Aggregator

Aruba voert een opmerkelijk lijstje aan van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR: per hoofd van de bevolking huisvest het eiland de meeste vluchtelingen ter wereld. Eén op de vijf inwoners is op Aruba vanwege gedwongen migratie, meldt het Global Trends 2023-rapport van de UNHCR, dat vandaag is uitgekomen.

Ook Curaçao staat in de top vijf, op de vierde plek. Daar is één op dertien mensen een vluchteling.

Het aantal mensen dat wereldwijd op de vlucht is, bereikt opnieuw recordniveaus. Het zijn er ruim 117 miljoen, meldt de UNHCR. Vorig jaar waren het er nog 110 miljoen. Door de recente conflicten, zoals in Sudan, Gaza en Myanmar, slaan opnieuw mensen op de vlucht en is er dringend een oplossing nodig. De wereldwijde groep vluchtelingen is net zo groot als het inwonertal van Japan.

Economische vluchtelingen

Dat Aruba de VN-lijst aanvoert, komt vooral door de 17.000 Venezolanen op het eiland. Zij zijn de binnenlandse onrust onder het bewind van Nicolas Maduro ontvlucht, vooral naar Colombia en Brazilië, maar dus ook naar de Caribische eilanden van het Nederlandse Koninkrijk.

De Venezolanen zijn politieke vluchtelingen en mensen die vluchten voor geweld, maar ook mensen die in hun eigen land niet kunnen overleven. Zo hebben ze een ziekte, bijvoorbeeld diabetes, maar kunnen ze in Venezuela daar geen medicijnen voor krijgen.

Een vlucht van het noorden van Venezuela naar Aruba of Curaçao ligt dan voor de hand, want de afstand is maar klein. Maar Curaçao heeft geen asielprocedure en erkent ook het internationale vluchtelingenverdrag niet. Aruba kent die wetgeving en verdragsverplichting wel, maar ziet de Venezolanen als economische vluchtelingen, waardoor zij nauwelijks in aanmerking komen voor bescherming.

Busjes naar illegaal werk

Het gevolg is dat bijna alle Venezolanen op Aruba en ook de 17.000 Venezolanen op Curaçao geen verblijfspapieren hebben en ondergedoken zijn. Ze krijgen geen medische zorg, onderwijs of officieel werk. De overheid voert geen actief opsporingsbeleid, maar wie per ongeluk tegen de lamp loopt, wordt meteen uitgezet.

Officieel werken en belasting afdragen mag dus niet, maar dat betekent niet dat er niet gewerkt wordt. Wie voor zonsopgang in de binnenstad van Curaçao komt, ziet veel bedrijvigheid van mensen die hun weg zoeken naar werk. Ze spreken geen Papiaments, maar Spaans. Busjes rijden langs, stoppen en laden mensen in, op weg naar illegaal werk.

In veel sectoren van de economie, bijvoorbeeld de bouw, wordt gebruik gemaakt van deze illegale arbeid. Het uitblijven van een actief opsporings- en uitzettingsbeleid op beide eilanden, betekent volgens ingewijden maar één ding: Aruba en Curaçao hebben het 'illegale' arbeidspotentieel nodig om de economie draaiende te houden.

Aanzuigende werking

Vanuit maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven is er een roep om het Venezolaanse arbeidspotentieel officieel te maken, maar tot nog toe is die roep aan dovemansoren gericht.

De regeringen van Aruba en Curaçao zijn doodsbang voor een aanzuigende werking. Ze willen voorkomen dat er nog meer vluchtelingen komen. Aruba houdt om die reden de grens op de luchthaven voor Venezolanen nog steeds potdicht, maar de plek op de UNHCR-lijst doet vermoeden dat dat beleid weinig effectief is.

Goedemorgen! Het is de tweede dag van de strafzaak tegen Ali B. Ook begint in Italië de G7-top, waar de leiders van de grootste economieën praten over verdere maatregelen tegen Rusland.

Eerst het weer: in het noorden is er kans op enkele buien. Elders blijft het droog met afwisselend zon en stapelwolken. De wind is naar het zuidwesten gedraaid en matig, aan de noordwestkust soms vrij krachtig. Het kwik loopt op naar 16 tot 19 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het aantal incidenten met explosieven bij woningen en bedrijven lijkt zich verder over het land te verspreiden. Uit cijfers van de politie blijkt dat de meeste aanslagen nog altijd in Amsterdam en Rotterdam zijn, maar dat het aandeel van die steden afneemt.

Tot 1 juni dit jaar registreerde de politie 496 aanslagen en pogingen daartoe. Een derde was in de gemeenten Amsterdam en Rotterdam, twee jaar geleden was dat nog twee derde.

In de Rotterdamse wijken Delfshaven, Feijenoord en Charlois slaan daders het vaakst toe. De enige wijk buiten de twee grote steden in de top-15 ligt in Vlaardingen: Holy Zuid. Daar woont de loodgieter die in de afgelopen maanden vaker doelwit is geweest van dit soort aanslagen.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

In de Amerikaanse plaats Waitsfield, in de staat Vermont, trof inwoner Noah Dweck wel een heel bijzonder tafereel aan achter zijn huis: twee jonge zwarte beren zaten in de achtertuin, één ervan in zijn hangmat. "Ik zat aan mijn bureau bij ons thuis en ik had de hordeuren openstaan en hoorde toen de hangmat rinkelen. Toen besefte ik dat er helemaal geen wind stond en wist meteen dat het beren waren", zei hij tegen persbureau AP.

"Dus rende ik naar boven, keek uit het raam en zag wat jullie in de video zien: twee beren, waarvan de een nieuwsgierig naar de ander kijkt, terwijl die zichzelf krabt, hangend in de hangmat."

