Raad van State: halvering eigen risico voor veel mensen juist nadelig
De halvering van het eigen risico zorgt ervoor dat sommige kwetsbare groepen, zoals mensen met lage inkomens, er juist op achteruitgaan. Dat concludeert de Raad van State, die adviezen geeft over wetsvoorstellen.
Door de halvering van het eigen risico naar 165 euro, stijgt de zorgpremie tegelijkertijd met zo'n 200 euro per jaar. Dat bedrag wordt weer gecompenseerd met een lagere inkomstenbelasting. Maar voor gezonde mensen met een laag inkomen is die compensatie niet genoeg. Zij gaan er onderaan de streep juist op achteruit.
Ook arbeidsongeschikten zullen, als de halvering van het eigen risico doorgaat, minder geld in de portemonnee overhouden. Dat komt doordat in de plannen ook staat dat een specifieke tegemoetkoming voor arbeidsongeschikten wordt afgeschaft.
Druk op zorg neemt toeHet adviesorgaan ziet ook nog andere bezwaren. Zo zal waarschijnlijk vanaf 2030 het eigen risico toch weer meegaan stijgen met de inflatie. Daarnaast zullen mensen sneller een arts bezoeken, omdat ze minder ervoor hoeven te betalen. De druk op de zorg neemt daardoor toe.
De Raad van State adviseert het demissionaire kabinet dan ook om het wetsvoorstel niet in deze vorm in te dienen.
De verlaging van het eigen risico was een grote wens van de PVV. In het coalitieakkoord, dat de partij samen met VVD, NSC en BBB sloot, was het plan om het bedrag van 385 euro vanaf 2027 meer dan te halveren. Voormalig PVV-minister Agema (Volksgezondheid) stuurde het wetsvoorstel nog voor haar vertrek naar de Raad van State.
Inmiddels is de PVV uit de coalitie gestapt en is het zeer de vraag of het wetsvoorstel, dat ruim 4 miljard euro kost, doorgaat. Deze week debatteert de Tweede Kamer over de vraag welke onderwerpen controversieel verklaard moeten worden en deze kabinetsperiode dus niet meer worden behandeld.
Van Hijum: beeld klopt niet helemaalDemissionair minister Van Hijum (NSC) hoopt dat de Kamer het voorstel niet controversieel verklaart. Hij benadrukt dat het voorstel voor het verlagen van het eigen risico er juist is gekomen om de toegang tot de zorg voor mensen te verbeteren.
Ook vindt hij het beeld dat er nu ontstaat dat de lagere inkomens er door achteruit gaan niet kloppen. De Raad van State neemt volgens van Hijum onvoldoende mee dat de zorgtoeslag ook omhoog gaat en het kabinet er een pakket met maatregelen voor lastenverlichting tegenover zet. Verder wijst hij erop dat het gevolgen kan hebben voor het zorgakkoord.
Bij het maken van afspraken over het toegankelijk houden van de zorg - het zorgakkoord - zou ook geld meekomen dat het kabinet opzij heeft gezet om de gevolgen van het verlagen van het eigen risico op te vangen. Mensen zoeken bij een lager eigen risico waarschijnlijk eerder of vaker de zorg op, waardoor de zorgkosten stijgen. Dat geld is dus verbonden met het sluiten van een zorgakkoord, aldus Van Hijum.
Als de Tweede Kamer wel door wil met het wetsvoorstel, moet NSC'er Daniëlle Jansen dat erdoorheen gaan loodsen. Zij is nu nog Kamerlid, maar is gisteren door haar partij naar voren geschoven als de nieuwe demissionaire minister van Volksgezondheid.