Aggregator

We may be a bit biased, but the storage media of yesteryear has so much more personality than that of today. Yes, it’s a blessing to have terabyte SD cards …read more

Na de plotselinge dood van de Iraanse president Raisi kiezen de Iraniërs over twee weken een nieuwe president. Inmiddels zijn zes kandidaten bekendgemaakt: vijf conservatieve mannen en de gematigd hervormingsgezinde Masoud Pezeshkian. Wat de uitkomst van de verkiezingen op 28 juni ook wordt, de koers van Iran zal niet radicaal omslaan. Maar met Pezeshkian is wel iets meer ruimte mogelijk, ziet Iran-kenner Peyman Jafari.

"Pezeshkian wil verandering, maar begrijpt dat het systeem grote veranderingen niet toelaat. Hij kan wel de banden met het Westen iets aanhalen, internationale verdragen ondertekenen en in Iran zelf zorgen voor minder onderdrukking als het bijvoorbeeld gaat om het verplicht dragen van de hoofddoek."

De grote vraag is of het Pezeshkian lukt om genoeg Iraniërs naar de stembus te krijgen. Dat zal volgens Jafari de komende weken moeten blijken, als de verkiezingscampagnes en tv-debatten in Iran op gang komen. Het eerste debat op televisie is maandag.

De ayatollah zit aan de knoppen

Eigenlijk zouden Iraniërs in 2025 naar de stembus gaan, maar door de fatale helikoptercrash van de zeer conservatieve president Raisi vorige maand zijn de verkiezingen vervroegd.

Tachtig Iraniërs hebben zich verkiesbaar proberen te stellen, inclusief vier vrouwen. De zogeheten Raad der Hoeders bepaalt uiteindelijk wie mag meedoen. Achter de schermen zit de hoogste leider ayatollah Ali Khamenei aan de knoppen. Hij bepaalt de samenstelling van die raad, direct en indirect.

Bekijk hier hoe de Raad der Hoeders wordt samengesteld:

Zes kandidaten zijn door de ballotage gekomen en zijn dus verkiesbaar op 28 juni. Niet helemaal onverwachts zijn het vooral conservatieve mannen die zich in meer of mindere mate achter Khamenei scharen.

Een mini-introductie op wie Iran straks mogelijk gaat leiden:

De enige gematigd hervormingsgezinde kandidaat is dus voormalig minister van Volksgezondheid Masoud Pezeshkian. Het is speculeren waarom de Raad der Hoeders hem op de lijst heeft gezet. Het kan volgens Jafari te maken hebben met het opkomstpercentage en de legitimiteit van Iran.

"De Islamitische Republiek Iran heeft altijd gezegd dat bij hen verkiezingen wél belangrijk zijn, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Saudi-Arabië, waar geen democratische invloeden worden toegelaten. Dus zijn ze bang voor een laag opkomstpercentage. Ze hebben misschien gedacht dat Pezeshkian voor meer stemmers kan zorgen, maar niet bekend genoeg is om daadwerkelijk te winnen. Dat is natuurlijk wel een risico van de Raad der Hoeders."

Vooral jongeren hebben weinig vertrouwen in het Iraanse systeem. Dat is in een stroomversnelling gekomen door de protestgolf die ontstond in 2022 na de dood van Mahsa Amini. Maandenlang gingen Iraniërs de straat op om te strijden voor meer vrijheden.

Die protesten mislukten door harde onderdrukking van het regime, maar ook was er volgens Jafari te weinig kritische massa om echt verandering te brengen. Die groep kan deze verkiezingen voor een verrassing zorgen.

"In Iran heb je een grote grijze massa die de protesten moreel steunden, maar niet meededen. Ze zijn teleurgesteld in het regime, maar zien ook niet meteen een revolutie als realistische optie. De vraag is of deze groep de komende weken het enthousiasme kan opbrengen om op Pezeshkian te gaan stemmen."

Wel benadrukt Jafari dat er onder de hervormingsgezinde Iraniërs verdeeldheid heerst. Veel inwoners zullen Pezeshkian niet radicaal genoeg vinden en dus twijfelen of ze hem moeten steunen.

Strijd tussen de conservatieven

Ook in het conservatieve kamp is verdeeldheid. Daar zal de strijd vooral gaan tussen Saeed Jalili en Mohammad Bagher Ghalibaf. Jalili is een zeer conservatieve hardliner en de favoriete kandidaat van Khamenei. "Onder zijn leiding zal de conservatieve lijn van nu voortgezet worden", zegt Jafari. "Hij staat bekend om zijn confronterende politiek tegenover het Westen. Iran zal onder hem internationaal verder geïsoleerd raken."

Ghalibaf is conservatief, maar wel gematigd. "Met hem zullen we een status quo van nu krijgen. Hij zal zich pragmatisch opstellen in binnen- en buitenlandse politiek. Hij wil bijvoorbeeld best met Europa onderhandelen over een nucleair akkoord en zal mogelijk minder onderdrukkend optreden in Iran zelf."

Het blijft dus nog even spannend welke weg Iran inslaat en of en hoeveel ruimte er zal komen voor kleine veranderingen. Bovendien stippelt de hoogste leider Khamenei samen met zijn eigen leger de Revolutionaire Garde de hoofdlijnen uit, vooral als het gaat om buitenlandbeleid. De president heeft binnen die kaders zeker wel bewegingsruimte, maar de macht blijft beperkt.

