Tata Steel Nederland kan hulp krijgen van de overheid om de fabriek in IJmuiden te verduurzamen. Dat heeft het demissionaire kabinet vandaag bekendgemaakt. Voorwaarde is wel dat de staalfabriek de komende jaren meer doet aan het bestrijden van overlast en het tegengaan van gezondheidsschade voor omwonenden.
De voormalige Koninklijke Hoogovens maken nu staal van ijzererts en steenkool. Het bedrijf wil in 2030 voor de helft over op gas - en later waterstof - en wil meer schroot gaan recyclen. Bij deze verduurzaming heeft Tata naar eigen zeggen forse financiële steun nodig van de overheid.
Het kabinet heeft verschillende varianten bekeken voor de betrokkenheid van de overheid bij toekomst van de staalfabriek in IJmuiden. Die vijf varianten kwamen voort uit onderzoek van oud-minister Hans Wijers en bankier Frans Blom.
Omdat het kabinet het van belang vindt om de staalindustrie voor Nederland te behouden en geen 9000 mensen op straat wil zetten, kan Tata steun van de overheid krijgen. Het bedrijf moet dan wel aanvullende maatregelen nemen zoals eerder al werd vastgesteld in het rapport van de Expertgroep Gezondheid IJmond.
Het gaat dan bijvoorbeeld over het eerder sluiten van kooksgasfabriek 2 en/of het versneld afdekken van de opslag van grondstoffen. Dat zou de overlast voor de omgeving verminderen, maar zet wel het verdienmodel van de staalfabriek onder druk. Het bedrijf zou dan duurdere cokes moeten importeren in plaats van het goedkopere steenkool.
De staalfabriek investeert op dit moment 300 miljoen euro in overlastbestrijding. Zo heeft Tata de naar eigen zeggen grootste afzuiginstallatie ter wereld op de staalfabriek gezet. Ook bouwt de fabriek een metershoge wand tussen het bedrijfsterrein en het strand. Hoe aanvullende maatregelen gefinancierd moeten worden en wat de rol van de overheid hierbij zou zijn is onduidelijk.
Het rapport van Wijers en Blom schetst een positief beeld van de toekomst van Tata Steel, als het in staat is schoon en duurzaam te worden. De onderzoekers wijzen onder meer op de gunstige ligging aan de Noordzee met een eigen zeehaven.
Die ligging zorgt ook voor toegang tot duurzame elektriciteit van windparken op de Noordzee. Hiermee kan groene waterstof geproduceerd worden. Door dit vooral te doen bij een overschot aan elektriciteit, kan Tata helpen toekomstige problemen op het elektriciteitsnet op te lossen.
Verder produceert Tata volgens de onderzoekers efficiënter dan vergelijkbare fabrieken elders in Europa. De voormalige Koninklijke Hoogovens dreigen wel achterop te raken nu onder meer Frankrijk en Duitsland hun staalfabrieken al miljardensteun hebben toegezegd.
Dat is ook de reden dat het kabinet ondanks de demissionaire status de onderhandelingen met Tata begint. Bovendien bedreigen rechtszaken van omwonenden tegen het staalbedrijf de continuïteit van het bedrijf.
Nog geen garantie voortbestaan Tata Steel NederlandDe intentie van politiek Den Haag om Tata te helpen met de verduurzaming wil nog niet zeggen dat het ook lukt. Niet alleen aanvullende milieumaatregelen zullen een harde eis zijn voor de hulp. Er zullen ook langetermijngaranties gevraagd worden van de Indiase eigenaar Tata Steel Limited.
Naarmate de overheid meer geld in de staalfabriek steekt, zal ze ook meer zeggenschap willen over de gang van zaken bij het bedrijf. En hoewel het demissionaire kabinet de onderhandelingen met Tata begint, zal finale besluitvorming ook gedragen moeten worden door de partijen die nu onderhandelen over een nieuw kabinet.
