"Hier was na de Tweede Wereldoorlog een van de meest beruchte zwarte markten van Wenen." Jascha Novak vertelt een groepje studenten over het rijke spionageverleden van de Oostenrijkse hoofdstad. Hij geeft spionagetours, vol historische verhalen. "Ook spionnen waren actief op deze markt. Niet om spullen te kopen, maar geheime informatie."
Die spionage is niet alleen een romantisch geschiedenisverhaal. Wenen heeft zich de afgelopen jaren ontpopt als "hoofdstad van Russische spionage", volgens inlichtingenbronnen. De Russische inmenging in Oostenrijk zou zelfs zo ver gaan dat westerse bondgenoten zijn gestopt met het delen van gevoelige informatie met de Oostenrijkers.
Dit voorjaar werd duidelijk hoe diep de Russen in Oostenrijk geïnfiltreerd zijn. Inlichtingenofficier Egisto Ott bleek jarenlang uit Europese databanken persoonsgegevens aan Rusland te hebben doorgespeeld. Onder meer van onderzoeksjournalist Christo Grozev, die Oostenrijk is ontvlucht na een aan de Russische geheime dienst toegeschreven woninginbraak.
Ott zou bovendien een drijvende kracht zijn achter een omstreden politie-inval bij de Oostenrijkse inlichtingendienst BVT in 2018, die de dienst deels lamlegde. De man die verantwoordelijk was voor de BVT-inval is Herbert Kickl, destijds minister van Binnenlandse Zaken en nu lijsttrekker van de radicaal-rechtse FPÖ.
Dat schrikt kiezers niet af. Kickls FPÖ gaat aan kop in de peilingen en kan bij de verkiezingen morgen voor het eerst de grootste partij worden. "De partij neemt zeer openlijk de standpunten van Poetin over", zegt politicoloog en blogger Sebastian Reinfeldt. Zo verzet de FPÖ zich tegen sancties tegen Rusland en steun aan Oekraïne.
Niet alleen bij FPÖOostenrijk heeft een speciale, historische relatie met Rusland. Na de bevrijding in 1945 door het Sovjetleger werd neutraliteit afgedwongen in ruil voor onafhankelijkheid. Om die reden is het land geen lid van de NAVO.
Wenen sprak zich uit tegen de inval in Oekraïne, maar bood alleen financiële en geen enkele militaire hulp. Op dat punt is de Oostenrijkse politiek opvallend eensgezind: geen enkele partij pleit voor wapensteun aan Kyiv.
Ook bij andere partijen zijn er geluiden te horen die door Moskou worden verwelkomd, vertelt Reinfeldt. "De neutraliteit wordt zo breed uitgelegd, dat men vindt dat Oostenrijk zich niet moet bemoeien met Rusland en Oekraïne. Dat houdt in dat Russische oorlogsmisdaden niet te veel bekritiseerd mogen worden."
Bij een toespraak van de Oekraïense president Zelensky bleven naast FPÖ-politici daarom ook leden van de sociaaldemocratische SPÖ weg. "Ook bestaat er, van links tot rechts, kritiek op de sancties tegen Rusland."
In Oostenrijk leeft breed de overtuiging dat met Rusland valt te praten. Bondskanselier Nehammer reisde dit jaar als eerste westerse leider, nog voor het omstreden bezoek van de Hongaarse premier Orbán, naar Moskou voor een "direct en open" gesprek met Poetin.
Pas vorige maand is de Oostenrijkse regering het eens geworden over een nieuwe veiligheidsstrategie, waarin Rusland niet langer een "strategische partner" wordt genoemd. Dat is nu veranderd in "bedreiging", 2,5 jaar na de inval in Oekraïne en ruim tien jaar na de annexatie van de Krim. Aan die wijziging ging jarenlange discussie vooraf, een periode waarin minister Kneissl van Buitenlandse Zaken nog met alle egards president Poetin ontving op haar bruiloft. Ze woont inmiddels in Rusland.
Feit is dat de economische belangen nog altijd groot zijn. De Oostenrijkse bank Raiffeisen is met afstand de grootste westerse bank in Rusland. Toen Oekraïne de bank op een zwarte lijst van "oorlogssponsors" wilde zetten, blokkeerde Oostenrijk een nieuw Russisch sanctiepakket, waarna Kyiv de bank toch van de lijst schrapte.