Voordat hij de beren weg jaagde, maakte hij er een filmpje van:

Fijne dag!

Een deel van de arbeidsongeschikte Nederlanders met een uitkering uit twee landen krijgt een te lage uitkering vanwege een rekenmethode van het UWV. Een ander deel krijgt daardoor juist te veel geld.

Het gaat om grensforenzen, mensen die over de grens hebben gewerkt. Dat zijn er zo'n 3600 in Nederland. Hoeveel van hen worden benadeeld, weet het UWV niet.

In het geval van René Beunders uit Enschede was dat wel zo. Hij werkte 17 jaar voor een grafisch bureau in Duitsland. Door nierfalen, hartklachten en diabetes raakte Beunders arbeidsongeschikt.

Door zijn arbeidsverleden in twee landen krijgt Beunders een uitkering uit Duitsland en Nederland. Het UWV verrekent die met elkaar en bij die verrekening ging iets fout. Het UWV trok niet de daadwerkelijke Duitse uitkering af, maar een geschat bedrag. Beunders kreeg daardoor in 2023 en de eerste maanden van 2024 elke maand minder dan waar hij recht op had.

Fictieve bedragen

Dat komt doordat gedurende het jaar uitkeringen worden aangepast aan de inflatie, de zogeheten indexering. In Nederland gebeurt dat twee keer per jaar, maar in andere landen kan dat minder vaak zijn of op andere momenten.

Het UWV houdt niet van alle landen bij wanneer die indexeringen plaatsvinden. Voor het gemak gaat het ervan uit dat andere landen evenveel en op hetzelfde moment de uitkeringen verhogen als Nederland.

Als een land meer verhoogt dan Nederland, levert dat een voordeel op voor de uitkeringsontvangerm, maar als het land minder verhoogt dan Nederland valt de uitkering juist lager uit.

Dat laatste was het geval bij Beunders. Nederland verhoogde de uitkeringen in 2023 bijvoorbeeld fors, met ruim 13 procent. Duitsland deed dat niet, terwijl het UWV daar in de berekening wel van uitgaat. En daardoor liep Beunders in zestien maanden bijna 860 euro mis.

Zelf bezwaar maken

Hij trok meerdere keren aan de bel trok en maakte formeel bezwaar. Uiteindelijk gaf het UWV toe dat het fout zat. Dat gaat in zijn geval nu rekenen met de werkelijke bedragen uit Duitsland, waardoor Beunders het geld alsnog krijgt.

Maar de uitkeringsinstantie doet dat niet automatische voor andere arbeidsongeschikte grenswerkers. Zij moeten net als Beunders zelf bezwaar maken bij het UWV, want volgens het UWV is het "vrijwel onmogelijk" om na te gaan wie voordeel of nadeel had. Andere landen hebben immers allemaal op verschillende momenten de uitkeringen aangepast, zegt het UWV. Het blijft dus werken met fictieve berekeningen.

Het aantal incidenten met explosieven bij woningen en bedrijven lijkt zich verder over het land te verspreiden. Uit cijfers van de politie blijkt dat de meeste aanslagen nog altijd in Amsterdam en Rotterdam zijn, maar dat het aandeel van die steden wel afneemt.

De politie registreerde dit jaar tot 1 juni 496 aanslagen en pogingen daartoe. Een derde daarvan was in de gemeenten Amsterdam en Rotterdam. Twee jaar geleden gebeurde nog twee derde van het aantal incidenten in die steden.

In de lijst waar daders het vaakst toeslaan staan op de bovenste zeven plekken alleen maar Rotterdamse wijken. Delfshaven, Feijenoord en Charlois gaan daarbij aan kop.

De enige wijk buiten Amsterdam en Rotterdam die in de top-15 staat, is Holy Zuid in Vlaardingen. Dat is de buurt van de inmiddels bekende loodgieter die de afgelopen jaren meermaals doelwit was.

Vuurwerk of brandbom

Het aantal aanslagen met explosieven en pogingen daartoe kwam vorig jaar uit op 1057, ruim drie keer zoveel als in het jaar ervoor. Vooral in de herfst van 2023 waren er veel aanslagen.

In de meeste gevallen zijn woningen het doelwit en daarbij wordt vaak gebruikgemaakt van zwaar vuurwerk of een brandbom. De aanslagen zijn veelal in het criminele circuit, maar komen ook geregeld voor bij conflicten in de relationele sfeer of het zakenleven.

Pleidooi voor taskforce

De cijfers komen naar buiten op de dag dat er in de Tweede Kamer een zogeheten rondetafelgesprek wordt gehouden. Kamerleden willen van deskundigen weten hoe het aantal aanslagen met explosieven omlaag kan en hoe meer daders kunnen worden gepakt.

De politie hoopt op een landelijke taskforce, omdat alleen opsporen te weinig effect heeft. In die projectgroep zouden ook bijvoorbeeld woningbouwcorporaties moeten plaatsnemen, omdat explosies vaak veel impact hebben op een buurt. Ook verzekeraars, gemeenten en jongerenorganisaties moeten volgens de politie meedoen.

Begin april was er een explosie in Amsterdam:

In een op de vier gevallen lukt het om een verdachte te arresteren, maar dat zijn vaak uitvoerders. De opdrachtgevers blijven in de meeste gevallen buiten beeld, ook omdat ze vrijwel nooit rechtstreeks contact hebben met degenen die uiteindelijk de aanslag plegen.

Vaak wordt er gecommuniceerd via sociale media als Snapchat en Telegram, volgens de politie "onmisbare schakels voor het uitzetten van opdrachten en het ronselen van potentiële plegers". De wens is dan ook dat socialemediaplatforms beter hun best gaan doen om illegale activiteiten aan te pakken.

