NOS Nieuws - Algemeen

Voor de tweede dag op rij zijn er beschietingen gemeld tussen Thailand en Cambodja. Vanochtend vroeg schoten de landen met zware artillerie op elkaar.

Het Thaise leger meldt dat er nog voor zonsopgang gevechten waren en dat Cambodja raketten heeft afgeschoten. "Thaise troepen hebben gereageerd met passend, ondersteunend vuur", zegt het leger in een verklaring. Er zou zijn gevochten op twaalf plekken.

Volgens Cambodja is zeker één burger omgekomen. In Thailand zijn volgens de autoriteiten in de afgelopen dagen vijftien mensen gedood. Waarnemend premier Phumtham Wechayachai van Thailand, stelt inmiddels dat de beschietingen tot oorlog zouden kunnen leiden.

Op beelden uit het grensgebied zijn explosies te zien en te horen:

Het Cambodjaanse ministerie van Defensie en Veiligheid beschuldigt het Thaise leger van het inzetten van clustermunitie en zware artillerie op Cambodjaans grondgebied. Thailand heeft hier nog niet op gereageerd.

In 2011, toen het grensconflict ook oplaaide, gaf Thailand toe dat het clustermunitie had gebruikt op Cambodjaans grondgebied. Het gebruik van clustermunitie is uiterst omstreden. Wanneer het ontploft, valt het uiteen in talloze kleinere explosieven die ook jaren later nog kunnen ontploffen. Het risico op burgerslachtoffers is dan groot.

Burgers geëvacueerd

Cambodja heeft 1500 mensen uit het gebied weggehaald. Ook Thailand heeft burgers geëvacueerd. Volgens het leger gaat het aan de Thaise kant van de grens om ongeveer 100.000 mensen.

De Verenigde Staten, China en Maleisië hebben aangeboden om te bemiddelen in het conflict, maar Thailand zegt dat dat niet nodig is. Het Thaise ministerie van Buitenlandse Zaken zegt open te staan voor gesprekken met Cambodja, maar dan moet dat land eerst de aanvallen staken.

Correspondent Zuidoost-Azië Mustafa Marghadi:

"De relatie tussen Thailand en Cambodja heeft ook diplomatiek een dieptepunt bereikt. Beide landen hebben hun ambassadeurs teruggetrokken. Twee van de machtigste mannen in de landen, de oud-premiers Thaksin en Hun Sen, lijken het conflict te gebruiken om een persoonlijke vete uit te vechten.

Thaksin meldde dat hij wil dat het Thaise leger zijn gang nog even gaat om "die sluwe Hun Sen een lesje te leren". Dit alles bemoeilijkt onderhandelingen over een wapenstilstand en onderstreept het risico dat dit conflict kan uitgroeien tot een oorlog.

Ook economisch heeft het behoorlijke impact. Vooral in de grensgebieden is veel onderlinge handel en veel Thai en Cambodjanen werken aan de andere kant van de grens. Nu de grenzen tussen de twee landen gesloten zijn, dreigt de economie in het grensgebied een tik te krijgen. En dat in twee landen die er economisch gezien sowieso niet florissant voor staan."

Gisteren laaide het conflict tussen de twee landen op. Beide landen zeggen dat de ander is begonnen met schieten. De twee landen hebben al meer dan honderd jaar ruzie over de grens. Zowel Thailand als Cambodja claimt tempels die op de grens staan.

Reisadvies op rood

Normaal gesproken is het reisadvies voor Cambodja en Thailand om "op te letten", omdat er veiligheidsrisico's zijn. Gisteren heeft Buitenlandse Zaken het grensgebied rood gekleurd en dat betekent dat alle reizen worden afgeraden.

Volgens verschillende reisorganisaties zijn er ruim duizend Nederlandse toeristen in Thailand en Cambodja, maar voor zover bekend niet in het conflictgebied. De alarmcentrales van ANWB en Eurocross zeggen dat ze nog geen hulpverzoeken hebben binnengekregen.

Zelden trekt een rechtszaak in Duitsland de aandacht van roddelbladen, kwaliteitskranten en juridische tijdschriften tegelijk. De zaak tegen ondernemer Christina Block doet dat wel. Wat begon als een vechtscheiding groeide uit tot een internationale ontvoeringszaak met een link naar het voormalig hoofd van de Duitse geheime dienst. Vandaag komt Block zelf aan het woord.

Zij is de dochter van horecamagnaat Eugen Block, oprichter van steakhouseketen Block House. Christina Block is erfgenaam en aandeelhouder van het familiebedrijf met tientallen restaurants in Duitsland. Sinds 2014 is zij in een vechtscheiding verwikkeld met haar ex-man, bankier Stephan Hensel. Ze hebben hooglopende ruzie over de voogdij over de jongste twee kinderen.

Die ruzie werd uitgevochten in talloze rechtszaken en de roddelpers. De kwestie escaleerde nadat de kinderen niet meer waren teruggekeerd van een bezoek aan vader Hensel in Denemarken, terwijl moeder Block de voogdij had. Wat volgde, was een gewelddadige ontvoering tijdens de jaarwisseling van 2023-2024.

Tegen haar wil

Terwijl de kinderen naar vuurwerk keken, werden zij plotseling door gemaskerde mannen meegesleurd. Vader Hensel werd daarbij mishandeld en neergeslagen, aldus de aanklagers. De kinderen werden volgens de aanklacht in een auto gestopt, met de monden afgeplakt en een van hen met de handen vastgebonden. Uren later, na een tocht te voet door het bos om de Deens-Duitse grens over te steken, werden ze 'bezorgd' bij hun moeder.

Het doel van de ontvoering, de kinderen definitief terugbrengen naar de moeder, mislukte. Vader Hensel vocht de ontvoering met succes aan, waarna de kinderen terugkeerden naar Denemarken. Sindsdien heeft Block de voogdij verloren.

Ze beweert dat de ontvoering zonder haar medeweten plaatsvond. Aanvankelijk was het verhaal dat haar moeder, die een half jaar voor de ontvoering overleed, het plan had opgezet. Later luidde de verklaring dat een ingehuurd Israëlisch beveiligingsbedrijf hiertoe had besloten. Op eigen initiatief, in de hoop op een flinke betaling door Block.

Haar advocaten omschrijven Block als wanhopige moeder die haar kinderen terug wilde. De beveiligingsbedrijven zouden alleen maar zijn ingehuurd om te observeren hoe het met de kinderen ging, maar het OM stelt dat zij en haar nieuwe partner, een bekende sportpresentator, de gewelddadige operatie hebben georkestreerd.

Rol oud-inlichtingenchef

In 2022 werd ook al een poging gedaan om de kinderen te ontvoeren, schreef Welt am Sonntag. Voor die operatie zou een Zwitsers beveiligingsbedrijf zijn ingehuurd. Twee taskforces zouden voor 44.000 euro "ondersteuning bieden bij de repatriëring van twee kinderen". De operatie mislukte, doordat vader Hensel de Deense politie inschakelde.

Dat ging niet om zomaar een beveiligingsbedrijf, maar om een onderneming vol gewezen inlichtingenofficieren. In de raad van bestuur zit het voormalig hoofd van de Duitse inlichtingendienst BND, August Hanning. Tussen 1998 en 2005 was hij de belangrijkste veiligheidsman van Duitsland.

Tegenover Bild ontkent deze ex-BND-chef dat zijn bedrijf betrokken was bij de ontvoering in 2023. Wel trok hij fel van leer tegen de vader van de kinderen, omdat hij hen onrechtmatig zou vasthouden in Denemarken. Hij vindt dat de Duitse en Deense autoriteiten hebben gefaald in deze kwestie. "Denemarken gedraagt zich niet als een EU-land, maar als een Arabisch land", aldus Hanning.