Ook voor gas blijft Oostenrijk sterk afhankelijk van Rusland. Waar in de hele EU nog slechts 15 procent van het gas uit Rusland komt, ligt dat in Oostenrijk rond de 90 procent.
SatellietenReinfeldt vindt dat Oostenrijk lang naïef is geweest tegenover Rusland. Het laat de spionagepraktijken bovendien zijn gang gaan. Sterker nog: spionage is toegestaan zolang het zich niet tegen Oostenrijk richt. Ook tourgids Novak merkt dat Oostenrijkers vaak nauwelijks op de hoogte zijn van de omvang van de spionage in het land. "Ze reageren vaak verbaasder dan buitenlandse toeristen."
Aan een doorgaande weg aan de rand van Wenen wijst Reinfeldt naar een groot betonnen gebouw, omheind en volgehangen met camera's. Hier wonen en werken tientallen Russische diplomaten. Op het dak staan zeker tien satellietschotels, de meeste op het oosten gericht. "Niet om tv-zenders te ontvangen. Nee, hier luisteren de Russen communicatie af. Het is algemeen bekende informatie, maar het wordt toegelaten."
Twee Russischtalige vrouwen bij het gebouw willen niet reageren als we vragen naar de schotels. Een omwonende haalt haar schouders op: "Die dingen zijn er al jaren. En ja, de Amerikanen doen zoiets toch ook?"
Het onthulde spionageschandaal zal de verkiezingen niet beïnvloeden, zegt Reinfeldt. "Het thema houdt kiezers niet bezig en geen enkele partij voert er campagne mee. Buitenlandbeleid wordt buiten de verkiezingen gehouden, dat is absoluut fascinerend."
Vier van de vijftien Belgische slachtoffers van seksueel misbruik door priesters, met wie paus Franciscus gisteren een gesprek heeft gehad, zeggen dat paus hen meermaals excuses heeft aangeboden. Ook zou hij een schadevergoeding hebben toegezegd.
Gisteren had de paus bij zijn ontvangst op het Kasteel van Laken, de residentie van de koning, al gezegd dat het jarenlange misbruik een schande is en dat de katholieke kerk zich moet schamen. De Belgische premier De Croo had ten overstaan van de paus in een ingelaste toespraak scherpe kritiek en zei dat een doofpot niet aanvaardbaar is.
Van tevoren was er veel scepsis over de ontvangst. Er was een uur uitgetrokken voor het gesprek met de vijftien slachtoffers, die waren uitgekozen door de Belgische bisschoppen en het Vaticaan.
Uiteindelijk duurde de ontmoeting ruim twee uur en toonden sommigen zich opgelucht. "Hij heeft zijn excuses aangeboden en die waren oprecht. Hij heeft zich verontschuldigd en was beschaamd over wat er in het instituut gebeurd is", zegt een van hen, Aline Colpaert tegen de VRT. Ze voegt eraan toe dat de paus ook vindt dat er financiële compensatie moet komen.
Oprecht geluisterdVolgens een ander slachtoffer, Koen Van Sumere, wil de paus nog met de bisschoppen spreken over een financiële regeling, maar komt die er wel. Ook worden de slachtoffers volgend jaar door hem in Rome ontvangen om te bespreken of er echt iets is veranderd, zegt hij.
"Het is de eerste keer dat ik spreek met iemand van de clerus die echt oprecht luistert. Over onze vraag om bepaalde bisschoppen te ontslaan of kardinaal Danneels postuum een blaam te geven, zei hij dat hij dat ging onderzoeken", aldus Van Sumere.
Gewoon een mensEen zus van een ander slachtoffer, Lieve Brouwers, zegt dat ze "een paus heeft gezien die ook gewoon een mens is." " Ik zat op een halve meter van hem en heb duidelijk tranen gezien. Ja, hij heeft geweend." Haar broer werd drie jaar misbruikt en heeft zelfmoord gepleegd.
Toch toont niet iedereen die paus Franciscus heeft gesproken zich tevreden. Jan Puype zegt dat hij geen excuses heeft gehoord. "Daar gaat het ook niet om. Je moet komen met oplossingen." Als die niet komen, is hij bang "dat velen zullen hervallen in de pijn die we allemaal hebben."
De onderhandelende partijen in Vlaanderen hebben vannacht een regeerakkoord gesloten. De centrumrechtse N-VA, het sociaaldemocratische Vooruit en de christendemocratische CD&V vormen de komende vijf jaar een regering.
