In Palm Springs, in de Amerikaanse staat Californië, is een bom ontploft bij een vruchtbaarheidskliniek. Een persoon is om het leven gekomen, volgens persbureau AP gaat het om de veroorzaker van de explosie.
Zeker vier mensen raakten gewond en de kliniek is zwaar beschadigd, net als andere gebouwen.
"Dit was een opzettelijke terroristische daad. Naarmate ons onderzoek vordert, zullen we bepalen of het om internationaal terrorisme of binnenlands terrorisme gaat", zei Akil Davis van de FBI in Los Angeles tegen verslaggevers.
Het ging om een bom in een auto die naast het gebouw stond. Volgens AP probeerde de verdachte zijn daad online te streamen. Wat zijn motief was, wordt nog onderzocht.
Embryo's veiligNiemand van het personeel van de kliniek is gewond geraakt, zegt Dr. Maher Abdallah, die de kliniek runt, tegen AP. "Ik heb totaal geen idee wat er is gebeurd. Godzijdank was vandaag een dag dat er geen patiënten waren", aldus Abdallah.
Door de explosie raakten vooral de kantoorruimten en spreekkamers beschadigd. Het IVF-lab en de plek waar embryo's liggen opgeslagen zijn niet geraakt, zegt Abdallah.
Palm Springs ligt ruim 150 kilometer ten oosten van Los Angeles. De plaats staat bekend om de luxe resorts, golfbanen en beroemde inwoners.
Oostenrijk heeft het Eurovisie Songfestival gewonnen met het nummer Wasted Love van JJ. De 69e editite van het internationale liedjesfestijn vond dit jaar plaats in het Zwitserse Basel. De Nederlandse inzending Claude eindigde op de twaalfde plaats met zijn liedje C'est la Vie.
Titelfavoriet Zweden wist het niet waar te maken met een ode aan de sauna. Israël eindigde op de tweede plaats door het hoge aantal punten van het publiek.
Bij het toekennen van de punten door de vakjury's liep Oostenrijk al flink uit op de andere deelnemers. En met de televoters erbij opgeteld, kreeg JJ in totaal 436 punten.
JJ wist met zijn enorme vocale bereik het publiek in extase te brengen. Hij is countertenor en kreeg in Wasted Love alle ruimte om zijn kwaliteiten te tonen. Het lied is een absolute achtbaanrit met onder meer pop en hardcore.
Bekijk hier het moment dat Oostenrijk het festival wint, en swipe om het optreden nog eens terug te zien:
Oostenrijk heeft voor de derde keer het festival gewonnen. Conchita Wurst won de laatste keer, in 2014 met het nummer Rise Like a Phoenix. In 1966 won Udo Jürgens met Merci, Chérie.
"Bedankt, Europa. Heel erg bedankt", zei een geëmotioneerde JJ toen hij de prijs uitgereikt kreeg van de winnaar van vorig jaar, Nemo.
Bekijk hier een samenvatting van de avond:
Voor Nederland was Claude als twaalfde aan de beurt. Hij wist 42 punten van de televoters te krijgen en in totaal kon Claude 175 punten naar zich toe trekken.
Hij kan terugkijken op een nagenoeg vlekkeloos optreden op een kleine verspreking na aan het begin. "Ik heb van alles genoten", zei de zanger op Instagram. "Het laatste optreden zit erop. En het was geweldig! Ik was zooo nerveus dat ik twee woorden door elkaar haalde en ik was boos op mijzelf. Maar ach het is echt en C'est la Vie."
Kijk hier het optreden van Claude terug:
De meest beladen inzending van deze editie was Israël. Yuval Raphael bracht de ballad New Day Will Rise ten gehore. Vooral van de publieksjury kreeg het land veel punten, waardoor het lang aan kop ging, tot de publiekspunten voor Oostenrijk bekend werden en Israël uiteindelijk als tweede eindigde.
Activisten met verfMeerdere activisten probeerden het optreden van Israël te verstoren, meldt het Eurodivisie-blog ESC Kompakt. Twee activisten hadden rode verf meegesmokkeld en probeerden het podium te bereiken. Dat lukte niet, maar op foto's is te zien dat meerdere toeschouwers verf op zich hebben gekregen. Volgens de organiserende omroep SRG SSR zijn de twee door de beveiliging tegengehouden. Ze werden uit de zaal gezet en overgedragen aan de politie. Tijdens het optreden verliet een aantal mensen de zaal en een klein groepje keerde de rug toe naar het podium.
Een aantal landen had van tevoren aangegeven niet comfortabel te zijn met de deelname van Israël vanwege de oorlog in Gaza. Zo sprak de Spaanse publieke omroep TVE zich tijdens de tweede halve finale uit tegen de deelname van Israël. De omroep kreeg gisteravond een waarschuwing van organisator EBU om geen politiek commentaar te geven tijdens de finale, maar TVE hield zich daar niet aan. En in Basel waren gisteravond verschillende protesten.