Het proces moet uitwijzen hoe ver de betrokkenheid van de ex-inlichtingenchef reikte. Volgens de aanklagers heeft hij destijds het contact gelegd tussen Block en het Israëlische bedrijf dat de ontvoering tijdens de jaarwisseling heeft uitgevoerd. Dat bedrijf werd door de steakhouseketen ingehuurd, ontdekte Der Spiegel.

Daarnaast zou Block allerlei connecties van haar hebben gebruikt om haar ex-man in een kwaad daglicht te zetten. Een journalist van Bild zou zijn gevraagd om een verzonnen verhaal over Hensel te publiceren met beschuldigingen van pedofilie. Ook schakelde ze de bevriende, prominente FDP-politicus Wolfgang Kubicki in om voor haar zaak te pleiten bij de Duitse ambassade in Denemarken.

Meer dan een privézaak

Zo draait deze zaak om meer dan een vechtscheiding die eigenlijk buiten de publiciteit uitgevochten moet worden. Het gaat over de vraag of een rijke familie zich boven de wet plaatst en met geld, geweld en connecties het recht naar zijn hand kan zetten.

Ook speelt de vraag welke rol beveiligingsbedrijven en voormalige inlichtingenofficieren mogen spelen in de samenleving. In de Bondsdag wordt gesproken over het instellen van strengere regels voor voormalige BND-functionarissen.

De rechtszaak zal naar verwachting maanden duren en wordt op de voet gevolgd door de media. Christina Block hangt voor ontvoering, vrijheidsberoving en zware mishandeling maximaal tien jaar cel boven het hoofd.

Goedemorgen! In Amstenrade wordt afscheid genomen van de 39-jarige vrouw die vorige week in Gouda werd doodgeschoten. De Amerikaanse president Trump bezoekt Schotland voor een golftrip.

Eerst het weer: de dag begint met veel bewolking en enkele buien, die over het land naar het zuiden trekken. Vanmiddag breekt vanuit het noordwesten op steeds meer plaatsen de zon door. De temperatuur ligt rond 23 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Ook het hoofd personeelszaken van het Amerikaanse technologiebedrijf Astronomer is opgestapt vanwege de video die vorige week van haar en de topman van het bedrijf was gemaakt tijdens een Coldplay-concert. Op de video viel te zien hoe de twee innig knuffelden. Ze hadden een geheime affaire.

Topman Andy Byron werd ontslagen nadat de twee waren betrapt. Het technologiebedrijf laat nu desgevraagd aan de BBC weten dat ook hoofd personeelszaken Kristin Cabot is vertrokken; ze heeft ontslag genomen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Uit nieuw onderzoek blijkt dat je niet meer 10.000 stappen per dag hoeft te zetten om de profiteren van gezondheidsvoordelen. Ook bij 7000 stappen per dag verlaag je al het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2, dementie en depressie.

Fijne dag!

In Nederland zijn vorig jaar 146 mensen om het leven gekomen door verdrinking. Dat zijn zeven verdrinkingen meer dan in 2023, meldt het CBS op basis van voorlopige cijfers over doodsoorzaken.

In 39 gevallen gaat het om mensen uit het buitenland, onder wie toeristen, illegalen en tijdelijke werknemers. Bij de andere verdrinkingen gaat het om 107 Nederlandse inwoners. In de cijfers zijn verdrinkingen door een vervoersongeval, zelfdoding, moord of andere gewelddadige oorzaken niet meegenomen.

De afgelopen tien jaar, van 2015 tot 2024, waren er 1192 verdrinkingen. Daarvan ging het in 285 gevallen om mensen uit het buitenland, van wie bijna de helft uit Duitsland of Polen kwam. De afgelopen tien jaar overleden er jaarlijks 91 Nederlandse inwoners door verdrinking.

"Het beeld van de afgelopen tien jaar is best stabiel", zegt Maarten Bloem van het CBS. De cijfers variëren van jaar tot jaar en het zijn allemaal heel erge gevallen, maar statistisch gezien verandert er de laatste jaren weinig en zien we geen opmerkelijke trends of ontwikkelingen."

Dat geldt ook voor het aantal verdrinkingen van mensen die niet in Nederland wonen. Bloem: "Het kunnen er volgend jaar weer minder zijn, vooralsnog zien we geen structurele stijging."

Open water

Zo'n driekwart van de verdrinkingen gebeurt in open water, zoals in een plas, meer, rivier of in de zee. "De risico's verschillen nogal per locatie, aan de kust zijn er andere risico's dan bij een recreatieplas of langs de rivier", zegt Bernard Korte van het Nederlands Instituut Veiligheid Zwemlocaties (NIVZ).

Hij roept zwemmers op om zich bewust te worden van de risico's van een locatie. "Je moet kijken naar stromingen en ondieptes en kijken of je in de gaten wordt gehouden."

Het toezicht is aan de kust beter georganiseerd dan in het binnenland. "Daar komt het nog maar spaarzaam voor. Dat betekent dat de zwemmer in het binnenland vaak zelf moet regelen dat hij in de gaten wordt gehouden, bijvoorbeeld door een vriend of ouders. De kans om iemand te redden is beperkt, want een verdrinking gaat vrij snel, maar een drijfmiddel toegooien kan al levensreddend zijn."

Vooral 60-plussers

Ruim 18 procent van de verdrinkingen gebeurt in of rond het huis. Bij een kwart van de incidenten was niet bekend hoe het slachtoffer in het water terechtkwam. Van de gevallen waar dat wel bekend was, verdronk in bijna twee derde van de gevallen het slachtoffer na een val in het water. In zo'n twee op de tien gevallen verdronk een slachtoffer tijdens het zwemmen en bij 12 procent tijdens het in bad gaan.

Het aantal verdrinkingen is het hoogst onder 60-plussers, in 69 procent van de gevallen door een val in het water. "We zien dat ouderen zichzelf overschatten", zegt Korte. "Ze hebben het idee dat ze nog dezelfde zwemvaardigheid hebben als op de basisschool, toen ze het zwemdiploma haalden. Dat is voor een 60-plusser al gauw vijftig jaar geleden."

Oorzaken van een val in het water zijn volgens het CBS onder meer uitglijden, onwelwording, dementie of alcoholgebruik.

Geen zwemdiploma

Tussen 2015 en 2024 verdronken er 61 kinderen jonger dan tien jaar. In ruim de helft van de gevallen gebeurde dat na een val in het water.

In de leeftijdscategorie 10 tot 20 jaar waren er 48 dodelijke slachtoffers. Meer dan de helft van hen was van niet-Nederlandse afkomst. Het CBS hanteert die aanduiding voor kinderen die in het buitenland zijn geboren en kinderen van wie een of twee ouders in het buitenland zijn geboren.

Voor kinderen die in een land buiten Europa zijn geboren, is het risico op verdrinking elf keer groter dan bij kinderen die in Nederland zijn geboren. In de leeftijdsgroep 10 tot 20 jaar is dit risico zestien keer zo groot. Bij kinderen die in Nederland zijn geboren, maar van wie de ouders in een land buiten Europa zijn geboren, is het risico ruim drie keer groter.

In 2022 bleek uit onderzoek van het Mulier Instituut dat ruim een kwart van de kinderen met een migratieachtergrond geen zwemdiploma heeft. Bij kinderen zonder migratieachtergrond is dat 5 procent.

Daarvoor zijn verschillende oorzaken. Zo zijn nieuwkomers vaak niet bekend met het zwemdiplomasysteem in Nederland en is zwemles meestal niet het eerste waarmee ze bezig zijn. Verder hebben asielzoekers vaak onvoldoende financiële middelen voor de zwemles.

Ook het hoofd personeelszaken van het Amerikaanse technologiebedrijf Astronomer is opgestapt vanwege de video die vorige week van haar en de topman van het bedrijf was gemaakt tijdens een Coldplay-concert. Op de video viel te zien hoe de twee innig knuffelden.