Kwetsbare milieus

Veel verdachten zouden volgens de politie gebaat zijn bij zorg en begeleiding, omdat ze vaak uit kwetsbare milieus komen. Zo heeft bijna driekwart een laag opleidingsniveau en komt ruim een derde uit een eenouderhuishouden. De meeste verdachten zijn al eens eerder betrokken geweest bij misdrijven.

Aan de kant van de slachtoffers is ongeveer een kwart eerder verdachte geweest van een strafbaar feit, meldt de politie. Het gaat dan met name om geweld en vermogenscriminaliteit, zoals diefstal en witwassen.

In deze video van NOS Stories vertelt 'Liam' hoe hij door de politie werd aangehouden bij het plaatsen van een explosief:

Bijna een kwart van alle agenten en rechercheurs geeft aan weleens te zijn bedreigd door criminelen, blijkt uit onderzoek onder ruim 600 politiemedewerkers. Zo'n 12 procent zegt het afgelopen jaar hiervan het slachtoffer te zijn geweest.

In het rapport Ongekend van Mehlbaum Onderzoek in opdracht van Politie en Wetenschap staat verder dat niet alleen rechercheurs, maar vooral ook wijkagenten het risico lopen "om doelwit te worden, wanneer zij in hun reguliere werkzaamheden in conflict komen met zware criminelen".

Persoonlijke bedreigingen

De politie noemt het zorgelijk dat het dreigen zich steeds vaker op de persoon richt. Zo zijn er gevallen bekend waarin een verdachte privé-informatie had over de politiemedewerker, zoals een adres, kenteken of waar diens kinderen naar school gaan.

"Vroeger was het de politie die werd bedreigd, het instituut. Nu zie je dat politiemensen en hun naasten in de privésfeer worden bedreigd, persoonlijk", zegt Peije de Meij, portefeuillehouder Geweld bij de politie.

Vaker anoniem werken

Hoewel de meeste medewerkers aangeven in hun leven geen negatieve gevolgen te ervaren van een dreiging, waarschuwt De Meij voor de impact. "Als je wordt bedreigd, kan dat leiden tot ander gedrag, tot terughoudendheid in het werk. En vlak de mentale druk niet uit. Als je in jouw privésfeer wordt bedreigd, dan raakt jou dat toch, misschien onbewust. We merken nu al dat collega's vaker anoniem en onherkenbaar willen werken." Dat laatste gebeurt volgens De Meij alleen in uiterste gevallen.

3000 agenten werd gevraagd de vragenlijst in te vullen, 20 procent heeft dat ook gedaan. Ongeveer een vijfde van de deelnemers aan het onderzoek heeft aangifte gedaan.

Het Planbureau voor de Leefomgeving is kritisch over het coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. In het akkoord dat vorige maand werd gepresenteerd wordt te veel naar het "hier en nu" gekeken, terwijl er te weinig rekening wordt gehouden met "elders en later", zegt het PBL in een reflectie op het hoofdlijnenakkoord, zoals het door de coalitiepartijen wordt genoemd.

Zo heeft de nieuwe coalitie volgens het planbureau te weinig plannen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken, zoals is vastgelegd in de Klimaatwet. De verhoging van de maximumsnelheid op de snelwegen helpt daar bijvoorbeeld niet bij.

De partijen hebben volgens het Planbureau ook te weinig aandacht voor internationale samenwerking, die nodig is om nationale vraagstukken op te lossen.

Grote opgaven

Het PBL stelt dat de grote opgaven "niet binnen één kabinetsperiode te realiseren" zijn. Bovendien zijn de belangen van Nederland en die van de rest van de wereld sterk verweven, aldus het onafhankelijke onderzoeksinstituut. Daarnaast zijn er in Europees of mondiaal verband doelen afgesproken voor de komende jaren die het kabinet vragen om "flinke stappen te zetten" om deze doelen in zicht te houden.

Het planbureau geeft het nieuwe kabinet adviezen op drie thema's: klimaat en energie, wonen en ruimtelijke ordening, en landbouw en natuur. Wat betreft de eerste categorie vreest het PBL dat de voorgenomen maatregelen in het coalitieakkoord waarschijnlijk onvoldoende zijn om de in de Klimaatwet vastgelegde doelstelling van 55 procent reductie van broeikasgassen in 2030 te halen. Er zou nu al alternatief beleid moeten worden voorbereid om de doelen binnen te bereik te houden.

'Een van de grootste uitdagingen'

De coalitiepartijen hebben in het akkoord logischerwijs veel aandacht voor het woningtekort. Het PBL wijst erop dat naast het bouwen van woningen ook rekening moet worden gehouden met de kwaliteit van de leefomgeving. "Denk daarbij aan het inpassen van groen in de stad dat veel voordelen kan hebben voor bewoners, klimaat en biodiversiteit." Het beslechten van de strijd om de ruimte noemt het onderzoeksinstituut "een van de grootste uitdagingen voor het nieuwe kabinet".

De partijen willen verder de maximumsnelheid op snelwegen verhogen naar 130 kilometer per uur. "Dit betekent kortere reistijden, maar naar verwachting ook meer verkeersslachtoffers, extra geluidshinder en meer stikstof- en CO2-uitstoot", tekent het PBL aan. "Dat maakt het behalen van de beleidsdoelen rond verkeersveiligheid, natuur en klimaat moeilijker."

Tot slot waarschuwt het PBL dat de plannen van de coalitie om de wet- en regelgeving op het gebied van stikstof, landbouw en natuur aan te passen "een route zonder garanties" zijn, aangezien het kabinet daarvoor afhankelijk is van Brussel.

