaak over de editie in Malmö. Joost Klein werd namens Nederland gediskwalificeerd. Hij mocht niet optreden met zijn nummer Europapa, nadat een tv-medewerker van het Songfestival aangifte had gedaan van een incident achter de schermen.

Volgens omroep AVROTROS zou de artiest "een dreigende beweging" hebben gemaakt naar de vrouw, omdat zij hem tegen gemaakte afspraken in zou hebben gefilmd.

De EBU zei een zerotolerancebeleid te hebben voor ongewenst gedrag op het festival en zich hard te maken voor een veilige werksfeer. Volgens de organisatie paste het gedrag van Klein tegen een medewerker daar niet bij.

Meta heeft een boete van 3,5 miljoen euro gekregen in Italië. Volgens de Italiaanse mededingingstoezichthouder heeft het bedrijf, dat eigenaar is van Facebook en Instagram, zich schuldig gemaakt aan oneerlijke commerciële praktijken.

Verschillende politieke partijen melden dat hun websites zijn aangevallen door hackers. De sites zijn of waren slecht bereikbaar door DDoS-aanvallen. Dat was hinderlijk voor kiezers die vandaag nog informatie wilden zoeken over kandidaten voor de Europese verkiezingen en hun standpunten.

Het CDA meldt op X: "Vanochtend was de CDA-website door een zware DDoS-aanval tijdelijk minder bereikbaar. Op verkiezingsdag beschouwen we dit als een aanval op vrije, democratische verkiezingen. We maken melding bij de relevante instanties."

Ook de sites van PVV en FvD lagen er tijdelijk uit. FvD-leider Baudet zegt dat "het hele team overuren werkt om de aanval af te slaan." Hij voegt er met een smiley aan toe: "Russen?"

Pro-Russisch hackers

De aanvallen zouden inderdaad uit die hoek kunnen komen, meldt het ANP, namelijk van de hackers van het pro-Russische Hacknet. "We gaan door met aanvallen op de websites van Nederland en hun partijen", schrijft de groep op Telegram.

Bij een DDoS-aanval (Distributed Denial of Service) worden computerservers bestookt met grote hoeveelheden dataverkeer, waardoor de servers verstopt raken en geen ruimte meer hebben voor gewoon internetverkeer.

De Hongaarse premier Orbán heeft voor het eerst duidelijke voorwaarden gesteld waaronder hij de benoeming van demissionair premier Rutte tot nieuwe NAVO-topman kan steunen.

Orbán zegt in een interview met een Hongaars tijdschrift dat hij wil dat Rutte uitspraken over Hongarije terugneemt. Ook wil hij dat Rutte hem garandeert dat Hongarije niet wordt verplicht om mee te doen met een NAVO-aanval buiten de grenzen van het genootschap.

Orbán noemt daarbij Oekraïne. Hij wil niet meedoen met een eventuele NAVO-aanval op Rusland. Hij benadrukt zelf dat dat nu al niet verplicht is, maar hij wil graag dat een nieuwe secretaris-generaal dat expliciet bevestigt.

Nazi-vergelijking

In het interview haalt de Hongaarse premier uitspraken van Rutte uit 2021 aan en vergelijkt die met woorden van de nazi's en van Sovjetdictator Stalin. In 2021 zei Rutte in reactie op een nieuwe Hongaarse anti-lhbti-wet dat er geen plek meer is in de EU voor de Hongaren als ze zo'n wet invoeren. "Mijn doel is Hongarije op dit punt op de knieën te krijgen. Ze moeten zich realiseren dat ze lid zijn van de Europese Unie en zich moeten houden aan de Europese waarden."

De Duitse bezetter en later Stalin wilden ook besluiten bij de Hongaren door de strot duwen, zegt Orbán. "Hierdoor wordt het heel lastig om hem te steunen. Hij vraagt om het vertrouwen van de Hongaren, dan zal hij hierover wat moeten zeggen. We zijn een gelijkwaardige partner en eisen meer respect."

Bezoek Stoltenberg

Hongarije is met Slowakije en Roemenië de laatste dwarsligger bij de benoeming van Rutte, die unaniem moet zijn. De Roemeense president Iohannis is zijn enige tegenkandidaat en heeft vooralsnog de steun van Orbán, zegt hij in het interview. Wel liet de Hongaarse premier vorige week al doorschemeren dat hij Rutte niet uitsluit voor de topbaan.