Hoeveel geld Tata nodig heeft van de overheid is onbekend. Er circuleren al lange tijd berichten over een bedrag van een miljard euro of meer, maar dit is nooit formeel bevestigd. Bij de presentatie van het Wijers-rapport voor de pers werd per ongeluk een overzicht getoond waarop een investering van 0,5 tot 2 miljard euro te zien was.
Waar de staalfabriek in IJmuiden vooral bergen kritiek over zich heen kreeg de afgelopen jaren, zijn er nu ook positievere signalen. Tata lijkt te kunnen profiteren van het groeiende besef in Den Haag dat behoud van dit soort grote bedrijven van belang is voor de economische toekomst van Nederland.
Bovendien zou het sluiten van de fabriek de overheid dwingen tot een gigantisch kostbare bodemsanering, voordat het terrein geschikt zou zijn voor bijvoorbeeld nieuwe woonwijken. In de presentatie van Wijers werd een bedrag van 12 miljard euro genoemd.
Het plan was al grotendeels uitgelekt en vandaag heeft het kabinet er een besluit over genomen: er gaat 2,5 miljard euro naar de regio Eindhoven voor de verbetering van het ondernemingsklimaat voor de microchipsector.
Demissionair minister Adriaansens (Economische Zaken) noemt die sector, met de Veldhovense chipmachinebouwer ASML voorop, van groot belang voor het verdienvermogen van Nederland en voor de werkgelegenheid. "Dit soort bedrijven verdienen het geld voor Nederland."
Het grootste deel van het geld komt van het Rijk (1,7 miljard) en de rest komt van de regio zelf, zei Adriaansens na de ministerraad. Het geld is bedoeld voor 'talentontwikkeling', infrastructuur en woningen.
'Mooi speelveld'Wat betreft infrastructuur gaat het geld vooral naar verbetering van snelwegen en spoorverbindingen rond Eindhoven. Van het geld voor talentontwikkeling profiteert onder meer de Technische Universiteit Eindhoven. Ook mbo- en hbo-opleidingen in de regio krijgen een deel.
Het kabinet steekt tot en met 2030 in totaal 450 miljoen euro in het opleiden van meer en beter geschoolde technici. Ook daarna komt daarvoor structureel 80 miljoen euro per jaar extra beschikbaar. In diezelfde periode moeten in de regio bijna 20.000 extra woningen worden gebouwd.
ASML waarschuwde onlangs dat het zorgen heeft over het vestigingsklimaat in Nederland. Als dat niet verbetert, zou het bedrijf volgens topman Peter Wennink kunnen besluiten investeringen in verdere groei te verplaatsen naar het buitenland.
Of dat hiermee is afgewend, zei Adriaansens niet zeker te weten. "Ik denk dat we hier een heel mooi speelveld mee hebben gecreëerd, maar bedrijven beslissen uiteindelijk zelf", aldus de minister. "Ik heb er wel vertrouwen in", voegde ze er nog aan toe.
In het centrum van Amstelveen is een man aangehouden die in een lijnbus had geroepen dat hij een pakketje met explosieven bij zich had. De man van 67 uit Den Haag was ingestapt bij luchthaven Schiphol.
De politie kwam in actie nadat inzittenden melding hadden gemaakt van een andere passagier die een 'verdacht pakketje' bij zich zou hebben. De bus werd daarop door de politie gevolgd met onder meer een helikopter.
Handen omhoogDe chauffeur kreeg de opdracht om de bus te parkeren bij het busstation in Amstelveen, waarna de politie de omgeving afzette. Alle reizigers moesten uitstappen en de man werd bij het verlaten van het voertuig aangehouden door een arrestatieteam. Getuigen melden aan regionale omroep NH dat zij zagen hoe iemand met zijn handen omhoog de bus uit werd geleid.
Uit onderzoek bleek dat in het verdachte pakketje geen explosieven zaten. De man wordt verdacht van in ieder geval bedreiging. De Koninklijke Marechaussee gaat onderzoeken waarom de man in de bus dit gedrag vertoonde.
