Illustrator en kinderboekenschrijver Marit Törnqvist (60) krijgt dit jaar de Johannes Vermeerprijs. Dat heeft de jury unaniem besloten.
Het is voor het eerst dat de onderscheiding gaat naar een kunstenaar die zich alleen richt op kinderen en jeugd. Törnqvist krijgt 100.000 euro, geld dat besteed moet worden aan een speciaal project binnen haar eigen vakgebied.
De jury vindt dat de Zweeds-Nederlandse Törnqvist heel goed is in het oproepen van emoties, in woord en beeld. "Het werk van Marit ademt een vrije en open manier van denken, sociale bewogenheid en een liefde voor de kleine en grote mens", omschrijft de jury. "Ogenschijnlijk eenvoudig, altijd herkenbaar en treffend, soms verlangend, dan weer surrealistisch, altijd schitterend."
Zilveren GriffelHaar boeken wonnen meerdere grote prijzen en verschenen in verschillende talen. Zo werd haar boek Schildpad en ik vorig jaar bekroond met een Zilveren Griffel, de jaarlijkse vakprijs voor de beste kinderboeken.
Verder illustreerde Törnqvist onder andere het prentenboek van de Kinderboekenweek in 2014: Fabians Feest. Voor haar illustraties in het boek Pikkuhenki won ze een Gouden Penseel voor het best geïllustreerde kinderboek.
De Johannes Vermeerprijs, ook wel de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten genoemd, wordt op 4 november officieel uitgereikt in de Nieuwe Kerk in Den Haag door minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
De Johannes Vermeerprijs werd in 2008 door de regering in het leven geroepen om "uitzonderlijk artistiek talent te eren en verder te stimuleren". Eerdere winnaars zijn onder anderen de vorig jaar overleden fotograaf Erwin Olaf. Hij kreeg de onderscheiding in 2011 voor zijn hele oeuvre.
Vorig jaar won operazangeres Tania Kross de prijs. De jury roemde onder meer haar "toonaangevende internationale zangcarrière en de vernieuwende wijze waarop zij opera breed toegankelijk maakt".
Twee jaar geleden ging de onderscheiding naar Arnon Grunberg. In zijn journalistieke reportages, filosofische essays, romans en columns legt hij volgens de jury regelmatig de vinger op de zere plek. "Hij behoort tot de belangrijkste, meest veelzijdige en invloedrijkste kunstenaars van dit moment."
ING stopt met het lenen van geld aan sommige bedrijven in de olie- en gasindustrie. Per direct geeft de bank geen nieuwe leningen meer aan bedrijven die zich alleen richten op het oppompen van olie en gas en het ontwikkelen van nieuwe velden.
Het gaat dus niet om grote olieconcerns als Shell en BP. Want die zijn breder actief, met bijvoorbeeld raffinaderijen en benzinestations.
Een woordvoerder van ING wil geen namen noemen van bedrijven die niet meer welkom zijn, maar wel verduidelijken dat nu nog zo'n 25 van deze olie- en gasbedrijven leningen hebben.
Geen lng-exportterminals meerVanaf 2026 financiert ING ook geen nieuwe lng-exportterminals meer. Dat zijn faciliteiten waar aardgas vloeibaar wordt gemaakt om vervolgens met schepen geëxporteerd te worden. ING financiert nu nog zo'n 20 bedrijven in die sector, onder meer in de VS.
Lng-terminals bedoeld voor de import van aardgas blijft ING wel financieren. Nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen kwam er veel minder Russisch gas via pijpleidingen naar Europa. Sindsdien zetten landen hier meer in op gasimport via lng-terminals. Zo kwam er snel een drijvende lng-terminal in de Groningse Eemshaven.
Breder klimaatbeleidDe maatregelen zijn onderdeel van een breder klimaatbeleid bij de bank. Vanaf 2040 wil ING helemaal niets meer lenen aan bedrijven die olie en gas oppompen.
De bank houdt nu de duurzaamheidsmaatregelen van 2000 grote klanten in de gaten. Klanten die in de ogen van ING te weinig stappen maken, kunnen in de toekomst uitgesloten worden van nieuwe leningen.
Extinction RebellionING was de afgelopen tijd regelmatig het doelwit van acties van de klimaatactiegroep Extinction Rebellion. Die wil dat ING per direct stopt met de financiering van de fossiele industrie.
