Aggregator

Er woedt een enorme brand in een van de grootste nationale parken van Afrika. Het gaat om het Etosha National Park in Namibië. Er zijn ruim 500 militairen ingezet om te helpen met blussen.

Etosha heeft een totale oppervlakte van ruim 22.000 vierkante kilometer. Inmiddels is een derde daarvan afgebrand, een gebied ongeveer zo groot als twee keer Zuid-Holland.

Er zijn helikopters en vrachtwagens met watertanks ingezet. Gisteren kwamen daar de honderden militairen bij.

De brand brak een week geleden uit. Het is nog niet duidelijk hoeveel dieren er tot nu toe omgekomen zijn. Volgens het ministerie van Milieu is het vermoeden dat de brand is ontstaan door een houtskoolbedrijf op een boerderij die aan het park grenst.

Op beelden is te zien dat grote delen van het park in brand staan of al zijn afgebrand:

Door de harde wind en de droge begroeiing verspreidt het vuur zich snel, zegt vicepresident Witbooi. In de regio's Oshikoto, Oshana en Kunene zou het vuur onder controle zijn, meldt de Namibische omroep NBC. In de regio Omusati is dat nog niet het geval.

Ook zijn er nieuwe branden gemeld in onder andere Halali en Eindpaal, schrijft NBC:

Etosha is een van de grootste en belangrijkste wildreservaten van Afrika. Er leven honderden diersoorten, waaronder de bedreigde zwarte neushoorn. Jaarlijks komen er zo'n 200.000 toeristen op bezoek.

Het staat bekend om de grote witte zoutpan, ook wel de Etosha Pan genoemd. Die uitgedroogde bedding van een meer neemt bijna een kwart van het park in en is zo'n 4800 vierkante kilometer. Tijdens het regenseizoen verandert die in een meer en trekt wilde dieren aan.

In het Veerse Meer worden de komende tijd miljoenen babyoesters geplaatst. Dat gebeurt om de populatie van de weekdieren weer te herstellen, waar ook de rest van de onderwaternatuur baat bij heeft.

Ooit lagen Zeeuwse wateren vol met oesterbanken. Maar nu zijn in de Noordzee steeds minder grote oesterriffen met platte oesters over. Veel ervan zijn opgevist om op te eten.

Dat is slecht nieuws voor de kwaliteit van de zeebodem en het water, zegt Femke van Toor van natuurorganisatie Oyster Heaven tegen Omroep Zeeland. Die organisatie is onlangs begonnen met het plaatsen van babyoesters in het Veerse Meer.

"Oesters filteren water, dus ze zijn heel goed in het afbreken van overtollige stoffen", aldus Van Toor. Het gaat dan bijvoorbeeld om koolstofdioxide. "Maar ze vormen ook een habitat waar veel andere dieren leven." Als er meer riffen zijn, is dat dus goed voor de biodiversiteit. "Dan komen er vissen en schaaldieren op af."

Kleisubstraten

Dit is niet het eerste project om de oesterpopulatie in de Noordzee te laten groeien. Maar de manier waarop het gebeurt, is wel nieuw. Oesterbroed, oftewel de babyoesters, worden voor het eerst ingezaaid op zogeheten kleisubstraten, een ondergrond met groeven en een inkeping.

Andere oesterprojecten gebruiken bijvoorbeeld schelpen om oesterbroed in te laten groeien. "Maar dat werkt niet in alle omgevingen", zegt Van Toor. "Want die worden vaak overspoeld door zand." Daarom is Oyster Heaven ervan overtuigd dat het gebruik van kleistenen beter zal werken.

Het afgelopen jaar heeft de natuurorganisatie in bassins getest of oesters inderdaad groeien in de kleisubstraten. Dat bleek het geval. En nu ook de vergunning rond is om ze uit te zetten in het Veerse Meer kon de pilot daadwerkelijk beginnen.

De kleisubstraten worden de komende maanden op verschillende dagen vanaf een boot in het Veerse Meer gelaten via een kraan. In samenwerking met vissers worden per uitzetdag zo'n 45 pallets met oesterbroed naar beneden gelaten. Dat zijn duizenden babyoesters per keer.

Een duurzame populatie heeft vier miljoen oesters nodig, zegt Van Toor. "En voor het einde van het jaar proberen we vier miljoen kleine oestertjes uit te zetten."

Of het project slaagt, weten we over tien jaar. "De oesters moeten nu gaan groeien en zich ontwikkelen tot grote oesters", zegt Van Toor. "Uiteindelijk moeten die een zelfonderhoudend rif gaan vormen. En voordat dat permanent is, zijn we een jaar of tien verder. Natuur heeft de tijd nodig om echt goed te herstellen."

Europese leiders reageren opgelucht op de verkiezingsuitslag in Moldavië. De pro-Europese partij PAS heeft de parlementsverkiezingen in Moldavië met een ruime voorsprong gewonnen van het pro-Russische Patriottische Blok. De partij PAS van president Maia Sandu behoudt met ruim 50 procent van de stemmen de absolute meerderheid in het parlement.

De verkiezingen waren belangrijk omdat ze werden gezien als de keuze tussen een pad naar lidmaatschap van de Europese Unie of een terugkeer naar de invloedssfeer van Moskou. De opkomst was met 52 procent hoger dan voorgaande jaren.

Frankrijk, Polen en Duitsland feliciteren Moldavië met de uitslag. "Beste Maia Sandu, Duitsland, Frankrijk en Polen staan aan de zijde van een vrij en Europees Moldavië", schrijft bondskanselier Merz.