Vliegbasis Gilze-Rijen en elf andere defensieterreinen zijn ernstig verontreinigd met PFAS. Dat meldt onderzoeksplatform Pointer (KRO-NCRV) op basis van bodemmetingen op de vliegbasis in Noord-Brabant.

Bijna alle bodemmonsters die op het terrein werden genomen overschrijden de norm voor ernstige bodemverontreiniging, schrijft Pointer. Op één plek waren de waardes zelfs 56 keer hoger dan de norm voor ernstige vervuiling. Daarmee is de vervuiling er nog ernstiger dan op industrieterreinen Chemours in Dordrecht en 3M in België. De chemische fabriek Chemours werd vorig jaar door de rechter nog deels aansprakelijk gesteld voor de schade die gemeenten in de omgeving hebben geleden door vervuiling met PFAS.

In het geval van de vliegbasis gaat het om de stof PFOS, die valt onder PFAS - een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. PFAS zijn slecht voor het milieu, nauwelijks afbreekbaar en schadelijk voor het afweersysteem. Een aantal types is bij grote hoeveelheden en langdurige blootstelling kankerverwekkend.

"Deze waardes zijn echt gigantisch hoog", zegt toxicoloog Jacob de Boer, die voor Pointer naar de meetresultaten keek, over de resultaten in Gilze-Rijen. "Dit is de hoogst gemeten PFOS-vervuiling in Nederland, na vliegbasis Leeuwarden." Vorige maand maakte die vliegbasis bekend de vervuiling te zullen aanpakken.

Blusschuim

Naast Gilze-Rijen zijn nog elf andere defensieterreinen verontreinigd met PFOS, blijkt uit een document van toezichthouder de Inspectie Leefomgeving en Transport, dat Pointer heeft ingezien. Op de terreinen is jarenlang gespoten met PFOS-houdend blusschuim.

Het gaat in Gelderland om Artillerie Schietkamp 't Harde, Infanterie Schietkamp Harskamp, vliegbasis Deelen en Complex Groot Heidekamp. In Noord-Brabant zijn naast Gilze-Rijen ook de terreinen in Eindhoven, Volkel en Woensdrecht verontreinigd. Verder gaat het om vliegbasis De Kooy in Den Helder, voormalig militair oefenterrein Bathmen in Overijssel en voormalige vliegbasis De Peel in Limburg. Eerder werd al bekend dat vliegbasis Leeuwarden ernstig is vervuild met PFOS, net als het oppervlaktewater in de omgeving.

De metingen in Gilze-Rijen dateren uit 2019 en 2020. Defensie heeft de waardes niet eerder naar buiten gebracht. Wel hebben ze er in 2022 melding van gemaakt bij de toezichthouder.

Defensie laat aan Pointer weten dat ze op termijn alle terreinen willen saneren. Dat zal naar verwachting tientallen miljoenen euro's gaan kosten.

De Franse toerist Louis Arnaud is na bijna twee jaar gevangenschap in Iran vrijgelaten. Dat heeft president Macron bekendgemaakt op X.

Arnaud (37) is een van de vier Franse staatsburgers die in 2022 in Iran gevangen werden genomen. Vorig jaar november werd hij veroordeeld tot vijf jaar cel omdat hij volgens Iran had deelgenomen aan anti-regeringsprotesten en propaganda had verspreid. Arnaud zat vast in de beruchte Evin-gevangenis in Teheran.

"Louis Arnaud is op vrije voeten", aldus Macron gisteravond. "Hij zal morgen in Frankrijk aankomen na een te lange gevangenschap in Iran." Hij dankte Oman voor het bemiddelen in deze zaak. Ook verwees hij naar de Fransen die nog vastzitten. "Deze avond denk ik ook aan Cécile, Jacques en Olivier. Ik roep Iran op om hen onmiddellijk vrij te laten."

Moeizame betrekkingen

De vrijlating van Arnaud is een lichtpuntje in de verder verslechterende betrekkingen tussen Frankrijk en Iran. De afgelopen maanden was er sprake van een achteruitgang, vanwege de rol die Iran speelt in de regio en het arresteren van de vier Franse burgers. Volgens Frankrijk waren het willekeurige arrestaties die neerkomen op gijzeling door de staat.

De afgelopen jaren heeft de Iraanse Revolutionaire Garde tientallen mensen gearresteerd met een dubbel paspoort of alleen een buitenlandse nationaliteit, meestal op verdenking van spionage en bedreiging van de veiligheid. Mensenrechtenorganisaties zeggen dat het land dat doet om andere landen tot concessies te dwingen.

Een brede groep in de samenleving heeft te maken met vooral digitale bedreigingen. Deze bedreigingen nemen weliswaar toe, maar ze worden zelden waargemaakt. Dat staat in de Dreigingsmonitor bewaken en beveiligen, een rapport van onderzoekers van de Universiteit Leiden dat een beeld geeft van actuele dreigingen in Nederland.

Onder anderen ministers, politici, bestuurders, journalisten, wetenschappers en opiniemakers zijn het slachtoffer van zulke bedreigingen. "Verreweg de meeste dreigers komen niet verder dan het uiten van grieven en boosheid en voor een groot deel is dat simpelweg het doel", staat in het rapport.

"In de media zien we veel spectaculaire koppen over dreigingen", zegt onderzoeker Roy Hofkamp. "Dat doet iets met de veiligheidsbeleving in de maatschappij. Wij willen met gepaste afstand kijken naar de daadwerkelijke dreiging."