Topman Andy Byron werd ontslagen nadat de twee waren betrapt op hun affaire. Het technologiebedrijf laat nu desgevraagd aan de BBC weten dat ook hoofd personeelszaken Kristin Cabot is vertrokken; ze heeft ontslag genomen.

De twee werden vorige week tijdens een concert van Coldplay betrapt toen een camera de twee in beeld nam. Het knuffelende stel werd op een groot scherm vertoond. Toen ze dit zelf door kregen, doken ze weg. "Of ze hebben een affaire, of ze zijn verlegen", grapte Coldplay-zanger Chris Martin nog.

De video van het incident werd massaal gedeeld en zorgde voor hilariteit. De dag daarna maakt Astronomer bekend dat de topman op non-actief was gesteld.

Vijf Australische vrouwen mogen alsnog Qatar Airways aanklagen vanwege hun behandeling tijdens een vlucht in 2020. Ze werden destijds uit het vliegtuig gehaald en onderworpen aan een inwendig onderzoek, nadat op de luchthaven van Doha een pasgeboren baby in een afvalbak was gevonden.

Het incident leidde tot wereldwijde verontwaardiging. De premier van Australië sprak van "weerzinwekkende gebeurtenissen" en Amnesty International zei dat de rechten van de vrouwen op brute wijze zijn geschonden. De Qatarese regering bood uiteindelijk excuses aan.

In 2022 stapte de groep vrouwen naar de rechter. Vorig jaar oordeelde de rechtbank dat Qatar Airways niet vervolgd kon worden vanwege internationale luchtvaartverdragen. Het federale hof van Australië stelt nu echter dat die beslissing te vroeg is genomen.

Van boord gehaald

De vrouwen eisen schadevergoeding voor de psychische schade die ze door het incident opliepen. Direct na de gebeurtenissen vertelden passagiers al dat alle vrouwelijke passagiers in het toestel door gewapende agenten, onder valse voorwendselen, van boord werden gehaald.

Daarna werden ze gedwongen hun ondergoed uit te trekken en onderworpen aan een inwendig onderzoek. Dat gebeurde in een ambulance op het vliegveld. De politie hoopte zo te achterhalen wie de moeder van de achtergelaten baby was.

Naast Qatar Airways hebben de vrouwen ook de luchthavenbeheerder en de luchtvaartautoriteit van Qatar aangeklaagd. Eerder werd een vliegveldmedewerker al veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf vanwege het incident.

In een woonwijk in Boskamp (Overijssel) is gisteravond een kind om het leven gekomen bij een aanrijding. Volgens RTL Nieuws gaat het om een peuter die vermoedelijk aan het spelen was met een loopfiets.

Het ongeluk gebeurde rond 19.15 uur, meldt regionale omroep Oost. Het kind werd op straat aangereden door een auto. Meerdere ambulances en een traumahelikopter werden opgeroepen, maar konden het kindje niet meer redden.

Hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren, wordt nog onderzocht. De bestuurder van de auto is aangehouden.

In Arnhem zijn Vitesse-supporters gisteravond de straat op gegaan om hun steun uit te spreken voor de noodlijdende voetbalclub. Vandaag moet de club bij de beroepscommissie van de KNVB duidelijk maken waarom ze de ingetrokken proflicentie terug zou moeten krijgen.

Honderden supporters trokken naar de Korenmarkt om te laten zien hoe belangrijk de club voor ze is. Hierbij werd er gezongen en fakkels afgestoken. Door de hele stad hangen spandoeken en worden gebouwen uitgelicht in het geel, een van de clubkleuren van Vitesse.

"Vitesse is meer dan een voetbalclub, we moeten blijven bestaan", zegt een van de aanwezige supporters. Een ander: "We zijn niet de mooiste club, maar wel de club waar al deze gekken op afkomen. Daar mogen we best trots op zijn."

Naast de vele aanwezige supporters krijgt de club ook steun uit andere hoeken. Zo heeft burgemeester Marcouch een beroep gedaan op de KNVB om de club niet verloren te laten gaan. Gisteren verscheen er een paginagrote advertentie in De Gelderlander, ondertekend door onder meer bondscoach Ronald Koeman, clubicoon Theo Janssen en oud-voetballer Ruud Gullit.

Laatste kans

Vitesse moet vrezen voor het voortbestaan na jarenlang wanbeleid. Vorig jaar besloot de KNVB ook al de licentie van de club in te trekken, maar toch kregen de Arnhemmers een laatste kans. Ook kreeg de ploeg vorig jaar in totaal 39 punten in mindering.

Omdat er nog steeds niet aan alle voorwaarden werd voldaan, besloot de KNVB begin deze maand de licentie om betaald voetbal te mogen spelen opnieuw in te trekken. Hierop ging de club in hoger beroep.

Mocht het beroep gegrond worden verklaard, dan begint de club op 9 augustus met twaalf minpunten aan het nieuwe seizoen in de eerste divisie.

De Amerikaanse satellietdienst Starlink kampte gisteravond met een wereldwijde storing. De storing begon om 22.00 uur en duurde zo'n tweeënhalf uur, meldt het internetcommunicatiebedrijf van Elon Musk.

De oorzaak was het gevolg van "uitval van belangrijke interne softwarediensten die de kern van het netwerk bedienen". Rond 00.35 uur was het netwerk weer grotendeels in de lucht.

Starlink heeft duizenden satellieten in een relatief lage baan om de aarde. Klanten kunnen hierdoor relatief snel internet ontvangen, zonder gebruik te maken van bekabelde verbindingen. Ook biedt het systeem internet in afgelegen gebieden.

Het systeem wordt onder meer gebruikt door het Oekraïense leger in de oorlog tegen Rusland. Ook gebruiken verschillende luchtvaartmaatschappijen de dienst voor internettoegang in vliegtuigen.

Vorig jaar hadden meer huishoudens te maken met energiearmoede dan het jaar ervoor. Het ging om 510.000 huishoudens. Dat is 6,1 procent van alle huishoudens en bijna 180.000 huishoudens meer dan in 2023, hebben het Centraal Bureau voor de Statistiek en TNO berekend.

Van energiearmoede is sprake als een huishouden een laag inkomen heeft in combinatie met hoge energiekosten en/of een woning 'van slechte energetische kwaliteit'. Dat is een slecht geïsoleerde woning waar in de winter veel gestookt moet worden om 'm op temperatuur te krijgen.

Energiearme huishoudens gaven vorig jaar gemiddeld 11,5 procent van hun inkomen uit aan energie. Dat is meer dan het dubbele van wat alle huishoudens daaraan gemiddeld uitgeven.

Stopgezette compensatie

De energiearmoede steeg in 2024 vooral doordat een aantal steunmaatregelen van de overheid waren stopgezet. In 2022 stegen vooral de gasprijzen enorm. De overheid kwam toen met maatregelen om de hoge energiekosten te compenseren.

Huishoudens met een laag inkomen konden in 2022 en 2023 een energietoeslag krijgen van maximaal 1300 euro. En in november en december 2022 kregen alle huishoudens een compensatie van 190 euro op de energierekening. Daarna gold er in 2023 een energieplafond. Dat was een maximumprijs voor gas en elektra. Energiebedrijven werden gecompenseerd voor die maximumprijzen.

Die maatregelen hielpen enorm in het tegengaan van energiearmoede. Zonder dat overheidsingrijpen zou zo'n 9 procent van alle huishoudens in 2023 energiearmoede hebben ervaren. Met de maatregelen was dat maar 4 procent.

"In 2024 waren de energieprijzen lager dan tijdens de energiecrisis", zegt TNO-onderzoeker Anika Batenburg. "Maar ze liggen nog steeds wel structureel hoger dan voor de energiecrisis. Dat is dus ook een van de redenen waarom we die stijging van de energiearmoede zien."