"Ondanks pogingen tot inmenging en druk is de keuze van de Moldavische burgers bevestigd", schrijft de Franse president Macron op X. "Frankrijk staat aan de kant van Moldavië in zijn Europese project en zijn streven naar vrijheid en soevereiniteit."

'Moedig'

De Poolse premier Tusk zegt op X dat het "moed toont van de Moldavische burgers en Maia Sandu om deze verkiezingen te winnen". "Jullie hebben niet enkel de democratie gered en zijn op de Europese koers gebleven, maar jullie hebben ook Rusland tegengehouden in zijn pogingen controle over de regio te nemen."

Ook de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen feliciteert het land. "Jullie hebben jullie keuze duidelijk gemaakt: Europa. Democratie. Vrijheid", schrijft Von der Leyen op X. "Onze deur staat open en we zullen naast jullie staan bij elke stap."

EU-correspondent Kysia Hekster:

"De opluchting in Brussel is van de gezichten af te lezen. De Europese Commissie en verschillende EU-landen feliciteren Moldavië met deze duidelijke keuze voor een toekomst binnen de Europese Unie.

Het land heeft grote ambities en wil al in 2030 toetreden. Maar de echte onderhandelingen daarover moeten nog beginnen. De hoop is dat die nu in een stroomversnelling komen. We gaan "full speed ahead", zei een woordvoerder van de Commissie vandaag.

Ook meerdere EU-lidstaten willen het toetredingsproces voor Moldavië versnellen. Maar dat kan formeel alleen als álle landen het daarover eens zijn. Tot nu toe ligt vooral Hongarije dwars bij het besluit om de onderhandelingen te starten. Er wordt nu onderzocht of er een manier is om daaromheen te werken en tóch te beginnen."

In aanloop naar de verkiezingen waren er een aantal incidenten, van bommeldingen bij stembureaus tot cyberaanvallen op verkiezingsinstanties. Vorige week beschuldigde de Moldavische president Sandu Rusland er nog van "honderden miljoenen euro's" te hebben uitgegeven om de verkiezingen te beïnvloeden.

Aanhangers van het pro-Russische kamp hadden al protesten aangekondigd. Een van hun leiders beweerde na sluiting van de stembussen dat de pro-westerse regeringspartij "in paniek is" en "scenario's overweegt die de wet en democratische normen overtreden".

Het Kremlin beschuldigt de Moldavische autoriteiten ervan de honderdduizenden Moldaviërs die in Rusland wonen te beletten te stemmen bij de verkiezingen. Dit door slechts twee stembureaus beschikbaar te stellen voor hen, schrijft persbureau Reuters.

"Het zou allemaal duidelijker worden maar de onzekerheid is groter dan ooit", zegt Eduard Bakker van bestekfabrikant Amefa. Half augustus werden messen, vorken en lepels plots toegevoegd aan de lijst van producten die volgens de Verenigde Staten onder de staal- en aluminiumheffing vallen van 50 procent.

Dat besluit komt als donderslag bij heldere hemel voor het bedrijf. "Nooit eerder viel bestek onder de categorie staal. Geen land doet dit", zegt Bakker. Amefa (afkorting voor Apeldoornse Messenfabriek) is niet het enige bedrijf dat plotseling wordt geconfronteerd met een heffing van 50 procent. De lijst met producten die volgens de VS onder staal, metaal en aluminium vallen werd half augustus uitgebreid met 407 producten. Dit deed Trump nadat hij Amerikaanse bedrijven had gevraagd producten door te geven die volgens hen ook belast moeten worden.

Nog meer op lijst

Zeer waarschijnlijk zal de lijst binnenkort weer worden uitgebreid. Onlangs opende Trump weer een consultatieronde, waarbij hij bedrijven opnieuw vraagt welke producten op de lijst mogen. Van de hoop op duidelijkheid voor bedrijven die naar de VS exporteren is inmiddels vrij weinig over.

Bij meerdere brancheorganisaties stromen de vragen nu binnen. "Dit geeft enorme onzekerheid. Bedrijven dachten dat het alleen op stalen of aluminium rollen zou zijn, maar nu zijn ook hun producten aan de beurt", zegt Theo Henrar, voorzitter van FME, brancheorganisatie voor de tech-industrie.

Voortdurende onduidelijkheid

Amerika verhoogde de heffing op staal en aluminium in maart naar 25 procent. In juni verhoogde Trump de importbelasting nog eens naar 50 procent. Naast deze importbelasting voerde Trump nog meer heffingen in, bijvoorbeeld op auto's en landgerichte heffingen. Nadat de EU en Amerika begin augustus handelsovereenkomsten hadden gesloten was er hoop op rust voor exporterende bedrijven.

Toch blijkt er vrij weinig duidelijkheid te zijn gekomen. Trump blijft de reikwijdte van de heffingen verbreden. Ook kijkt hij naar nieuwe heffingen. Zo kondigde hij deze week aan 1 oktober een heffing op meubels en gepatenteerde medicijnen te willen invoeren.

Gestopt met export naar VS

"In de onderhandelingen is er toch een deurtje blijven openstaan dat door de Europese Commissie niet is dichtgetimmerd. Dat is heel spijtig en eigenlijk wel heel slordig", zegt Henrar.

Voor Amefa is de plotselinge heffing reden om voorlopig te stoppen met leveringen aan de VS. "Amerika is een belangrijke markt voor ons. We waren dat natuurlijk graag blijven doen, maar nu is het verstandig om even pas op de plaats te maken", zegt Bakker.