Specialistische eenheden in het afgezette gebied rondom de bus:
In de Thaise stad Lopburi is een speciale politie-eenheid opgericht om duizenden agressieve apen onder controle te krijgen. Na eerdere mislukte pogingen is de nieuwe methode naar verluidt al een stuk effectiever, zo meldt de Bangkok Post.
De nieuwe eenheid is sinds maandag actief en uitgerust met katapulten om de brutale apen te verjagen. Eerder gebruikte de politie verdovingspijltjes voor de makaken, maar omdat deze pas na 5 minuten werken konden de beesten vluchten of op gebouwen klimmen.
Al jarenlang teisteren duizenden apen het leven van de bewoners in de Thaise stad. Hoewel de dieren juist eerst een toeristische trekpleister waren waar de stad van profiteerde, ging het tijdens de coronacrisis de verkeerde kant op. De dieren, die sindsdien niet meer gevoed werden door de vele toeristen, werden agressiever en vindingrijker.
The Guardian maakte een aantal jaar geleden onderstaande video over de duizenden apen:
Inwoners zijn zo wanhopig dat terrassen en tuinen worden afgeschermd met netten en tralies. "Wij leven in een kooi en de apen leven daarbuiten", zei een van de inwoners destijds tegen The Guardian.
Een massaal sterilisatieprogramma kon de apenpopulatie ook niet terugbrengen. Sterker nog, doordat de apen zich laafden aan zoete drankjes, ontbijtgranen en snoep werd hun seksleven juist aangewakkerd. "Hoe meer ze eten, hoe meer energie ze hebben en dus planten ze zich meer voort", zegt een van de eigenaren van een tempel in de omgeving.
De nieuwe katapulten van de speciaal opgerichte eenheid moeten de apen nu verjagen en wegkrijgen uit de stad. De makaken zijn een beschermde diersoort onder de Wildlife Conservation and Protection Act. Volgens een recent onderzoek leven er zo'n 5700 apen in de gelijknamige provincie Lopburi.
De werkzaamheden aan de Prinses Margriettunnel in de A7 tussen Joure en Sneek duren een jaar langer dan gedacht. Het werk is op zijn vroegst eind 2025 klaar, meldt Rijkswaterstaat.
Rijkswaterstaat noemt het een "tegenvaller voor weggebruikers en de omgeving", maar zegt dat de werkzaamheden veel complexer zijn. Er wordt een bouwmethode gebruikt waarbij de grondwaterstand niet verlaagd hoeft te worden. Dat duurt langer, maar geeft minder kans op schade aan omliggende bebouwing.
"Wij kunnen wel meer snelheid maken, maar dan moeten we de tunnel helemaal afsluiten voor verkeer", zegt woordvoerder Anne van der Meer tegen Omrop Fryslân. "Dat zou voor veel overlast zorgen in de omliggende dorpen."
Sinds februari is er tijdens werkzaamheden per rijrichting één rijstrook open en mag daar maximaal 50 kilometer per uur worden gereden.
OntwerpfoutDe tunnel werd in december 2022 plots afgesloten omdat een deel van het wegdek omhoog kwam. Dat bleek omhoog te zijn geduwd door grondwater. Dat kwam door een ontwerpfout.
Half juni 2023 begon Rijkswaterstaat met de aanleg van de nieuwe fundering.
Van de Nederlanders die op 6 juni willen gaan stemmen bij de Europese verkiezingen, is een kwart van plan dat op de PVV te doen, meldt onderzoeksbureau Ipsos I&O in een peiling op eigen initiatief. Daarmee zou de partij van Geert Wilders, die in 2019 geen enkele zetel haalde, negen zetels krijgen.
In totaal krijgt Nederland 31 zetels. In 2019 waren dat er 26.
In de Peilingwijzer scoort de PVV de laatste maanden hoger, maar PVV-sympathisanten zijn minder vaak van plan ook voor het Europees Parlement te gaan stemmen. In de peiling van Ipsos I&O zegt ruim de helft van de ondervraagden zeker te gaan stemmen, maar dat is vrijwel zeker een overschatting. In 2019 zei 54 procent zeker te gaan stemmen en kwam de opkomst uit op 42 procent.