Vaker onder alleenstaanden

Energiearmoede komt vaker voor onder alleenstaanden. "En mensen met een uitkering of een pensioen zien we ook vaker terugkomen", zegt Batenburg. "Zij wonen vaak in een huurwoning van een woningcorporatie."

Dat daar vaak energiearmoede is, komt niet doordat corporatiewoningen slechter geïsoleerd zouden zijn dan andere woningen. Dat is niet zo, maar mensen met een laag inkomen wonen vaak in een woning van een corporatie.

Volgens Batenburg is de meest structurele oplossing tegen energiearmoede het verduurzamen van woningen. "Als je woning goed geïsoleerd is en je bent van het gas af, dan heb je gewoon minder last van die hoge prijzen."

Oproep: deel uw ervaring met ons

Heeft u zelf moeite om de energierekening te betalen? Dan komen we graag met u in contact via economie@nos.nl.

Frankrijk gaat de Palestijnse staat officieel erkennen. President Macron had het plan al eerder uitgesproken, maar heeft nu definitief het besluit genomen. Hij wil het officieel maken bij de Algemene Vergadering van de VN in september. De bekendmaking leidt tot woedende reacties in Israël.

De Franse leider heeft zijn besluit bekendgemaakt in een brief aan de president van de Palestijnse Autoriteit, Mahmoud Abbas. Macron roept op tot een direct staakt-het-vuren in Gaza en vrijlating van de gijzelaars. Verder pleit de Franse president ervoor dat Hamas de wapens neerlegt en dat Gaza wordt herbouwd.

"Als laatste moet er een Palestijnse staat worden opgebouwd. Door demilitarisatie te accepteren en Israël volledig te erkennen, zal het leiden tot stabiliteit in het Midden-Oosten."

De Israëlische minister van Defensie Katz noemt het Franse besluit een schande. "Dit is een capitulatie voor terrorisme", zegt hij op X. Katz benadrukt dat Israël nooit de oprichting van een Palestijnse entiteit zal accepteren "die onze veiligheid en ons voortbestaan in gevaar brengt".

Ook de VS heeft fel gereageerd op de beslissing. "Deze roekeloze beslissing dient alleen Hamas-propaganda en zet vrede alleen maar op achterstand. Het is een klap in het gezicht van de slachtoffers van 7 oktober", zegt Marco Rubio, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken.

Frankrijk-correspondent Frank Renout:

"In Frankrijk ligt de erkenning van een Palestijnse staat heel gevoelig, al was het maar omdat Frankrijk één van de grootste joodse en één van de grootste islamitische gemeenschappen heeft in Europa. Ook politiek is er zeer verdeeld gereageerd.

De rechts-radicale partij van Marine Le Pen zegt dat de erkenning van een Palestijnse staat "een erkenning is voor de terreurbeweging Hamas. Linkse politici noemen het besluit van Macron juist weer een overwinning, na de protesten die er zijn geweest, onder meer op universiteiten, tegen het Israëlische optreden in Gaza.

President Macron uitte de laatste tijd al harde kritiek op de Israëlische regering vanwege de humanitaire situatie in Gaza. Dat hij nu een Palestijnse staat wil erkennen, komt ook door nieuwe toezeggingen van de Palestijnse leider Abbas. Die heeft vorige maand expliciet de aanval van Hamas op Israël, in oktober 2023, veroordeeld. Ook beloofde hij om Hamas te ontwapenen en het Palestijnse bestuur te hervormen."

Frankrijk is het invloedrijkste Europese land dat Palestina erkent. Onder andere Spanje, Zweden en Ierland hebben Palestina eerder erkend.

De verhoudingen tussen Macron en premier Netanyahu staan al langer zwaar onder druk. Zo noemde de Franse leider de Israëlische blokkade van noodhulp aan Gaza in mei "schaamteloos".

De Israëlische premier zei als reactie dat Macron de kant kiest van een "moorddadig islamistische terreurorganisatie". De zoon van Netanyahu riep op sociale media op tot de onafhankelijkheid van Franse gebieden als Nieuw-Caledonië en Frans-Polynesië.

Yair Netanyahu deed dat in reactie op de bekendmaking van Macron dat hij van plan was een Palestijnse staat te erkennen. De premier van Israël noemde de wijze waarop zijn zoon had gereageerd ongepast, maar beschuldigde Macron wel van hypocrisie.

Tweestatenoplossing

Ongeveer driekwart van de 193 VN-landen erkent Palestina als staat. Met name in Europa zijn er relatief veel naties die dat niet hebben gedaan. Het gaat met name om landen die Israël op het internationale toneel steunen.

Nederland erkent de Palestijnse staat niet, maar is wel voor een tweestatenoplossing. "Eenzijdige erkenning brengt een oplossing op dit moment niet dichterbij: dat vraagt om een zorgvuldige afweging", zei het ministerie van Buitenlandse Zaken vorig jaar toen Ierland, Noorwegen en Spanje deze stap wel hadden gezet.

De voormalige Labour-leider Jeremy Corbyn heeft een nieuwe, linkse partij opgericht. Hij doet dat samen met de Britse parlementariër Zarah Sultana, die begin deze maand uit de partij van premier Starmer stapte.

Corbyn wil met zijn nieuw partij een links alternatief bieden voor Labour. Het is nog onduidelijk hoe de nieuwe partij gaat heten. Corbyn liet de partijwebsite registreren onder de naam Your Party, maar dit wordt niet de naam van de partij. Volgens Sultana hebben zich in de eerste uren al 80.000 leden gemeld.

Speerpunten zijn de bestrijding van kinderarmoede en het breken van de macht van bedrijven. "Het systeem werkt niet als 4,5 miljoen kinderen in armoede leven in het zesde rijkste land op aarde", zeggen Corbyn en Sultana in een gezamenlijke verklaring. "Het systeem werkt niet als de regering zegt dat er geen geld is voor de armen, maar wel miljarden vrijmaakt voor oorlogen."

Nationalisering OV en nutsbedrijven

De nieuwe partij wil dat het openbaar vervoer en de energie- en waterbedrijven weer in staatshanden komen. "Het is tijd voor een nieuw soort politieke partij. Eentje die aan de kiezers behoort."

In het Lagerhuis groeide Corbyn uit tot een van de luidste stemmen die zich verzetten tegen Israëls oorlog in Gaza. De "slachting onder Palestijnen" neemt dan ook een prominente plek in op het partijprogramma. Corbyn wil dat het VK de wapenleveranties aan Israël onmiddellijk stopzet.

Op de vraag of zijn partij Labour in een nieuw jasje wordt, reageert Corbyn afwijzend. "De Labour-partij wordt van bovenaf bestuurd. Het is een uiterst gecentraliseerde partij waar controlefreaks het voor het zeggen hebben en die alles willen controleren wat in de partij gaande is. Onze partij heeft zijn wortels in de gemeenschap en wordt van onderen af opgebouwd."

Ultralinks buitenbeentje

Jeremy Corbyn zit al sinds 1983 in het Lagerhuis en gold jarenlang als het ultralinkse buitenbeentje in de Labour-partij. In 2015 won hij tot ieders verrassing de verkiezing om het partijleiderschap. Corbyn had van meet af aan een moeizame relatie met zijn eigen partij. Hoewel hij veel steun genoot onder de Labour-achterban, vooral onder jonge leden, zagen zijn meeste collega's in de Lagerhuis-fractie hem niet zitten als partijleider.

Onder zijn leiderschap maakte Labour een ruk naar links. Bij de Lagerhuisverkiezingen van 2017 won hij met Labour 40 procent van de stemmen, een aanzienlijk hoger percentage dan wat Labour onder Keir Starmer behaalde bij de verkiezingen van vorig jaar (34 procent).