Voor bedrijven die wel zaken blijven doen met de VS wacht een grote administratieve last. Producten die vrijwel alleen bestaan uit aluminium of staal zijn nog relatief makkelijk aan te geven bij de Amerikaanse douane. Maar nu er steeds meer producten onder de staalheffingen vallen die uit veel meer materialen bestaan, wordt het steeds lastiger om te voldoen aan de Amerikaanse administratieve eisen.

Bulldozer

Neem bijvoorbeeld een bulldozer. Die staat sinds kort ook op de lijst. Bedrijven moeten nu aangeven hoeveel staal en aluminium erin zit, wat het heeft gekost en waar het vandaan komt. In de huidige handelswereld zijn dit lastig te beantwoorden vragen voor veel bedrijven. Onderdelen van een bulldozer kunnen van tientallen verschillende landen en bedrijven komen.

Martijn Schippers, douane-expert van EY en hoofddocent douane-rechten aan de Erasmus Universiteit, noemt het een uitdaging. "Bedrijven moeten onderscheid maken tussen verschillende componenten van het product. Dat is een enorme administratieve last. Want hoe bereken je dat?"

Gedoe voor douane

Niet alleen bedrijven hebben hier last van, maar ook de Amerikaanse douane. Douane-ambtenaren moeten het boekwerk aan informatie beoordelen. "Het is voor de Amerikaanse douane bovendien ontzettend lastig te beoordelen of de gegeven informatie klopt", zegt Schippers.

Veel bedrijven klagen steen en been over producten die al weken of maanden niet voorbij de Amerikaanse douane komen. Brancheorganisatie FME ziet dat door de grote onzekerheid steeds meer bedrijven investeringen uitstellen.

Hoewel Amefa voorlopig dus is gestopt met leveringen aan de VS, blijft het bedrijf positief. De heffingen hebben in de VS nog niet geleid tot een hogere inflatie, maar dat is volgens Bakker een kwestie van wachten. "Het gaat gewoon gebeuren dat de prijzen omhoog gaan binnen nu en acht maanden. Ja en dan zal de Amerikaanse overheid toch wel moeten handelen." Hij hoopt dat Trump de heffingen dan weer zal verlagen.

De publieke omroepen EO, Human en VPRO gaan samen een omroephuis oprichten in het nieuwe publieke bestel. De omroepen gaan niet fuseren, maar zullen intensiever gaan samenwerken.

Eerder dit jaar maakte toenmalig minister Bruins van Media bekend dat de taken van individuele omroepen moeten worden ondergebracht in vier of vijf omroephuizen. Human en VPRO kondigden toen al aan dat zij een omroephuis wilden oprichten en daarvoor op zoek waren naar een derde partij.

In een gezamenlijke verklaring stellen de omroepen dat ze naast elkaar staan, maar onafhankelijk programma's gaan maken. "Wij werken samen om trouw te blijven aan onze eigen missies."

De omroepen geloven dat ze met hun verschillende achtergrond goed kunnen samenwerken. "We komen uit verschillende tradities: het christelijk geloof, het humanisme en het vrije denken. Vandaaruit kijken we naar de wereld als een plek waar verschillen worden gekoesterd in plaats van weggepoetst. Samen nemen we een morele en maatschappelijke verantwoordelijkheid."

NTR

Het kabinet wil de bestuurlijke laag binnen de publieke omroep kleiner maken, en wil daarom omroephuizen invoeren. Nu hebben alle elf publieke omroepen nog een eigen bestuur, straks wordt dat er één per omroephuis. De hervorming van de NPO gaat in 2029 in.

In april maakten ook AVROTROS en PowNed bekend dat ze samen een omroephuis willen vormen.

In het plan dat minister Bruins in april presenteerde werd bekend dat omroep NTR moet verdwijnen. Na kritiek vanuit de maatschappij en de Kamer kwam het kabinet terug van dat besluit. De NTR moet nu een taakomroep vormen met de NOS.

Als dat niet lukt, krijgt de NTR een plekje in een omroephuis. De NOS en NPO blijven los van de omroephuizen bestaan.

(Telecompaper) Optiva appears to have found a way out of its cash predicament, agreeing a leveraged buyout by fellow BSS software vendor Qvantel that will...

(Telecompaper) Spanish roaming specialist Holafly said it has generated over USD 500 million in revenue since the end of the Covid-19 pandemic thanks to the...

The creator of infinite vertical scrolling in social media, [Aza Raskin], infamously regrets his creation that has helped to waste a tremendous amount of human attention and time on the …read more

In Vietnam zijn minstens negen mensen om het leven gekomen door de gevolgen van de orkaan Bualoi. De tropische storm kwam gisteravond laat aan land in het noorden van Vietnam en is inmiddels de grens met Laos over.

Duizenden inwoners van de noordelijke en centrale provincies werden vooraf geëvacueerd. Ook schrapten vier vliegvelden meerdere vluchten.

Zeker één persoon kwam om toen een boom op hem viel. Zes mensen kwamen om het leven en tientallen raakten gewond doordat hun huizen zijn ingestort. Het is nog onduidelijk hoe de overige personen zijn omgekomen.

Vietnamese staatsmedia melden dat nog zeventien mensen vermist worden. Het gaat volgens de rampenbestrijdingsdienst om vissers die met boten op zee waren bij kust van de provincie Quang Tri.

Nog steeds gevaarlijk

Door de hevige regenbuien en zware wind zijn wegen in de getroffen provincies onder water gelopen, daken van huizen gewaaid en scholen beschadigd geraakt. Door dat elektriciteitspalen zijn omgewaaid zitten ruim 300.000 huishoudens zonder stroom.