Tweede in deze peiling is GroenLinks-PvdA, die met iets minder dan 20 procent van de stemmen 7 zetels zou krijgen. Dat zijn er twee minder dan in 2019, toen GroenLinks en de PvdA apart meededen en de PvdA met Frans Timmermans als lijsttrekker met 6 zetels verrassend de grootste partij werd.
In het Europees Parlement horen GroenLinks en PvdA bij verschillende fracties. De PvdA is aangesloten bij de sociaaldemocratische S&D-fractie, GroenLinks bij de Europese Groenen. De PVV maakt deel uit van Identiteit en Democratie, met het Franse Rassemblement National (voorheen Front National) en het Duitse Alternative für Deutschland (AfD).
In de peiling is de VVD met 6 zetels derde, een winst van 2.
Nul zetels voor NSCOpvallend is dat NSC op 0 zetels wordt gepeild. Slechts 1 op de 6 ondervraagden die bij de Tweede Kamerverkiezingen van november voor NSC kozen, zegt opnieuw op de partij van Pieter Omtzigt te willen stemmen.
D66, CDA en Volt worden gepeild op 2 zetels. D66 zou daarmee het huidige aantal zetels behouden, het CDA zou er twee verliezen en Volt zou er twee winnen.
De BBB, de Partij voor de Dieren en SGP staan op 1 zetel. Forum voor Democratie zou zijn drie zetels verliezen. De SP, die in 2019 geen enkele zetel haalde, lijkt opnieuw op nul uit te komen, al komt de partij wel - net als vijf jaar geleden- dicht bij een zetel.
Dat geldt voor meer partijen. De kiesdrempel is 3,22 procent. NSC, CU, SP en FvD zitten daar net onder, maar hebben volgens de onderzoekers zeker nog kans op een zetel, terwijl BBB, PvdD en de SGP ook nog onder de kiesdrempel terecht kunnen komen. De verschillen tussen deze zeven partijen zijn klein.
Sowieso wordt de opkomst een belangrijke factor. Een hogere opkomst lijkt in het voordeel van de PVV.
LijsttrekkersUit het onderzoek komt verder naar voren dat de lijsttrekkers weinig bekendheid genieten. In 2019 was Frans Timmermans bekend bij meer dan twee derde van de kiezers. Geen van de huidige lijsttrekkers komt daarbij zelfs maar in de verste verte bij in de buurt.
Het bekendst zijn nog Bas Eickhout (GL-PvdA) en Malik Azmani (VVD) met 11 respectievelijk 10 procent. Beiden lopen al langer mee. Eickhout is samen met de Duitse Terry Reintke spitzenkandidaat voor de Europese Groenen.
Verkiezingsthema'sVan de Nederlandse ondervraagde kiezers zegt 46 procent dat immigratie en asiel belangrijke thema's zijn voor hun stemkeuze. 33 procent noemt klimaatverandering en 30 procent internationale veiligheid en oorlogen.
Landbouw speelt maar voor 11 procent van de kiezers een belangrijke rol, net iets minder dan het thema natuur. Wel is natuur voor 30 procent van de GL-PvdA-kiezers belangrijk.
Overigens leven de Europese verkiezingen nog nauwelijks, constateert Ipsos I&O-onderzoeker Peter Kanne. "De meeste kiezers gaan bij hun keuze af op wat ze van deze partij zien in de landelijke politiek, slechts één op acht kijkt primair naar de Europese politiek. Terwijl er voldoende belangrijke inhoudelijke kwesties zijn die om publiek debat vragen. Denk aan immigratie, de oorlogen in Oekraïne en Gaza en het klimaat."
Het gaat in Nederland "echt de verkeerde kant op" met het toenemend antisemitisme. Dat zei demissionair premier Rutte voorafgaand aan de ministerraad vanochtend.
"Ik maak me grote zorgen dat mensen met een Joodse achtergrond op dit moment worden lastiggevallen vanwege die achtergrond en vanwege de situatie in Israël", zei Rutte. "Daar heeft die persoon niets mee te maken."