De Conservatieven van premier Theresa May bleven in 2017 weliswaar de grootste, maar Labour pakte genoeg stemmen waardoor de Conservatieven hun absolute meerderheid verloren. Het betekende het begin van het einde van het leiderschap van Theresa May die in 2019 aftrad en plaatsmaakte voor Boris Johnson.

Bij de Lagerhuisverkiezingen die daarop volgden, behaalde Corbyn een forse nederlaag en in 2020 trad hij af als partijleider. Zijn opvolger Keir Starmer maakte snel korte metten met Corbyn. Datzelfde jaar nog zette Starmer zijn voorganger uit de partij, omdat Corbyn zich niet sterk genoeg had uitgesproken tegen antisemitisme. Corbyn ging verder als onafhankelijk parlementslid en bij de verkiezingen van 2024 behield hij vrij eenvoudig zijn Lagerhuiszetel.

Versplintering politieke landschap

De oprichting van Corbyns partij betekent een verdere versplintering van het Britse politieke landschap. Al meer dan honderd jaar maken Labour en de Conservatieven de dienst uit in de Britse politiek, maar de afgelopen jaren maakten zowel aan de linker- als rechterzijde nieuwe partijen hun intrede in het parlement.

In 2010 behaalde de Green Partij zijn eerste Lagerhuiszetel en sindsdien heeft het op lokaal niveau honderden gemeenteraadszetels gewonnen. Vorig jaar was de grote doorbraak van Reform UK, de anti-immigratiepartrij van Nigel Farage. Bij de landelijke verkiezingen haalde Reform UK ruim 14 procent van de stemmen, wat zich vertaalde in vijf Lagerhuiszetels.

Aanvankelijk leek Reform UK vooral een bedreiging voor de Conservatieven, maar bij regionale verkiezingen dit jaar sloeg Reform UK ook een flinke slag in traditionele Labour-bolwerken in het midden en noorden van Engeland.

Naar buiten toe reageert Labour laconiek op de oprichting van Corbyns partij. "Het electoraat heeft al twee keer zijn oordeel gegeven over een partij die door Jeremy Corbyn wordt geleid", zei een partijmedewerker in een verwijzing naar Corbyns verkiezingsnederlagen van 2017 en 2019.

Maar achter de schermen zal premier Starmer zich ongetwijfeld zorgen maken. De Labour-leider heeft er een nieuw hoofdpijndossier bij: het gevaar voor de sociaal-democraten komt niet alleen meer van populistisch rechts, maar nu ook van populistisch links.

Enkele duizenden demonstranten hebben op verschillende treinstations in het land opgeroepen om een einde te maken aan de humanitaire crisis en hongersnood in Gaza. Veel mensen hadden borden, pannen en pollepels bij zich om lawaai te maken en symbolisch te wijzen op de blokkade van hulpgoederen door Israël.

Op Amsterdam Centraal verzamelden zich zeker 1500 mensen in de centrale hal. Op Rotterdam Centraal waren bijna duizend demonstranten aanwezig, en bij de betogingen in Den Haag, Utrecht en Leiden enkele honderden. Kleinere protesten waren er in onder meer Enschede, Groningen, Eindhoven, Amersfoort, Hengelo, Assen en Den Bosch.

In de grote hal van Utrecht Centraal was het op een gegeven moment zo druk dat NS-personeel de ingang vanaf het stationsplein enige tijd afsloot, meldt RTV Utrecht. Mensen mochten er wel uit, maar niet meer het station in. Na korte tijd werd de ingang weer opengesteld.

In sommige steden hebben de sit-ins zich inmiddels verplaatst van het station naar andere locaties; zo zijn betogers in Amsterdam en Eindhoven lopend op weg door het centrum. Bij de protesten is weinig politie aanwezig.

Bij de demonstraties zijn veel Palestijnse vlaggen te zien. Sommige demonstraten dragen keffiyehs of een rood shirt, mogelijk verwijzend naar de Rode Lijn-demonstraties van eerder.

De sit-ins op stations vinden plaats op initiatief van de stichting Palestijnse Gemeenschap in Nederland (PGNL). Op Utrecht Centraal werden flyers uitgedeeld waarin mensen worden opgeroepen in actie te komen, bijvoorbeeld door sancties en een wapenembargo te eisen bij demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken, Israëlische producten te boycotten en zich aan te sluiten bij meer protestacties.

'Kabinet moet geweld scherp veroordelen'

De Amsterdamse burgemeester Halsema schrijft vandaag namens het stadsbestuur op Instagram dat de regering "de kant van recht en rechtvaardigheid" moet kiezen en het Israëlische geweld tegen de Palestijnen in de Gazastrook scherp moet veroordelen.

Halsema roept op "de mensenrechten die Nederland zo hoog in het vaandel heeft daadwerkelijk te eerbiedigen en te tonen in onze buitenlandse politiek". Ze zegt niet alleen te spreken namens haar medebestuurders, maar ook namens veel inwoners van Amsterdam.

De Amerikaanse president Donald Trump beschuldigt oud-president Barack Obama en zijn regering van verraad. Hij baseert zich op documenten die vorige week openbaar werden gemaakt door de baas van de Amerikaanse inlichtingendiensten Tulsi Gabbard. "Hij is schuldig," verklaarde Trump afgelopen dinsdag. "Dit was verraad, dit was elk woord dat je maar kunt bedenken."

Het lijkt erop dat Trump in het nauw zit en op zoek is naar een bliksemafleider. Amerikaanse media staan nog elke dag bol van de vermeende banden tussen Trump en Jeffrey Epstein. In Obama heeft Trump die bliksemafleider gevonden.

De documenten zouden eerdere onderzoeken van de Amerikaanse inlichtingendiensten onderuithalen die constateerden dat Rusland de verkiezingen van 2016 heeft proberen te beïnvloeden. In dat jaar won Trump voor het eerst. Ook wordt er gesuggereerd dat de regering-Obama de inlichtingendiensten heeft gedwongen om de bevindingen van eerdere onderzoeken te verdraaien.

Maar volgens de woordvoerder van Obama ontbreekt het in de documenten van de regering-Trump aan overtuigend bewijs. "Niets ondermijnt de algemeen aanvaarde conclusie dat Rusland heeft geprobeerd de presidentsverkiezingen van 2016 te beïnvloeden, maar geen enkele stem succesvol heeft gemanipuleerd. Dit wordt bevestigd door het rapport uit 2020 van de Senaatscommissie van Democraten en Republikeinen onder leiding van senator Marco Rubio."

Het is zeldzaam dat de oud-president reageert op de beschuldigingen van Trump, maar hij deed het nu toch, via zijn woordvoerder: "Normaal gesproken reageren we niet op de constante onzin en misinformatie die uit dit Witte Huis komt. Maar deze bizarre beschuldigingen zijn zo belachelijk en een slappe poging tot afleiding dat we dat wel doen."

Maandenlang muntte Trump het graag op zijn voorganger "slaperige" Joe Biden en "corrupte" Hillary Clinton. Nu moet vooral Barack "Hussein" Obama het ontgelden. "Trumps aanval op Obama is een voorbeeld van hoe zijn aanvallen op de elite steeds extremer worden," stelt hoogleraar retoriek en politieke communicatie Robert C. Rowland.

Dat Trump nu ineens zijn pijlen op Obama richt, heeft volgens Rowland alles te maken met de ophef rondom de Epstein-files. Deze zaak heeft het vertrouwen van zijn trouwste achterban aangetast. "Juist veel van deze Trump-supporters hebben ook de grootste hekel aan Obama. Dit is dus een makkelijke manier om de aandacht te verleggen en iemand anders de boeman te maken." In de Amerikaanse media wordt deze zaak al ruim twee weken breed uitgemeten.