Groot effect op welzijn

Wel benadrukken de onderzoekers dat ook bedreigingen die niet worden uitgevoerd een groot en indringend effect kunnen hebben op het welzijn van de bedreigden. Ook dan komt de democratische rechtsstaat in het geding, aldus het rapport. "Het is weinig aantrekkelijk om onder deze omstandigheden nog een publiek ambt te verrichten, hetgeen gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van het openbaar bestuur."

Ook wordt het voor professionals bij meer bedreigingen lastiger om risico's in te schatten: wie voegt wel de daad bij het woord en wie niet? "In de kern gaat het om de vraag hoeveel risico politiek, bestuur en maatschappij bereid zijn te accepteren."

Liquidaties afgenomen, explosies toegenomen

Verder is de dreiging vanuit de georganiseerde misdaad onverminderd aanwezig, maar is het aantal aanslagen en liquidaties juist afgenomen sinds de vorige monitor uit 2021. Wel is er een toename in het aantal explosies in woonwijken.

Ook relationeel geweld wordt een "hardnekkig probleem" genoemd in het rapport. Toch staat deze vorm van geweld volgens de onderzoekers in Nederland nog niet zo hoog op de agenda als in andere Europese landen. In landen als Frankrijk en Spanje wordt massaal geprotesteerd tegen geweld tegen vrouwen, terwijl daar relatief gezien minder vrouwen worden vermoord dan in Nederland.

In Nederland moet je er voor naar de dierentuin, maar in de Amerikaanse staat Vermont bestaat de kans dat je ze aantreft in je eigen achtertuin: zwarte beren. Noah Dweck, inwoner van de plaats Waitsfield, trof twee jonge zwarte beren in zijn tuin aan, waarvan er één de hangmat uitprobeerde.

"Ik zat aan mijn bureau bij ons thuis en ik had de hordeuren openstaan en hoorde toen de hangmat rinkelen. Toen besefte ik dat er helemaal geen wind stond en wist meteen dat het beren waren", zegt Dweck tegen persbureau AP.

"Dus rende ik naar boven, keek uit het raam en zag wat jullie in de video zien: twee beren, waarvan de een nieuwsgierig naar de ander kijkt terwijl die zichzelf aan het krabben was en in de hangmat aan het hangen was."

De beelden van de beren:

Dweck pakte zijn telefoon om alles vast te leggen, maar joeg de twee beren daarna weg. "Want het is echt niet de bedoeling dat je ze te dicht bij je huis laat. Je wilt ze wel duidelijk maken dat ze weg moeten gaan."

Noah en zijn partner Kristen Dweck hadden al eerder zwarte beren rond hun huis gezien, maar een beer die ontspande in een hangmat was een primeur. "We leven in een druk berengebied. De beren zijn erg gewend aan menselijk contact, dus ik neem aan dat ze al eerder de hangmatten van andere mensen hebben gevonden", zei Dweck.

Incidenten toegenomen

"Om eerlijk te zijn was het behoorlijk indrukwekkend dat de beer er niet vanaf viel. Het dier leek te weten hoe je ermee om moet gaan, heel grappig om te zien."

De staat Vermont, die grenst aan Canada, heeft een gezonde populatie zwarte beren. Het aantal waarnemingen en incidenten met de dieren is de afgelopen jaren toegenomen.

How many Arduini does it take to make a tiny CRT Asteroids game? [Marco Vallegi] of MVV Blog’s answer: two. One for the game mechanics and one for the sound …read more

De Amerikaan Orville Allen heeft na zijn dood in mei op 98-jarige leeftijd zijn lever gedoneerd. Het orgaan werd met succes getransplanteerd bij een 72-jarige vrouw. Volgens transplantatiestichtingen is hij de oudste Amerikaan ooit die een orgaan heeft gedoneerd.

Allen was in goede gezondheid voordat hij na een val overleed. Zijn lever was volgens de dokters dan ook geschikt voor donatie. De 98-jarige was niet geregistreerd als orgaandonor, maar zijn nabestaanden gingen akkoord met de transplantatie.

Veteraan

Allen kwam uit de staat Missouri en werkte als piloot voor de Amerikaanse luchtmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook vocht hij mee in de Koreaoorlog.

Volgens zijn familie past de donatie bij het karakter van Allen. Hij stond erom bekend om altijd de eerste te zijn om te helpen. "De donatie veranderde het overlijden van onze vader naar een klein lichtpuntje, omdat hij deed wat hij altijd doet. Hij gaf nog één keer", zegt zijn dochter Linda.

De transplantatie inspireerde anderen om zich te registreren als donor, zegt Linda. "Heel veel mensen bij de begrafenis zeiden dat ze zich meteen gingen registreren."

Het aantal orgaandonaties door oudere mensen neemt toe, omdat medici worden aangemoedigd een orgaan niet direct af te wijzen vanwege leeftijd, maar elk individu apart in acht te nemen. Eerder zijn in de VS al organen gedoneerd door een 95-jarige en een 90-jarige.

Rijkswaterstaat en de gemeente Hengelo adviseren mensen uit voorzorg om voorlopig geen vis uit het Twentekanaal te eten. Het advies volgt op de vondst van verhoogde concentraties van de chemische stof hexachloorcyclohexaan (HCH) in het water.

De chemische stof komt in lagere concentraties al langer voor in het Twentekanaal. De stof is afkomstig van een terrein in Hengelo, waar tussen 1948 en 1952 in een fabriek het bestrijdingsmiddel lindaan werd geproduceerd, meldt de regionale omroep Oost.

De bodem raakte vervuild met HCH en de stof komt sindsdien via het grondwater terecht in het kanaal. Onlangs zijn er verhoogde concentraties HCH gemeten tussen de sluis bij Delden en de sluis bij Hengelo.

Het advies is een voorzorgsmaatregel. Zo is nog niet duidelijk hoe hoog de concentratie van HCH in vissen is en of het een risico voor de volksgezondheid vormt.