NRC Handelsblad meldde gisteravond op basis van anonieme bronnen dat NAVO-chef Stoltenberg een dezer dagen of weken naar Boedapest afreist om met Orbán te praten over diens bezwaren tegen Rutte. Daarna zou Rutte zelf ook nog met de premier in Hongarije willen afspreken, mits hij verzekerd is van zijn steun.

De Europese Centrale Bank (ECB) verlaagt de rente met 0,25 procentpunt naar 3,75 procent. Dat heeft Christine Lagarde, de president van de ECB, bekend gemaakt.

Het is voor het eerst sinds september 2019 dat de centrale bank de rente verlaagt. De afgelopen jaren probeerde de bank met renteverhogingen de inflatie te beteugelen. Nu de inflatie naar de gewenste 2 procent beweegt, kan de rente volgens de bank weer wat omlaag.

Doel is het aanjagen van de economie. Als de rente daalt, worden geld lenen en uitgeven aantrekkelijker. Spaarrentes stijgen mogelijk niet verder door: een prikkel voor spaarders om geld uit te geven in plaats van op te potten.

Een dag voor de bekendmaking door de ECB boekten aandelenmarkten al flinke koerswinsten, vanwege optimisme over de kans op renteverlagingen.

Prijsstijgingen

De ECB verhoogde in juli 2022 de jarenlange negatieve rente van een half procent naar nul. In het daaropvolgende jaar werd de beleidsrente in negen stappen verhoogd naar 4 procent. Dit percentage was het hoogste ooit in de geschiedenis van de ECB.

President Lagarde benadrukte sindsdien dat de rente zo hoog zou blijven totdat de cijfers zouden uitwijzen dat de inflatie naar het doel van structureel 2 procent zou gaan.

Die kant leek het dit jaar op te gaan, tot vorige week bleek dat de prijsstijgingen in de eurozone in mei iets opliepen. Het gemiddelde van 2,6 procent was twee procentpunten hoger dan een maand eerder. In Nederland was de inflatie 2,7 procent, net zo hoog als in april.

In een toelichting spreekt de ECB de verwachting uit dat de inflatie dit jaar gemiddeld op 2,5 procent uitkomt. In 2025 zou dat 2,2 procent worden, om in 2026 op 1,9 procent uit te komen.

Later vandaag zal Lagarde een toelichting geven op de plannen. Dan zal ook mogelijk meer duidelijkheid komen over de kansen op een volgende renteverlaging in juli.

Vier personen zijn in Moldavië aangehouden op verdenking van het verwijderen van gezochte personen uit de systemen van Interpol. De verdachten zouden smeergeld hebben aangenomen van cybercriminelen om de data met hen te delen en uit de systemen te verwijderen.

Recruitmentbedrijf Ambitious People Group, of APG, heeft een boete van 6000 euro gekregen van de Autoriteit Persoonsgegevens. Volgens de toezichthouder negeerde de APG verwijderverzoeken van drie verschillende mensen.

Powercolor toont op Computex 2024 een prototype van een efficiëntiemodule voor de AMD RX 7900 XTX. In principe zorgt een op de videokaart gesoldeerde npu voor een preciezere stroomtoevoer, wat voor een tot 22 procent lager stroomverbruik van de gpu moet zorgen.

Chieftec toont tijdens Computex 2024 twee nieuwe behuizingen: de Pro Cube 2 en de Visio. Bijzonder aan de Pro Cube 2 is dat deze met een scharnier opengaat. De Visio komt met een glazen front en zijkant. De behuizingen verschijnen later dit jaar voor een onbekende adviesprijs.

Liefde vinden met hulp van de gemeente. Dat is de missie van de datingapp die de Japanse hoofdstad Tokio deze zomer lanceert voor haar inwoners. De app belooft alleenstaanden te koppelen aan hun perfecte partner.

Tokio doet dat om het lage geboortecijfer en het dalende aantal huwelijken op te krikken. Ook moet het een alternatief zijn voor commerciële datingapps, waarop het aantal oplichtingszaken flink toeneemt.

Tokio heeft meer dan 2,5 miljoen euro vrijgemaakt voor de ontwikkeling van de "Tokyo Futari Story" datingapp, die door een particulier bedrijf wordt gemaakt. Gebruikers moeten wel betalen voor de service: "We hopen dat deze app door zijn verbinding met de overheid een gevoel van veiligheid geeft", vertelt een lokale ambtenaar aan de krant Asahi Shimbun.