AI-video

Trump deelde afgelopen weekend via zijn account op zijn socialemediaplatform Truth Social een spottende nepvideo waarin te zien is dat Obama tijdens een gesprek met Trump in het Witte Huis wordt opgepakt. FBI-agenten slaan Obama in de boeien en hij belandt in de gevangenis. Op de achtergrond is het nummer YMCA te horen, het officieuze lijflied van de MAGA-beweging.

De video is een van de vele AI-gegenereerde berichten die op de officiële socialemediakanalen van het Witte Huis staan. Hoewel het Witte Huis niet alles zelf produceert, kan het wel rekenen op een miljoenenpubliek wanneer ze iets op hun platformen delen. Het leidt regelmatig tot veel ophef.

Bijvoorbeeld toen het Witte Huis een foto plaatste van Trump als de nieuwe paus of een video deelde waarin Gaza is omgebouwd tot een paradijselijke en luxe vakantiebestemming genaamd Trump-Gaza.

Verschillende experts maken zich zorgen over het gebruik van kunstmatige intelligentie door het Witte Huis. Nu vallen de berichten nog te onderscheiden van echte foto's of video's. "Maar het is met name zorgelijk wanneer het te realistisch wordt en leiders, zoals Trump, het gebruiken om mensen voor de gek te houden", vertelt hoogleraar media-innovatie en technologie John P. Wihbey. "Van die situatie zijn we niet meer zo ver verwijderd."

Want hoe kunstmatig de beelden ook mogen zijn, ze kunnen grote gevolgen hebben in de echte wereld, aldus Wihbey. "In een ideale wereld zouden we geen geweld tegen onze leiders moeten accepteren en dat is precies wat deze video over Obama's fictieve arrestatie doet."

Wihbey voorspelt dat het Witte Huis niet snel afstand zal doen van het delen van berichten die door middel van kunstmatige intelligentie zijn gemaakt. "We zullen de mentale spierballen moeten kweken zodat we door deze berichten heen kunnen prikken."

Een gat in de grond markeert het begin. Een stuk touw, een emmer, een houweel en een helm met zaklamp. Meer is er voor de duizend mijnwerkers in Bantako, een dorpje in het diepe zuidoosten van Senegal, niet nodig. Zij graven hier naar het edelmetaal waar de bodem rijk aan is: goud.

In twintig jaar tijd is Bantako uitgegroeid tot een van de grootste trekpleisters voor mijnwerkers uit de regio. Vanuit omliggende landen trekken mensen hiernaartoe in de hoop een greintje goud te vinden. De afgelopen jaren zijn daar nog meer mensen bij gekomen. De reden? Goud is nog nooit zo veel waard geweest.

Onzekere klus

Vanwege geopolitieke spanningen en de onrust rond president Trumps handelsbeleid is de goudprijs naar recordhoogten gestegen. Waar de goudprijs vijf jaar geleden rond de 50.000 euro per kilogram was, is dat inmiddels meer dan 90.000 euro

Goudzoekers in Senegal merken die stijging ook, al krijgen zij van handelaren slechts een stukje van de wereldmarktprijs. Bovendien is het delven van goud een zware en vooral onzekere klus, zegt Mamadou Teli Bah, een voormalig chauffeur uit Guinée. "Soms vinden we maandenlang helemaal niets. Als er goud wordt gevonden, zijn het vaak minimale beetjes. Net genoeg om van te leven."

Goudzoeker Amadou Diallo haalt zijn schouders op. "Het leven is een gok", zegt hij. "Waar we ook zijn: er moet toch gewerkt worden. Overal zoeken mensen naar geluk." In groepjes brengen mijnwerkers hele dagen door in de rijen van nauwe gaten. Diallo schat de diepte van een gat in tussen 10 en 15 meter. "Valt best mee hoor."

Op die diepte bevindt zich Birimisch gesteente: een steenlaag waarin soms wat goud zit. Meestal is dat met het blote oog niet te zien. De enige manier om erachter te komen of de stenen ook werkelijk goud bevatten, is door ze tot een fijne stof te vermalen en vervolgens met water te zeven.

Moussa Cissokho doet dat in zijn eigen achtertuin. In Tomboronkoto, een nabijgelegen mijnstadje, draait de hele lokale economie om goudzoeken. Nadat Cissokho de stenen heeft vermalen, vermengt zijn vrouw het fijne gruis met water. Een kleine glijbaan, gemaakt van een houten plank met tapijtje, doet de eerste schifting.

"Het hele gezin helpt mee", zegt Cissokho, die eerder werkte als boer. Ook hij is blij dat ze voor de beetjes goud die ze vinden nu meer verdienen dan voorheen. Maar waarom de goudprijs zo is gestegen, weet hij niet. "We werken gewoon", zegt hij.

Nadat het resterende gruis meerdere malen in een teiltje is gezeefd, ontwaart zich langzaamaan een piepklein stukje met goudgele kruimels. Tijd voor de laatste stap. Cissokho haalt een emmertje tevoorschijn waarin ooit mayonaise heeft gezeten. Nu bevat de emmer iets wat veel gevaarlijker is: kwik.

Kwik bindt zich vast aan goud, en heeft ook een lagere ontbrandingsgraad. Nadat het kwik zich aan de goudstukjes heeft gebonden, brengt Cissokho het klompje naar een handelaar die met een gasbrander het kwik wegbrandt. Wat overblijft is een glimmend brokje goud van nog net geen gram. Goed voor omgerekend 65 euro.

Gevaarlijk

Het gebruik van kwik heeft ernstige gevolgen, zegt Doudou Dione Dramé, een boer en natuuractivist. De restjes kwik komen in de bodem terecht of in water van de rivieren. "Het is heel gevaarlijk", zegt hij. "Het doodt vissen en dieren. Het kan leiden tot longziektes en tot misvorming van baby's."

Dat Senegal in 2016 het Minamataverdrag ratificeerde, dat gericht is op het tegengaan van kwikgebruik, heeft weinig effect. Er wordt wel gewerkt aan het beter voorlichten van goudzoekers om de risico's van kwikgebruik zo veel mogelijk te beperken.

"Ik weet dat het niet gezond is", zegt Cissokho. Zolang er geen goed alternatief bestaat voor het extraheren van goud, wil hij niet stoppen met kwik. "We kunnen niet anders dan het risico nemen."

Met nog een paar weken oogst te gaan, is nu al duidelijk dat dit jaar een topjaar wordt voor kersen. Dat heeft alles te maken met de goede weersomstandigheden, maar ook met het gebruik van twee omstreden bestrijdingsmiddelen.

"Het is een superkersenjaar. Er zijn veel kersen en ook smaak-technisch is het een goed jaar", aldus Gerard van den Anker, directeur van de Veiling Zaltbommel bij Omroep Gelderland.

Cijfers zijn er nog niet, de oogst loopt nog door tot in augustus. Maar ook Frederik Bunt van de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) uit Slijk-Ewijk is positief. "Zoals we op school zeiden: uit het boekje", stelt hij. "In de bloeiperiode was het droog, maar dat is voor de bestuiving ideaal. Daarna bleef het droog en dat was weer geweldig. Twee weken geleden was het wel erg warm. Dat was wel een beetje spannend, maar veel kwekers hebben toen hun kappen, die ze over de bomen hebben, wit gemaakt tegen de zon."

Bestrijdingsmiddelen

Het zijn niet alleen de weersomstandigheden die de telers aan een topoogst helpen. Ze hebben die ook te danken aan de middelen waarmee ze hun kersen beschermen tegen de suzuki-fruitvlieg,

Van die suzuki-fruitvlieg, een exoot die ruim tien jaar geleden voor het eerst opdook in Nederland, is bekend dat-ie zich in de groeiende vrucht nestelt. Als gevolg daarvan verrotten de kersen. Telers wezen er dit voorjaar op dat de helft van de oogst in gevaar kan komen.