Organisator EBU bleef echter achter de keuze staan om Israël toch te laten optreden. Ook had EBU andere deelnemers verboden om politieke statements te maken, net als vorig jaar.
Ode aan de saunaTitelfavoriet Zweden wist het dit jaar niet waar te maken. Het land kwam met 321 punten op de vierde plek met het toch wel aanstekelijke liedje over de sauna.
"De klok luidt, het is tijd. Alle zorgen zullen verdwijnen. Het is het beste geneesmiddel voor lichaam en ziel: vier met hout bedekte muren", was de vertaalde tekst van Bara Bada Bastu. Met een vrolijk accordeonmelodietje en een stampende beat wist het trio KAJ het publiek toch niet te overtuigen.
Espresso MacchiatoEen van de opvallendste nummers dit jaar kwam van Estland. Tommy Cash leukte de finale op met wat humor, een absurd dansje en het aanstekelijke Espresso Macchiato.
Tijdens het optreden leek het er even nog op dat er wat fout ging op het podium, maar dat bleek gewoon bij de show te horen. Want zoals de echte kenner weet: op het Songfestival is weinig ruimte voor spontaniteit.
De publiekslieveling kreeg 258 punten van het publiek en wist in totaal 356 punten in de wacht te slepen.
Verder opvallend: voor het tweede jaar op rij kreeg Groot-Brittannië geen enkel punt van de televoters. Het trio Remember Monday leek onaangedaan en zwaaide vrolijk, terwijl het publiek hen toejuichte. Ook Zwitserland kreeg geen enkel punt van het publiek, terwijl het vorig jaar nog als eerste eindigde.
En wil je alles rondom de finale nog eens op het gemak teruglezen? Hier vind je het Songfestival-liveblog.
Bij een lawine in Zwitserland zijn twee bergsporters omgekomen. Vijf anderen raakten gewond en zijn met helikopters naar een ziekenhuis overgevlogen.
De politie in het kanton Bern kreeg om 13.45 uur een melding dat aan de westkant van de Eiger-berg in de plaats Lauterbrunnen een lawine naar beneden was gekomen. Twee groepen skiërs werden meegesleurd.
Reddingswerkers wisten alle skiërs te traceren. De overleden personen zijn mannen. Ze zijn nog niet geïdentificeerd. De gewonden zijn vier mannen en een vrouw. De politie zegt niets over hun identiteit.
In het zuidwesten van Finland zijn twee uit Estland afkomstige helikopters op elkaar gebotst en neergestort. Ze waren opgestegen in de Estse hoofdstad Tallinn en onderweg naar Kokemäki in het zuidwesten van Finland
Volgens het Estse ministerie van Buitenlandse Zaken zijn de vijf inzittenden van de twee toestellen omgekomen. De Finse politie bevestigt dat er in totaal vijf mensen aan boord waren, maar heeft nog niet gezegd dat ze dood zijn.
De Finse publieke omroep Yle sprak een getuige. Die zag dat de helikopters even na 12.30 uur dicht bij elkaar vlogen. "Plotseling maakte een van de helikopters een snelle beweging en botste op de andere. Meteen daarna was er een verschrikkelijke crash. Een helikopter stortte als een steen naar beneden, de andere kwam in een neergaande spiraal neer. Daarna zag of hoorde ik niets meer. Er was geen rook."
De wrakstukken kwamen ongeveer honderd meter van elkaar terecht. Volgens Estse media waren er onder de passagiers in ieder geval twee zakenmannen en de vrouw van een van hen.
Noodweer in het middenwesten van de VS heeft gisteren aan zeker 23 mensen het leven gekost. In de staat Kentucky kwamen 14 mensen om en dat aantal kan nog oplopen, zei de gouverneur van deze staat.
Negen van de veertien doden in Kentucky zijn slachtoffer van een tornado. Een stel in Laurel County kreeg twee tornadowaarschuwingen op de telefoon binnen. Ze vluchtten met hun hond naar familie in de buurt.
Dronebeelden van de ravage in St. Louis in de staat Missouri, die ook zwaar getroffen is door het noodweer:
"We hoorden en voelden het schudden toen de tornado voorbijkwam", zegt een van de twee. Hun eigen huis liep alleen schade op aan het dak en de ruiten, maar huizen verderop zijn volledig verwoest.
"Het is iets dat je op het nieuws ziet, ergens anders, en dan heb je met die mensen te doen. Als je het zelf meemaakt, is zo onwerkelijk. Je bent echt blij dat je nog leeft."