Laag geboortecijfer

Het aantal Japanners dat wil trouwen is scherp gedaald. In 2003 hadden bijna 6 op de 10 ongehuwde Japanners een huwelijkswens, in 2018 waren dat er nog maar 3 op de 10. Toen zei twee derde het prima te vinden om nooit in het huwelijksbootje te stappen.

Voor velen die wel willen trouwen, lijkt het huwelijk een verre droom. In een peiling in 2021 van de gemeente Tokio zei meer dan twee derde van de respondenten met een huwelijkswens niet actief op zoek te zijn naar een partner.

Financiële druk vanwege stijgende kosten van levensonderhoud en gebrek aan tijd om kinderen te verzorgen spelen een grote rol. De gevolgen zijn merkbaar in het landelijke geboortecijfer. Deze week maakte het Japanse Ministerie van Volksgezondheid bekend dat vorig jaar 727.227 baby's waren geboren, een laagterecord. Het is geen verrassing, al sinds 2015 bereikt het land jaarlijks een nieuw dieptepunt.

Oplossingen van overheid

De nationale overheid en lagere overheden trekken van alles uit de kast om het geboortecijfer op te krikken. Kleinere gemeentes proberen jonge koppels te lokken met verhuissubsidies, terwijl grote steden als Kobe en Osaka experimenteren met gratis onderwijs en lunchprogramma's. Het helpt allemaal niets. De datingapp van de gemeente Tokio, de eerste in zijn soort, lijkt een wanhoopspoging.

Registeren gaat niet makkelijk. Gebruikers moeten eerst hun legitimatie overleggen en een reeks gegevens invullen, zoals inkomen (met belastingverklaring), werk, opleidingsniveau en lichaamslengte.

Na een controle worden de kandidaten uitgenodigd voor een persoonlijk gesprek. Pas daarna mogen ze zich registreren op de app. Volgens de gemeente is dit nodig om spamprofielen en nepgebruikers te voorkomen, een van de grootste problemen bij de datingapps die nu beschikbaar zijn op de markt.

Oppassen voor online liefde

De keuze voor een app komt niet uit de lucht vallen. Het aantal Japanners dat gebruik maakt van datingapps is sinds de coronapandemie flink toegenomen. In 2018 maakte 1 op de 10 gebruik van de apps gebruik, drie jaar later was dat verdubbeld. Volgens onderzoeksbureau Meiji Yasuda is inmiddels een kwart van de huwelijken in Japan het resultaat van een app.

Tegelijk stijgt het aantal oplichtingszaken. In 2023 werd in Japan bijna 20.000 mensen in totaal 290 miljoen euro ontfutseld via datingapps.

Recent werd nog een gevangenisstraf van negen jaar aan de 25-jarige "Sugar Baby Riri" opgelegd, nadat ze drie mannen had opgelicht voor meer dan een miljoen euro. De politie wist haar te vinden doordat ze zelf een handboek online plaatste waarin ze uitlegde hoe ze te werk was gegaan.

De Nationale Politie heeft een noodnummer en een gespecialiseerde afdeling in het leven geroepen om het stijgende aantal fraudezaken aan te pakken.

Voor Tokio is het reden om te hameren op het veiligheidsaspect van haar datingapp. "We hebben een grondig registratieproces om problemen voor gebruikers te voorkomen," vertelt een beleidsmedewerker aan publieke omroep NHK. "En zo willen we mensen de mogelijkheid te geven anderen te ontmoeten."

Internetkabels, windparken en gaspijpleidingen: de Nederlandse economie is voor een belangrijk deel afhankelijk van infrastructuur op de bodem van de Noordzee. Die infrastructuur ligt diep onder de golven en dus buiten ons zicht. En dat maakt de pijpleidingen en kabels extra kwetsbaar voor sabotage.

TNO heeft er iets op bedacht. Via zogeheten 'dark fibres' - onbenutte delen van glasvezelkabels - kunnen seismologen de trillingen van schepen oppikken. Zodra die schepen in de buurt komen van zulke onderzeese infrastructuur, kunnen hun vaarbewegingen worden gedetecteerd.