De autoriteiten waarschuwen dat door hevige regenval aardverschuivingen en overstromingen kunnen ontstaan. Meteorologen stellen dat Vietnam de komende dagen nog geteisterd wordt door stortregens. Reddingsteams zijn bezig het puin te ruimen, maar waarschuwen dat het door verzwakte dijken en wegen gevaarlijk is om de straat op te gaan.

Meer getroffen gebieden

De orkaan landde eerder in de Filipijnen, waar minimaal twintig mensen om het leven kwamen door verdrinking en omvallende bomen. Vorige week vielen ook zeker veertien doden in Taiwan door de orkaan Ragasa die maandag door het gebied raasde.

Vorige maand werd Vietnam geraakt door de orkaan Kajiki, waarbij zeker drie mensen om het leven kwamen en bijna 7000 huizen beschadigd raakten.

Wetenschappers hebben ervoor gewaarschuwd dat door klimaatverandering orkanen in Zuidoost-Azië dichter bij land komen, sneller aan kracht winnen en langer aanhouden.

De staking van een deel van het grondpersoneel van KLM op Schiphol aanstaande woensdag mag doorgaan van rechter. Wel moet dan gegarandeerd worden dat er voldoende personeel overblijft om een minimaal aantal vluchten toch te laten doorgaan. Dat is de uitkomst van een kort geding dat de luchtvaartmaatschappij had aangespannen bij de rechtbank in Haarlem.

Leden van vakbonden FNV en CNV willen woensdag voor de vierde keer het werk neerleggen. Ze eisen onder andere een hoger loon. De staking duurt dan van 06.00 uur tot 14.00 uur, twee uur langer dan vorige keer.

Advocaten van KLM waarschuwden vrijdag in de rechtbank dat daardoor ook in de dagen na de staking nog vluchten zullen uitvallen en dus veel meer passagiers worden getroffen. KLM wilde de nieuwe actie laten verbieden, mede omdat de bonden ditmaal niet bereid zouden zijn om afspraken te maken over een veilig verloop van de werkonderbreking.

De rechter geeft daar KLM gelijk in, maar daarmee is de staking nog niet verboden. Alle partijen moeten met elkaar om tafel om te kijken of er nog personeel ingezet kan worden, waardoor er toch nog een bepaald aantal vluchten kan doorgaan. Op die manier hoeft een staking niet de veiligheid in de weg te staan.

Voldoende personeel

Voor 12.00 uur vanochtend moeten de partijen aan de rechter duidelijk maken of er voldoende mensen ingezet kunnen worden. Vakbond FNV gaat ervan uit dat dat moet lukken. "Bij de vorige stakingen hebben we ook afspraken gemaakt over wie er wel en niet doorwerkt," zegt Jaap de Bie van FNV Schiphol.

Volgens de vakbond hebben KLM en Schiphol bij de vorige stakingen de druk opgevoerd om een deel van de stakers toch te laten werken. FNV leest het vonnis zo dat eerst de mensen die wel willen werken én leidinggevenden van KLM zelf ingezet moeten worden in plaats van stakers. KLM beraadt zich nog op een reactie op de uitspraak.

Vlak voor de uitspraak van de rechter lieten zustermaatschappij AirFrance en de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij Delta Airlines weten dat ze stoppen met de bagageafhandeling op Schiphol door KLM. Ze zouden op zoek zijn naar een nieuwe afhandelingspartner.

Volgens de Nederlandse luchtvaartmaatschappij is dat besluit niet los te zien van de stakingen. Vakbond FNV ziet het als een dreigement om het grondpersoneel onder druk te zetten om te stoppen met staken.

Delta Air Lines

De zorgen van de maatschappijen gaan met name over het afhandelen van vluchten van Delta Air Lines, waarmee KLM samenwerkt. Bij de vorige acties werden die vluchten nog wel afgehandeld, maar komende woensdag zouden de stakers dat niet willen doen.

Delta heeft aangegeven de vluchten van en naar Amsterdam hoe dan ook uit te voeren. KLM en Schiphol vrezen dat daardoor grote opstoppingen van mensen en vliegtuigen ontstaan bij de gates. Passagiers zouden lang in vliegtuigen vast komen te zitten.

De vakbonden stellen dat juist KLM niet over tussenoplossingen wil praten, zoals het verplaatsen van vliegtuigen naar parkeerplaatsen, en zeggen dat ook zij vinden dat de staking veilig moet kunnen plaatsvinden.

Afgelopen zomer verbood de rechter een 24-uursstaking van het grondpersoneel van KLM vanwege alle mogelijke veiligheidsproblemen die dat op Schiphol zou veroorzaken. Daarin wogen de drukke zomerperiode en de toen aanstaande NAVO-top in Den Haag mee.

De Puerto Ricaanse zanger en rapper Bad Bunny verzorgt volgend jaar februari het optreden in de rust van de Super Bowl. Dat heeft de Amerikaanse Footballbond (NFL) bekendgemaakt. De zestigste editie van het sportevenement vindt plaats op 8 februari in Levi's Stadium van de San Francisco 49ers in Amerikaanse staat Californië.

Opvallend is dat Bad Bunny bij zijn wereldtournee juist de Verenigde Staten overslaat. In een interview met het Britse cultuurtijdschrift i-D Magazine zei hij deze maand dat een van de redenen daarvoor de massadeportatie van immigranten in de VS was.

Net voor de aankondiging van de halftimeshow schreef de artiest op X: "Ik heb de laatste tijd nagedacht en na overleg met mijn team denk ik dat ik toch maar één dag zal optreden in de VS."