In Laurel County waren reddingswerkers vanmorgen nog op zoek naar overlevenden. Er is een opvangplek ingericht waar mensen die nu dakloos zijn, worden opgevangen.
In de staat Missouri vielen vielen zeven doden, van wie vijf in St. Louis. De burgemeester van deze stad zegt dat 5000 huizen zijn beschadigd of vernield. "Het is echt verschrikkelijk." Ziekenhuizen in de stad hebben tientallen gewonden behandeld.
In Virginia vielen twee doden. In Wisconsin kwamen in het gebied van de Grote Meren honderdduizenden mensen zonder stroom te zitten.
De nationale weerdienst waarschuwt voor meer onweer, hagel en tornado's, met name in het noorden van Texas.
Boomkwekers en hoveniers maken zich zorgen over het grote aantal meikevers dit voorjaar.
"We draaien zeker 20 procent minder omzet", zegt een boomkweker in Lievelde bij Omroep Gelderland. "De impact van deze kevers en hun larven is de laatste tientallen jaren steeds groter geworden."
Meikevers zijn er, zoals hun naam al doet vermoeden, altijd in deze tijd van het jaar. Door het warme en vooral zonnige voorjaar vlogen dit jaar de eerste kevers zelfs al eind april uit de grond.
"Normaal gebeurt dat pas begin mei", zegt hovenier Jan Bent in Winterswijk. "Maar doordat de winter nagenoeg werd overgeslagen en maart al ongewoon warm was, kwamen ze vroeg uit de grond."
EngerlingenDe problemen ontstaan voordat de kevers uit de grond komen. De schade begint ondergronds en blijft daardoor vaak onopgemerkt, legt Bent uit.
De larven van de meikever, engerlingen genoemd, leven jarenlang in de bodem voordat ze zichtbaar worden. "Sommige blijven wel vijf jaar onder de grond", aldus Bent. "Het eerste jaar vreten ze alleen nog van humus. Maar daarna beginnen ze aan het echte werk: wortels van gras, planten en bomen. Ze schillen als het ware de bast van de boomwortels af. Dan is het snel gedaan met die boom."
Bij de boomkwekerij in Lievelde zijn de gevolgen groot: bomen groeien trager of gaan dood, gevoelige boomsoorten zoals eiken slaan moeilijker aan.
Het gevolg is dat bomen duurder worden voor de consument. "Elke boom die het niet haalt, moet je meerekenen in je verkoopprijs", stelt de boomkweker.
KevervallenHovenier Bent doet alles om de beestjes te bestrijden. Onlangs zette hij samen met buurtbewoners kevervallen uit: "Bakken water met zeep. Iedere ochtend schudden we aan de bomen, zodat de kevers eruit vallen", vertelt Bent. In korte tijd had hij 14.000 dode meikevers verzameld.
Ook de boomkwekerij in Lievelde zet kevervallen in. "We hangen bollampjes op met water en zeep eronder. Het licht trekt de kevers aan, waarna ze in het sop vallen. Dat helpt wel, maar is arbeidsintensief", aldus de boomkweker.
Chemische bestrijdingsmiddelen zijn voor het grootste deel verboden. "Bovendien doden ze niet alleen de meikevers, maar ook nuttige insecten zoals het lieveheersbeestje. En die hebben we juist nodig tegen luizen", zegt hovenier Bent.
Koel en bewolktKwekers gebruiken steeds vaker aaltjes als alternatief. Ze brengen de microscopisch kleine beestjes met water aan op de bodem. De aaltjes zoeken larven op en dringen die binnen. "De grond moet dan wel vochtig zijn, en het moet koel en bewolkt zijn, want aaltjes kunnen niet tegen zonlicht", legt Bent uit, terwijl de zon fel brandt. "Het is precies werk, maar effectief als je het goed doet."
Toch lijkt het een plaag waarmee de hoveniers, boomkwekers en eigenlijk iedereen met een tuin mee moet leven. "Mensen hebben wel eens gevraagd om hun tuin af te graven", zei hovenier Sander Wentink al in 2022. "Op de korte termijn lost dat het probleem misschien op, maar de larven komen van de buren gewoon weer terug."
De brand in de opslag van hennepvezelfabriek Hempflax in Oude Pekela is na vijf dagen geblust. Omwonenden kunnen terug naar huis.
"We richten ons nu op herstel, zodat we zo snel mogelijk weer vooruit kunnen kijken," zegt burgemeester Jaap Kuin bij RTV Noord.
De brand brak maandagavond uit. Volgens de directeur lagen zo'n 10.000 balen hennepstro opgeslagen in de loods. Bewoners van een naastgelegen woonblok moesten hun woning verlaten vanwege de grote rookontwikkeling. Zij werden opgevangen in het gemeentehuis.