Volgens de gemeente en Rijkswaterstaat wordt HCH door vissen relatief makkelijk opgenomen en opgeslagen in hun vet. Wanneer meer bekend is over de aanwezigheid van HCH in de dieren, wordt bekeken of en wanneer het negatieve advies kan worden ingetrokken.

Geen gevolgen voor drinkwater

De gemeente Hengelo en Rijkswaterstaat benadrukken dat de verhoogde concentraties HCH geen gevolgen hebben voor het drinkwater in de regio.

Drinkwaterbedrijf Vitens gebruikt geen water uit het Twentekanaal voor de drinkwatervoorziening en controleert daarnaast de concentratie van HCH in het kanaal en omliggende beken.

Rijkswaterstaat en Hengelo onderzoeken ook waar de verhoogde concentratie HCH vandaan komen en welke maatregelen genomen kunnen worden. Rijkswaterstaat heeft daarom extra meetpunten in het kanaal geplaatst en zal de aanwezigheid van de stof ook vaker meten.

The EDUC-8, a DIY minicomputer design that came out in “Electronics Australia” magazine, was almost the world’s first in August 1974. And it would have been tied for the world’s …read more

Bij het EK voetbal dat vrijdagavond in Duitsland begint hoopt de Duitse organisatie uiteraard op Duitse winst. Maar het land streeft ook een andere titel na: die van meest duurzame EK allertijden. Maar kan zo'n groot evenement ooit echt 'groen' worden?

De tien EK-stadions hebben in opdracht van de UEFA duurzaamheidsmaatregelen moeten treffen. In het Olympiastadion in Berlijn, waar Nederland de derde groepswedstrijd speelt, waren ze ruim op tijd klaar met alle groene aanpassingen. "Wij hadden als eerste stadion ter wereld een Green Globe-certificaat", vertelt directeur Timo Rohwedder trots.

Al wandelend onder de zuilen van het bombastische gebouw wijst Rohwedder op alle verbeteringen. Er wordt alleen nog ledverlichting gebruikt, die de helft van de energie verbruikt ten opzichte van de vorige lampen. "En ze kunnen van kleur veranderen!" Er zijn waterbesparende toiletten geïnstalleerd, regenwater wordt opgevangen en twee bijenkolonies wonen tegenwoordig naast het stadion.

Het pronkstuk ligt op het dak: zonnepanelen, goed voor ruim 600.000 kilowattuur per jaar. "Dat gebruiken we allemaal zelf. Het is goed voor ongeveer 13 procent van ons verbruik", zegt Rohwedder. Lang niet genoeg voor de enorme energiebehoefte van een stadion, maar het hoogst haalbare voor nu.

Het imposante Olympiastadion, door de nazi's gebouwd voor de Olympische Spelen van 1936, kan als monument namelijk niet zomaar worden vertimmerd. "Het is niet eenvoudig om aanpassingen te doen aan dit gebouw. Dat moet je echt goed voorbereiden." De verduurzamingsoperatie is dan ook nog niet klaar, zegt Rohwedder.

Sponsorcontracten

Er kan inderdaad nog veel meer gebeuren, erkent Anton Klischewski. Hij is duurzaamheidscoördinator bij de eerste amateurvoetbalclub met een groen keurmerk: FC Internationale Berlin 1980. Vanwege zijn verdienste daar werd hij door de Berlijnse EK-organisatie ingeschakeld als adviseur. "Er is veel gedaan om ervoor te zorgen dat het duurzaam wordt, maar je kunt niet alles beïnvloeden."

Voetbalbond UEFA zit bijvoorbeeld vast aan contracten met sponsors; niet altijd de meest duurzame bedrijven. De officiële EK-bal van Adidas is bijvoorbeeld geen fair trade-bal. "Helaas heeft minder dan 1 procent van de voetballen zo'n certificaat", zegt Klischewski. "Zo'n bal is iets duurder, maar dan wordt iedereen in de hele productieketen wel eerlijk betaald. Als wij deze ballen kunnen hebben, waarom dan niet iedere club?"

Stadiondirecteur Rohwedder zegt dat veel van de duurzaamheidskeuzes aan de UEFA zijn. "Ik ken de details van hun contracten niet, bijvoorbeeld over frisdrank. Wat wij kunnen doen, is zorgen voor herbruikbare bekers." Zijn verantwoordelijkheid eindigt bij het buitenhek van het Olympiastadion, zegt hij.

De club van Klischewski loopt op veel manieren voorop. Met een fair trade-bal dus, maar ook met deels gerecyclede voetbalshirts en leenfietsen. Hij weet dat veel groene verandering tijd kost. "Wij verkopen ook nog steeds vlees in de kantine, omdat onze leden dat graag willen. Je moet niet sneller willen gaan dan de samenleving aankan. Soms moet je een stapje terug doen om er later weer twee vooruit te zetten."

Meer treinen, minder vliegen

De grootste uitdaging is het vervoer van de teams, hun personeel en vooral de miljoenen fans uit heel Europa. Die bewegingen zijn goed voor zo'n 70 tot 80 procent van de uitstoot van het evenement, zegt Klischewski. Supporters worden daarom opgeroepen vooral met de trein te reizen. "We hebben dan wel goede, stipte treinen nodig. Helaas heeft Deutsche Bahn geen goed imago."

De UEFA stimuleert de verkoop van goedkope Interrail-treinpassen en Deutsche Bahn verkoopt treintickets tussen speelsteden voor 29 euro. In Berlijn is openbaar vervoer zelfs volledig gratis voor bezoekers van de EK-wedstrijden. Anders is dat bij de Olympische Spelen in Parijs, waar de ov-tickets tijdens het evenement juist duurder zijn gemaakt.