Vijf schilderijen die door nazi's zijn geroofd van Joodse eigenaren worden verwijderd uit een Zwitsers museum. Dat is bekendgemaakt door de Bührle Foundation, de stichting die de werken beheert. Het gaat onder meer om een schilderij van Vincent van Gogh.

De stichting zegt dat voor de werken uit de collectie in het Kunsthaus Zürich oplossingen worden gezocht met de nazaten van de voormalige Joodse eigenaren. Hier wordt verwezen naar de 'best practices' voor het omgaan met door de nazi's geroofde kunst, gepubliceerd door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken in maart.

Die richtlijnen vertegenwoordigen weer een uitgebreide interpretatie van het 'Washington Conference Principles on Nazi-Confiscated Art'-akkoord van 1998. Dit akkoord vereist dat er "eerlijke en rechtvaardige oplossingen" worden gezocht voor eigendommen die door de nazi's zijn geroofd.

De Oude Toren

In Zwitserland werd er al jaren gesproken over de kunstcollectie van wapenfabrikant Emil Bührle (1890-1956). Hij werd puissant rijk met het leveren van wapens aan Duitsland in de Tweede Wereldoorlog. Ook was hij een fervent kunstverzamelaar. Bührle financierde ook de uitbreiding van Kunsthaus Zürich. Zijn collectie maakt een groot deel uit van dat museum.

Dat leidde tot steeds meer kritiek, omdat een deel van de collectie onrechtmatig zou zijn verkregen. Het Kunsthaus zou zelf eind deze maand nieuwe resultaten van het herkomstonderzoek naar de Bührle-collectie presenteren, maar de Bührle Foundation loopt daar nu op vooruit.

De vijf schilderijen die nu uit het museum verdwijnen zijn behalve van Van Gogh van Gustave Courbet, Claude Monet, Henri de Toulouse-Lautrec en Paul Gauguin. De werken zijn allemaal afkomstig van eigenaren die vervolgd zijn door de nazi's, schrijft de Zwitserse krant Neue Züricher Zeitung.

Van Goghs De Oude Toren uit 1884 was eigendom van Walter Feilchenfeldt. Om te kunnen leven in Zwitserse ballingschap, verkocht hij dit en een werk van Henri de Toulouse-Lautrec aan Bührle.

Manet

Naast deze vijf schilderijen is er nog een zesde schilderij, La Sultane van Édouard Manet, waarvoor een oplossing wordt gezocht met de nazaten van voormalige eigenaren. Dit betreft een wat gecompliceerder geval. Het werk was ooit eigendom van de zakenman Max Silberberg, die in 1933 door de nazi's werd onteigend en later vermoord.

Onderwerp van discussie is of hij La Sultane in 1937 om economische redenen heeft verkocht, in verband met de wereldwijde economische crisis van vóór 1933, of dat hij zich gedwongen voelde om het te verkopen vanwege de nazi-vervolging.

Een ergernis in krappe binnensteden: grote auto's die bij het parkeren een halve stoep innemen. Of SUV's die ook deels op de trambaan staan waardoor een tram niet kan doorrijden. Sinds 1980 zijn benzineauto's, nog steeds de bulk van het Nederlandse wagenpark, gemiddeld 197 kilo zwaarder en 14 centimeter breder geworden. Dat heeft te maken met zaken als (veiligheids-)vernieuwingen, maar ook met mode.

Niet iedereen vindt dit een fijne ontwikkeling. Ook adviseurs worstelen ermee: passen we onze infrastructuur hierop aan? Of gaan we daar niet in mee?

Volgens branchevereniging Bovag worden auto's met name breder door strengere veiligheidseisen, vooral om botsingen beter op te vangen. Auto's worden zwaarder vanwege nieuwe systemen om auto's schoner, veiliger en comfortabeler te maken. Elektrische auto's zijn door hun accu's een stuk zwaarder dan benzineauto's.

En grote bakken zijn ook populairder. Het Internationaal Energieagentschap (IEA) maakt zich zorgen over de opkomst van de sports utility vehicles, bekend als SUV's. Zelfs in de coronapandemie, toen de autoverkoop inzakte, steeg hun verkoop. Wereldwijd bestaat nu meer dan de helft van de autoverkoop uit SUV's, met vooral groei in de VS, India en Europa.

Dit herkent ook Marco van Burgsteden, projectleider bij CROW, een kennisplatform dat de overheid adviseert over wegbreedtes en verkeerslichten. "Veel mensen vinden grote auto's prettig. Je zit hoog, je kan er wat in kwijt en het heeft een bepaalde status. Het is ook veiliger. Voor de inzittenden dan, niet voor de mensen op straat."

Voor andere weggebruikers zijn grotere auto's juist gevaarlijker. "Je kan een halve school kwijt in de dode hoek van een pick-uptruck. Je ziet minder goed wie er voor je auto loopt of rijdt, de auto's zijn zwaarder dus de aanrijding is heftiger en bij een aanrijding is een hoge rechte grille gevaarlijker dan een lage motorkap. Een motorkap kan door het meedeuken nog een beetje de klap opvangen."

Voor producenten zijn grote auto's interessanter: de marges zijn groter. Maar grote auto's zijn ook veel duurder, vandaar dat de kleinere modellen toch nog gemaakt worden: er blijft veel vraag naar.

Grotere parkeerplekken?

De vraag is of parkeerplaatsen moeten worden aangepast op de auto's van 2024. "Ook gemeenten merken dat auto's steeds meer uitsteken", zegt Van Burgsteden. "Wat niet iedereen beseft, is dat als je meer ruimte gaat bieden, dat een aanzuigende werking kan hebben. Grotere parkeerplaatsen betekent meer grotere auto's."