Toen de brandweer de brand beheersbaar genoeg vond, konden de omwonden dinsdagavond terug naar huis. Scholen die dinsdag dicht bleven, gingen woensdag weer open.
Rook- en stankoverlastGisterochtend werd een aantal omwonenden opnieuw geëvacueerd. Volgens de gemeente moest er geblust worden met zwaarder materieel en schuim. Dat zou kunnen leiden tot extra rook- en stankoverlast.
Toch is de brand niet geblust met schuim: vanwege de hoge temperatuur in het pand koos de brandweer ervoor om het ingestorte pand volledig te blussen met water. Vanochtend zijn de laatste vlammen gedoofd.
AsbesthoudendNa het weekeinde bekijken de gemeente en het bedrijf hoe het terrein veilig kan worden opgeruimd en hoe het afval verantwoord kan worden afgevoerd. "Er is asbesthoudend materiaal aangetroffen", aldus de gemeente.
De oorzaak van de brand is onbekend. Hennepvezels worden gebruikt in textiel, vooral in kleding, beddengoed, schoenen en huishoudelijke artikelen, zoals gordijnen.
Het Openbaar Ministerie (OM) heeft beslag gelegd op het huis van een veroordeelde drugscrimineel. Met de opbrengst van de veiling van het appartement kunnen de opruimkosten worden betaald van een groot drugslab dat vorig jaar februari werd ontdekt in Rijsenhout.
Het is de eerste keer in Nederland dat het OM de kosten voor de ontmanteling van een lab verhaalt op een crimineel, zegt persofficier van justitie Frank Weijnen bij NH.
Het gaat om het appartement van Krystyn D., één van de drie mannen die vorig jaar zijn veroordeeld voor het runnen van een groot drugslab in een loods in Rijsenhout.
De politie viel daar in februari 2024 binnen toen voorbijgangers rook naar buiten zagen komen. In de drugsschuur werd 4-CMC gemaakt, een designerdrug met oppeppende werking die vooral in Oost-Europa populair is.
Van de drugs werd ruim duizend kilo aangetroffen. Daarnaast stonden er nog eens 30.000 liter aan grondstoffen en 50.000 liter drugsafval in de loods.
Maatregel kostenverhaalDe drie werden in oktober niet alleen veroordeeld tot een celstraf maar ook tot een 'maatregel kostenverhaal'. Dat betekende dat ze 100.000 euro per persoon moesten betalen voor de kosten die de politie heeft gemaakt om het drugslab weg te halen en de troep op te ruimen.
In de praktijk bleek het niet eenvoudig om dat geld te vinden. Twee van de drie verdachten hadden het geld niet. "Prachtig als je op papier een bedrag kunt afnemen, maar dan moet je wel ergens beslag op kunnen leggen", zegt persofficier Weijnen. "En als criminelen niet betalen, draait de belastingbetaler ervoor op."
Appartement op naamBij Krystyn D ontdekte het OM dat er wél geld was - in de vorm van vermogen: hij had een appartement op zijn naam staan. Maar toen dook een nieuw probleem op: het OM kon wel goederen in beslag nemen bij een crimineel voor boetes of een schadevergoeding aan slachtoffers, maar niet om de kosten van het ontmantelen van een drugslab te dekken. "We hebben het idee dat de wetgever dat vergeten is", zegt de persofficier.
Het OM ging op zoek naar 'een omweg': de landsadvocaat werd ingeschakeld die aan de civiele rechter om toestemming vroeg om beslag te leggen op de woning. "Een trucje klinkt negatief, maar het is wel een andere juridische constructie die we bedacht hebben om hetzelfde doel te kunnen bereiken", aldus Weijnen.
Als er geld over isD.'s woning wordt nu geveild. Van de opbrengst wordt ruim een ton afgetrokken om D.'s deel voor de opruimkosten te betalen. "Als er geld over is, wordt dat verrekend", garandeert Weijnen. "Daar heeft hij recht op."
Het OM zegt de maatregel vaker toe te gaan passen. "Dat is winst voor de samenleving," aldus de persofficier.
De Nederlandse politie heeft na 35 jaar de dader opgepakt van de verkrachting van een minderjarig meisje in Bodegraven. De nu 58-jarige verdachte uit het Brabantse Altena kon worden opgespoord door nieuwe ontwikkelingen in DNA-onderzoek. Hij werd gisteren opgepakt, en heeft inmiddels bekend, meldt het Openbaar Ministerie.
In maart 1990 belde de man aan bij het huis in Bodegraven waar het minderjarige meisje woonde. Ze was alleen thuis. Hij wist met een smoes het huis binnen te komen, bedreigde haar met een mes, en verkrachtte haar. De man kon ontsnappen, maar er werd wel DNA van hem opgeslagen.