De techniek is niet nieuw, maar de toepassing wel, vertelt geoloog en geofysicus Vincent Vandeweijer van TNO. "We gebruiken deze dark fibers onder andere om aardbevingen te lokaliseren. We vroegen ons naar aanleiding van de aanslag op de Nordstream-pijpleidingen af of we ook schepen konden detecteren die zich in de buurt bevinden van infrastructuur op de zeebodem. Onze testen wezen uit dat dit inderdaad het geval is."

In september 2022 vonden er explosies plaats bij de Nordstream-pijpleidingen waarmee gas van Rusland naar Europa werd gepompt. Dit miljarden kostende traject ligt door de sabotage nog altijd stil. Een dader is tot nu toe niet achterhaald.

Transponder uit, toch gespot

Normaal gesproken wordt al het scheepvaartverkeer op de Noordzee gevolgd met een automatisch identificatiesysteem. Schepen hebben transponders aan boord, waardoor bekend is wie waar vaart en bijvoorbeeld nachtelijke botsingen voorkomen kunnen worden. Schepen kunnen alleen zelf besluiten zo'n transponder uit te zetten, vertelt Vandeweijer.

"Zeker in dat laatste geval kan bij detectie van trillingen een automatische waarschuwing verstuurd worden naar de autoriteiten en de eigenaar van de infrastructuur, om hen te informeren over verdacht verkeer."

Het systeem is nog niet operationeel, maar zou volgens Vandeweijer een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de veiligheid op de Noordzee. Samen met onder andere data van satellieten en radar zou er een beter sluitend net te maken zijn.

Voordeel voor de nieuwe techniek is dat op de zeebodem veel infrastructuur gebundeld is. "Veel kabels en pijpleidingen liggen al bij elkaar in tracés. Daarmee besla je dus al een groot deel van de onderzeese infrastructuur. Door specifiek voor detectie nog aanvullende kabels of andere systemen aan te leggen zou je ook blinde vlekken nog kunnen afdekken."

Uit gezamenlijk onderzoek van de Noorse, Deense, Zweedse en Finse publieke omroepen bleek in 2023 dat Rusland werkt aan plannen voor grootschaliger sabotage van infrastructuur in Europese wateren. Ook de Nederlandse MIVD waarschuwt dat Rusland bereid is tot grootschalige sabotage op de Noordzeebodem.

Daartoe zouden Russische onderzoeksschepen ook de zeebodem op de Nederlandse Noordzee in kaart hebben gebracht. Onder andere Frankrijk zegt vanwege deze dreigingen te hebben geïnvesteerd in diepzeerobots, om ook in diep water leidingen te kunnen inspecteren.

Nieuwsuur maakte eerder deze reportage over de kwetsbaarheid van onderzeekabels:

De rechtbank in Maastricht heeft twee mannen veroordeeld voor het bekladden van een moskee in Heerlen afgelopen februari. Ook gooiden ze een steen door de ruit. Volgens de rechter heeft het tweetal geprobeerd "om moslims in een kwaad daglicht te stellen".

Een 29-jarige Heerlenaar moet acht weken de cel in, zijn 39-jarige medeverdachte zonder vaste woon- of verblijfplaats zes weken. De rechter acht bewezen dat zij in de nacht van 5 op 6 februari bij moskee Nour een raam ingooiden en het gebouw bekladden met anti-islamleuzen en hakenkruizen. "Dat schokt de samenleving", aldus de politierechter. Naast de celstraffen moeten de twee mannen ook een schadevergoeding betalen.

De 29-jarige verdachte is daarnaast ook veroordeeld voor het stelen van kratten brood bij een supermarkt. Dat gebeurde in de ochtend van 5 februari. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) deed hij dat omdat het ging om een islamitische winkel, maar de rechtbank vond daarvoor geen bewijs.

Eerder in aanraking met justitie

Het OM eiste een gevangenisstraf van drie maanden tegen de Heerlenaar, waarvan één voorwaardelijk. Voor de 39-jarige medeverdachte vond de officier van justitie een celstraf van tien weken passend, waarvan twee weken voorwaardelijk. Beide verdachten kwamen eerder in aanraking met justitie, onder meer voor diefstal, bedreiging en geweldpleging.

Het tweetal was niet aanwezig in de rechtszaal. De advocaat van de 39-jarige verdachte gaf volgens L1Nieuws niet te weten waar zijn cliënt was, terwijl hij wel geprobeerd heeft om contact met hem te leggen.