Afgelopen nacht is er lang door onderhandeld om de puntjes op de i te zetten. Rond 05.00 uur kondigde formateur Matthias Diependaele (N-VA) aan dat de drie partijen tot een akkoord waren gekomen. De plannen van de Vlaamse coalitie worden dit weekend voorgelegd aan de leden van de drie partijen.
"Er wordt van ons een regering verwacht, er wordt van ons een goed bestuur verwacht, maar natuurlijk op een manier waarbij die drie partijen zich goed voelen", zei Diependaele na de onderhandelingen. "Ik denk dat we daarin geslaagd zijn."
Onderhandelaars 'fier'De inhoud van het regeerakkoord is nog niet bekendgemaakt. Wel schrijft de voorzitter van Vooruit, Conner Rousseau, op Instagram dat er "een betere en socialere Vlaamse regering" komt, "met veel goed nieuws in ons onderwijs, in welzijn, voor betaalbaar wonen."
Ook CD&V-voorzitter Sammy Mahdi is "fier op wat we in de volgende jaren zullen verwezenlijken voor de Vlamingen".
Wallonië en landelijkIn juni, op de dag van de Europese verkiezingen, zijn de Belgen ook naar de stembus gegaan voor de Waalse, Vlaamse en landelijke parlementen. De onderhandelaars in Wallonië waren er na een maand al uit. Daar hebben de twee partijen MR (centrumrechts) en Les Engagés (centristisch) samen een regering gevormd.
De onderhandelingen voor een nieuw federaal kabinet zijn nog altijd gaande. Het is niet de verwachting dat daarbij op korte termijn grote stappen zullen worden gezet.
Goedemorgen! Grote kans dat in jouw buurt koffie of taart te vinden is, want het is Burendag. En hopelijk goed nieuws voor de twee astronauten die gestrand zijn op het ISS.
Eerst het weer: Vandaag trekken buien over het land, maar tussendoor schijnt ook geregeld de zon. Er waait een matige westen- tot noordwestenwind en het wordt 13 of 14 graden. Daarmee is het fris voor eind september, want waarden van 18 graden zijn nog gebruikelijk. Morgen blijft het droog en schijnt de zon, vanaf maandag is het opnieuw wisselvallig.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?Israël heeft gisteravond verschillende aanvallen uitgevoerd op gebouwen in een buitenwijk van de Libanese hoofdstad Beiroet. Hierbij was het belangrijkste doelwit Hezbollah-leider Hassan Nasrallah, melden verschillende bronnen. Het is onbekend of hij nog in leven is.
Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:Je huis isoleren klinkt als een goed idee. Maar steeds vaker zitten vleermuizen in de weg. De beschermde dieren houden zich op in spouwmuren, waardoor isolatiebedrijven nog maar een paar maanden per jaar kunnen werken. En dat levert flinke problemen op:
De Belgische politie heeft een 59-jarige priester opgepakt vanwege de mogelijke betrokkenheid bij de dood van een collega uit Engeland. Dat heeft de politie bevestigd aan de Vlaamse omroep VRT na berichtgeving door Het Laatste Nieuws.
De Engelse priester (67) was bij de Belgische priester op bezoek in Kalmthout, net over de grens bij Roosendaal. De Brit was daar vanwege het bezoek van de paus aan België. De twee priesters zouden elkaar al lange tijd kennen.
De Britse priester overleed donderdagnacht in de pastorij. Mogelijk had hij xtc genomen. Bij een urinetest zijn volgens Het Laatste Nieuws sporen van amfetamine en MDMA gevonden. MDMA is de werkzame stof van xtc.
Later vandaag zal er autopsie plaatsvinden op het lichaam van de dode priester. Daarna wordt besloten of de Belg langer vast moet blijven zitten.
Israël heeft gisteren verschillende aanvallen uitgevoerd op gebouwen in een buitenwijk van de Libanese hoofdstad Beiroet. Hierbij was het belangrijkste doelwit Hezbollah-leider Hassan Nasrallah, melden verschillende bronnen. Het is onbekend of hij nog in leven is.
Volgens The New York Times heeft Israël bij de aanvallen een bunker vernietigd nadat er informatie was binnengekomen dat Nasrallah daar aanwezig was voor een overleg. Israëlische media meldden gisteravond al dat de aanval 'geslaagd is'.