Hoe oud het slachtoffer was, wil het OM niet zeggen in verband met haar privacy.
DNA duikt op in EngelandDaarna dook datzelfde DNA op bij een strafzaak uit 2003 in het Verenigd Koninkrijk. In die zaak bleek de nu opgepakte verdachte uiteindelijk niet schuldig, vertelt een woordvoerder van het OM, maar er was al wel DNA bij hem afgenomen.
Omdat Nederland en het VK sinds 2022 informatie over DNA uitwisselen, kon de man na aanvullend onderzoek hier in Nederland worden opgespoord.
Bij de doorzoeking van zijn woning in Altena werden ook verboden wapens en munitie aangetroffen. Daarom wordt hij nu verdacht van zowel verkrachting als van verboden wapenbezit. Hij zit in ieder geval de komende twee weken nog in voorarrest, in afwachting van zijn rechtszaak.
Het Kremlin eist dat Oekraïne alle door Rusland geclaimde regio's opgeeft en dat die internationaal worden erkend als Russisch. Dat meldt persbureau Reuters op basis van een Oekraïense functionaris die betrokken was bij de onderhandelingen gisteren in Istanbul.
Gisteren spraken beide landen voor het eerst in meer dan drie jaar direct met elkaar, in Turkije. Internationaal werd gehoopt dat er stappen zouden worden gezet in de richting van een staakt-het-vuren, maar Rusland en Oekraïne spraken alleen een gevangenenruil af.
Zelfs meer gebied dan Rusland bezetNu komt naar buiten dat de Russische eisen mijlenver af liggen van waar Oekraïne genoegen mee zegt te kunnen nemen. Een anonieme Oekraïense functionaris stelt dat Rusland wil dat Oekraïne alle troepen terugtrekt uit de Oekraïense regio's Donetsk, Zaporizja, Cherson en Loehansk. Daarmee zou het Kremlin torenhoog inzetten, want deze gebieden zijn niet eens volledig bezet door Rusland.
Daarnaast zou Rusland hebben geëist dat de internationale gemeenschap die vier regio's en de sinds 2014 bezette Krim erkent als Russisch. Ook moet Oekraïne een neutrale staat worden, zonder massavernietigingswapens en zonder buitenlandse troepen in het land. Ten slotte zou Rusland willen dat beide landen afzien van compensatie voor geleden schade in de oorlog.
De eisen liggen ver af van de vredesvoorstellen die de VS onlangs deed en ook van de voorstellen die Oekraïne deed samen met Europese bondgenoten. Zo stelde Amerika voor alleen de Krim Russisch te verklaren en wil Oekraïne überhaupt pas aan onderhandelingen beginnen als er een staakt-het-vuren is.
Rusland zou de eisen alleen mondeling op tafel hebben gelegd. Kremlin-woordvoerder Peskov gaat vandaag niet in op de eisen, maar zegt dat de onderhandelingen achter gesloten deuren plaats moeten vinden.
Oekraïne liet na de onderhandelingen gisteren al weten dat de opstelling van Rusland laat zien dat dat land niet serieus wil onderhandelen over vrede. Rusland was juist tevreden en zegt open te staan voor nieuwe onderhandelingen.
De Oekraïense president Zelensky was niet bij het overleg. Hij sprak in Albanië met Europese leiders. Na afloop zei hij dat Oekraïne klaar is om snel stappen te nemen richting vrede. "Als de Russen een voorstel tot een volledig en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren en een eind aan al het doden afwijzen, moeten er strenge sancties volgen."
'Ontmoeting onder voorwaarden mogelijk'Volgens Peskov is een ontmoeting tussen Zelensky en president Poetin mogelijk, "als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan". Welke voorwaarden dat zijn, maakte hij niet duidelijk.
De Kremlinwoordvoerder schilderde Zelensky opnieuw af als illegitieme president van Oekraïne en zei spottend dat hij zich afvroeg wie de de handtekeningen zal zetten als Oekraïne en Rusland tot een akkoord komen.
Rusland stelt al langer dat Zelensky eigenlijk geen president is, omdat er verkiezingen moeten worden gehouden. Maar die presidentverkiezingen zijn juist in lijn met Oekraïense grondwet opgeschort vanwege de Russische invasie.
Trump belt maandag met PoetinMaandag heeft Trump een telefoongesprek gepland met Poetin en daarna een met Zelensky. Dat zegt de Amerikaanse president op sociale media. "Hopelijk wordt het een productieve dag, een staakt-het-vuren komt eraan", aldus Trump.
Hij zegt al langer dat een doorbraak in de lucht hangt, maar tot nu toe is daar niets van terechtgekomen.