De raadsman was ook niet gemachtigd en mocht daarom tijdens de zitting niks zeggen. Waarom de andere man niet was komen opdagen, was volgens diens advocaat een raadsel.

De Duitse bondskanselier Scholz wil Afghanen en Syriërs die in Duitsland zijn veroordeeld voor zware misdrijven, gaan uitzetten naar hun land van herkomst. In een toespraak in de Bondsdag kondigde hij verder aan dat het verheerlijken van terrorisme ook een reden is om iemand terug te sturen.

Volgens Scholz hebben zij de bescherming verspeeld die het veilige Duitsland hun biedt. "Voor zware criminelen en terreurdreiging is hier geen plaats", zei Scholz. "In zulke gevallen wegen de veiligheidsbelangen van Duitsland zwaarder dan de belangen van de dader."

Vorige week viel een Afghaanse Duitser met een mes mensen aan bij een anti-islambijeenkomst in Mannheim. Een 29-jarige politieagent die ingreep overleed later aan zijn verwondingen. Vier mensen raakten gewond.

In zijn speech sloeg Scholz ook een verzoenende toon aan, door te stellen dat de Duitsers nu niet in alle migranten criminelen moeten zien. Hij wees erop dat van de circa 80 miljoen Duitsers er 20 miljoen een migratieachtergrond hebben.

"Zij zijn onderdeel van onze samenleving. Wij laten ons niet uiteendrijven."

In Sommelsdijk is vanochtend een aanhanger die achter een auto hing losgeschoten en in een bus gereden. Twee mensen raakten gewond.

Hoe het ongeluk op Goeree-Overflakkee heeft kunnen gebeuren, is niet duidelijk. De aanhanger is vermoedelijk op een kruispunt losgeschoten. Het koppelgedeelte van de aanhangwagen ging vervolgens door een raam van de bus.

Er zaten meerdere mensen in de bus, zegt een woordvoerder van de politie tegen de regionale Rijnmond. De twee gewonden waren allebei passagier in de bus. Ze zijn naar het ziekenhuis gebracht.

Op de aanhanger lagen matten met wapeningsgaas, dat in de bouw onder meer wordt gebruikt in beton. De politie heeft de bestuurder van de auto verhoord en doet onderzoek naar de toedracht.

Antec heeft tijdens Computex 2024 een compacte mini-ITX-kast geïntroduceerd. De behuizing biedt ruimte voor een tripleslotvideokaart van maximaal 350mm lang. De mini-ITX-kast verschijnt later dit jaar voor een nog onbekende prijs.

Bij een aanval van de paramilitaire groep Rapid Support Forces (RSF) op een dorp in Sudan zijn zeker honderd doden gevallen. Dat zeggen verschillende activisten tegen persbureau Reuters. Het persbureau heeft die aantallen nog niet onafhankelijk geverifieerd.

De aanval vond plaats in de deelstaat Al Jazira, in het dorp Wad Alnoura, zo'n 100 kilometer ten zuiden van hoofdstad Khartoem. In de staat liggen voornamelijk kleine dorpen met boerderijen. In december namen RSF-strijders de hoofdstad Wad Madani in.

Een verslaggever van persbureau Reuters plaatste een foto op X met tientallen doden gehuld in witte doeken. De verslaggever spreekt van de dodelijkste aanval tot nu toe in de regio.

"Wad Alnoura was woensdag getuige van een genocide na twee aanvallen van de RSF. Tot wel honderd mensen zijn omgekomen", staat in een verklaring van de prodemocratische Wad Madani-verzetsbeweging. Later schatte die beweging het aantal doden in op honderden. Volgens de organisatie gaf het Sudanese leger geen gehoor aan een verzoek om hulp.

De RSF zelf zegt dat ze aanvallen heeft uitgevoerd op het leger en op geallieerde milities in en rond het dorp. De verklaring zwijgt over burgerslachtoffers. De verzetsbeweging beschuldigt de RSF van het gebruik van zwaar artillerievuur op burgers, plunderingen en het verjagen van vrouwen en kinderen naar een nabijgelegen stad.

De door het leger gesteunde overgangsraad veroordeelt de aanval. "Dit zijn criminele daden die het systematische gedrag van deze milities weerspiegelen bij aanvallen op burgers", staat in een verklaring.