ICE

Migratiedienst ICE voert sinds Trump weer aan de macht is grootschalige invallen en willekeurige arrestaties uit, die veroorzaken paniek bij migrantengemeenschappen in het hele land. Bad Bunny was bang dat ook zijn fans doelwit zouden worden: de artiest heeft veel Spaanstalige luisteraars in de VS.

"Er waren meerdere redenen waarom ik niet naar de VS ging, en geen van die redenen was uit haat", zei Bad Bunny in het interview met i-D Magazine. "Ik heb meerdere keren opgetreden in de VS en ik heb genoten van de verbinding die ik had met de Latino-gemeenschap die daar woont. Maar er was het probleem van ICE, die buiten mijn concerten kon staan. Dat is iets waar we over hebben gesproken en waar we ons erg veel zorgen over maken."

Drie Grammy's

De 31-jarige Spaanstalige artiest is een van de meest gestreamde artiesten wereldwijd op Spotify. Hij heeft drie Grammy's op zijn naam staan en vier albums die op nummer één stonden in de Amerikaanse hitlijsten.

"Bad Bunny vertegenwoordigt een wereldwijde energie en culturele levendigheid die onze huidige muziekwereld definieert", zegt de plaatsvervangend directeur van NFL-evenementen. "Hij heeft het unieke talent om genres, talen en publiek te overbruggen. Dit maakt hem een voor de hand liggende keuze voor de halftimeshow."

Bad Bunny heeft net een concertreeks in Puerto Rico afgerond en start in november aan zijn wereldtournee Debí Tirar Más Fotos (Ik had meer foto's moeten nemen). Op 23 en 24 juni volgend jaar staat hij in de GelreDome in Arnhem.

Het gelijknamige album heeft een persoonlijke en politieke boodschap. Het is een ode aan zijn thuisland en bevat traditionele geluiden en ritmes uit Puerto Rico. Op het album uit hij ook kritiek: zo gaat het het nummer Turista over massatoerisme en is gentrificatie in Puerto Rico onderwerp in het nummer Lo Que Le Pasó a Hawaii.

"Het gevoel dat ik heb, is groter dan ikzelf", zei Bad Bunny over de halftimeshow. "Dit is voor diegenen die mij voorgingen en meters hebben gerend zodat ik een touchdown kon scoren. Dit is voor mijn mensen, mijn cultuur en onze geschiedenis. Vertel je oma dat wij op de Super Bowl staan."

Er gingen eerder ook geruchten rond dat Taylor Swift de pauzeshow zou verzorgen volgend jaar. De Amerikaanse zangeres maakte in augustus haar verloving met NFL-speler Travis Kelce bekend. "Ik kan daar niets over zeggen, misschien", was het enige wat de NFL-commissaris er eerder deze maand over kwijt wilde.

Rijkswaterstaat heeft nog steeds last van technische problemen. Daardoor kunnen matrixborden boven snelwegen in Midden-Nederland niet bediend worden.

"We kunnen geen verkeersmaatregelen nemen op snelwegen", zegt een woordvoerder van Rijkswaterstaat. Spitsstroken kunnen niet worden bediend, maar ook rode kruizen boven wegstroken in verband met een ongeluk kunnen niet worden aangegeven.

Op een bord bij de spitsstrook van de A27 wordt een maximumsnelheid van 120 kilometer per uur aangegeven. "Terwijl dat overdag 100 kilometer per uur moet zijn. Dat had vanochtend moeten omwisselen, maar dat is niet gebeurd", aldus de woordvoerder."

Eerder vandaag stond er nog een mobiele flitser op de A27, schrijft RTV Utrecht. Die is volgens Rijkswaterstaat inmiddels teruggetrokken door de politie. Het is onduidelijk wat er gebeurt met auto's die wel al geflitst zijn omdat ze dachten dat ze 120 kilometer per uur mochten rijden.

De oorzaak van de storing is nog niet bekend. Eveneens is onduidelijk wanneer het is opgelost. "We werken heel hard aan een oplossing."

Rijkswaterstaat adviseert weggebruikers daarom om extra alert te zijn en afstand te houden van elkaar.

Vanochtend

Tijdens de ochtendspits zorgde de storing voor veel files en vertragingen. Spitsstroken op de A12, A27 en A28 konden bijvoorbeeld niet open.

Rijkswaterstaat meldde rond 08.30 uur dat op de A28 in de richting van Zwolle naar Utrecht ruim 22 kilometer file stond. Automobilisten kunnen daarmee rekenen op meer dan een uur vertraging.

Op de A12 tussen Oosterbeek en Maarsbergen stond vanmorgen rond 08.30 uur ook een file van meer dan een uur, schrijft Omroep Gelderland.

Code geel

Ondertussen kondigde het KNMI vanochtend in zes provincies in het noorden en midden van het land code geel af. Plaatselijk was er door de mist minder dan tweehonderd meter zicht.

"De mist helpt ook niet mee bij drukte op de weg", aldus de woordvoerder van Rijkswaterstaat.

De Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa wil tot 2030 vierduizend banen schrappen. De ontslagen zullen vooral vallen in de administratieve afdelingen van het bedrijf. Daar moet namelijk het werk "gedigitaliseerd, geautomatiseerd en gebundeld" worden, onder meer door het gebruik van AI.

Lufthansa is een van de grootste luchtvaartmaatschappijen van Europa, met meer dan 100.000 werknemers. Het is ook het moederbedrijf van meerdere luchtvaartmaatschappijen zoals Swiss Airlines, Austrian Airlines en Brussels Airlines. In totaal werden vorig jaar 131 miljoen passagiers vervoerd.