Een woordvoerder van ING zegt dat de stap van vandaag niks te maken heeft met druk vanuit Extinction Rebellion. "We zijn al sinds 2018 bezig met het sturen op duurzaamheid in onze leningenportefeuille." De bank zegt altijd bereid te zijn tot een gesprek met Extinction Rebellion en het duurzaamheidsbeleid graag uit te willen leggen.
In de Amerikaanse staat Kentucky is zeer waarschijnlijk het lichaam gevonden van de man die bijna twee weken geleden op een snelweg auto's onder vuur nam. De identificatie moet nog plaatsvinden, maar de politie gaat ervan uit dat het de 32-jarige schutter is.
Het stoffelijk overschot werd uiteindelijk gevonden door twee agenten en twee YouTube-streamers, die zelf op onderzoek waren uitgegaan. Zowel de agenten als de streamers waren gaan kijken op een plek waarboven ze gieren hadden zien cirkelen. De twee youtubers krijgen een beloning van 25.000 dollar voor hun hulp.
Bij het lichaam van deze Joseph Couch werd ook een nog onbekend wapen gevonden. De doodsoorzaak moet duidelijk worden uit de autopsie, maar de man had een berichtje naar zijn ex-vrouw gestuurd. Daarin stond dat hij een einde aan zijn leven wilde maken nadat hij vreemden had aangevallen.
Op de snelweg in Kentucky werden zaterdagavond 7 september twaalf rijdende auto's beschoten. Vijf mensen raakten daarbij gewond, van wie er een in het gezicht werd geraakt. Alle gewonden moesten naar het ziekenhuis. De dader had het vuur geopend vanaf een klif boven een afslag, niet ver van het stadje London. Daarna verdween hij in de omgeving.
Couch was een voormalig reservist van het Amerikaanse leger. Hij gebruikte een semiautomatisch AR-15-geweer, dat hij net als zo'n duizend patronen op de dag van de schietpartij legaal had gekocht. De politie heeft nog niets meegedeeld over een motief, maar denkt wel dat de automobilisten willekeurige slachtoffers waren.
Kort na de beschietingen begon de politie een klopjacht op de man, waarbij scholen in de omgeving uit voorzorg werden gesloten. Het geweer werd al snel teruggevonden, net als de auto van Couch en een mobiele telefoon waar de batterij uit was gehaald. Daarna volgde een dagenlange zoektocht naar de man zelf, in een gebied van ruim 11.000 hectare.
31 december 1624. Door het kruiende ijs en de hoge waterstand breekt de dijk van de Lek ter hoogte van Tull en 't Waal, vlak bij Houten.
Het kolkende water bereikt grote delen van Utrecht en Holland, tot Rotterdam en Amsterdam. Pas drie maanden later lukt het om het gat in de dijk te dichten.
Het getroffen gebied heeft een groot inwonertal en de economische waarde is belangrijk. Daarom wil het Utrechtse hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams (later De Stichtse Rijnlanden) dat dit nooit meer gebeurt.
Eeuwenoude obligatieHet is het begin van een obligatieprogramma dat nog steeds, 400 jaar later, loopt. Om de dijken van de Lek te versterken, haalt het waterschap in 1624 geld op bij vermogende Nederlanders. Zij kunnen geld uitlenen (obligaties kopen) en dat levert 23.000 gulden op. Later worden er nog meer obligaties uitgeschreven.
Door de eeuwen heen wordt hoogwaterbescherming een zaak van nationaal belang. De meeste obligaties worden dan ook teruggekocht door het waterschap, maar tot op de dag van vandaag zijn er mensen die deze obligaties in handen hebben.
RentefeestjeHet resultaat: een 400 jaar oude obligatie waarover nog rente wordt betaald, volgens het Guinness World Records-boek de oudste ter wereld. En dat wordt gevierd op de Amsterdamse beurs. Tijdens de gongceremonie wordt stilgestaan bij deze rente-uitkering. Dit jaar is de rente bijna 400 euro.
Het is een feestje waard, volgens de woordvoerder van de Amsterdamse beurs: "Deze eeuwenoude obligaties voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma zijn misschien wel actueler dan ooit. Bovendien staan de stukken, die al bijna 400 jaar rente geven, symbool voor de financiële betrouwbaarheid van Nederland."
De laatste keer dat er rente over werd betaald was in 2016. Nu gaat het om obligaties uit 1638 en 1765 in handen van de Amsterdamse beurs. Later dit jaar wordt de alleroudste obligatie, 400 jaar oud, beloond met rente. Deze is in handen van de New York Stock Exchange.