Het staat vast dat de middelen Traser en Exirel helpen tegen de suzuki-vlieg. Ze zijn relatief veilig voor mensen. Maar ze zijn wel zeer giftig voor bijen.

Omdat de bij wordt gezien als cruciale bestuiver, adviseerde de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) de minister om kersentelers geen vrijstelling te verlenen voor het gebruik van de middelen.

Daarbij speelde voor de NVWA mee dat telers zich eerder niet altijd aan de regels hielden voor het gebruik van de middelen. Zo mogen ze niet verwaaien of in het grondwater terechtkomen. Maar uit inspecties van de NVWA bleek vorig jaar dat maar 40 procent van de telers zich aan de regels hield.

Telersbelangen

Onder druk van de kersentelers en haar eigen partij besloot landbouwminister Wiersma (BBB) onlangs om de telers dit jaar toch vrijstelling te geven. Ze erkende dat de voorschriften "niet goed zijn nageleefd". Maar ze wilde "niet blind zijn voor de belangen van de telers".

Wiersma besloot dat op 27 mei, net op tijd voordat de eerste kersen in dit topjaar begonnen te rijpen. "De kwaliteit is uitmuntend", concludeert Van den Anker van de Veiling Zaltbommel vast. "Ze hebben goed kunnen uitgroeien."

De bieren van Heineken keren binnenkort weer terug in de schappen van Jumbo. De brouwer en de supermarktketen hebben een akkoord bereikt over de inkoop van de bieren, bevestigen woordvoerders van de bedrijven aan vakblad Distrifood.

Een woordvoerder van Heineken meldt dat het voor de rest van het jaar commerciële afspraken met Jumbo heeft gemaakt. "Klanten kunnen binnen enkele weken weer uit het hele assortiment van Heineken kiezen bij Jumbo", laat een Jumbo-woordvoerder weten.

Jumbo en Heineken konden het lang niet eens worden over de inkoopprijzen van de bieren. Inkooporganisatie Everest, waar Jumbo sinds 2023 bij is aangesloten, stelde dat die prijzen te hoog waren en bestelde om die reden tijdelijk minder producten van Heineken.

Dat had lege schappen tot gevolg. Klanten van Jumbo grepen niet alleen mis als ze op zoek waren naar Heineken-bier. Ook andere merken van de brouwer zoals Amstel, Desperados, Texels en Birra Moretti waren niet of minder verkrijgbaar.

Rechtszaak

Om die reden spande Heineken in mei een kort geding aan tegen de supermarktketen. Volgens Heineken hield Jumbo zich met de 'boycot' niet aan gemaakte inkoopafspraken.

De rechter ging daar niet in mee. Volgens de rechtbank moest er een nieuwe overeenkomst gesloten worden over de inkoop van de bieren, omdat Jumbo zich bij Everest had aangesloten. Everest koopt ook in voor onder meer Duitse en Franse supermarkten.

De Europese Unie zal mogelijk minder open worden voor Chinese export als Peking niet werkt aan een eerlijkere handelsbalans, dreigde EU-voorzitter Ursula von der Leyen na afloop van de tweejaarlijkse Europese Unie-China top in Peking. Die liep niet uit op een confrontatie, maar écht belangrijke afspraken werden niet gemaakt.

"Europa houdt, in tegenstelling tot andere grote markten, zijn markt open voor Chinese goederen", zei Von der Leyen. "Maar deze openheid wordt niet beantwoord door China. We moeten vooruitgang zien op dit punt, want zonder vooruitgang zal het voor de Europese Unie heel moeilijk zijn om haar huidige niveau van openheid te handhaven."

Ondanks dat de handelspartners iets te vieren hadden - vijftig jaar diplomatieke banden - waren de verwachtingen voorafgaand aan de top laag. De grootmachten zijn het onder meer oneens over economische kwesties, de export van zeldzame aardmetalen en de Russische oorlog in Oekraïne.

'Keerpunt'

In haar openingstoespraak zei Von der Leyen dat de EU en China een keerpunt hebben bereikt in hun betrekkingen. "Naarmate onze samenwerking is verdiept, zijn ook de onevenwichtigheden toegenomen", doelend op de scheve handelsbalans.

Na de top benadrukte Von der Leyen vooral dat er uitgebreid gesproken is over de meningsverschillen. China zou nu bereid zijn om de scheve handelsbalans te onderzoeken, maar toezeggingen op het gebied van handel heeft China - zoals verwacht - niet gedaan.

Correspondent Brussel Ardy Stemerding:

"Die scheve handelsbalans met China is de EU een doorn in het oog. China exporteert veel meer naar de Europese Unie dan andersom. Als je kijkt naar goederen gaat het om een verschil van ruim 300 miljard euro. Dat Von der Leyen de top aangrijpt om daar verandering in te brengen is dus geen verrassing.

Toch is het nog maar zeer de vraag of ze haar dreigementen om de Europese markt deels te sluiten voor China ook daadwerkelijk zal uitvoeren. China kan dan namelijk terugslaan door bijvoorbeeld de toevoer van zeldzame aardmetalen af te knijpen. Dat zou voor de EU grote gevolgen hebben. De Europese afhankelijkheid van China geeft de Chinezen in ieder geval een belangrijke troefkaart."

In de persconferentie stelde Von der Leyen ook dat ze verwacht van China dat het druk zal uitoefenen op Rusland om een staakt-het-vuren te accepteren. "De manier waarop China blijft omgaan met de oorlog van Poetin zal een bepalende factor zijn voor onze toekomstige betrekkingen."

De voorzitter van de Europese Raad Costa stelde dat China "een sleutelrol en verantwoordelijkheid" heeft in de Russische oorlog. Daarmee doelt hij op de steeds sterkere band tussen Rusland en China. Hij zei dat Brussel en Peking het eens zijn "over de noodzaak om zo snel mogelijk een rechtvaardige en duurzame vrede te bereiken", al lijkt dat niet meteen ergens toe te leiden. Ook is de vraag of beide partijen op één lijn zitten over wat een rechtvaardige en duurzame vrede zou zijn.

Klimaat en grondstoffen

Waarin Peking en Brussel elkaar wel vonden is het klimaat. De twee economische grootmachten gaven vandaag een gezamenlijke verklaring uit waarin ze hun toewijding aan het Klimaatakkoord van Parijs opnieuw uitspraken. Ze riepen op tot verdere emissiereducties en meer inzet van groene technologie.

Een kleine stap lijkt te zijn gezet op het vlak van zeldzame aardmetalen. De EU is bijna volledig afhankelijk van China voor zeldzame aardmetalen en speciale magneten. China heeft daarvoor sinds april exportbarrières opgeworpen. Europese bedrijven, van de auto- tot de defensie-industrie, komen daardoor in de problemen.

China zou bereid zijn om de aanvoer van zeldzame aardmetalen te verbeteren. Om dat te bewerkstelligen komt er een nieuw "overlegmechanisme", dat ervoor moet zorgen dat problemen bij het exporteren van de grondstoffen sneller worden opgelost.

Correspondent China Laura van Megen:

"De Europese waarschuwingen waren niet nodig geweest als de onderlinge problemen vandaag waren opgelost. Maar ook de Chinese zijde wilde deze top geen fiasco laten worden. De Chinese verklaringen waren positief ingestoken, met een oproep aan de EU om te respecteren dat China een ander systeem kent.

Met de summiere gezamenlijke klimaatverklaring en een nieuw soort mechanisme om de export van zeldzame aardmetalen te bespreken, komen beide grootmachten met "een overwinning" thuis.

Maar significante vooruitgang is het niet. In de klimaatverklaring staan geen nieuwe doelen, deadlines of toegekende financiering. En ook bij een nieuw overlegmechanisme over zeldzame aardmetalen is het toch eerst zien, dan geloven. De grootste winst van vandaag is misschien niet meer dan dat het niet publiekelijk op ruzie is uitgelopen."