Een bron dicht bij Hezbollah heeft daarnaast aan persbureau Reuters laten weten dat er sinds de aanval geen contact meer is met de hoogste leiding van de militante beweging. Maar eerder op de avond meldde een bron van Reuters en het Iraanse persbureau Tasmin dat Nasrallah nog in leven zou zijn.
'Te vroeg om iets te zeggen'Officieel heeft Israël nog niet gereageerd. Ook Hezbollah is nog niet met een verklaring gekomen. "Ik denk dat het nog te vroeg is om iets te zeggen", zei een hooggeplaatste Israëlische functionaris gisteravond.
De aanvallen op de wijk Dahieh waren de zwaarste in zeker een jaar tijd. De wijk vormt de machtsbasis van Hezbollah. Volgens Al Jazeera wonen er ongeveer 700.000 mensen.
Dit zijn beelden van de aanvallen van gisteravond en de chaos op de grond:
Verschillende gebouwen zijn bij de aanval verwoest. Zeker zes mensen zijn gedood, meldt het Libanese ministerie van Gezondheid. 91 mensen raakten gewond. Bewoners van de wijk spraken van "complete chaos" na de aanval.
Na de Israëlische aanval in Beiroet voerde Hezbollah luchtaanvallen uit op Israël. Minstens twee raketten sloegen in in de stad Safad in het noorden van Israël. Tientallen andere raketten werden volgens het Israëlische leger onderschept.
Rond 23.30 uur volgde er een nieuwe luchtaanval van Israël op verschillende gebouwen in het zuiden van Beiroet. Volgers het Israëlische leger waren wapenvoorraden van Hezbollah doelwit. Hezbollah ontkent dat er wapens in de gebouwen lagen. De rest van de nacht zijn er nog verschillende aanvallen uitgevoerd op Beiroet.
Mocht Nasrallah zijn omgekomen, dan is dat een zware klap voor de militante beweging. Nasrallah werd in 1992 benoemd tot leider van Hezbollah, nadat zijn voorganger werd gedood bij een Israëlische luchtaanval. Onder zijn leiding voerde Hezbollah aanvallen - waaronder bomaanslagen - uit op Israëlische en Joodse doelen wereldwijd. Bij aanslagen op de Israëlische ambassade en een Joods cultureel centrum in Buenos Aires vielen tientallen doden.
In de jaren daarna groeide de militaire capaciteit van Hezbollah flink, grotendeels door steun van Iran. In 2000 trok Israël zich terug uit Libanon, mede door gewapend verzet van Hezbollah. Dat was belangrijk voor de vorming van Nasrallahs wereldbeeld; in een interview met The Washington Post in 2006 stelde hij dat het oppakken van de wapens "de enige manier is om te vechten tegen de bezettingsmacht Israël".
Nasrallah vertoont zich zelden in het openbaar. Volgens experts weet alleen een klein groepje hooggeplaatste Hezbollah-leden waar hij zich schuilhoudt. Naar verluidt woont hij in een ondergrondse bunker, waarvandaan hij Hezbollah aanstuurt.
Een automobilist heeft zich gisteravond rond 22.00 uur vastgereden op de Erasmusbrug in Rotterdam. Door nog onbekende reden reed de bestuurder de trambaan op in plaats van de autoweg, waarna de auto na enkele tientallen meters vast kwam te zitten op de tramrails.
De auto kwam aangereden vanaf de Kop van Zuid en reed richting het centrum van de stad. Het tramverkeer op de Erasmusbrug lag door de auto op de rails een paar uur stil. Een aantal trams moest achteruit terug, richting het centrum. Ook het autoverkeer op de brug werd enige tijd stilgelegd.
Uiteindelijk moest het voertuig met een kraan van het spoor worden gehaald, waarna al het verkeer weer over de brug kon.
Er komt een nieuw seizoen van het televisieprogramma The Voice of Holland. Dat zegt Peter van der Vorst, directeur van RTL, in een interview met het AD.
Van der Vorst zegt dat de voorbereidingen voor een nieuw seizoen samen met rechteneigenaar ITV Studios worden opgestart. Het duurt nog wel even voordat het programma weer te zien is.
"Dat kost waarschijnlijk nog ongeveer anderhalf jaar", zegt de RTL-directeur. "The Voice is een ijzersterk format. We hebben altijd gezegd: daar lag het niet aan. We zijn heel erg trots op dit programma, hoewel het verschrikkelijk is wat er gebeurd is."