Waar vroeger bij parkeerplekken met 2 bij 4,8 meter werd gerekend, kan dat nu al oplopen tot 2,5 bij 6 meter.

Bij CROW kan het twee kanten op: de ontwikkelingen volgen in de maatschappij of sturen. Niet zo gek als je weet dat de opdracht van het kennisplatform tweeledig is. Enerzijds moet CROW gemeenten helpen beleid te ontwikkelen over wie zich waar mag bewegen en onder welke omstandigheden. De focus op betere luchtkwaliteit, verkeersveiligheid en volksgezondheid vertaalt zich onvermijdelijk in minder auto-dominantie en meer aandacht voor lopen en ov.

Maar CROW maakt ook richtlijnen over het beheer en onderhoud van infrastructuur. Daar is de lijn altijd geweest dat ontwikkelingen in de maatschappij gevolgd worden. Worden auto's groter? Dan passen ze wegen, bochten en parkeerplekken daarop aan.

Auto-obesitas

De gemeente Amsterdam is een gemeente die grote auto's liever kwijt dan rijk is. "We zouden graag iets doen vanwege verkeersveiligheid en ruimtegebrek, maar hebben daar als gemeente maar beperkte juridische ruimte voor", zegt wethouder Melanie van der Horst van Mobiliteit.

De gemeente onderzoekt of een 'auto-obesitasbelasting' mogelijk is. Grotere auto's nemen meer ruimte in, dus die zouden meer belasting kunnen betalen. Ook zou het parkeren in de krappe volle stad minder aantrekkelijk maken.

Franse steden als Parijs en Lyon en het Duitse Tübingen gingen de Nederlandse hoofdstad al voor, maar het is maar de vraag of Amsterdam dit zomaar lukt. In 2022 is een motie in de Tweede Kamer om parkeertarieven te kunnen aanpassen naar soort uitstoot (lagere parkeerkosten bij elektrische auto's) nog gesneuveld.

Maar: bij lagere snelheden zijn er minder brede wegen nodig omdat autobestuurders minder slingeren. Sinds in bijna heel Amsterdam 30 kilometer per uur is ingevoerd, is er weer een klein stukje weg herwonnen.

In Zwitserland is dit weekend een vredestop voor Oekraïne. Volgens de Zwitserse regering moet de bijeenkomst "een toekomstig vredesproces inspireren". Maar de belangrijkste andere speler - Rusland - is niet uitgenodigd en had vooraf sowieso duidelijk gemaakt er niet bij te willen zijn.

President Poetin suggereerde aan de vooravond van de top wel open te staan voor onderhandelingen, zolang Oekraïne bezet gebied opgeeft. Het voorstel is direct afgewezen door Oekraïne.

'Niet toegeven'

"We zouden vandaag nog vrede willen", zegt Natalia op straat in Lviv, de grootste stad in West-Oekraïne. "Maar niet als we land of iets anders moeten opofferen. We hebben eerder al onze nucleaire wapens opgegeven."

Want, denken ze in Oekraïne, Rusland mag niet wegkomen met agressie. Tien jaar geleden begon het land al met de bezetting van de Krim en een deel van de Donbas. Toen besloot Oekraïne dat conflict te bevriezen, zegt student Semen (20). "Als we dat nu weer doen, dan doet Rusland dit in vijf of tien jaar opnieuw."

Wel hebben sommige Oekraïners hun verwachtingen bijgesteld. Student Sergej wilde aan het begin van de oorlog dat Rusland volledig verslagen zou worden in Oekraïne. "Nu wil ik simpelweg dat de gevechten stoppen. En dat Rusland zich terugtrekt van ons grondgebied."

Hoewel uit onderzoek blijkt dat Oekraïners steeds meer openstaan voor onderhandelingen, gaat dat gepaard met een belangrijke voorwaarde: Rusland moet bezet gebied teruggeven. Het tegenovergestelde dus van wat Poetin als voorwaarde stelt voor onderhandelingen: dat Oekraïne bezet gebied opgeeft.

Een recente peiling van de denktank Carnegie Endowment for International Peace stelt dat de meeste Oekraïners nog altijd denken dat een overwinning mogelijk is. Al is de groep die denkt dat Oekraïne aan het winnen is ongeveer even groot als de groep die denkt dat geen van beide partijen aan het winnen is (ongeveer 40 procent).

Verschillen tussen generaties Oekraïners

Als het neerkomt op doorvechten tot al het bezette gebied bevrijd is, komt er een opvallend onderscheid naar boven. Slechts 40 procent van Oekraïners tussen 18 en 25 jaar vindt dat het land moet doorvechten tot ál het bezette gebied is terugveroverd. Bij de generatie boven de 60 jaar is dat 60 procent.

Volgens de denktank is dat te verklaren door het feit dat de jongere generatie de oorlog zal moeten uitvechten. Ook kijken ouderen vaker naar de door de regering aangestuurde publieke zender, waar overwegend optimistische berichtgeving wordt gedeeld die volgens critici meer weg heeft van propaganda.

Waar vrijwel alle Oekraïners het in ieder geval mee eens zijn, is dat vredesonderhandelingen onder Russische voorwaarden geen optie zijn. Ook niet voor de 47-jarige Olena, die bij de Nationale Garde zit en uit de door Rusland bezette regio Loehansk komt. "Ik wil weer naar huis kunnen. Ik wil niet dat dit grondgebied opgegeven wordt en bezet blijft."