Basel - én tientallen miljoenen kijkers - maken zich op voor de finale van het Eurovisie Songfestival. Vanavond bereikt het jaarlijkse muziekfestijn het hoogtepunt, met liedjes over sauna's, seks en hallucineren. De Nederlandse inzending Claude is met C'est la Vie als twaalfde aan de beurt.
In de Baselse uitgaansstraat Steinenvorstadt, deze week omgedoopt tot Eurovision Street, hebben fans er zin in. Uit de cafés klinken de nummers van publiekslievelingen Zweden en Finland. Veel bezoekers zijn desgevraagd ook te spreken over Claude. "Hij komt zeker in de top 5", zegt de Belgische Susanne.
Claude zelf vertrok vanmorgen vanuit zijn hotel naar de zaal. "Ik ga er vooral heel erg van genieten", zei hij tegen de pers.
Over de organisatie klinkt tevredenheid bij de fans. De Zwitsers maken hun naam waar als goed georganiseerd land: de wachtrijen zijn kort en het openbaar vervoer is op orde en gratis. "Dit is mijn veertiende Songfestival en het is één van de beste", zegt de Ierse Nolan bij zijn eerste biertje in de ochtend. "Het is een lief stadje en iedereen doet mee", aldus de Nederlandse Katja.
Eén kritiekpuntje hebben de fans wel: de kosten. "Een glas prosecco kost 22 frank (23,50 euro, red.), en een Ier houdt het niet bij één glas", grapt Nolan. Toch drinken bezoekers er niet minder om, zegt horeca-uitbater Alfonso. "Elke dag voelt als een zaterdag qua omzet. En ook fijn: deze bezoekers zijn lief en niet gewelddadig."
Rond de Songfestivallocaties zijn anti-terreurmaatregelen genomen en lopen bewapende agenten, maar over het algemeen is de sfeer gemoedelijk. De zichtbare veiligheidsmaatregelen vallen in het niet bij de zwaarbeveiligde editie van vorig jaar, toen in het Zweedse Malmö scherpschutters op de daken lagen vanwege zorgen om terrorisme en escalatie van pro-Palestijnse protesten.
Vergelijkbare demonstraties zijn er dit jaar ook, maar niet zo groot als in Malmö. Wel was er deze week gefluit te horen tijdens een repetitie van Israël.
Toch blijft de algemene teneur dat er dit jaar minder spanning rust op het evenement. Zo ging vorig jaar veel aandacht uit naar spanningen achter de schermen en de diskwalificatie van Joost Klein. Deze editie is er meer aandacht voor de muziek en de deelnemers, zoals ook Claude.
De Nederlandse deelnemer lijkt op te gaan voor een hoge notering. Hij kan volgens de wedkantoren zomaar eens in de top vijf belanden. "De finale halen was mijn doel, dus nu wil ik vooral genieten", zei Claude vanmorgen. "Maar winnen, dat is wel leuk meegenomen."
Saunahit en rockoperaVolgens kenners gaat het vooral tussen Zweden en Oostenrijk. Het Zweedse trio KAJ bezingt de saunacultuur, met bijbehorend dansje dat al weken rondgaat op social media. Oostenrijk komt met een rockopera die eindigt met een technoclimax.
En de finale heeft nog veel meer te bieden. Wat opvalt is het recordaantal niet-Engelstalige liedjes. 20 van de 26 nummer bevatten een andere taal dan het Engels, van het Albanees (en dan specifiek het Gegh-dialect) tot het Zweeds (Vörå-dialect). Deze editie bevat het hoogste aantal verschillende talen sinds 1999, toen de verplichting om in de eigen taal te zingen werd losgelaten.
Smaakmakers zijn er genoeg. Neem de Finse Erika Vikman, die weinig verhullend over het bereiken van een climax zingt, en op een reuzemicrofoon de lucht in schiet. Daartegenover staan meer bescheiden acts, zoals de ballads van de Franse Louane en Zwitserse Zoë Më.
Ook wordt er met spanning uitgekeken naar de intervalact. In de wandelgangen van de Baselse St. Jakobshalle wordt volop gespeculeerd over de mogelijke komst van Céline Dion. Sinds de zangeres in 1988 namens Zwitserland deelnam aan het Songfestival, heeft ze een speciaal plekje in de harten van veel Eurovisiefans én Zwitsers.
De finale begint om 21.00 uur. Rond 01.00 uur weten we, na 37 keer douze points van de jury's en het bekendmaken van de publieksstemmen, wie de winnaar van het 69e Eurovisie Songfestival is.
Ruim 9000 inwoners van Deventer kunnen opgelucht ademhalen, ze mogen het toilet weer doorspoelen. De herstelwerkzaamheden aan het verstopte rioleringssysteem zijn afgerond.