De talentenjacht werd ruim twee jaar geleden van de buis gehaald na onthullingen van het BNNVARA-programma BOOS over seksueel wangedrag en machtsmisbruik. Na de uitzending kwamen tientallen meldingen binnen bij meldpunten.
Ernstige bedenkingenIn dezelfde krant zegt advocaat Sébas Diekstra, die meerdere oud-kandidaten bijstaat, dat hij "ernstige bedenkingen" heeft bij de terugkeer van het programma. Wat hem betreft moet er een "grondig en onafhankelijk" onderzoek komen naar de misstanden, dat zich ook moet richten op de rol van het management. Het systeem van begeleiding en nazorg van kandidaten moet op de schop, om te borgen dat er geen onveilige situaties meer kunnen ontstaan, vindt hij.
The Voice wordt wereldwijd uitgezonden. Het programma is een idee van de Nederlandse televisieproducent Talpa. Een vast element is dat de juryleden in omgedraaide stoelen zitten en zo de deelnemers niet kunnen zien. De eerste uitzending was in 2010.
Het kabinet heeft besloten om een groep van mogelijk tweehonderd Afghanen die voor Nederland hebben gewerkt tijdens de militaire aanwezigheid in Afghanistan, toch niet samen met hun gezinnen te laten overkomen naar Nederland. Dat schrijven de ministers van Buitenlandse Zaken, Defensie en Asiel en Migratie aan de Tweede Kamer.
Het vorige kabinet had besloten "een extra inspanning" te leveren om deze "afgebakende groep" voormalige Afghaanse bewakers in Nederland op te vangen. Die beslissing draait het kabinet terug, zo staat in de Kamerbrief. De bewakers waren niet rechtstreeks in dienst van de Nederlandse overheid, maar werden ingehuurd via een extern beveiligingsbedrijf.
Toen het vorige kabinet het besluit nam, op verzoek van een meerderheid in de Tweede Kamer, ging het om 145 beveiligingsmedewerkers. Met hun gezinsleden kwam dat neer op 965 personen.
Uit de administratie van het ministerie van Defensie is volgens het kabinet gebleken dat het mogelijk om veel meer mensen gaat: bijna duizend beveiligingsmedewerkers, die samen met hun gezinnen staan voor meer dan 4500 mensen. Van een groot deel van de voormalige bewakers is niet bekend waar zij zijn. Zij verblijven mogelijk al in veilige landen, schrijven de ministers.
De kosten van het overbrengen van de gezinnen speelt een rol bij de afweging, zo blijkt uit de meegestuurde stukken. Zelfs bij de kleinst mogelijke groep van tweehonderd bewakers en hun gezinnen komen die uit op meer dan 30 miljoen euro. Ook de overbelasting bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst speelt een rol, en het is volgens het kabinet lastig vast te stellen wat het gevaar is dat de voormalige bewakers op dit moment nog lopen onder het huidige Taliban-regime.
Schrijnende gevallen"Het huidige kabinet maakt derhalve een andere afweging. Wel blijft het kabinet binnen het bestaand beleid oog houden voor schrijnende gevallen, net als het vorige kabinet heeft gedaan", zeggen de ministers. Op dit moment liggen bij het ministerie van Buitenlandse Zaken 31 verzoeken van ambassadebewakers en 137 van beveiligers om in aanmerking te komen voor asiel in Nederland.
Het besluit leidt tot woedende reacties in de Tweede Kamer. Initiatiefnemer Piri, Kamerlid van GroenLinks-PvdA zegt op X: "Het is harteloos en woestmakend dat het kabinet weigert om de laatste evacués over te laten komen." Zij vindt het een "ereschuld" omdat de bewakers met gevaar voor eigen leven Nederlandse militairen en diplomaten hebben geholpen.
Ook CDA-Kamerlid Boswijk vindt het "buitengewoon pijnlijk" dat het huidige kabinet "eerder gemaakte toezeggingen" niet nakomt. D66-Kamerlid Paternotte noemt het besluit "schaamteloos". De partijen willen komende week een debat over het besluit.
Bij de uitreiking van de Gouden Kalveren in Utrecht is De Terugreis uitgeroepen tot beste film. Hoofdrolspeelster Leny Breederveld kreeg het Kalf voor beste hoofdrol.