Maar of Oekraïne dit gebied kan terugwinnen, hangt volgens haar volledig af van de steun van bondgenoten. "Als we dit kwaad alleen moeten bestrijden, dan maken we geen kans."

Kans voor Zelensky

De vredestop in Zwitserland dit weekend wordt dan ook gezien als een gelegenheid voor Zelensky om meer landen achter de Oekraïense zaak te krijgen. Dan gaat het vooral om landen in de Global South, zoals India, die vanwege de economische en diplomatieke banden geen kleur durven te bekennen.

Oekraïne wil zich op deze top vooral hardmaken voor drie punten: het veilig stellen van een nucleaire reactor in bezet gebied, voedselveiligheid voor ontwikkelingslanden die afhankelijk zijn van Oekraïense export, en de uitwisseling van krijgsgevangenen.

Zelensky hoopt dat hij straks met genoeg landen de druk op Rusland kan opvoeren. Al zal Ruslands belangrijkste bondgenoot op het moment China ook niet aanwezig zijn bij de top. "Een oplossing voor het conflict zal er niet uit komen", concludeert student Sergej. "Maar ik hoop wel dat het wat concrete plannen en meer hulp van landen zal opleveren."

De nieuwe BBB-bewindslieden op het ministerie van Landbouw komen voor een flinke uitdaging te staan, zeggen provinciale BBB-bestuurders tegen de NOS.

De BBB sleepte bij de formatieonderhandelingen de functies van zowel minister als staatsecretaris van Landbouw binnen, posten waar de partij gezien de boerenachtergrond veel waarde aan hecht. De Friese gedeputeerde Femke Wiersma is beoogd minister en voormalig landbouwkundig ingenieur Jean Rummenie beoogd staatssecretaris.

Zij krijgen meteen complexe zaken op hun bord. Een daarvan: het acute mestprobleem voor boeren, nu mestuitzonderingen niet meer mogen. Bovendien is er ook nog altijd het hete hangijzer van de stikstofaanpak.

Het wordt volgens betrokkenen "balanceren tussen natuur en perspectief voor boeren", wat niet makkelijk is. Dat merken provinciebestuurders zelf ook sinds ze meebesturen in tien van de twaalf provincies, blijkt uit een rondgang van de NOS.

Vertrouwen terugwinnen

De uitdaging is Wiersma en Rummenie toevertrouwd, zeggen de BBB'ers. Wiersma was zelf boer en bestuurt nu in Friesland, Rummenie werkte namens het ministerie van Landbouw als 'Landbouwraad' in diverse landen.

"Een combinatie van regionale en internationale ervaring. Hoe mooi kun je het hebben?", zegt Groninger Henk Emmens. De Limburgse gedeputeerde Léon Faassen ziet "breed draagvlak" voor het duo. Ook de Drent Jisse Otter is positief. "Maar de verwachtingen van de landbouwsector zijn torenhoog."

Een eerste uitdaging is het vertrouwen van boeren en burgers terugwinnen, zegt Faassen, door "beter te gaan luisteren". Zelf werken de bestuurders daar naar eigen zeggen ook hard aan. Frustratie is er wel dat dingen soms "langzaam gaan" en ze met oude regels niet altijd uit de voeten kunnen.

Met de BBB straks in het kabinet hopen ze op verandering. Otter: "Anders blijft alles vastzitten en kunnen we niets."

Tanker, geen speedboot

Na de verkiezingszege van vorig jaar sloot de BBB in tien provincies coalitieakkoorden. Kennisorganisatie Platform 31, die de akkoorden tegen het licht hield, ziet geen radicaal andere koers en noemt de BBB een bestuurderspartij.

Dat zijn we ook, zegt Carla Evers, fractievoorzitter in de Overijsselse Staten. Toch ging een andere wind wel degelijk waaien, zegt ze. "Zij het misschien niet zo snel." Faassen erkent dat laatste. "Je kunt wel een speedboot willen maar het is meer een tanker."

"We zijn na een jaar tijd veel wijzer" zegt Otter uit Drenthe. "Mensen verwachten dat we het allemaal even snel doen, maar het heeft natuurlijk tijd nodig."

Sommige dingen lukten al wel: de partij wijst naar de verlaging van waterschapslasten voor boeren. In Drenthe en Groningen kregen de vliegvelden geld. In Zuid-Holland mogen trekkers op meer provinciale wegen rijden. Om woningnood aan te pakken, mogen sommige recreatiewoningen worden bewoond.

Moeilijke keuzes zijn er ook. Zoals in Zuid-Holland, waar BBB-gedeputeerde Mariëtte van Leeuwen groen licht gaf voor een natuurplan waarin onteigening van boeren niet wordt uitgesloten. Onteigening is een gevoelig punt voor de partij. Ook vanuit de eigen BBB-fractie kwam kritiek.

"Een enorm dilemma, maar een onvermijdelijke stap", zegt Van Leeuwen. "Zonder die passage zou geld voor boeren als staatssteun worden aangemerkt. Nu bereiken we financieel voor boeren meer. Dat is dan mijn taak om goed uit te leggen."

De Limburger Faassen valt het zwaar dat ook met de BBB aan het roer het uitkopen van boeren doorgaat. "We hebben nu 250 stoppers, hoera", zegt hij cynisch. "Nee, zo hoera is dat natuurlijk niet. Kunt u het zich voorstellen? Dat je al je land en dieren moet opgeven? Mensen gaan door een vreselijk rouwproces."