Bij werkzaamheden werd gisteren een belangrijke rioolbuis per ongeluk volgestort met beton. Inwoners kregen daarna het dringende advies om de wc zo min mogelijk door te spoelen.
Bewoners en ondernemers in de wijken Colmschate-Zuid en Kloosterlanden kregen tips om om te gaan met het rioolprobleem. De wc zo min mogelijk gebruiken, kort douchen, liever niet de vaatwasser aanzetten en de auto een keertje niet wassen.
"Afgelopen nacht zijn ze met man en macht bezig geweest om het ongemak te verhelpen", zegt burgemeester Ron Köning. Volgens de burgemeester wordt er nog onderzocht hoe het incident heeft kunnen gebeuren.
De nationale parken komen in actie tegen de voorgenomen bezuinigingen van 24 miljoen euro. Ze zijn bang dat kinderen straks niet meer in aanraking komen met natuur. Ook zouden duizenden vrijwilligers worden getroffen. De parken zijn daarom begonnen met een petitie.
Het kabinet kondigde onlangs in de voorjaarsnota aan om de financiële bijdrage aan de 21 nationale parken volledig stop te zetten. Dat besluit treft met name IVN Natuureducatie, blijkt nu. Als de Tweede Kamer instemt, ontvangt IVN vanaf vanaf volgend jaar geen geld meer van het Rijk.
Dat betekent vrijwel zeker een eind aan de speciale lesprogramma's waarbij kinderen op excursie gaan naar de nationale parken, reageert regiodirecteur Joline de Weerdt van IVN bij RTV Oost. Het ziet er volgens haar ook naar uit dat er dan geen geld meer is om kinderen een bezoek te laten brengen aan 'educatieboeren', waar ze leren waar hun voedsel vandaan komt en hoe boeren betrokken zijn bij het onderhoud van de natuur.
Verhaal van de achtertuinHet zijn niet alleen kinderen die de dupe dreigen te worden. "We leren ondernemers en omwonenden het verhaal van hun achtertuin, zodat zij dat kunnen overbrengen op hun gasten", aldus De Weerdt. "Heel veel mensen wonen of werken in of rondom een nationaal park, maar kennen het gebied nauwelijks. Hoe meer je ervan weet, hoe meer je het waardeert. En dat begint met educatie."
Landelijk werken duizenden vrijwilligers in de nationale parken. Alleen al in de twee Overijsselse nationale parken De Sallandse Heuvelrug en Weerribben-Wieden (bij Giethoorn) ondersteunt IVN er zo'n vijfhonderd. Zij werken onder meer in de bezoekerscentra en als schoolgids of jeugdleider. In veel gevallen dragen ze bij aan het onderhoud van de natuur.
Nieuwe stijlDat doet IVN niet alleen, benadrukt IVN-directeur Jan Dijstelboem. "De afgelopen jaren hebben gemeenten, provincies, waterschappen, bedrijven, particuliere eigenaren, landbouw- recreatie en natuurorganisaties en vele vrijwilligers zich uit de naad gewerkt om nationale parken nieuwe stijl te worden", zegt hij. "Heel de omgeving profiteert van deze ontwikkeling. Op tal van plekken van de Biesbosch tot de Sallandse Heuvelrug zijn het juist deze parken die als katalysator werken voor duurzame regionale ontwikkeling."
"Nationale parken zijn natuurlijk erfgoed waarvan de geschiedenis ook altijd een economische en sociale waarde heeft gehad", vult De Weerdt aan. "Denk aan landbouw, drinkwaterwinning en dus die recreatie." De nationale parken trekken miljoenen bezoekers uit binnen- en buitenland.
Uit recent onderzoek bleek dat het keurmerk Nationale Parken nu nog tot 70 miljoen euro aan extra inkomsten per jaar oplevert, benadrukt Dijstelbloem. "Het is doodzonde dat hierop wordt bezuinigd."
Alternatieve financieringZoals altijd bij bezuinigingen, zouden IVN Natuureducatie en de nationale parken op zoek kunnen naar alternatieve financiering. Maar De Weerdt denkt dat het te kort dag is. "Het kost tijd om dat te regelen en die tijd krijgen we nu niet."
Alle hoop is nu gevestigd op de politiek, want zowel Tweede als de Eerste Kamer moeten nog instemmen met de voorjaarsnota. Op 22 mei bespreekt een Tweede Kamercommissie de bezuiniging. En deze week hebben de parken de petitie Red onze nationale parken gestart. Die is nu bijna 10.500 keer ondertekend.
"Niet bang zijn, jullie zijn Daciërs!", scandeert een vrouw in traditionele klederdracht vanaf het podium. Kleine groepjes Roemenen bekijken het spektakel vanaf de zijkant van een betonnen parkeerplaats die grotendeels leeg is. De duizenden bezoekers die waren aangekondigd, zijn er niet. Dat maakt allemaal deel uit van een complot van de gevestigde politiek die het evenement hebben zwartgemaakt, zegt de organisatie.