Langer dan jaar burgeroorlog

De burgeroorlog in Sudan woedt inmiddels al meer dan een jaar. De RSF en het Sudanese leger zijn in een bloedige strijd verwikkeld om controle in het Oost-Afrikaanse land. De macht van de RSF in Darfur breidt zich sindsdien steeds verder uit, dorpen worden afgebrand en ze veroveren stad na stad.

Plunderingen en seksueel en etnisch geweld zijn aan de orde van de dag en hulp vanuit de internationale gemeenschap komt maar moeizaam op gang. De VN schatte begin dit jaar in dat er 3,8 miljard dollar aan noodhulp nodig is. Zeker 25 miljoen mensen verkeren sinds het uitbreken van de oorlog in nood, miljoenen mensen zijn ontheemd en het precieze aantal doden is niet duidelijk.

De oorlog begon omdat de strijdende partijen het niet eens werden over de verdeling van de macht, nadat zij samen vijf jaar geleden de autocratische leider Omar al-Bashir hadden afgezet. Die was ruim dertig jaar aan de macht.

Afrika-correspondent Elles van Gelder sprak vorig jaar in buurland Tsjaad met vluchtelingen uit de West-Sudanese regio Darfur:

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ziet een toename van ernstige overlast door ongedierte bij bakkerijen, supermarkten en de horeca. In de eerste vijf maanden van 2024 vonden meer spoedsluitingen plaats dan in heel 2023.

De meeste spoedsluitingen worden door muizen veroorzaakt. Bij andere bedrijven waren ratten en kakkerlakken de oorzaak van ernstige overlast. De plaagdieren verspreiden bacteriën en ziektes via hun uitwerpselen.

In de Randstad kwamen sluitingen door ongedierte het meest voor. In Amsterdam legde de NVWA dit jaar al veertien bedrijven een spoedsluiting op. Landelijk sloten vooralsnog 35 bedrijven hun deuren, één meer dan vorig jaar.

Zware maatregel

Een spoedsluiting is een van de zwaarste maatregelen die de NVWA op kan leggen. Getroffen bedrijven moeten al het aangetaste eten weggooien, de zaak goed schoonmaken en maatregelen nemen om te voorkomen dat ongedierte terugkomt.

De Staat moet benadeelde vermogenden compenseren voor te veel betaalde belasting in box 3. Dat oordeelt de Hoge Raad. De compensatie betekent een miljardenstrop voor het kabinet.

Het gaat om gevallen waarbij het geschatte rendement waarmee de Belastingdienst rekende hoger uitvalt dan het daadwerkelijke rendement dat mensen hadden behaald. De Hoge Raad oordeelde in 2021 al dat het heffen met zo'n fictief rendement juridisch niet houdbaar was.

Nu zet de Hoge Raad een streep door de Herstelwet die het ministerie invoerde. Met die wet probeerde het kabinet tegemoet te komen aan de bezwaren van de Hoge Raad.

Maar volgens de rechters wordt in de Herstelwet nog steeds onterecht onderscheid gemaakt tussen verschillende groepen beleggers. De wet is daarom in strijd met het Europees recht en verbod op discriminatie.

Verschillende risico's

Verschillen in beleggen betreffen onder meer de mate waarin de belegger risico neemt. Grote risico's kunnen hoge rendementen opleveren, maar ook flinke verliezen, zoals bij aandelen van beginnende bedrijven. Behoudende beleggers nemen weinig risico en proberen een zo zeker mogelijk rendement te behalen, bijvoorbeeld bij staatsobligaties.

Deze groepen mag je volgens de Hoge Raad niet over een kam scheren bij het heffen van belasting. Ook hier moet beter worden nagegaan wat daadwerkelijk het rendement was.

De Herstelwet voldoet volgens de Raad wel als het om spaarders gaat. Want het fictieve rendement dat de wet voorschrijft, ligt dicht bij de spaarrente.

Slecht beursjaar

Veel mensen zullen zich afvragen wat ze nu moeten doen, zegt Robert van der Jagt van de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB). "Er zijn vanaf het belastingjaar 2021 geen definitieve aanslagen meer opgelegd voor belastingplichtigen met meer dan alleen banktegoeden, zoals bijvoorbeeld effecten. Het jaar 2022 was bijvoorbeeld een erg slecht jaar op de beurs, dus er zullen een hoop mensen zijn die menen recht te hebben op een belastingvermindering."