Of bij de dochterondernemingen ook bezuinigd wordt is niet duidelijk. Wel laat Lufthansa weten dat de meeste ontslagen in Duitsland zullen vallen. Volgens de luchtvaartmaatschappij gaan er bij het cabinepersoneel geen banen verdwijnen.

Met het schrappen van de banen hoopt Lufthansa de efficiëntie te verbeteren. Het concern heeft al langer problemen. Zo kampte het onder meer met hogere kosten als gevolg van meerdere stakingen.

Air France en Delta willen het laden en lossen van bagage op hun vliegtuigen op Schiphol niet meer door KLM laten doen. De twee luchtvaartmaatschappijen hebben KLM laten weten dat zij op zoek gaan naar een andere afhandelingspartner. Dat maakte KLM vanmorgen bekend in een persbericht. KLM wijst naar de recente stakingen van grondpersoneel als een van de oorzaken van het verlies van de twee klanten.

Het gaat om de zogenoemde afhandelingen "onder de vleugel". Naast het laden en lossen van bagage is dit bijvoorbeeld ook het duwen van vliegtuigen van en naar de gate. Air France en Delta hebben KLM laten weten dat zij andere afhandelingsbedrijven op Schiphol een offerte vragen. Daarna maken zij een keuze wie de werkzaamheden van KLM gaat overnemen.

KLM doet per dag de afhandeling van 380 vluchten op Schiphol. Hieronder zeventien van Delta en twaalf van Air France. Het wegvallen van deze klanten heeft directe gevolgen, benadrukt KLM. Welke dat precies zijn brengt het bedrijf nog in kaart.

Pijnlijk

Vooral het wegvallen van Air France is pijnlijk voor KLM. De twee vliegmaatschappijen zitten samen in het concern Air France-KLM. Toch is het gebruik maken van elkaars diensten geen vanzelfsprekendheid. KLM maakt voor de grondafhandeling in Parijs bijvoorbeeld al geen gebruik van Air France. KLM-dochter Transavia laat zijn toestellen laden en lossen op Schiphol via KLM-concurrent Viggo.

KLM zegt in een toelichting dat de kosten een belangrijke rol spelen voor de keuze voor een grondafhandelaar. "KLM is aanzienlijk duurder dan andere partijen op Schiphol. En daar komen de gevolgen van de recente stakingen bij. Die raken niet alleen KLM, maar ook onze klanten en partners", zegt een woordvoerder.

Zowel Air France als Delta laat aan de NOS weten op zoek te gaan naar een andere afhandelingspartner op Schiphol. Verder doen de luchtvaartmaatschappijen geen uitspraken over ze tot dit besluit zijn gekomen. Wel laat een woordvoerder van Air France weten dat het klopt dat het laten afhandelen van vluchten door andere partners geen uitzondering is binnen de Air France-KLM-groep.

Vandaag deed de rechter uitspraak in een kortgeding dat KLM had aangespannen tegen vakbonden FNV en CNV voor een staking komende woensdag. Die mag van de rechter onder voorwaarden doorgaan.

De Consumentenbond en Vereniging Eigen Huis starten met de Stichting Consumenten Competition Claims een massaclaim tegen zes grote energieleveranciers. Vattenfall, Eneco, Essent, Energiedirect, Budget Energie en Greenchoice hebben volgens de organisaties onterecht de tarieven verhoogd van consumenten met een variabel energiecontract.

De consumentenorganisaties zeggen namens zo'n 225.000 gedupeerde klanten bij de rechter geld terug te eisen. Hiervan kwamen er bijna 175.000 binnen via een meldpunt van de Consumentenbond en bijna 50.000 via Vereniging Eigen Huis.

De claim kwam aan het rollen nadat het gerechtshof van Amsterdam in maart een eerder vonnis bekrachtigde tegen Vattenfall over "oneerlijke handelspraktijken". Het energiebedrijf moest een consument met een variabel contract alle tariefswijzigingen die vanaf april 2022 waren doorgevoerd terugdraaien. Dat was volgens het hof in strijd met de voorwaarden van Vattenfall.

Daarin staat namelijk expliciet dat prijzen twee keer per jaar kunnen worden aangepast. Maar toen het energiebedrijf na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne veel meer moest gaan betalen voor de inkoop van stroom en gas, verhoogde het de prijzen voor klanten met variabele contracten vaker. Normaal gebeurt dit alleen begin januari en begin juli, maar nu ook in april 2022.

De Consumentenbond en Vereniging Eigen Huis zeggen in eerste instantie met de energiebedrijven afspraken te hebben willen maken over een oplossing. Omdat dit volgens hen tot niets leidde, besloten zij nu een massaclaim in te dienen.

'Uitzonderlijke omstandigheden'

Eneco wil tegen de NOS nog niet inhoudelijk reageren. Het bedrijf zegt de dagvaarding te gaan bestuderen zodra die is ontvangen.

Essent en Vattenfall laten weten de massaclaim "met vertrouwen tegemoet te zien". De twee bedrijven stellen dat tarieven van variabele energiecontracten naast de vaste momenten bij "uitzonderlijke marktomstandigheden" mogen worden aangepast. Volgens Vattenfall staat dit "duidelijk vermeld in de algemene sectorvoorwaarden." "Onze klanten zijn hierover altijd tijdig geïnformeerd", voegt Essent toe.

Daarbij verwijst Essent naar een onderzoek van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) over de tarieven energieleveranciers in 2022, tijdens de energiecrisis: "Daaruit werd geconcludeerd dat Essent geen onredelijke marges heeft behaald op de levering van elektriciteit en gas aan consumenten."