De Daciërs waren een volk dat 2000 jaar geleden in Roemenië leefde. Hier in Sarmizegetusa, een dorp in het midden van het land, is de boodschap dat ze nog altijd deel uitmaken van de Roemeense identiteit. Het muziekfestival is bedoeld om dat te vieren.
Maar het evenement wordt niet voor niets zo vlak voor de verkiezingen opgetuigd. De organisator is een groot aanhanger van de radicale nationalist George Simion. Dat is de politicus die dit weekend goede kans maakt om de presidentsverkiezingen te winnen.
TrotsSimions boodschap: Roemenen moeten weer trots worden op hun land, cultuur en tradities. Hij belooft de strijd aan te gaan met Brussel en af te rekenen met de gevestigde partijen, onder wie de corruptie in het land een nijpend probleem blijft. Het achtergestelde Roemenië buiten de grote steden staat voor velen ondanks beloftes van de politiek nog altijd stil.
Het is een boodschap die resoneert bij veel kiezers. "Ik denk dat we onze tradities in stand moeten houden en voorwaarts moeten als Roemeense natie", zegt de 41-jarige Cristina, die wacht op een bekende traditionele muzikant die zou komen. Net zoals veel Roemenen heeft ze jaren in het buitenland gewerkt. Nu hoopt Cristina dat Simion de verandering zal brengen die Roemenië nodig heeft, zodat haar landgenoten niet meer massaal de grens over hoeven om een baan te vinden.
Tegenstanders van Simion vrezen wat hij naast zijn populistische boodschap voor de economie nog meer zal brengen. De 38-jarige politicus is groot fan van de Hongaarse premier Orbán, die de afgelopen jaren systematisch de democratische orde heeft ontmanteld.
Simion dreigt te stoppen met steun aan Oekraïne, wil rechters van het Constitutioneel Hof vervangen en is een bondgenoot van de ultrarechtse, pro-Russische Calin Georgescu. Dat was de presidentskandidaat die vorige keer bij de verkiezingen doorging naar de tweede ronde, totdat de uitslag nietig werd verklaard na onthullingen over Russische inmenging en omdat kiezers via TikTok zouden zijn misleid.
Het controversiële besluit van het Constitutioneel Hof heeft de onvrede en het wantrouwen tegenover de gevestigde orde van Roemenië verder gevoed. "Dit was nog nooit gebeurd", zegt Cristina. "Wat mij betreft was het de grootste onzin."
Nek-aan-nekSimion neemt het op tegen Nicusor Dan, de liberale burgemeester van Boekarest. Ook hij is een kandidaat van buiten de gevestigde politieke partijen die de afgelopen 30 jaar de dienst uitmaakten. Dan was in het verleden een anti-corruptieactivist. Beide kandidaten zijn ze het erover eens dat het roer om moet in Roemenië. Volgens laatste peilingen gaan ze nek-aan-nek.
Alle zorgen over Simion zijn ongegrond, zegt parlementariër Ramona Bruynseels op het hoofdkwartier van Simions AUR-partij in Boekarest. Ja, in het verleden had hij wellicht vergaande posities, erkent ze. Zo werd hij bekend als activist die wilde dat Moldavië en delen van Oekraïne wilde herenigen met Roemenië en daarbij de nodige opstootjes veroorzaakte (Simion is persona non grata in beide buurlanden). "Daar was hij vanaf jonge leeftijd mee bezig. En we maken allemaal wel eens fouten in onze carrière", zegt Bruynseels.
De lovende woorden van Simion over Orbán en Trump gaan het volgens Bruynseels om hun economische beleid. Ook wil hij niet uit de EU, maar wel minder invloed vanuit Brussel. En wat betreft de vergaande acties van Orbán tegen ngo's en lhbti-organisaties? "Wij geloven dat het gezin bestaat uit een man en een vrouw", zegt Bruynseels. "Dit betekent niet dat we 100 procent steunen wat Orbán doet."
Naarmate de avond in Sarmizegetusa wat verder is gevorderd, begint zich voorzichtig een massa te verzamelen. Hier en daar wordt wat gedanst. Niet iedereen is van plan op Simion te stemmen. "We hopen in ieder geval dat er verandering komt", zegt een 19-jarige student die Dan steunt. "Ik denk dat hij beter geschikt is om het land te leiden."
Voor een ouder stel is het de hoogste tijd voor hervormingen in Roemenië zodat jonge Roemenen die weer thuis werk kunnen vinden. Maar de Roemeense tradities moeten wel beschermd worden. "Laten we iets nieuws proberen en kijken of we het beter kunnen doen."