Volgens de minister-president is niet zozeer de vraag wat 'Den Haag' hiertegen doet, maar moet de samenleving het "collectief met elkaar oppakken". "We zijn een van de meest open landen van de wereld. Daar hoort dit bij, dat je elkaar aanspreekt op gedrag."
Volgens Rutte is het "te makkelijk" om alleen naar de politiek te kijken:
Rutte refereerde onder meer aan het verstoren van een optreden van Lenny Kuhr afgelopen weekend door pro-Palestijnse activisten. Zij werd een terrorist genoemd en werd beschuldigd van genocide.
Naar aanleiding van dit voorval werd staatssecretaris Gräper (Cultuur) dinsdag al naar de Tweede Kamer geroepen. Zij zei toen dat er na de ministerraad van vandaag een statement van het kabinet zou komen.
Veel Kamerleden vonden dat maar een slappe reactie en later die dag kwamen dertien van de vijftien partijen uit de Kamer met een een gezamenlijke oproep om "op te staan" tegen Jodenhaat. "Laat niemand meer zwijgen, stop antisemitisme nu", schreven ze onder meer.
Sinds de aanval van Hamas op Israël begin oktober vorig jaar en daaropvolgende oorlog in de Gazastrook is het aantal antisemitische incidenten in Nederland sterk toegenomen.
Rusland heeft geen plannen om een NAVO-land aan te vallen, zoals Polen of Tsjechië. "Het idee dat we een ander land zullen aanvallen is complete onzin", zei president Poetin. In Oost-Europa wordt al langer gewaarschuwd dat Rusland na Oekraïne ook andere landen in het vizier heeft. Maar dat is volgens Poetin dus nonsens.
De Russische president deed zijn uitspraken over de NAVO in het bijzijn van luchtmachtpiloten. "We hebben geen agressieve bedoelingen met deze staten", zei Poetin volgens het Kremlin, die de tekst van de bijeenkomst heeft gedeeld.
Dit zei Poetin tegen de luchtmachtpiloten:
Poetin zei dat de bevolking van Polen en Tsjechië onterecht bang wordt gemaakt voor een aanval. "Het is gewoon weer een manier om hun bevolking te misleiden, meer aan defensie uit te geven en de mensen daarvoor te laten betalen."
De Russische president heeft vaker gezegd dat er geen plan is om de NAVO aan te vallen. Eind vorig jaar zei de Amerikaanse president Biden dat Rusland een NAVO-land gaat aanvallen als het de oorlog in Oekraïne wint. Die opmerking noemde Poetin toen ook "complete onzin".
Wat de woorden van Poetin waard zijn is lastig te zeggen, gezien bijvoorbeeld de uitspraken rond Oekraïne begin 2022. Toen had Rusland een grote troepenmacht opgebouwd langs de grens met Oekraïne. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemde het "absurd" dat Rusland plannen had om Oekraïne binnen te vallen, waar westerse landen voor vreesden. Maar dat gebeurde alsnog, enkele weken later, in februari.
Poetin werd ook gevraagd naar de F-16-gevechtsvliegtuigen die westerse landen aan Oekraïne hebben beloofd. Nederland is een van de landen die de gevechtsvliegtuigen gaat leveren, samen met België, Denemarken en Noorwegen. Volgens de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken moeten de toestellen in de komende maanden naar Oekraïne komen.
"Als ze F-16's leveren, en blijkbaar piloten trainen, zal dit de situatie op het slagveld niet veranderen," zei Poetin. "We zullen de vliegtuigen vernietigen, net zoals we vandaag tanks, pantservoertuigen en andere uitrusting vernietigen, waaronder meervoudige raketwerpers."
Oekraïne en zijn westerse bondgenoten denken juist dat de straaljagers zullen helpen in de oorlog tegen Rusland, bijvoorbeeld doordat ze de Russische kruisraketten beter kunnen onderscheppen. De F-16's zijn een stuk geavanceerder dan de verouderde Oekraïense jachtvliegtuigen en hebben bijvoorbeeld een radar die verder kan kijken.