Ook stelt Essent dat het in andere rechtszaken over tussentijdse tariefwijzigingen gelijk heeft gekregen. Vattenfall zegt dat de prijzen tussentijds ook zijn gedaald toen de inkopenprijzen van energie weer goedkoper werden.

Do you remember the movie WALL-E? Apparently, [Leviathan engineering] did, and he wasn’t as struck by the title character, or Eva, or even the Captain. He was captivated by BURN-E. …read more

Goedemorgen! De kortgedingrechter doet uitspraak in de zaak van KLM tegen vakbonden FNV en CNV over de grondpersoneelsstaking van aankomende woensdag en de Amerikaanse president Trump en de Israëlische premier Netanyahu spreken elkaar in het Witte Huis.

Eerst het weer: vandaag wisselen wolkenvelden en zonnige perioden elkaar af. Plaatselijk valt een bui. De maxima liggen tussen 17 en 20 graden bij een zwakke tot matige noordwestenwind.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De pro-Europese partij PAS heeft de verkiezingen in Moldavië met een ruime voorsprong gewonnen. De partij van president Maia Sandu staat na het tellen van iets meer dan 99 procent van de stemmen op 50,03 procent. Daarmee zou de partij ook de absolute meerderheid behouden.

Het pro-Russische Patriottische Blok staat op de tweede plek met ruim 24 procent. Nog drie andere partijen halen de kiesdrempel van 5 procent. De stemmen voor partijen die de kiesdrempel niet halen worden onder de overige partijen verdeeld.

Het is een spannende verkiezing voor Moldavië. Deze worden beschouwd als een keuze tussen een pad naar lidmaatschap van de Europese Unie of een terugkeer naar de invloedssfeer van Moskou.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Huang Xingchu heeft als lasser meegebouwd aan de hoogste brug ter wereld. Op 625 meter hoogte werkte hij aan de kabels en de verlichting van de brug over de Huajiang-ravijn in China:

Fijne maandag!

Nederland is sterk afhankelijk van China voor het importeren van acht kritieke materialen. Het Centraal Bureau voor Statistiek meldt dat het gaat om bariet, bismut, kobalt, magnesium, mangaan, strontium, tantaal en vloeispaat.

De Europese Commissie heeft meer dan dertig materialen als kritiek aangemerkt. Die zijn van groot belang voor de economie. En is er een hoog risico op verstoring van de levering. Niet op al deze materialen gelden nu restricties. De zorgen zijn alleen groot dat als China dit wel doet dit grote impact zal hebben op de economie.

"Het is niet ideaal om afhankelijk te zijn van een handelspartner die grondstoffen kan inzetten voor geopolitieke belangen", zegt Marjolijn Jaarsma, econoom bij het statistiekbureau. "Zo kan China andere landen exportbeperkingen opleggen, aanleveringsketens onder druk zetten en handelspartners uitknijpen als het om deze materialen gaat."

De afgelopen tijd heeft China bijvoorbeeld restricties opgelegd op meerdere kritieke materialen zoals magneten. Het werd hierdoor een stuk lastig die uit China te importeren. Dit leidde wereldwijd tot veel onrust. Inmiddels zijn China en de Europese Unie in gesprek over exportrestricties. Afgelopen juli was dit een van de belangrijkste onderwerpen tijdens de EU-China-top. Maar concrete afspraken bleven uit.

Honderden miljoenen euro's

Van alle kritieke materialen importeerde Nederland vorig jaar magnesium het meest, ter waarde van 274 miljoen euro. Dat wordt gebruikt bij de productie van bijvoorbeeld elektrische voertuigen en windturbines.

De invoer van mangaan had een waarde van 178 miljoen euro, dat wordt onder andere gebruikt om staal harder te maken.

Die afhankelijkheid kan mogelijk gevolgen hebben voor bedrijven die magnesium en mangaan importeren. Dit kunnen bijvoorbeeld verpakkingsmateriaalproducenten, bouwbedrijven en metaalverwerkers zijn.

Jarenlange voorsprong

Kritieke materialen zijn niet alleen grondstoffen, maar kunnen ook onderdeel van producten zijn, zoals laptops en zonnepanelen. In 2024 importeerde Nederland voor 58,5 miljard euro aan producten uit China die deze kritieke materialen bevatten.

China-correspondent Gabi Verberg:

"Het is niet waarschijnlijk dat China op korte termijn restricties zal invoeren op de uitvoer van eindproducten zoals laptops en zonnepanelen. Hoewel het land al jaren probeert balans te vinden in de factoren die economische groei aandrijven, lukt het maar mondjesmaat om minder afhankelijk te worden van export en meer groei uit binnenlandse consumptie te halen. En dus blijft China sterk afhankelijk van de producten die het in het buitenland kan verkopen.

Daarnaast kampt het land met grote overproductie in veel productsectoren, waaronder zonnepanelen en elektronische voertuigen. Er is voor China op de korte termijn niks aan gelegen om de uitvoer van eindproducten te bemoeilijken.

Voor de directe uitvoer van kritieke materialen is het verhaal echter anders. China voert regelmatig restricties in op de uitvoer van kritieke materialen, omdat deze grondstoffen strategisch belangrijk zijn voor de eigen industrie of omdat het niet wil dat ze worden gebruikt door andere landen voor defensiedoeleinden. Door de toegang tot zeldzame metalen of mineralen te reguleren, kan China de binnenlandse productie beschermen en de controle over waardevolle grondstoffen behouden, tot nadelig gevolg voor Nederlandse industrieën."