Maar dat slechte beursjaar betekent niet automatisch dat er minder rendement is behaald dan eerder is geschat. "Als je een tweede woning hebt waarvan de WOZ-waarde toen omhoog is geschoten, schiet je er mogelijk nog niks mee op", zegt Van der Jagt.

Hij vertelt dat de Belastingdienst het werkelijke rendement momenteel nog niet kan berekenen, omdat alleen belastingplichtigen dat weten. Er moet daarom een formulier komen waarmee mensen dat kunnen doorgeven. "Maar het is afwachten hoe dat proces er precies uit zal komen te zien."

"Fantastisch voor belastingbetaler"

Jurgen de Vries, voorzitter van de Bond voor Belastingbetalers reageert opgetogen op de uitspraak: "Het is een fantastisch resultaat voor de belastingbetaler. "We zijn tien jaar geleden begonnen met de juridische procedure, maar door deze uitspraak weet je dat je ergens voor hebt gestreden."

Een nieuwe wet waarbij geheven wordt over het werkelijke rendement wordt waarschijnlijk pas in 2027 van kracht. "De Hoge Raad heeft nu twee keer aangegeven dat het niet werkt, dus de bal ligt nu echt bij het kabinet, ik hoop echt dat we niet nog jaren moeten wachten tot die wet er is", zegt De Vries.

Dat belastingbetalers gecompenseerd moeten worden, kost de schatkist waarschijnlijk eenmalig 4,1 miljard euro. Daarna volgen jaarlijks nog eens enkele miljarden totdat er een heffing is op basis van werkelijk rendement.

De rechter gaat niet mee in de eisen van Greenpeace voor een snellere stikstofreductie. De rechtbank in Den Haag heeft alle vorderingen afgewezen. Wel is de rechter kritisch over de voortgang die de overheid tot nu toe heeft geboekt in het terugdringen van de stikstofneerslag.

Greenpeace had een kort geding aangespannen tegen de Staat, om via de rechter af te dwingen dat de overheid een plan van aanpak maakt om de stikstofneerslag sneller naar beneden te brengen. Uiterlijk in 2040 zou deze op nul moeten uitkomen.

De overheid vindt dat de milieuorganisatie te snel wil en geen oog heeft voor andere belangen zoals de economie en werkgelegenheid. Het zou een "ontwrichtende werking" hebben op de samenleving. De landsadvocaat pleitte in april op de zitting van deze zaak al dat de overheid juist goed op weg is met het verlagen van de uitstoot, maar dat tegenzat dat de natuur stikstofgevoeliger blijkt te zijn.

De rechter zegt dat in deze zaak wel duidelijk is geworden dat de stikstofgevoelige natuur "in slechte staat is" en dat het huidige stikstofbeleid "er niet toe zal leiden dat de stikstofdepositie in de meest kwetsbare habitats op korte termijn tot een verantwoord niveau wordt teruggebracht". Hij noemt de zorgen van Greenpeace dan ook begrijpelijk, maar dat heeft niet tot een andere uitkomst geleid.

Bodemprocedure

Er loopt ook nog een bodemprocedure over hetzelfde onderwerp. Deze zal in november dit jaar behandeld worden. Daarin wordt de stikstofzaak uitgebreider behandeld, waardoor het langer duurt. Greenpeace besloot daarom ook een kort geding aan te spannen. "Wachten op de uitspraak in de bodemprocedure is voor de meest kwetsbare natuur te laat", schreef Greenpeace eerder.

NOS op 3 maakte eerder deze uitleg over de stikstofcrisis. Kies zelf of je in 4, 7, 12 of 15 minuten bijgepraat wil worden:

Onlangs bleek uit een analyse van het Planbureau voor de Leefomgeving, de Wageningen Universiteit en het RIVM dat het huidige stikstofbeleid nauwelijks bijdraagt aan het halen van de stikstofdoelen.

Dat er nog weinig extra stikstofreductie wordt bereikt, komt onder andere doordat er wel veel over stikstof is gesproken, maar veel maatregelen nog helemaal niet goed uitgewerkt zijn. Zo zijn er nog weinig subsidies of regelingen waar boeren gebruik van kunnen maken. Bovendien is het lastig om de specifieke effecten voor elk natuurgebied te meten.