Energie opwekken met vliegers: efficiënt, snel te bouwen en overal te plaatsen
Padraic Doherty doet een allerlaatste controle, voordat hij een kolossale vlieger lanceert. Er staat een stevige wind en de regen striemt in zijn gezicht. Het deert hem niet. De Ier, een fanatieke kitesurfer, is in zijn element. Met een brede grijns: "De winderige westkust van Ierland staat bekend om het kitesurfen. Geen betere plek om vliegers te testen."
Doherty is 'chief pilot' van de Nederlandse start-up Kitepower. De in Delft gevestigde onderneming test zijn laatste modellen vliegers op de uitgestrekte veengronden in West-Ierland. Het doel: duurzame energie opwekken.
Een strak gespannen kabel verbindt een blauwe generator met een vlieger. Dit is geen gewone vlieger. Het zeil heeft een oppervlakte van zestig vierkante meter. Ter vergelijking: een reguliere kitesurfvlieger is zo'n tien vierkante meter. Doherty: "Dit trekt twee tot een tweeëneenhalve ton de lucht in, genoeg om een auto op te tillen."
Met een simpele druk op een knop lanceert Doherty de vlieger. Binnen luttele seconden bereikt het een hoogte van 300 meter. Onder de vlieger hangt een zwarte rugzak met een boordcomputer. Die stuurt de vlieger aan volgens een voorgeprogrammeerd schema dat het gevaarte in een patroon van achtjes laat vliegen. Het creëert zo een jojo-effect. Daarmee wordt een grote stalen cilinder in de generator aangedreven, die als een dynamo fungeert.
Ierland is ideaal om de vliegers van Kitepower uit te proberen. Het is afgelegen, ver van de bewoonde wereld, er is aan ruimte geen gebrek en er is nauwelijks vliegverkeer. En vooral: het is een van de winderigste plekken in Europa. Vrijwel elke dag van het jaar staat in deze ruige kustregio een straffe wind.
Kitepower, dat ooit begon als project op de TU Delft, is dan ook niet het enige energiebedrijf dat van de Ierse wind profiteert. Even verderop staat Oweninny Wind Farm, het grootste windmolenpark van Ierland, met vijftig windturbines die tot 200 meter hoog zijn. Kosten van dit project: 320 miljoen euro. Het windmolenpark levert energie aan 140.000 Ierse huishoudens en bedrijven.
Het idee om vliegers te gebruiken om energie op te wekken komt oorspronkelijk van de Nederlandse ruimtevaarder en natuurkundige Wubbo Ockels. Dat leidde tien jaar geleden tot de oprichting van Kitepower, waarvan het personeel - geen verrassing - voor een groot deel uit kitesurfers bestaat.
Energieopwekking via vliegers heeft verschillende voordelen. Zo zijn vliegers efficiënter en geruislozer dan windmolens. "Als je het goed doet, kun je op een dag zo'n 300 kilowattuur opwekken. Daarmee kun je vijf elektrische auto's opladen", zegt Pieter Willems, sinds juni ceo van Kitepower.
Bovendien zijn de vliegers neer te zetten op plekken waar geen windturbines kunnen staan. "Denk aan situaties dicht bij de bewoonde wereld, waar je gewoonweg geen vergunning krijgt om een windturbine te bouwen", legt Willems uit. "Een kitesysteem kun je de volgende dag ergens plaatsen en een aantal weken windenergie laten opwekken. Als het niet meer nodig is, haal je het gewoon weg."
En dan zijn er nog de kosten. De windturbines van de nabijgelegen Oweninny Wind Farm kosten gemiddeld ruim 6 miljoen euro per stuk en de bouw duurt enkele jaren. Een installatie van Kitepower kost naar schatting 150.000 euro en is binnen een dag opgezet.
Weinig windDe vliegers kunnen stroom opwekken bij windsnelheden van 5 tot 20 meter per seconde. Kitepower werkt nu aan een nieuw model, waarmee ook al stroom opgewekt kan worden bij windsnelheden vanaf 3 kilometer per uur.
Willems ziet de vondst van zijn bedrijf als een bruikbare aanvulling op de mix van duurzame energie. "Dat is de uitdaging van de energietransitie. Als het warm weer is, heb je zonnepanelen. Als het hard waait, wek je energie op met windturbines. Als er weinig wind is, heb je vliegers. Je moet systemen hebben die onder alle omstandigheden continue duurzame energie kunnen aanbieden."
Binnen een jaar hoopt het Nederlandse bedrijf de sprong te maken van een start-up naar een volwassen onderneming die winst maakt. "We zijn een van de weinige start-ups waar mensen letterlijk naartoe bellen met de vraag of ze ons systeem kunnen kopen", zegt Willems trots. "Het is een leuke positie om in te zijn als bedrijf. Wij zeggen tegen die klanten: heb nog even geduld."