Opnieuw kijken naar regels

BBB-politici uit meer provincies vinden dat de stikstofmeetregels, waterrichtlijnen en mestregels opnieuw bekeken moeten worden. Het nieuwe kabinet moet daarmee aan de slag.

Hebben ecologen en juristen het dan bij het verkeerde eind? Faassen vindt dat er te veel "gejuridiceerd wordt". De uitslag van de Europese verkiezingen laat dat volgens hem ook zien. "De natuurdoelen staan ook bij de BBB overeind, maar we moeten meer tijd nemen."

Is dat niet al tevergeefs geprobeerd? Toch niet genoeg, is de indruk. Partijleider Van der Plas krijgt bijval voor haar uitspraken om nu in Brussel meer met de vuist op tafel te slaan. Ook al matigde ze haar toon na haar eerste gesprek ter plaatse.

De lacherigheid erover noemen sommigen flauw. "Maar als we niets proberen zijn we geen knip voor de neus waard", zegt de Groninger Emmens.

Onrust over geld

Onrust is er wel over het geld. In een eerder 'transitiefonds' zat 25 miljard euro, in het hoofdlijnenakkoord verdween dat fonds en staat 5 miljard voor de agrarische sector vermeld. Bestuurders en de Kamerfractie kwamen meerdere keren bijeen, maar de zorgen zijn niet overal weg.

Ook zitten de coalitiepartijen in de Kamer nog niet altijd op één lijn over het landbouwbeleid. Genoeg uitdagingen op het bordje dus. Kan de BBB dan wel waarmaken wat de partij wil veranderen?

"Het zijn geen makkelijke maar wel mooie uitdagingen", vindt Evers uit Overijssel. "Ik heb in de campagne ook gezegd dat ik geen toverstaf heb. Maar stap voor stap gaan we door."

"Als ik bij volgende verkiezingen niet herkozen word dan is dat jammer", zegt de Groninger Emmens. "Ik zit hier om weer balans tussen natuur en landbouw te brengen. Het heeft een lange adem nodig. Als dat straks niet wordt gezien, dan wordt het niet gezien."

Voxels are effectively like 3D pixels, and they form an integral part of what is commonly referred to as a ‘retro 3D’ look, with pixelated edges sharp enough to cut …read more

Goedemorgen! Vandaag gaat in Zwitserland een vredestop voor Oekraïne van start. En geeft bondcoach Ronald Koeman een persconferentie in aanloop naar het eerste EK-duel tegen Polen.

Eerst het weer: De eerste ochtenduren buien, lokaal met onweer. Later vanmorgen en vanmiddag nu en dan zon en slechts een enkele bui. Doorstaande zuidwestenwind, kracht 4 tot 6 en maxima tussen 16 en 18 graden. In de avond meer buien.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is vannacht gebeurd:

De Zuid-Afrikaanse president en ANC-leider Cyril Ramaphosa is herkozen voor een tweede termijn, nadat zijn partij enkele uren eerder een coalitieakkoord had gesloten met een voormalige politieke tegenstander.

In Zuid-Afrika wordt de president gekozen door de Nationale Vergadering, een van de kamers van het parlement. Ramaphosa nam het op tegen een verrassingskandidaat, Julius Malema van de linkse Economic Freedom Fighters.

Ramaphosa won de stemming overtuigend: hij kreeg 283 stemmen, Malema 44. De Nationale Vergadering heeft 400 leden. De 71-jarige Ramaphosa verzekerde zich van zijn tweede termijn van vijf jaar met de hulp van parlementsleden van de op één na grootste partij van het land, de Democratische Alliantie, en enkele kleinere partijen. Hij had die steun nodig omdat zijn eigen partij, het ANC, twee weken geleden de meerderheid verloor bij de verkiezingen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Dertig bezoekers van een attractiepark in Oregon, in het noordwesten van de VS, hebben een half uur lang ondersteboven in een attractie gehangen voordat ze door reddingswerkers uit hun benarde positie werden bevrijd.

Fijne dag!

Binnen de justitiële dienst die gevangenen vervoert heerst een angstcultuur en komt corruptie voor. Sommige medewerkers blijken zich schuldig te hebben gemaakt aan strafbare feiten. Dat schrijft De Telegraaf, die medewerkers van de Dienst Vervoer en Ondersteuning (DV&O) sprak en cijfers bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) opvroeg.

Uit die cijfers blijkt dat er tussen begin 2022 en mei 2024 35 integriteitsonderzoeken plaatsvonden. Dat leidde tot disciplinaire maatregelen en tien keer tot ontslag.

Eén medewerker blijkt te hebben meegedaan aan een gewapende woningoverval. Ook zou een medewerker geholpen hebben bij de diefstal van wapens, kogelpatronen en busjes pepperspray uit een gebouw van de justitiële dienst in Zutphen.

Volgens De Telegraaf bestaat bij justitie de angst dat medewerkers gedetineerden helpen te ontsnappen. Dat zou al een keer gebeurd zijn.

Vorig jaar stuurden bezorgde medewerkers een anonieme brief naar leidinggevenden. Daarin zeggen ze slachtoffer te zijn van machtsmisbruik, intimidatie en een leugenachtige cultuur.

'Gevaar voor de veiligheid'

Daarnaast is volgens een medewerker het personeelstekort een groot probleem. Daardoor hebben medewerkers te maken met zware werkdruk en zou de lat bij sollicitaties laag liggen.