In De Terugreis reist het oudere koppel Jaap en Maartje af naar Spanje om een oude, zieke vriend op te zoeken. Onderweg komen ze erachter dat ze zelf ook niet meer de jongsten zijn.
Hardcore Never Dies won de meeste Gouden Kalveren: voor beste sound design, beste muziek, beste production design en beste costume design. Deze film over de gabberbeweging van de jaren 90 was met tien nominaties vooraf een van de favorieten.
De veelgeprezen serie De Joodse Raad werd uitgeroepen tot beste dramaserie. Deze EO-productie won ook een Kalf voor het beste scenario.
Meeste bioscoopbezoekersDrie Kalveren gingen naar Dit is geen kerstfilm. De komedie kreeg de filmprijzen voor beste regie (Michael Middelkoop) en beste scenario. Actrice Laura Bakker kreeg het beeld in de categorie beste bijrol. Ook De bezette stad van Steve McQueen (beste camera, beste montage en beste lange documentaire) ging met drie prijzen naar huis.
Begin september maakte de organisatie van het Nederlands Film Festival al bekend dat het Gouden Kalf van het Publiek dit jaar gaat naar Bon Bini: Bangkok Nights met Jandino Asporaat in de hoofdrol. De film trok het afgelopen jaar de meeste bioscoopbezoekers.
De Gouden Kalveren zijn de belangrijkste filmprijzen van Nederland. Ze worden sinds 1981 jaarlijks uitgereikt aan het einde van het Nederlands Film Festival in Utrecht.
De gevangenis in Estland waar in de toekomst mogelijk Nederlandse gevangenen hun straf uit gaan zitten, wordt op sommige punten slecht beoordeeld in een inspectierapport van de Raad van Europa. Klachten als verbale mishandeling, te weinig eten en slechte ventilatie worden in de gisteren verschenen rapportage genoemd.
Staatssecretaris Coenradie van Justitie en Veiligheid is vanwege personeelstekorten in Nederlandse gevangenissen op zoek naar onorthodoxe oplossingen. Ze ging donderdag naar Estland om te onderzoeken of daar een paar honderd gevangenen naar overgeplaatst kunnen worden. De gevangenis staat in Tartu, de tweede stad van het land, op zo'n 1500 kilometer van Nederland.
Ook personeelstekortVoor het rapport bezocht het antifoltercomité van de Raad van Europa vorig jaar drie gevangenissen in Estland, waaronder die in Tartu. Enkele gevangenen maakten melding van verbale mishandeling door gevangenisbewakers met een "racistische ondertoon".
Daarnaast klaagden gedetineerden in alle gevangenissen over slechte ventilatie, beperkte toegang tot activiteiten buiten de cel, te weinig voedsel en vertraging in het krijgen van geestelijke gezondheidszorg.
Opvallend is verder dat alle drie de gevangenissen in 2023 met een personeelstekort kampten. In Tartu stonden ten tijde van het bezoek 25 vacatures voor gevangenisbewaker open.
In het rapport staan ook positieve punten. Zo omschrijft het comité de medische faciliteiten en de levering van medicijnen bij alle gevangenissen als "heel goed". Ook waren de cellen over het algemeen goed onderhouden, was er voldoende daglicht, stond er geschikt meubilair en waren de sanitaire voorzieningen schoon.
Noren in NederlandHet onderzoek naar het plaatsen van gevangenen in Estland zit "wel echt in de verkenningsfase", benadrukt de woordvoerder van staatssecretaris Coenradie. "Dit is niet iets van de korte termijn maar lange adem. Er wordt heel breed gekeken in de verkenning", zegt de woordvoerder.
Het zou de eerste keer zijn dat Nederland criminelen over de grens gevangenzet. Andersom gebeurde dit al wel: in het vorige decennium zaten Belgische (2010) en Noorse (2015) criminelen hun straf uit in ons land. Nederland had toen te kampen met leegstand in de gevangenissen, waardoor banen dreigden te verdwijnen.
'Rechten onder druk'Het plaatsen van Nederlandse gevangenen in Estland is volgens Miranda Boone, hoogleraar criminologie aan de Universiteit van Leiden, "wel een gekke situatie, want allerlei rechten komen wel onder druk te staan". Als voorbeelden noemt ze het recht op familiebezoek en resocialisatie, oftewel terugkeer in de samenleving.
Resocialisatie wordt als een doel van detentie gezien, zegt Boone. "Daarvoor is nodig dat je bepaalde zaken kan regelen zoals werk, huisvesting en het onderhouden van contact met familie wat vanuit een ander land lastiger is."