Hoewel het Hoogheemraadschap al 400 jaar met deze renteverplichting zit, vindt Stichtse Rijnlanden het toch ook een feestje waard. Willem van der Steeg van het Hoogheemraadschap: "Deze ramp van 400 jaar geleden is enorm geweest. Uitsluiten dat er ooit weer een dijk doorbreekt, kunnen we niet, maar het is nu wel vele malen veiliger dan toen."
Van der Steeg wil graag dat het 'waterbewustzijn' onder Nederlanders toeneemt. Er worden onder meer gastlessen op basisscholen en fietstochten langs de Lek georganiseerd om over deze geschiedenis te vertellen.
De aarde had 466 miljoen jaar geleden mogelijk een Saturnus-achtig ringenstelsel. Daarvoor hebben wetenschappers van de Australische Monash-universiteit aanwijzingen ontdekt. Ze hebben hun bevindingen gepubliceerd in het wetenschappelijke vakblad Earth and Planetary Science Letters.
De ring van stof en puin zou zijn ontstaan nadat een passerende planetoïde was ingevangen door de zwaartekracht van de aarde en door de sterke getijdenkrachten uiteen was gevallen in kleine brokstukken. De puinring heeft volgens de onderzoekers waarschijnlijk tientallen miljoenen jaren om de aarde gedraaid. Uiteindelijk viel het puin naar de aarde, waardoor er een piek in het aantal meteorietinslagen optrad.
Die inslagen vormen ook de belangrijkste aanwijzing dat de puinring daadwerkelijk heeft bestaan. De onderzoekers van de Australische universiteit keken naar de positie van 21 inslagkraters, waarvan wordt gedacht dat ze afkomstig zijn van vallende brokstukken van een grote planetoïde die tussen 488 en 443 miljoen jaar geleden neerkwamen.
IJstijdMet een computermodel werd berekend waar die 21 kraters in die periode hebben gelegen: allemaal binnen 30 graden van de evenaar. Dat is opvallend, want een veel groter deel van de aarde ligt buiten die zone. De keten van kraters rond de evenaar is consistent met het idee van een ring van puin die zou zijn gevormd na het uiteenvallen van een planetoïde van zo'n 12 kilometer doorsnee.
Als de aarde inderdaad een Saturnus-achtige ring rond de evenaar had, kan die ring het klimaat van onze planeet behoorlijk hebben beïnvloed, zo blijkt uit het nieuwe onderzoek. De ring zou een schaduw hebben geworpen over het oppervlak en zo een wereldwijde afkoeling hebben veroorzaakt. Er was zo'n 445 miljoen jaar geleden inderdaad sprake van een ijstijd, een van de koudste periodes in de afgelopen 500 miljoen jaar.
Het onderzoeksteam benadrukt dat veel over de ringen-theorie nog onduidelijk is. "We weten niet hoe de ring er vanaf de aarde zou hebben uitgezien, hoeveel licht hij zou hebben weggenomen of hoeveel brokstukken er in de ring zouden moeten zijn geweest om de temperatuur op aarde te verlagen", aldus een van de wetenschappers.
Goedemorgen! Hezbollah-leider Nasrallah houdt een toespraak naar aanleiding van de reeks dodelijke ontploffingen in Libanon en Syrië. En premier Schoof beantwoordt vragen van de Tweede Kamer op de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen.
Eerst het weer: vandaag is er veel ruimte voor de zon en bij een matige noordoostenwind wordt het 22 tot 24 graden. In de namiddag komen in het zuidoosten enkele stapelwolken voor; lokaal is hier een enkele onweersbui mogelijk.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.
Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?Tussen 2002 en 2023 zijn er wereldwijd zo'n 61 procent minder mensen overleden aan de ziektes malaria, tuberculose en hiv. Dat meldt de Zwitserse organisatie Global Fund, die projecten financiert om die ziektes te bestrijden.
"Er zit veel goed nieuws in het rapport", vertelt Marijke Wijnroks, tropenarts en manager bij Global Fund. "Ruim twintig jaar geleden was een ziekte als hiv nog een doodsvonnis in ontwikkelingslanden. Dat is nu enorm omgedraaid." Wijnroks benadrukt wel dat er nog geld nodig is om de ziektes verder te bestrijden.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:De aanwas van nieuwe geschikte stamceldonoren stokt. Om het stamcelbestand in stand te houden of licht te laten groeien wil Stichting Matchis jaarlijks 20.000 tot 30.000 nieuwe donoren werven. Dit jaar hebben zich nog geen 10.000 nieuwe donoren gemeld.