De nadruk op duurzaam reizen staat in schril contrast met het vorige EK, dat in 2021 plaatsvond in elf verschillende landen, van Azerbeidzjan tot Spanje. Zulke (vlieg)afstanden hoeven nu niet meer te worden afgelegd, maar de groepswedstrijden worden wel in verschillende Duitse steden gespeeld, met alsnog veel reisbewegingen tot gevolg.

Een grote verantwoordelijkheid ligt bij de supporters, zegt stadiondirecteur Rohwedder. "Ieder individu zou moeten bedenken: wat kan ik bijdragen? Hoe kom ik naar het stadion? En welke producten en merchandise koop ik?"

Tot slot weet hij nog wel iets anders dat de Nederlandse fans kunnen bijdragen: "Een goede sfeer, maar daar staan ze al bekend om."

Schrijver Edward van de Vendel heeft de Theo Thijssen-prijs gekregen, de driejaarlijkse oeuvreprijs voor kinder- en jeugdliteratuur. De jury omschrijft hem als een "literaire duizendpoot" die "oog heeft voor wat kinderen willen lezen".

Van de Vendel debuteerde in 1996 met de dichtbundel Betrap me. Daarna volgden meer dan honderd andere boeken, waarin hij geregeld genres combineert. Zijn boek Misjka, dat hij maakte met Anoush Elman, werd vorig jaar bekroond met de Gouden Griffel. Het werk gaat over een gezin dat vanuit Afghanistan naar Nederland is gevlucht.

De 59-jarige schrijver kreeg de afgelopen jaren meerdere Zilveren Griffels en de Woutertje Pieterse Prijs. Hij schrijft daarnaast liedjes en maakt podcasts. De jury van de Theo Thijssen-prijs beoordeelt zijn oeuvre als "geloofwaardig, oprecht en warmhartig" en looft zijn taalgebruik, "met nieuwe woorden, originele beelden en fonkelende dialogen".

Grootste helden

Van de Vendel reageerde volgens de organisatie blij verrast op de toekenning. "Ik dacht direct aan drie van mijn grootste helden: Annie M.G. Schmidt, An Rutgers van der Loeff en Paul Biegel. Zij wonnen deze prijs in 1964, 1967 en 1973. En nu, zoveel jaar later, sta ik in diezelfde lijn. Dat is voor mij het allermooiste."

Aan de prijs is een bedrag verbonden van 60.000 euro. De uitreiking is in november in het Literatuurmuseum in Den Haag. Eerdere winnaars zijn onder meer Ted van Lieshout, Imme Dros, Bibi Dumon Tak en Daan Remmerts de Vries, die nu in de jury zat.

De Theo Thijssen-prijs is vernoemd naar de gelijknamige schrijver en onderwijzer, die vooral bekend is van de roman Kees de jongen uit 1923.

Medewerkers van softwareontwikkelaar Afas mogen, met behoud van hetzelfde loon, hun vrijdagen naar eigen inzicht invullen. Het bedrijf is niet bang dat er minder werk wordt verzet. Deskundigen vragen zich af of dat wel kan: hetzelfde werk afleveren in minder uren. Vijf vragen over vier dagen werken.

1. Wat gaat er gebeuren bij dit bedrijf?

Mantelzorg, tijd met de kinderen of vrijwilligerswerk: je mag zelf weten wat je die dag doet, maar "de hele dag Netflixen heeft niet onze voorkeur", schrijft het bedrijf aan het personeel.

Als experiment van 1 jaar gaat het kantoor in Leusden elke vrijdag dicht. Je hoeft die dag niet meer te werken, maar je krijgt wel doorbetaald. Als je tot nu toe vier dagen werkte, ga je er flink op vooruit: vanaf volgend jaar krijg je vijf dagen uitbetaald.

De vrije vrijdag geldt zowel voor ICT'er als ondersteunend personeel. "Ook onze schoonmakers in dienst zijn op vrijdag vrij," zegt de woordvoerder van Afas, "en dat geldt ook voor onze twee tuinmannen." Ook worden er geen e-mails verstuurd op vrijdag.

Volgens organisatiepsycholoog Kilian Wawoe is deze proef uniek in Nederland. "Dit is echt anders dan bijvoorbeeld 4 keer 9 uur werken, waarbij je alles in 4 dagen propt."

2. Evenveel doen in dezelfde tijd. Kan dat wel?

Uniek, denkt ook Chiara Kieft, HR-specialist verbonden aan adviesbureau Berenschot. "Wel vraag ik me af: hoe ga je dit als businessmodel rond krijgen? In feite wordt gezegd: we kunnen met 20 procent minder af."

Maar Afas stelt de eisen per medewerker niet naar beneden bij. Ze moeten in minder tijd evenveel leveren. Dat kan, zegt Afas, als je naar het verleden kijkt. "25 jaar geleden leverde een medewerker nog 60.000 euro op. Inmiddels is dat 450.000 euro."

Het ICT-bedrijf verwacht dat die stijging van de arbeidsproductiviteit doorzet door verdere automatisering en toepassing van kunstmatige intelligentie.

Het bedrijf kan hoop putten uit een experiment in Groot Brittannië met vier dagen werken zonder salarisverlies. Dat zegt Annet de Lange, hoogleraar Arbeidspsychologie aan de Open Universiteit. "61 bedrijven met 3000 werknemers werkten 20 procent minder. Er waren minder burn-outs, minder stress, veel minder ziekteverzuim en minder verloop. Naast meer tijd voor privé, werd er efficiënter gewerkt."

Onder de streep ging de arbeidsproductiviteit omhoog: de medewerkers kregen meer werk uit hun handen.