Een bestuurslid van justitievakbond Juvox dat anoniem wil blijven zegt in de krant dat de werkdruk, het hoge verloop van personeel en de interne onvrede een gevaar vormen voor de veiligheid. "We werken met de gevaarlijkste doelgroep binnen het veiligheidsdomein. Een gebrek aan vertrouwen en ervaring is funest", zegt het bestuurslid.

In een reactie zegt de DV&O in het dagblad zich niet te herkennen in het geschetste beeld dat de lat lager wordt gelegd voor sollicitanten. Over de werkdruk zegt de dienst dat er in 2022 extern onderzoek is gedaan naar de cultuur en werkdruk. Sindsdien is de dienst bezig verbeteringen op de werkvloer door te voeren.

Dertig bezoekers van een attractiepark in Oregon, in het noordwesten van de VS, hebben een half uur lang ondersteboven in een attractie gehangen voordat ze door reddingswerkers uit hun benarde positie werden bevrijd.

De attractie met de naam AtmosFEAR heeft veel weg van een enorme pendule, die de inzittenden volledig rond kan slingeren. Toen de dertig mensen op ruim 15 meter hoogte vast kwamen te zitten, probeerden brandweerlieden de pendule handmatig weer omlaag te krijgen. Dat lukte, zodat een operatie met reddingslijnen niet nodig was.

Bezoekers van het park kijken met verbazing toe als de attractie is vastgelopen:

Alle inzittenden zijn medisch onderzocht. Er werden geen gewonden gemeld.

Bezoekers werd na het incident gevraagd het park te verlaten. Het is niet bekend waardoor de attractie vastliep. Oaks Park ligt midden in de stad Portland en adverteert met moderne attracties in combinatie met historische charme. Het park opende zijn deuren in 1905.

In Amsterdam is gisteravond de Mobiele Eenheid (ME) ingezet om krakers te verjagen uit een pand aan het Rokin. Dat gebeurde "op last van de hoofdofficier van justitie".

Eerder op de avond was geconstateerd dat een pand onder Hotel Pagi op de hoek van het Rokin en de Taksteeg was gekraakt. Hoe lang de krakers er zaten is niet duidelijk.

Rond 23.30 uur droeg de politie de krakers op het pand te verlaten. Die gaven daar gehoor aan. Ze verlieten het pand, maar de ME greep even later wel in toen een overgebleven groep "vervelend deed", meldt de politie.

Met onder andere politiepaarden werd de groep krakers vanaf het Spui weggedreven tot aan het Muntplein. Er werden geen arrestaties verricht.

De Zuid-Afrikaanse president en ANC-leider Cyril Ramaphosa is herkozen voor een tweede termijn, nadat zijn partij enkele uren eerder een coalitieakkoord had gesloten met een voormalige politieke tegenstander.

In Zuid-Afrika wordt de president gekozen door de Nationale Vergadering, een van de kamers van het parlement. Ramaphosa nam het op tegen een verrassingskandidaat, Julius Malema van de linkse Economic Freedom Fighters.

Ramaphosa won de stemming overtuigend: hij kreeg 283 stemmen, Malema 44. De Nationale Vergadering heeft 400 leden.

Marathonzitting

De 71-jarige Ramaphosa verzekerde zich van zijn tweede termijn van vijf jaar met de hulp van parlementsleden van de op één na grootste partij van het land, de Democratische Alliantie, en enkele kleinere partijen. Hij had die steun nodig omdat zijn eigen partij, het ANC, twee weken geleden de meerderheid verloor bij de verkiezingen.

Tijdens een marathonzitting bereikte het ANC op het laatste moment een deal met de Democratische Alliantie. De partijen zullen nu samen een regering vormen, de eerste coalitie in Zuid-Afrika waarvan geen enkele partij een meerderheid heeft in het parlement. Twee kleinere partijen sloten zich ook aan bij de coalitie.

Felste criticus

De samenwerking van het ANC met de Democratische Alliantie is opvallend. De DA was jarenlang de belangrijkste oppositiepartij en de felste criticus van het ANC.

Ramaphosa noemde het akkoord "de geboorte van een nieuw tijdperk voor ons land" en zei dat het tijd was voor de partijen om hun meningsverschillen opzij te zetten en samen te werken. "Dit is wat we zullen doen en wat ik wil bereiken als president", aldus de ANC-leider.

De politie heeft een gebouw van de TU Delft ontruimd waar pro-Palestijnse demonstranten van plan waren de nacht door te brengen. Een betoger is aangehouden, meldt universiteitsblad TU Delta. Die persoon kon geen geldig identiteitsbewijs tonen.

De organisatie van het protest zegt dat de betogers besloten het gebouw vreedzaam te verlaten nadat de politie met busjes en honden naar het Aula Congrescentrum was gekomen. Volgens TU Delta was er wel even wat duw- en trekwerk tussen politie en activisten.

Eerder op de dag hadden de actievoerders in Delft het tentenkamp afgebroken dat sinds 23 mei bij de universiteit stond. Ze lieten nepgrafstenen van karton en een olijfboompje achter, als teken van "vrede, vrijheid en veiligheid". Een belangrijke reden voor het vertrek zijn de naderende laatste examens aan het einde van het academisch jaar, liet een woordvoerder van Delft Encampment weten.

De actievoerende studenten en medewerkers van de TU Delft zijn wel van plan door te gaan met hun protest. "Wij willen nog verder gaan met actievoeren richting het College van Bestuur om aan te geven dat wij vinden dat zij hun wettelijke, ethische en morele verantwoordelijkheid moeten nemen", aldus de woordvoerder.