Gevangenismedewerkers naar Nederland halen zou volgens Boone efficiënter en goedkoper zijn. "Het plaatsen van gevangenen in Estland is een meer omslachtige en dure oplossing. Ik vraag me af of dat allemaal gerealiseerd kan worden."
De schietpartij in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam is in besloten kring herdacht. Deze zaterdag is het een jaar geleden dat Fouad L. in het ziekenhuis docent Jurgen Damen doodschoot.
Daarvoor schoot de verdachte, een geneeskundestudent, zijn buurvrouw en buurmeisje neer in hun woning. De moeder overleed direct, haar dochter bezweek later aan haar verwondingen.
Bij de herdenking, vrijdagmiddag, waren zo'n honderd mensen aanwezig. Ook werd de herdenking uitgezonden in de collegezalen. "Het was een heel mooie bijeenkomst van de verschillende mensen die betrokken waren", zegt Frederique Verbeek. Zij was vorig jaar voorzitter van de studievereniging voor geneeskundestudenten MFVR en was getuige van de gebeurtenissen.
Joke Boonstra, vicevoorzitter van het Erasmus MC, noemt de schietpartij van vorig jaar "een zwarte bladzijde in de geschiedenis van het Erasmus MC". De herdenking was volgens haar belangrijk voor de verwerking.
Tot zaterdagavond is op het Erasmus MC-gebouw een speciale lichtprojectie te zien. Hierop zijn in een hartje twee handen te zien die elkaar vasthouden.
Verstopt in voorraadkastVerbeek was vorig jaar in het Erasmus MC toen L. het vuur opende op een docent. "De dag begon zoals elke andere dag", zegt ze. "We hadden er zin in, we waren net aangetreden als nieuw bestuur." Het eerste wat volgens haar opviel, was het grote aantal politieauto's bij een van de gebouwen. Later kwamen de eerste appjes binnen dat er in dat gebouw was geschoten. "Toen waren we wel echt gechoqueerd."
Met haar bestuursgenoten besloot Verbeek daarop de woonkamer van de faculteit klaar te maken om studenten op te vangen. Maar al snel klonk er ook in hun gebouw gegil. "Toen ben ik een voorraadkast in gerend, met tien tot twintig andere studenten", zegt ze. "We dachten: er is een schutter, dan doe je de deur dicht, het licht uit en zorg je dat niemand je hoort."
Kort daarna werd er op de deur geklopt met de boodschap dat er brand was uitgebroken, zegt Verbeek. Fouad L. had brand gesticht in het ziekenhuis. "Toen zijn we via de nooduitgang, onder het helikopterplatform door, naar de Westzeedijk gerend."
Eigen tempoHoe studenten de gebeurtenissen hebben verwerkt, verschilt heel erg, zegt Verbeek. "Er waren studenten die al snel dachten: 'Ik wil weer door'. En er waren andere studenten die er wat meer in bleven hangen, en dat snappen we allemaal heel erg."
Aan mensen die dat wilden, bood het Erasmus MC traumatherapie aan. Ook was Slachtofferhulp beschikbaar, zegt Boonstra. "Iedereen moet in de verwerking zijn of haar eigen weg kiezen en tempo volgen."
Hoewel het een zwaar jaar was, vond Boonstra het heel mooi om te zien hoe iedereen binnen de organisatie elkaar probeerde te helpen. "Ons motto was: houd elkaar vast. We hebben ons ook erg gesteund gevoeld door mensen in de stad en in het land. We moesten wel verder en dat lukte door saamhorigheid."
Het Israëlische leger heeft vanmiddag een grote luchtaanval uitgevoerd op een dichtbevolkte wijk in het zuiden van Beiroet. Hierbij zijn volgens het Libanese gezondheidsministerie zeker zes doden en 91 gewonden gevallen.
Israël zegt "een precisieaanval" te hebben uitgevoerd op het "centrale commandocentrum" van Hezbollah.
Volgens Al Jazeera zijn zes woongebouwen met de grond gelijk gemaakt. Getuigen zeggen tegen de nieuwssite dat ze zagen dat er meerdere doden uit het puin zijn gehaald. De kans is groot dat het dodental nog verder oploopt.