Na dertien jaar burgeroorlog begint de wederopbouw van Syrië langzaam op gang te komen. In Damascus was het de afgelopen weken een komen en gaan van buitenlandse delegaties van grote internationale bedrijven als Shell, Thales, en Samsung. Tegelijkertijd worstelt de nieuwe president Ahmed Al-Sharaa nog altijd met het indammen van onderling geweld tussen verschillende groepen in het land.

Hij staat voor de uitdaging om Syrië's ingestorte economie weer op de been te krijgen. Die was sinds 1979 in de greep van internationale sancties, maar de strafmaatregelen zijn begin dit jaar door de Verenigde Staten en de Europese Unie deels opgeheven, ondanks Sharaa's militante verleden.

Centrale rol voor Golfregio

Sindsdien groeit de belangstelling van internationale investeerders snel en vooral landen uit de Golfregio, zoals Qatar en Saudi-Arabië, tonen zich actief. Zeker zes Saudische miljardairs kwamen de afgelopen weken naar Damascus voor gesprekken over samenwerking. Ook de Nationale Investeringsmaatschappij van de Verenigde Arabische Emiraten was in Damascus.

Deze week organiseert Saudi-Arabië samen met Syrië een investeringsforum in Damascus met als doel om nieuwe akkoorden te sluiten. De conferentie stond oorspronkelijk gepland voor juni, maar werd uitgesteld vanwege de oorlog tussen Iran en Israël. Woensdag ging de bijeenkomst alsnog van start, ondanks gevechten in de Zuid-Syrische stad Sweida waarbij honderden doden zijn gevallen.

De Syrische minister van Informatie zei woensdag dat Syrië 44 overeenkomsten zal ondertekenen met Saudi-Arabië ter waarde van naar schatting 6 miljard dollar. De Saudiërs gaan onder andere investeren in sectoren als telecommunicatie en financiën. Een deel van de overeenkomsten zal worden gesloten tussen de overheid en particuliere bedrijven.

Steun voor Sharaa

De timing van de conferentie - vlak na de aanvallen op de druzen in Sweida - is toevallig gunstig, zegt Gamal Mansour, politicoloog aan de Universiteit van Toronto.

"Sharaa heeft de veiligheid van de Syrische minderheden slecht aangepakt. De media-aandacht voor de aanvallen in Sweida heeft geleid tot een PR-ramp voor Sharaa. Maar met deze Saudische investeringen bevestigt Riyad opnieuw dat Sharaa hún man is. Saudi-Arabië laat met geld zien waar hun loyaliteit ligt."

"Hopelijk gaan deze investeringen gepaard met wat stevige broederlijke raad over hoe Syrië moet omgaan met de veiligheid van minderheden - op een minder brute manier", voegt Mansour toe.

Naast financien en telecommunicatie wordt er ook fors ingezet op energie. Zo tekende een consortium onder leiding van het Qatarese UCC Holding een overeenkomst met de Syrische overheid voor de bouw van vier gascentrales en een zonnepark, ter waarde van 7 miljard dollar. Die centrales zijn goed voor de helft van Syrië's stroomvoorziening, is de bedoeling.

Ook Turkije laat van zich horen. Dat land gaat jaarlijks twee miljard kubieke meter aardgas leveren aan Syrië. Daarnaast krijgen Turkse bedrijven meer ruimte om te investeren in mijnbouw, energie en infrastructuur.

Luchtverkeer en handel hervat

De versoepeling van de sancties maakt ook de weg vrij voor het hervatten lucht- en zeevaart. Vliegmaatschappij Emirates hervat volgende maand de vluchten op Damascus, voor het eerst sinds 2012. Qatar Airways en Turkish Airlines voegen later deze zomer Aleppo toe aan hun netwerk.

In de haven van Tartous investeert het bedrijf DP World uit de Emiraten 800 miljoen dollar in vernieuwing van de infrastructuur. De haven moet uitgroeien tot een belangrijke schakel tussen Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika.

Volgens zakenman Khalaf Ahmed Al Habtour, een invloedrijke investeerder uit de Emiraten, zijn er in Syrië de afgelopen zes maanden bijna 6000 nieuwe bedrijven geregistreerd. Op X schreef hij: "Kapitaal beweegt zich nergens naartoe, tenzij het zich veilig voelt, en investeringen ontstaan alleen in een omgeving waar het perspectief helder is."

"[...] Hier is Syrië dat ondanks al zijn trauma's bewijst dat het nog altijd een land is waar leven, werk en ambitie tellen."

Eerder maakte NOS op 3 deze explainer over de Golfstaten:

De wederopbouw is voor de Golfstaten niet alleen economisch interessant, maar ook politiek belangrijk. Door nu te investeren, vergroten ze hun invloed in een land waar het Westen voorlopig nog grotendeels afwachtend blijft.

Een stabieler Syrië biedt bovendien nieuwe markten en kan bijdragen aan het terugdringen van migratie naar buurlanden en Europa.

"In zekere zin staan eindelijk de sterren gunstig voor Syrië, iets wat zelden voorkomt in de Levantijnse politiek, zegt Mansour. "Maar het blijft uiterst kwetsbaar. Sharaa moet behoedzaam te werk gaan om de veiligheid in Syrië te waarborgen."

Het Openbaar Ministerie en de Spaanse vrachtwagenchauffeur gaan in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank in het vrachtwagendrama in Nieuw-Beijerland. Onlangs werd chauffeur Juan S. veroordeeld tot drie jaar en twee maanden cel. Ook kreeg hij een rijverbod van vijf jaar opgelegd. Het OM had 4,5 jaar cel en een rijverbod van zeven jaar geëist.

In 2022 reed S. met zijn truck van een dijk af en reed daarbij in op een groep mensen die aan barbecueën waren. Bij het drama kwamen zes mensen en een ongeboren kind om het leven. Nog eens zeven anderen raakten gewond.

De straf is lager uitgevallen omdat de chauffeur is vrijgesproken van rijden onder invloed en omdat de zaak langer heeft geduurd dan wat redelijk is binnen het strafrecht, aldus de rechter.

De vrachtwagenchauffeur zegt dat hij zich niets van het ongeval herinnert. Hij verklaarde in de rechtszaal dat hij kort van tevoren geen epileptische aanval had. De rechter wees er echter op dat S. eerder had gezegd dat hij die dag wel een aanval had gehad.

Het OM zegt tegen de NOS dat zij het rijden onder invloed van anti-epileptica nog steeds als een strafverzwarende omstandigheid zien en dat daarom hoger beroep volgt. De aanklager wil ook nog andere punten aan het hof voorleggen, maar maakt die bekend zodra de zaak dient, aldus een woordvoerder. Het OM is over het algemeen tevreden met het vonnis.

Cocaïne gebruikt

De verdediging heeft betoogd dat het niet duidelijk is of er een epileptische aanval was en of door die aanval vervolgens het ongeval ontstond. Het standpunt van de verdediging blijft onveranderd, zegt de advocaat van de chauffeur tegen de NOS.

Het is nog niet duidelijk of er ook nieuwe argumenten zullen worden aangevoerd, omdat het hoger beroep pas net is ingesteld.

De rechtbank acht bewezen dat S. kort voor het verkeersongeval een epileptische aanval kreeg waardoor hij de controle over "zijn lichaam en bewegingen" verloor en van de dijk afreed.

Verder oordeelde de rechter dat de chauffeur volgens internationale regels de vrachtwagen niet had mogen besturen vanwege zijn epilepsie en medicijngebruik. Ook wordt bewezen geacht dat S. in de dagen voor het ongeval cocaïne had gebruikt.

Wanneer de zaak in hoger beroep voorkomt, is nog niet bekend.