De acties gaan door op andere manieren, meldt Delft Encampment. De organisatie is van plan "van strategie te veranderen", zonder te specificeren hoe.

Open brief

In een open brief in Trouw lieten de organisatoren van pro-Palestijns protest bij veertien Nederlandse universiteiten, waaronder die van Delft, vrijdag weten door te gaan met hun acties. Ze eisen dat de universiteiten alle banden met Israëlische instellingen verbreken. Het oprichten van ethische commissies, zoals sommige universiteiten hebben toegezegd, volstaat niet, vinden ze.

De studenten reageerden met hun stuk op een ingezonden brief van vijftien rectoren van Nederlandse universiteiten vorige week, ook in Trouw. Die lieten weten niet van plan te zijn hun samenwerking met alle Israëlische partners stop te zetten.

Ultimatum in Antwerpen

Ook in België zijn er nog steeds protesten bij universiteiten. Zo wordt sinds 13 mei een gebouw van de Universiteit van Antwerpen bezet. Vrijdag gaf het universiteitsbestuur de bezetters een ultimatum. Ze moeten het Agora-gebouw voor zaterdagmiddag 17.00 uur verlaten. Als ze dat niet doen zal de universiteit juridische stappen nemen.

In Gent is gisteren al juridische actie ondernomen. Daar schakelde het bestuur van de UGent een deurwaarder in, die de actievoerders maande te vertrekken op straffe van een boete van 250 euro per dag. Actievoerders hebben een bezet gebouw van die universiteit inmiddels verlaten.

Het is al bij veel oorlogen gebeurd: kerkklokken worden uit torens gehaald en vervolgens omgesmolten tot wapentuig. Ook in de Tweede Wereldoorlog stal de Duitse bezetter monumentale Nederlandse kerklokken om ze om te smelten voor hun oorlogsindustrie.

Slagwerkgroep HIIIT uit Den Haag keert dat proces nu om: de munitie van een omgekomen Oekraïense soldaat wordt versmolten tot een klok.

"We wilden wat bijdragen om de wereld een beetje mooier te maken, met de toenemende spanningen op het Europese continent", zegt Fedor Teunisse, artistiek directeur van de muziekgroep. "Via via kwamen we in contact met een nabestaande van een Oekraïense militair."

Vóór de oorlog was de militair kunstenaar en schreef hij gedichten. Nu hij is omgekomen in het conflict, wilden zijn nabestaanden graag meewerken aan een project dat hem in ere houdt.

Kogelhulzen

Met de kogelhulzen van de militair wordt straks dus muziek gemaakt. Daarvoor kwam de muziekgroep terecht bij klokkengieterij Eijsbouts in de Brabantse plaats Asten. Daar wordt het wapentuig omgesmolten naar "muziek en klank".

Het is een bijzonder project, vindt de adjunct-directeur. "Ik ben heel benieuwd hoe de klok gaat klinken. We hebben er al goed over nagedacht en ik ben nieuwsgierig of we dicht bij de klank gaan komen."

De klok is samengesteld uit brons en het messing uit de kogelhulzen. De combinatie van die twee materialen heeft invloed op de klank van het voorwerp. "Messing doet de uitklanktijd bijvoorbeeld dempen. Dan klinkt hij 45 seconden in plaats van een minuut, bijvoorbeeld", zegt Van Brussel tegen Omroep Brabant. "Maar voor een slagwerkgroep werkt dat wellicht heel goed."

'Hoopvolle toekomst'

Als de klok af is, wil de muziekgroep het instrument graag laten horen. Daarom gaan twee Brabantse componisten aan de slag om een muziekstuk te maken.

"We willen een hoopvolle toekomst bieden op artistiek vlak", zegt Teunisse van de muziekgroep. "Het gaat niet om het individuele verhaal van de gesneuvelde militair."

Hij hoopt ooit met de klok naar Oekraïne te kunnen en het project in vredestijd te kunnen uitvoeren.

Oekraïne kan op 25 juni officieel beginnen aan de lange weg naar toetreding tot de Europese Unie. Volgens EU-voorzitter België kunnen ook de onderhandelingen met Moldavië van start.

Hongarije verzette zich lang tegen de toetredingsonderhandelingen, maar heeft die strijd nu gestaakt. In december vorig jaar besloten de EU-lidstaten al dat de onderhandelingen met de twee kandidaat-leden van start konden gaan, mits de twee landen aan alle voorwaarden hadden voldaan.

Zo moesten beide landen maatregelen nemen tegen corruptie en moest Oekraïne de macht van oligarchen inperken. Een week geleden oordeelde de Europese Commissie in Brussel dat de twee landen er klaar voor waren.

Het is lang geleden dat de EU er landen bij kreeg, Kroatië was het laatste land dat bij de Unie kwam, in 2013. Daar ging zes jaar onderhandelen aan vooraf.

Net als toen kan het nog jaren duren voordat Oekraïne en Moldavië daadwerkelijk lid zijn van de EU. Zo'n proces kan soms wel tien jaar in beslag nemen. Voordat landen echt toetreden, zijn er nog tientallen tussenstappen waarbij opnieuw goedkeuring nodig is van alle lidstaten.

Nederland steunt de nieuwe stap ook, maar het kabinet wil die nog wel aan de Tweede Kamer voorleggen.