'Hezbollah-leider doelwit'De doorgaans goed ingevoerde Amerikaanse nieuwssite Axios meldt op basis van een anonieme Israëlische bron dat Hezbollah-leider Hassan Nasrallah het doelwit was van de aanval.
Verschillende persbureaus waaronder Reuters schrijven op basis van anonieme bronnen dat Nasrallah nog in leven is, maar hierover zijn tegenstrijdige berichten. Een bron dicht bij Hezbollah heeft aan Reuters verteld dat het contact met de hoogste leiding van militante beweging verbroken is. Israëlische media spreken van een "geslaagde aanval", zonder te melden of Nasrallah daadwerkelijk is omgekomen.
Beelden van de aanval en de nasleep ervan:
De aanval is uitgevoerd in de wijk Dahieh, een belangrijke machtsbasis van Hezbollah. Dahieh is een dichtbevolkte wijk in het zuiden van Beiroet. Volgens Al Jazeera wonen er ongeveer 700.000 mensen.
Bewoners van de wijk spreken van "complete chaos" na de Israëlische aanval eerder vandaag. "Ik kwam thuis van mijn werk en opeens was het alsof ik omringd werd door duizenden gasflessen, die allemaal tegelijk ontploften", zegt een man tegen Al Jazeera.
"Mensen schreeuwden", vertelt hij. "Er was overal rook en vuur. Op dat moment weet je niet wat je moet doen. Ga ik nu dood? Het was verschrikkelijk."
Meer aanvallenRond 23.30 uur volgde er een nieuwe aanval op een zuidelijke wijk van Beiroet. Volgens het Israëlische leger waren wapenvoorraden van Hezbollah hierbij het doelwit. Hoeveel slachtoffers hierbij zijn gevallen, is nog onduidelijk.
Bij Israëlische luchtaanvallen in Libanon kwamen eerder vandaag 25 mensen om het leven, aldus de Libanese minister van Volksgezondheid. Gisteren voerde Israël ook luchtaanvallen uit in Dahieh.
De Israëlische premier Netanyahu liet enkele uren na de aanval weten dat hij zijn bezoek aan New York voortijdig afbreekt. Hij was daar voor de Algemene Vergadering van de VN en hield vandaag een toespraak. Het is ongebruikelijk dat Israëlische politici reizen tijdens de sabbat, de rustdag in het jodendom.
Een man (61) en een vrouw (59) uit Geesteren zijn gistermiddag opgepakt op verdenking van deelname aan een terroristische organisatie van radicale soevereinen. Hun woning en verschillende bedrijfspanden zijn onderzocht.
Ook is er beslag gelegd op landbouwmachines, sportwagens, munitie, een kruisboog en een "grote hoeveelheid" documenten over radicaal-soeverein gedachtegoed. Dat schrijft regionale omroep Oost.
"De komende tijd gaan we kijken of er bewijsmateriaal zit in de spullen die we hebben ingenomen", zegt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie (OM). De inval vond gisteren plaats in het Overijsselse dorp, meldt het OM vandaag. De actie duurde volgens de regionale omroep de hele dag.
Radicale soevereinenHet stel is opgepakt in het kader van een al langer lopend onderzoek naar radicale soevereinen. In datzelfde onderzoek zijn eerder dit jaar al zeven verdachten aangehouden, onder wie twee verkopers van vuurwapens. De andere vijf zijn vermoedelijk radicale soevereinen en zitten nog vast, net als het stel dat gistermiddag is opgepakt.
Het OM vermoedt dat ze deel uitmaken van Common Law Nederland Earth (CLNE). Die organisatie streeft naar vervanging van de huidige overheid en vindt het gebruik van (dodelijk) geweld daarbij aanvaardbaar. "Om die reden zien wij het als een terroristische organisatie", zegt de OM-woordvoerder.
De man uit Geesteren die gisteren werd opgepakt, werd eerder veroordeeld. Hij zat dit jaar een celstraf uit van twee weken omdat hij agenten had mishandeld bij boerenprotesten in Den Haag op 11 maart. De man vernielde die dag met een shovel een hekje bij het Haagse Zuiderpark, naar eigen zeggen om toegang te krijgen tot het park en "een statement te maken voor boeren en burgers".
Op 9 december gaat de zaak rond CLNE verder tijdens een nieuwe zitting. Volgens de woordvoerder van het OM is niet uitgesloten dat er meer aanhoudingen zullen volgen in het onderzoek naar radicaal soevereinen.