Voor Lisanne (28) vond Matchis een passende match, waardoor zij 'een nieuw leven kreeg':
Fijne dag!
Premier Schoof wacht vandaag, op de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen, een pittige dag. Gisteren heeft hij van oppositie- én coalitiepartijen tal van vragen gekregen over de koers van zijn kabinet en die zal hij vanaf 11.00 uur naar tevredenheid van zoveel mogelijk partijen moeten beantwoorden.
Een van de belangrijkste onderwerpen wordt de aangekondigde noodwetgeving om zo snel mogelijk allerlei asielmaatregelen te nemen. Deze noodwet kan worden doorgevoerd zonder goedkeuring vooraf van de Eerste en Tweede Kamer, en dat is tegen het zere been van veel oppositiepartijen.
"Niet democratisch", vinden onder meer GroenLinks-PvdA, SP, CDA, D66, Denk, ChristenUnie, Partij voor de Dieren en Volt. Ze zeggen dat er geen sprake is van een noodsituatie. Bovendien kunnen volgens hen ook op een andere wijze, via een spoedwet, strengere asielmaatregelen genomen worden.
De tijdelijk NSC-fractievoorzitter Van Vroonhoven werd gisteren anderhalf uur onder vuur genomen vanwege haar steun aan de noodwet, die volgens de oppositie niet past bij de rechtsstatelijkheid die haar partij hoog in het vaandel heeft staan.
Zo uitten de fractievoorzitters van ChristenUnie en Volt scherpe kritiek op de steun voor de noodwet van de NSC:
Schoof moet duidelijk maken waarom het kabinet denkt dat een noodwet gerechtvaardigd is en bij de rechter stand zal houden. Dat is niet eenvoudig, omdat er vooral problemen zijn met de opvang van asielzoekers en niet zozeer, zegt de oppositie, met het te hoge aantal vluchtelingen.
Ook zal Schoof in moeten gaan op de brief over een zogeheten opt-out die PVV-minister Faber van Asiel en Migratie naar de Europese Commissie heeft gestuurd. Daarin staat dat Nederland een opt-out wil als er een nieuw Europees verdrag komt. Een opt-out betekent dat Nederland zich niet meer zou hoeven te houden aan de Europese wetgeving op dit gebied.
Het sturen van dat briefje zonder eerst van tevoren steun te organiseren in Europa was diplomatiek niet heel handig, oordeelde ook VVD-leider Yesilgöz. Faber gooit haar glazen in, vinden oppositiepartijen.
Wensen oppositieVerder moet vandaag duidelijk worden of het kabinet nog bereid is tegemoet te komen aan een aantal wensen van de oppositie die geld kosten. Het CDA wil dat de maatschappelijke diensttijd niet verdwijnt en de ChristenUnie wil extra politie op straat.
D66 en CDA willen dat de btw op sport niet omhooggaat, GroenLinks-PvdA hoopt dat de btw-verhoging op kranten wordt teruggedraaid. De coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB hebben erkend dat ze niet onverdeeld gelukkig zijn met die btw-verhogingen, maar ze leveren wel geld op.
'Uitgestoken hand'Het kabinet-Schoof heeft gezegd dat er een "uitgestoken hand" is naar de oppositie. Vandaag moet blijken wat dat betekent.
Schoof zal verder nog moeten ingaan op wensen van de coalitiepartijen zelf. De VVD wil bijvoorbeeld meer ambitie op het terrein van asiel.
Het debat zal de hele dag duren. Meestal zijn de Algemene Politieke Beschouwingen rond middernacht afgerond.
In het Brabantse Roosendaal is vannacht een grote brand uitgebroken in een loods van 1000 vierkante meter. Het gaat om een pand van een bedrijf in elektrische fietsen.
Er was voor zover bekend niemand aanwezig in het pand.
De brandweer rukte iets voor 02.00 uur uit en wist te voorkomen dat het vuur oversloeg naar naastgelegen panden. Brandweerlieden sloopten een deel van de loods om bij de brandhaard te komen. Even na 05.00 uur werd het sein brand meester gegeven.
Er ontstond veel rook in de buurt. De brandweer adviseerde omwonenden ramen en deuren dicht te houden. Een deel van het bedrijventerrein waar de brand woedt is afgesloten.
De oorzaak van de brand is niet bekend. De brandweer verwachtte vannacht dat het nablussen nog uren ging duren.