De Drentse regionale omroep komt deze zomer met een kunstmatige stem die nieuwsbulletins gaat voorlezen. De omroep wil met de tijd meegaan, zo legde de AI-stem vandaag uit op Radio Drenthe.

Vanaf 6 juli komt er bij de nieuwsblokken op de radio geen echte persoon meer aan het woord op de zaterdagen en zondagen. Het betreft een proefperiode: na de zomer wordt besloten of de omroep verder gaat met de computer gegenereerde stem.

De kunstmatige stem is ook vooral voor die maanden bedoeld, omdat er dan vaak gaten in het rooster vallen vanwege vakanties. "Een handig moment voor een experiment", zegt eindredacteur Martin van der Veen.

'Alleen ter ondersteuning'

De AI heeft volgens de eindredacteur "geen enkele invloed" op de inhoud van het nieuwsbulletin en het journalistieke werk. De nieuwsberichten worden en blijven door de redactie geschreven, benadrukt Van der Veen. "De technologie wordt alleen gebruikt ter ondersteuning van de journalisten."

De stem heeft nog geen naam, daarom is Radio Drenthe vandaag een campagne gestart om een naam voor de digitale nieuwslezer te verzinnen. In een aankondiging op de radio gaf de stem alvast een suggestie: "Bart, of Bartje. Maar dat ligt misschien te veel voor de hand."

AI-presentator

Een andere regionale omroep, Omroep Brabant, kondigde vorige maand ook al de start van een AI-experiment aan. Daar is een presentatrice gekloond tot AI-figuur. "We kunnen met deze AI-presentator in heel korte tijd eenvoudige filmpjes produceren. Die kunnen een mooie aanvulling zijn op onze berichten", zei hoofdredacteur Renzo Veenstra daar toen over.

De omroep zei ook jonge mensen en laaggeletterden tegemoet te willen komen die liever video's zien dan verhalen lezen.

Veenstra zei niet bang te zijn dat de proef schadelijk is voor de betrouwbaarheid van de omroep. "We melden duidelijk in de video dat de presentator via AI is gemaakt, maar de inhoud van de video en de beelden zijn echt."

Logitech heeft twee nieuwe bluetoothheadsets aangekondigd, gericht op zakelijke doeleinden: de Zone 300 en Zone 305. De Zone 300 heeft een adviesprijs van 79 euro, de Zone 305 krijgt een adviesprijs van 110 euro.

De agent die in 2018 een 18-jarige jongen doodschoot bij een coffeeshop in Delft, gaat toch vrijuit. Hij werd in eerste instantie al niet vervolgd, maar na een klacht van nabestaanden besloot het gerechtshof in Amsterdam dat in 2022 alsnog te doen.

Nu, ruim twee jaar later, gaat de agent vrijuit. Volgens de rechtbank schoot hij niet onterecht op het slachtoffer, schrijft Omroep West.

In de nacht van 8 oktober 2018 kwam het slachtoffer achterop een scooter samen met een andere persoon naar coffeeshop The Game in het centrum van de stad. "Uit camerabeelden blijkt dat de bijrijder een voorwerp in zijn handen had dat op een vuurwapen lijkt", staat in de verklaring van de rechtbank. Het leek ook alsof hij het wapen doorlaadde.

Vaker schietincidenten

De agent surveilleerde in de buurt van de coffeeshop, waar dat jaar al vaker schietincidenten had plaatsgevonden. Hij hoorde dat het slachtoffer een wapen doorlaadde, zei hij in zijn verklaring. Daarom maakte hij zichzelf kenbaar als politie.

Toen het slachtoffer niet naar hem luisterde en een volgens de agent dreigende beweging leek te maken, loste hij schoten. Daarbij richtte de agent zich op de borst en de benen van de tiener.

Het slachtoffer rende daarop weg. Hij werd later door twee jongens in een auto naar het ziekenhuis gebracht. Daar overleed hij aan zijn verwondingen.

Nabestaanden

Het Openbaar Ministerie besloot dat de agent hiervoor niet vervolgd zou worden, omdat uit onderzoek door de Rijksrecherche bleek dat het wapengebruik gerechtvaardigd was. Maar eind 2019 verzochten nabestaanden dat alsnog te doen.

In 2022 besloot het gerechtshof dat de vervolging alsnog op zijn plaats was en noemde de "omstandigheden dermate complex" dat een "zorgvuldige inhoudelijke beoordeling door de strafrechter op zijn plaats is".

Noodweer

Nu stelt de rechtbank dat de agent vrijuit mag gaan. Volgens de rechter was er sprake van een 'noodweersituatie' en mocht de agent zich verdedigen met zijn dienstwapen. "Het was hij of ik", verklaarde de politieman, wiens identiteit wordt afgeschermd vanwege zijn veiligheid.

De rechter benadrukte zich bewust te zijn van de impact van de dood van de jongen op de nabestaanden. "We realiseren ons dat zij op een andere uitkomst hadden gehoopt", zei de rechter. "De agent heeft mogen handelen zoals hij heeft gehandeld. Een waarschuwingsschot was in deze situatie een gepasseerd station."

Clearview AI, een bedrijf dat gezichtsherkenningsoftware maakt, is akkoord gegaan met een ongewone schikking in een classactionrechtszaak in de Verenigde Staten. In plaats van een geldbedrag wordt de eisers een aandeel in het bedrijf aangeboden.

Meta pauzeert de plannen om zijn AI-modellen te trainen op data van Europese gebruikers. Het bedrijf besluit dat na gesprekken met de Ierse privacytoezichthouder Data Protection Commission.