Een oplossing voor de afhankelijkheid ligt is er niet. "Het is lastig om alternatieven te vinden", zegt Jaarsma. Juist omdat China een jarenlange voorsprong heeft in het zoeken en uit de grond halen van de kritieke materialen. Toch wil de EU op zoek gaan naar manieren en plekken om zelf de grondstoffen te winnen. Al jaren staat de strategische autonomie van de EU hoog op de agenda van de Europese Commissie.

Jaarsma is niet optimistisch, mocht China inderdaad zijn dominante positie gebruiken om druk uit te oefenen op Europa. "Dat zou kunnen betekenen dat we ambities op energietransitie of digitalisering moeten bijstellen."

Na China haalt Nederland de meeste kritieke materialen uit Duitsland. Dit land haalt de kritieke materialen ook voor een groot deel uit China. Nederland is dus ook indirect afhankelijk van China. Op dit moment onderzoekt het CBS hoe groot deze indirecte afhankelijkheid is.

De pro-Europese partij PAS heeft de parlementsverkiezingen in Moldavië met een ruime voorsprong gewonnen. De partij PAS van president Maia Sandu staat na het tellen van alle stemmen op 50,2 procent. Daarmee behoudt de partij ook de absolute meerderheid in het parlement.

Het pro-Russische Patriottische Blok staat op de tweede plek met ruim 24 procent. Nog drie andere partijen halen de kiesdrempel van 5 procent. De grootste daarvan, het Rusland-vriendelijke Alternativa Bloc, behaalde 8 procent. De stemmen voor partijen die de kiesdrempel niet halen worden onder de overige partijen verdeeld.

De verkiezingen worden beschouwd als een keuze tussen een pad naar lidmaatschap van de Europese Unie of een terugkeer naar de invloedssfeer van Moskou. De opkomst lag net boven de 52 procent. Dat is hoger dan bij andere verkiezingen de afgelopen jaren.

Protesten

Aanhangers van het pro-Russische kamp hebben al protesten aangekondigd. Een van de leiders, Igor Dodon, heeft opgeroepen tot een betoging voor het parlementsgebouw maandagmiddag. Hij beweerde na het sluiten van de stembussen dat de pro-westerse regeringspartij "in paniek is" en "scenario's overweegt die de wet en democratische normen overtreden".

De verkiezingsdag in het verdeelde land werd gekenmerkt door een aantal incidenten, van bommeldingen bij stembureaus tot cyberaanvallen op verkiezingsinstanties. President Sandu zei op Facebook meerdere berichten te hebben gehoord over mogelijke fraude. Promo-Lex, een niet-gouvernementele organisatie die toezicht hield op de verkiezingen, meldde tientallen incidenten, variërend van onbevoegde personen in stembureaus tot mensen die hun stembiljetten fotografeerden.

Christiaan Paauwe, correspondent Midden- en Oost-Europa:

"Er werd op het partijkantoor van PAS vannacht flink gejuicht, want deze uitslag betekent dat ze waarschijnlijk verder kunnen regeren.

Veel Moldaviërs zien dit echt als het moment om door te pakken als het gaat om de pro-Europese koers, om ervoor te zorgen dat Moldavië de komende jaren de hervormingen door kan voeren voor het EU-lidmaatschap. Moldavië is ook financieel afhankelijk van de EU. Het krijgt fondsen uit Brussel, bijvoorbeeld voor infrastructuur, wat het land heel erg geholpen heeft. Veel kiezers waren bang dat als nu een pro-Russische partij aan de macht zou zijn gekomen, die geldstroom zou opdrogen.

Er werd van tevoren rekening gehouden met rellen. Er is ook extra politie op de been, maar het is tot nu toe rustig gebleven. Vanmiddag worden er wel demonstraties verwacht van het pro-Russische kamp. De leider van die partij, Igor Dodon heeft eerder gezegd dat het EU-kamp alleen zou kunnen winnen als ze fraude hebben gepleegd. Hij ondermijnde zo al bij voorbaat de uitslag."

De Amerikaanse staat Oregon heeft een rechtszaak aangespannen tegen de beslissing van de regering-Trump om de Nationale Garde in de stad Portland in te zetten. Trump wil daar met de troepen protesten bedwingen bij centra waar migranten worden vastgehouden.

Het bestuur van de staat bestempelt het sturen van de militairen als "een onwettige federalisering" van de Nationale Garde. Gouverneurs, en niet de president, hebben de leiding over de Nationale Garde van hun staat, argumenteren de autoriteiten van de staat.

Defensieminister Pete Hegseth liet zondag weten 200 leden van de Nationale Garde van Oregon op te willen roepen om gedurende zestig dagen "federale taken" uit te voeren. Daaronder valt onder meer het beschermen van federaal eigendom "waar protesten plaatsvinden of waarschijnlijk zullen plaatsvinden", verklaarde hij.

Smoesje

Dan Rayfield, procureur-generaal voor de staat Oregon, stelde dat hij de zaak aanspant omdat Trump zijn bevoegdheid overschrijdt. "Wat we nu zien, heeft niets te maken met openbare veiligheid", zei hij. "Het gaat erom dat de president onder het mom van recht en orde zijn politieke macht laat gelden en op jacht gaat naar media-aandacht ten koste van onze gemeenschap."

De regering-Trump stuurde eerder zo'n 700 mariniers naar Los Angeles. Die gingen iets meer dan een maand later weer weg. In Washington D.C. werden meer dan duizend leden van de Nationale Garde enkele weken ingezet.