3. Kan dit overal?

Vorige week waarschuwde De Nederlandsche Bank (DNB) juist voor een te lage arbeidsproductiviteit. Per Nederlandse werknemer wordt er gemiddeld te weinig verdiend, vergeleken met andere landen. Dat komt onder meer omdat Nederland Europees kampioen deeltijdwerken is. Zo'n 45 procent werkt deeltijd, de werkweek bevat gemiddeld 32 uur en is een stuk korter dan het Europese gemiddelde.

Dat een ICT-bedrijf juist wel een hoge arbeidsproductiviteit heeft, daar kijkt Chiara Kieft niet van op: "Zo'n ICT-bedrijf is vaak goed in automatiseren en heeft een moderne bedrijfsvoering."

Kieft denkt dat een betaalde vrije dag niet overal goed kan uitpakken. In de zorg en onderwijs wordt juist geprobeerd om medewerkers méér uren te laten werken om zo de gaten in het rooster te vullen.

4. Is het niet gewoon een wervingsactie?

Vandaag, na het nieuws over vrije dag, ontving Afas ruim 125 sollicitaties. "Bizar veel meer dan normaal. Er kwam ook een berg open sollicitaties binnen. Toch is dit geen wervingsactie", zegt de woordvoerder.

"Ik snap wel dat mensen komen solliciteren", zegt hoogleraar de Lange, "Het zijn royale arbeidsvoorwaarden."

De krappe arbeidsmarkt speelt bij het bieden van een vaste extra vrije dag wel degelijk een rol, denkt Chiara Kieft van Berenschot: "Je biedt iets wat andere ICT-bedrijven voorlopig niet kunnen bieden. Zoals Heineken dat met salaris doet, wil dit bedrijf personeel binden met vrijheid. Zo creëer je een gouden kooi."

5. Hoe verhoudt een gratis dag vrij zich tot thuiswerken?

Tegenover de gratis vrije dag zet Afas een strenger thuiswerkbeleid. Medewerkers worden verplicht om op kantoor te komen op maandag en donderdag. Daarnaast mogen ze maximaal één keer per week thuiswerken, op dinsdag of woensdag.

Annet de Lange heeft daar wel begrip voor: "Het geeft duidelijkheid en structuur. Bij veel bedrijven is het thuiswerken nu te veel versnipperd. Dan kom je elkaar amper tegen."

"De zieke hond, de moeder, het kind: het komt er allemaal tussendoor," zegt Kilian Wawoe. Zij denkt dat met de structuur het verschil tussen werk en privé duidelijker wordt. "Hiermee ondervang je dat iedereen 'door de week heen rommelt'."

Bij een bootongeluk in de Kwa-rivier in de Democratische Republiek Congo zijn zeker 80 mensen om het leven gekomen. Het ongeluk gebeurde toen een boot met als bestemming hoofdstad Kinshasa motorproblemen kreeg. Die boot werd vervolgens geraakt door een tweede boot, meldden lokale autoriteiten.

Er wordt nog naar opvarenden en lichamen gezocht, meldt een lokale gouverneur aan persbureau Reuters.

Dodelijke bootongelukken komen vaak voor in de wateren van Congo, waar schepen geregeld boven hun vermogen worden geladen. Het Centraal-Afrikaanse land heeft weinig asfaltwegen in het uitgestrekte bosgebied. Reizen over de rivier is daarom gebruikelijk.

De Congolese president Félix Tshisekedi heeft op X gezegd kapot te zijn van het ongeluk en zijn medeleven betuigd aan de familie en dierbaren van de slachtoffers. Er wordt een onderzoek ingesteld om herhaling in de toekomst te voorkomen.

OnLeaks heeft renders van de komende Google Pixel Watch 3 XL-smartwatch gepubliceerd. Het horloge krijgt een groter scherm dan de gewone Pixel Watch 3. De smartwatch wordt naar verwachting later dit jaar uitgebracht.

Bart De Wever, voorzitter van de Vlaamse partij N-VA, is officieel benoemd tot federaal informateur. Dat wil zeggen dat De Wever als informateur aan de slag gaat voor de formatie van de nationale regering, om zo snel mogelijk een coalitie te vormen. De Belgische koning Filip gaf hem vandaag die rol.

De centrumrechtse partij van De Wever, de Nieuw-Vlaamse Alliantie, kwam als grootste partij uit de bus afgelopen zondag bij de nationale verkiezingen. Naast de Europese verkiezingen, stemden de Belgen zondag ook voor de landelijke en regionale verkiezingen.

De grootste partijen op landelijk niveau in België zijn op volgorde de N-VA, het rechts-radicale Vlaams Belang, en de Waalse liberaal-conservatieve Mouvement Réformateur (MR). Een coalitie tussen N-VA en Vlaams Belang zal waarschijnlijk niet gebeuren. De Wever verkondigde de afgelopen weken dat hij niet met Vlaams Belang in zee wil gaan. Ook andere partijen willen dat niet.

Bij de regionale verkiezingen werden in Vlaanderen de N-VA en Vlaams Belang ook de grootste. Ook is De Wever informateur voor de formatie in Vlaanderen. Daarvoor voerde hij vandaag de laatste verkennende gesprekken.

Lastige formatie

De nationale formatie in België zal lastig worden. In Vlaanderen is totaal anders gestemd dan in Wallonië en Brussel. De vorige keer dat er werd geformeerd in het land duurde het bijna anderhalf jaar om een regering te vormen.

De N-VA wil grote hervormingen doorvoeren, onder meer dat Vlaanderen meer zeggenschap krijgt op nationaal niveau. Of de grote Franstalige partijen daarmee akkoord gaan, is de vraag.